Στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματός μας για τα παραδοσιακά παιχνίδια, επισκεφθήκαμε το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλης μας, όπου ήρθαμε σε μια πρώτη επαφή με αντικείμενα μιας άλλης εποχής, ξεχασμένα.
Πριν την επίσκεψη ,κάναμε ιδιαίτερη αναφορά στους κανόνες που θα πρέπει να τηρήσουμε μέσα στο χώρο του μουσείου, φτιάξαμε τη σχετική αφίσα και καταγράψαμε τις απόψεις μας για το πώς φανταζόμαστε τον άγνωστο για μας αυτό χώρο. Παρακολουθήσαμε στον υπολογιστή και το επεισόδιο για το μουσείο της εκπαιδευτικής σειράς : «Ο μικρός Νικόλας».
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ήμασταν πολύ συνεργάσιμοι και παρακολουθούσαμε με ενδιαφέρον την κυρία που μας ξεναγούσε στο μουσείο και μας έδινε τις πληροφορίες που θέλαμε να πάρουμε για τα εκθέματα. Γίναμε και μικροί δημοσιογράφοι κάνοντας ερωτήσεις στην ξεναγό μας.
Μετά την επίσκεψη, καταγράψαμε τη διαδρομή που ακολουθήσαμε για να μεταβούμε στο μουσείο, καθώς και τα εκθέματα που μας έκαναν εντύπωση σε ατομικά φύλλα εργασίας.
Παραθέτουμε μερικές φωτογραφίες από τις δραστηριότητές μας:

Ολοκληρώνοντας την επίσκεψή μας, παίξαμε και στην παιδικά χαρά που βρίσκεται δίπλα από το Μουσείο:

Στη συνέχεια, κάναμε διαχωρισμό των παιχνιδιών σε παλιά και σημερινά. Βρήκαμε στο διαδίκτυο εικόνες από παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα. Παρατηρήσαμε ότι κάποια από αυτά μοιάζουν με τα σημερινά παιχνίδια. Προσπαθήσαμε να μάθουμε τις ονομασίες τους κι αντιστοιχίσαμε κάθε εικόνα αρχαίου παιχνιδιού με τη σωστή λέξη, προσπαθώντας ταυτόχρονα να βρούμε τις ομοιότητές τους με τα σημερινά παιχνίδια.
Μερικά παραδείγματα:
Πλαταγή ή σείστρο = κουδουνίστρα
Σφαίρα = μπάλα
Στρόβιλος ή στρόμβος = σβούρα
Πλαγγόνα = κούκλα
Κύβοι = ζάρια
Πεσσοί = σκάκι
Αιώρα = κούνια
Ψηλαφίνδα ή χαλκή μυία= τυφλόμυγα
Κρικηλασία ή τσέρκι = τροχός
Αστραγαλίζειν = κότσια
Ασκωλιασμός = κουτσό
Διελκυστίνδα
Γιο-γιο
Ίυγξ
Άθυρμα: πήλινο αλογάκι με ρόδες
Κολλαβίζειν: Μπιζ
Αποδιδρασκίνδα: Κρυφτό
Καταγράψαμε σε ατομικό φύλλο εργασίας ποιο παιχνίδι θα μας άρεσε να παίζουμε αν ζούσαμε στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά το αναπαραστήσαμε και με μια ατομική κατασκευούλα από κομμάτια πηλού.
Στη συνέχεια, προβληματιστήκαμε για τα σημερινά παιχνίδια, που παίζονται σε κλειστούς χώρους, είναι παθητικά και δεν απαιτούν σωματική προσπάθεια, σε αντίθεση με τα παλαιότερα παιχνίδια που ήταν πιο ευρηματικά, απαιτούσαν περισσότερη σωματική προσπάθεια και παίζονταν σε υπαίθριους χώρους. Καταλάβαμε πως δεν πρέπει να παραμελούμε την άθληση και το παιχνίδι έξω στην ύπαιθρο, ιδιαίτερα μετά την ενασχόλησή μας με τα ομαδικά παιχνίδια που ξέραμε κι αυτά που γνωρίσαμε για πρώτη φορά στην τάξη μας αλλά και στον προαύλειο χώρο του σχολείου μας.
Είδαμε εικόνες από πίνακες ζωγραφικής που έχουν θέμα τους το παιχνίδι, τις παρατηρήσαμε και καταγράψαμε τις προτιμήσεις μας.
Μάθαμε το ποίημα της Ρένας Καρθαίου: «Το παιχνίδι» και καταγράψαμε τις εικόνες και τα συναισθήματα που μας δημιουργεί η ανάγνωση του ποιήματος αυτού σε ατομικά φύλλα εργασίας.
Παίξαμε κι ένα μαθηματικό παιχνίδι αρίθμησης παιχνιδιών.
Διαβάσαμε παραμυθάκια με ήρωες τα παραδοσιακά παιχνίδια, που αναζητούσαν από τα παιδιά, ως την καλύτερη τροφή για να ζήσουν και να είναι χαρούμενα, το μαγικό συναίσθημα της αγάπης.
Μάθαμε και το τραγουδάκι: «Παιδικά παιχνίδια» των Σταμάτη Κραουνάκη και Λίνας Νικολακοπούλου.

Παραθέτουμε μερικές φωτογραφίες από τις δραστηριότητές μας:

Κατά τη φετινή σχολική χρονιά, υλοποιήθηκε στο νηπιαγωγείο μας το Πολιτιστικό Πρόγραμμα: “«Μ’ ένα μύθο παίζω, μαθαίνω και ταξιδεύω. Τα παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μας».
Αφορμή για την επιλογή του θέματος ήταν η αναφορά των νηπίων σε παιχνίδια που έπαιζαν στον υπολογιστή του σπιτιού τους. Ξεκίνησε συζήτηση για το τι θα μπορούσαν να παίξουν αν δεν υπήρχαν τα παιχνίδια στους υπολογιστές κι έγινε εισαγωγή στον προβληματισμό με τι παιχνίδια έπαιζαν οι γονείς τους και οι παππούδες τους άραγε. Αποφασίσαμε να γνωρίσουμε ξεχασμένα παιχνίδια της αρχαιότητας, αλλά και του πιο κοντινού παρελθόντος.
Αρχικά, κάναμε διαχωρισμό των παιχνιδιών σε ατομικά και ομαδικά. Ψάξαμε και βρήκαμε στο διαδίκτυο παραδοσιακά ελληνικά παιχνίδια. Βρήκαμε παιχνίδια που ήδη ξέραμε όπως: «Το κρυφτό», «Η τυφλόμυγα», «Περνά-περνά η μέλισσα», «Τα μήλα», «Αλάτι ψιλό», «Η μικρή Ελένη», «Γύρω γύρω όλοι», «Το κρυφτό», «Το κουτσό», «Το χαλασμένο τηλέφωνο», «Το δαχτυλίδι», «Η τυφλόμυγα», «Δεν περνάς κυρα Μαρία», «Το φιδάκι» και κάποια που τα ακούγαμε για πρώτη φορά όπως: «Μπιζ», «Μέλισσα, μέλισσα τι μαγειρεύεις ;», «Το μαντήλι», «Η σαρανταποδαρούσα», «Βασιλιά, βασιλιά», «Τα αγαλματάκια», «Τα στρατιωτάκια», «Το γαϊτανάκι», «Πετάει πετάει», «Ο Ρολογάς» και «Βόλοι ή γκαζάκια»
Μάθαμε πως ένα ομαδικό παιχνίδι αρχίζει με ένα λάχνισμα ή κλήρωση, για να βρούνε ποιος θα τα φυλάει ή ποιος θα είναι η «μάνα»,δηλαδή ο αρχηγός του παιχνιδιού. Τα λαχνίσματα είναι στιχάκια με ομοιοκαταληξία, τα οποία λέει ένα από τα παιδιά, δείχνοντας έναν έναν τους υπόλοιπους με το δάχτυλό του. Όποιος μείνει τελευταίος, τα φυλάει ή είναι η «μάνα».
Η κλήρωση γίνεται με: π.χ. «κορώνα –γράμματα», με βηματισμό, με «χλώρα ή ξέρα», μονά-ζυγά, με το ξυλάκι.
Μάθαμε μερικά λαχνίσματα :
• Ανέβηκα στην πιπεριά να κόψω ένα πιπέρι
κι η πιπεριά τσακίστηκε και μου ‘κοψε το χέρι.
Δώσ’ μου το μαντιλάκι σου το χρυσοκεντημένο
να δέσω το χεράκι μου, που είναι ματωμένο.

• Ο Καρακατσάνης μπήκε στο τηγάνι
κι έφαγε τ’ αυγά.
Γιατί, Καρακατσάνη μπήκες στο τηγάνι
κι έφαγες τ’ αυγά;
Φάε τώρα μία καρπαζιά.

• Ανεβαίνω στη συκιά και πατώ στην καρυδιά,
πίνω το γλυκό κρασί, απ’ την κούπα τη χρυσή
και φωνάζω κούι κούι, μα κανένας δε μ’ ακούει.

• Ένα, δύο, τρία, πήγα στην κυρία,
μου ‘δωσ’ ένα μήλο, μήλο δαγκωμένο,
το ‘δωσα στην κόρη, έκανε αγόρι,
το ‘βγάλε Θανάση, σκούπα και φαράσι.

• Ανέβηκα σ’ ένα βουνό
και είδα ένα γουρούνι
το κοίταζα καλάκαλά
και σου ‘μοιάζε στη μούρη
‘γω, ‘γω, ‘γω,
συ, συ, συ
βγαίνεις και τα φυλάς εσύ!

•Άκατα μάκατα σούκου τουμπέ
άμπερ φάμπερ ντομινέ
άκατα μάκατα σούκου τουμπέ
άμπερ φάμπερ, βγε!

• Α μπε μπα μπλομ
του κίθε μπλομ
α μπε μπα μπλομ
του κίθε μπλομ
μπλιμ μπλομ.
Σα θα πάμε κει
στη Νότια Αμερική
θα δούμε τον Ερμή
να παίζει μουσική.
Παίξαμε όλα τα ομαδικά παιχνίδια που προαναφέραμε και καταγράψαμε σε ατομικό φύλλο εργασίας το αγαπημένο μας. Επίσης, ψηφίσαμε το αγαπημένο μας ομαδικό παιχνίδι : ήταν «Ο Ρολογάς».
Ιδαίτερα πρέπει να γίνει αναφορά στην κατασκευή επιδαπέδιων παραδοσιακών παιχνιδιών (κουτσό με αριθμούς αλλά και με γράμματα) στον προαύλειο χώρο του σχολείου μας, που έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση στα παιδιά.

Παραθέτουμε ενδεικτικές φωτογραφίες από τα ομαδικά παιχνίδια μας: