11. ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παράδοση ονομάζεται το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από παλαιότερες γενιές (τρόπος ζωής, σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, θεσμοί, αξίες, ήθη και έθιμα, καλλιτεχνικά και άλλα δημιουργήματα, έργα επώνυμα ή έργα λαϊκά).

„ Διάκριση: Ο πληθυντικός του όρου (παραδόσεις) δηλώνει θεσμούς, ήθη και έθιμα και άλλα λαϊκά πολιτισμικά στοιχεία που μεταδίδονται προφορικά από γενιά σε γενιά. Και με μια ειδικότερη σημασία (και στον ενικό και στον πληθυντικό) η λέξη σημαίνει είδος λαϊκής αφήγησης.

Μορφές – είδη

Η παράδοση, ανάλογα με τα επιμέρους στοιχεία και με τον τομέα στον οποίο αναφέρεται, είναι: εθνική – ιστορική, πνευματική, θρησκευτική, λαϊκή, οικογενειακή.

Ανάλογα με τη μορφή που απαντάται είναι γραπτή – προφορική – μνημεία

ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (συντήρηση, προγονοπληξία, σωβινισμός)

Προκαλεί στασιμότητα στην επιστήμη, την τεχνολογία, την τέχνη, τα γράμματα και γενικότερα στον πολιτισμό

Στένεμα των πνευματικών οριζόντων

Οπισθοδρόμηση

Διατήρηση προκαταλήψεων, φανατισμού, ρατσισμού, εθνικισμού

ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ  (προοδοπληξία)

• Στασιμότητα του πολιτισμού
• Πνευματικός και ηθικός μαρασμός
• Απώλεια εθνικής ταυτότητας
• Μιμητισμός, ξενομανία, πολιτιστικός εκφυλισμός
• Εξασθένιση της ιστορικής μνήμης
• Έλλειψη αυτογνωσίας

Αξία

® Ο άνθρωπος δε νιώθει μετέωρος και ξεκομμένος από τις ρίζες του και το δέσιμο με την παράδοση λειτουργεί σαν στήριγμα ψυχικό, καθώς του δημιουργούνται συναισθήματα αυτοπεποίθησης και ασφάλειας.

® Όταν αντλούνται διδάγματα από το παρελθόν και υιοθετούνται οι δοκιμασμένες αξίες του, υπάρχει κάποιος οδηγός για το παρόν και για το μέλλον.

® Η παράδοση αποτελεί το πιο βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας ενός λαού και σημαντικό παράγοντα για την ενότητά του.

Þ    Η παράδοση έχει αξία όταν δε βιώνεται ως τυφλή και άγονη προσήλωση στο παρελθόν, αλλά όταν αντλεί από αυτό επιλεκτικά ό,τι χρήσιμο και δοκιμασμένο μπορεί να λειτουργήσει και στο παρόν, με την απόρριψη κάθε στοιχείου που είναι ξεπερασμένο και ανήκει σε άλλες εποχές.

Κρίση της παράδοσης – αίτια

1.      θεωρείται στοιχείο οπισθοδρόμησης

2.      σύγχρονος τρόπος ζωής – αστικοποίηση

3.      μίμηση ξένων προτύπων

4.      ταχύτατοι ρυθμοί εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών

5.      αντίδραση των νέων σε οτιδήποτε παλιό

12. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

■ Τουρισμός είναι η μετάβαση και η προσωρινή διαμονή σε ξένα μέρη μέσα στη χώρα ή έξω από αυτήν, με σκοπό τη γνωριμία άλλων τόπων και ανθρώπων, τις επισκέψεις αξιοθέατων και την αναψυχή (σκοπός ψυχαγωγικός και μορφωτικός).

Γενικά στοιχεία:

„Πάντα υπήρχαν ταξιδιώτες και περιηγητές, λίγοι βέβαια στο παρελθόν

„ Ο τουρισμός σήμερα γίνεται κυρίως για να ξεφύγει ο άνθρωπος των σύγχρονων πόλεων από τον ασφυκτικό κλοιό της ζωής του, από το άγχος και τη μονοτονία, και να ζήσει για λίγο διαφορετικά, αφού μάλιστα έχει τις οικονομικές δυνατότητες.

„ Σήμερα ο τουρισμός αποτελεί ξεχωριστό οικονομικό κλάδο, ιδιαίτερα ανθηρό για πολλές χώρες, με πολυάριθμες επιχειρήσεις και σχετικά επαγγέλματα.

Μορφές:

1. εσωτερικός
2. εξωτερικός

Ο τουρισμός στην Ελλάδα – Ωφέλειες:

1. προσοδοφόρος για την οικονομία  – εισαγωγή κεφαλαίου στη χώρα
2. οικονομική ενίσχυση των απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου, ώστε να ανακόπτεται η αστυφιλία
3. δημιουργούνται έργα υποδομής με αφορμή την προσέλευση των τουριστών
4. ευρύτατη προσφορά εργασίας – καταπολέμηση της ανεργίας
5. ενίσχυση της κοινωνικότητας των ανθρώπων (επικοινωνία, επαφή με άλλους πολιτισμούς)
6. βελτίωση ποιότητας ζωής των κατοίκων στις τουριστικές περιοχές
7. προβολή του πολιτισμού
8. καλλιέργεια της φιλίας μεταξύ των λαών, φιλία, ειρήνη

Αρνητικές επιπτώσεις:

1. • στο φυσικό περιβάλλον: καταστρέφεται και αλλοιώνεται το φυσικό τοπίο, προκαλείται ρύπανση, διαταράσσεται η ισορροπία του οικοσυστήματος
   • στον λαό: αλλοίωση της εθνικής φυσιογνωμίας από την αποδοχή και επίδραση ξένων πολιτισμικών στοιχείων

13. ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Αθλητισμός είναι η οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος (ατομικά ή ομαδικά) με σκοπό την εξάσκησή του για την κατάκτηση της νίκης σε αγώνες και την επίτευξη επιδόσεων, καθώς παράλληλα καλλιεργεί τις ψυχοπνευματικές του δυνάμεις.

→ Ο αθλητισμός στηρίζεται στην άμιλλα, στο συναγωνισμό και προϋποθέτει αντιπάλους και αγώνες (ενώ η γυμναστική είναι άσκηση του σώματος με σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης).

→ Ο αθλητισμός είχε ξεχωριστή θέση στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων και το αθλητικό ιδεώδες ήταν βασικό μέσο για την αγωγή των νέων, ενώ οι αθλητικοί αγώνες, ιδιαίτερα οι πανελλήνιοι, αποτελούσαν λαμπρό θεσμό, και κατά τη διάρκειά τους έπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των εμπολέμων.

Αξία:

1. σωματικά οφέλη: τόνωση ευεξίας, διατήρηση καλής υγείας
2. πνευματικά οφέλη: καλλιεργούνται και αξιοποιούνται πολλές πνευματικές λειτουργίες και ιδιότητες (αντίληψη, ετοιμότητα, προσοχή, φαντασία) / η προσπάθεια να ξεπεραστούν οι ατομικές αδυναμίες οδηγούν στην αυτογνωσία
3. ψυχικά οφέλη:δυναμώνει πολλές αρετές του χαρακτήρα (βούληση, αυτοκυριαρχία, επιμονή, αγωνιστικότητα) / αποφορτίζει από την ένταση / περιστέλλει τον ατομικισμό – καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα (κοινωνικοποίηση) / ενισχύει την ηθική συμπεριφορά (αθλητική δεοντολογία, σεβασμός αντιπάλου, αθλητικό ιδεώδες)
4. συντελεί στη φιλική προσέγγιση των λαών: «ευγενής άμιλλα» / αίρει τις προκαταλήψεις και τις φυλετικές διακρίσεις

► Γενικά συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

Αρνητικά φαινόμενα του σύγχρονου αθλητισμού

1.      εμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων)

2.      χρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή)

3.      επαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες

4.      κίνδυνος μαζοποίησης, φανατισμού

5.      τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα.

14. ΛΑΪΚΟΤΗΤΑ – ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Λαϊκότητα: (στον χώρο της πολιτικής) η συμμετοχή, η παρουσία του λαού στην έκφραση και άσκηση και έλεγχο της εξουσίας. (προϋπόθεση δημοκρατίας)

Λαϊκισμός : η κατ’ επίφαση λαϊκότητα, όπου δηλ. αναγνωρίζεται τυπικά η συμμετοχή του λαού στην εξουσία, αλλά στην πραγματικότητα είναι είτε ανύπαρκτη είτε περιορισμένη. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης όταν μιλάμε για την επιβολή ενός «χαρισματικού» ηγέτη στο λαό, ο οποίος αναδεικνύεται μέσα από ένα πρόγραμμα που ικανοποιεί τις λαϊκές διεκδικήσεις.

→ Σε πολιτισμικό επίπεδο: εκδηλώσεις που αναπαριστούν πλασματικά κάποια πολιτισμικά πρότυπα εκχυδαΐζοντας τα, ενώ υποτίθεται ότι έχουν σαν στόχο την «αναβάθμιση» του λαού (τέχνη και λαϊκισμός / μαζική κουλτούρα)

Ιστορική αναδρομή:

• Δημαγωγοί στην Αθηναϊκή δημοκρατία
• Απολυταρχικά καθεστώτα του 20ού αι. : Φασισμός – Ναζισμός (ο λαός χρησιμοποιήθηκε ως έμβλημα ιδεολογικό για τις πράξεις τους π.χ. το σύνθημα της ελληνικής χούντας: Ελλάς – Ελλήνων – Χριστιανών)

ΑΙΤΙΑ

Ψυχολογικά

• Η εκμετάλλευση από δημαγωγούς της ανάγκης του λαού για στήριξη σ’ έναν ηγέτη
• Η ψυχολογία της μάζας που κρύβει αδυναμίες, όπως η επιδίωξη της κολακείας
• Η αδιαφορία που υπάρχει σε μεγάλο μέρος του λαού σχετικά με τη δημόσια ζωή
• Οι προσωπικές φιλοδοξίες διάφορων πολιτικών

Πνευματικά

Η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας η οποία στερεί από τον πολίτη την κριτική ικανότητα να διακρίνει τους σωστούς ηγέτες από τους δημαγωγούς.

Επιτηδευμένη χρήση γλώσσας από δημαγωγούς με στόχο την παραπλάνηση του λαού.

Πολιτικά

• Η επιδίωξη χειραγώγησης του λαού, εφόσον από αυτόν αντλείται η πολιτική δύναμη
• Πολιτικές – κομματικές σκοπιμότητες
• Η προβληματική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος που επιτρέπει τη δημαγωγία δίχως συνέπειες γι’ αυτούς που την ασκούν

Κοινωνικά

• Τα διάφορα κοινωνικά προβλήματα που αυξάνονται και για τα οποία ο λαός επιζητά άμεσες λύσεις (ανεργία, βία, οικονομική δυσχέρεια)
• Ο ρόλος των Μ.Μ.Ε.: προβολή / επιβολή ορισμένων ηγετών

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Παραπλάνηση του λαού, ο οποίος τελικά παραγκωνίζεται από τη δημόσια ζωή

Επιβολή ειδώλων – προτύπων ζωής (κυρίως στον καλλιτεχνικό και αθλητικό χώρο) τα οποία υποτίθεται ότι εκφράζουν το λαϊκό αίσθημα

Οποιοσδήποτε προσπαθεί να αφυπνίσει τη λαϊκή συνείδηση παραμερίζεται

Οτιδήποτε κινείται έξω από τα πλαίσια του λαϊκισμού επικρίνεται ως αντιλαϊκό (π.χ. αν κάποιος εκφράσει την ανάγκη περικοπών των δαπανών σε κάποιο τομέα)

Επιβάλλεται η υποκουλτούρα ως λαϊκή κουλτούρα

Καθετί που αποτελεί γνήσιο λαϊκό στοιχείο γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με στόχο το κέρδος

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

1. Ολοκληρωμένη παιδεία, με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, που θα διαμορφώνει πολίτες με σωστή κρίση
2. Προώθηση και ενθάρρυνση οποιουδήποτε στοιχείου που εκφράζει τη λαϊκή συνείδηση
3. Οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να παίξουν έναν αφυπνιστικό ρόλο συμβάλλοντας και στην εκλαΐκευση της γνώσης
4. Ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας, ώστε να μην προωθούνται οι δημαγωγοί

15. ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ :  Κλωνοποίηση είναι η αναπαραγωγική διαδικασία πιστών αντιγράφων μελών ή  σώματος, ανθρώπων ή ζώων, σύμφωνα με τους κανόνες και τους νόμους της Γενετικής και της Βιοτεχνολογίας. Τα χαρακτηριστικά τους είναι πανομοιότυπα με εκείνα του δότη των κυττάρων από τα οποία προέκυψε ο κλώνος. Η κλωνοποίηση μπορεί να εφαρμοστεί και στην αναπαραγωγή φυτών.

ΕΙΔΗ : α) Αναπαραγωγική κλωνοποίσηση : είναι η δημιουργία πιστού αντιγράφου ενός ζώου ή ανθρώπου.

β) Θεραπευτική κλωνοποίηση : προσπαθεί να δημιουργήσει ανταλλακτικά για τους αρρώστους ,όργανα ή ιστούς προς αντικατάσταση.

ΘΕΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

1. Με την κλωνοποίηση οργάνων του ανθρώπινου σώματος θα είναι δυνατή η δημιουργία υγιών μελών .

2. Θα προσφέρει σημαντική βοήθεια στην θεραπεία ανίατων μέχρι πρότινος ασθενειών.(π.χ. καρκίνου, αρθρίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, πάρκινσον κ.ά.)

3. Θα χρησιμοποιηθούν κλωνοποιημένα μοσχεύματα σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.

4. Λύση του προβλήματος της έλλειψης αίματος και αιμοσφαιρίων.

5. Περιορισμός της ταχύτητας γήρανσης του ανθρώπου.

6. Αύξηση του μέσου όρου ζωής

7. Περιορισμός των πειραμάτων σε ζώα και ανθρώπους.

8. Δημιουργία καλύτερων ποικιλιών φυτών και ζώων.

9. Αύξηση της παραγωγικότητας.

10. Μπορεί να ξαναζωντανέψει ακόμη και νεκρά ζώα.

11. Γενικότερα η ορθή και μετρημένη χρήση της κλωνοποίησης είναι δυνατό να βελτιώσει πολύ την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

1. Η κλωνοποίηση θα οδηγήσει στις μονοκαλλιέργειες ,δηλαδή μιας μόνο ποικιλίας ενός φυτού (π.χ. του βαμβακιού), που έχουν βέβαια πρόσκαιρα θετικά αποτελέσματα, γιατί θα είναι πιο ευάλωτες και ο κίνδυνος καταστροφής της οικονομίας μιας χώρας θα είναι πάντοτε μεγάλος.

2. Δημιουργείται η εντύπωση ότι οι κλωνοποιημένοι άνθρωποι ανήκουν σε μια ανώτερη φυλή. Θα επιδιώκεται ο γάμος με «επιλεγμένους» συζύγους.

3. Κίνδυνος εκδήλωσης ρατσισμού σε βάρος των ανθρώπινων κλώνων.

4. Στη θεραπευτική κλωνοποίηση δημιουργείται ένα έμβρυο το οποίο μετά την προσφορά του στον ασθενή ,θανατώνεται. Κάτι τέτοιο θεωρείται από πολλούς εγκληματικό.

5. Γεννιούνται μεγάλα ηθικά ερωτήματα σχετικά με τα όρια της επιστημονικής ανάπτυξης.

6. Η δημιουργία πανομοιότυπων ανθρώπων καταρρίπτει θεολογικές δοξασίες και θέτει ερωτήματα για το αν ο άνθρωπος καταγίνεται με δικαιοδοσίες του Θεού.

7. Η προοπτική της ίασης αθεράπευτων μέχρι πρότινος ασθενειών ,ίσως προκαλέσει στο σύγχρονο άνθρωπο μια τάση χαλάρωσης και καταχρήσεων , διότι θα θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως με την κλωνοποίηση θα λύσει το ενδεχόμενο σοβαρό πρόβλημα υγείας στο μέλλον.

8. Ενδεχομένως τα γενετικά πειράματα και η κλωνοποίηση οδηγήσουν στην εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής .

9. Η προοπτική της εύκολης απόκτησης ενός παιδιού ,όποτε οι γονείς το επιθυμούν, ίσως αυξήσει τον αριθμό των εκτρώσεων.

10. Παραδοσιακοί θεσμοί και παραδοσιακές αξίες  ,όπως η οικογένεια και ο γάμος , θα διαταραχθούν ή θα καταρρεύσουν, καθώς -για παράδειγμα- δε θα είναι απαραίτητη η συμβίωση και η σεξουαλική επαφή για την αναπαραγωγή.

11. Συναισθήματα ,όπως είναι αυτά της μητρότητας και της συντροφικότητας, θα χάσουν ενδεχομένως το σημερινό νόημά τους.

16. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ – Η/ Υ

Θετικές  επιδράσεις από τη χρήση της Πληροφορικής στην εκπαίδευση

α Η ηλεκτρονική τεχνολογία χρησιμοποιείται με τρεις, κυρίως, τρόπους:

1) για την επεξεργασία κείμενου, που επιτρέπει στους μαθητές να πειρα­ματίζονται με γράμματα και λέξεις, να γράφουν με ελευθερία και να ανα­πτύσσουν τις ιδέες τους. Έτσι, βελτιώνουν τις ορθογραφικές  και εκφραστικές αδυναμίες τους, κατακτούν τη σημασία των λέξεων σ^‘ ένα ευρύτερο κείμενο με μία διαδικασία ευχάριστη και ενδιαφέρουσα.

2) για την κατασκευή προγραμμάτων με τον Η/Υ που δίνει στο μαθητή τη δυνατότητα να προσεγγίσει και να επεξεργαστεί συνθέτες πληροφορίες με ποικίλους συνδυασμούς, να αναπτύξει την αφαιρε­τική του ικανότητα με νέους ελκυστικούς τρόπους.

3) για τη διδασκαλία σχολικών μαθημάτων ,που παρέχει  στο νέο τη δυνατότητα να αποκτήσει νέες γνώσεις ή να ασκήσει τις ήδη υπάρ­χουσες και να εμπεδώσει δυσνόητες επιστημονικές θεωρίες. Πα­ράλληλα, ο δάσκαλος μπορεί να παρακολουθεί διεξοδικά την πορεία και την πρόοδο του μαθητή.

β) Οι Η/Υ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ουσιαστική διαχείριση της σχολικής ζωής και της επικοινωνίας του σχολικού με άλλα σχολικά περιβάλλοντα αλλά και τον κόσμο εκτός σχολείου.

γ) Μέσω του Η/Υ μπορεί να εισχωρήσει σε μεγάλες βιβλιοθή­κες, ν’ αντλήσει πληροφορίες, να μελετήσει άρθρα, να εχει πρόσβαση στη διεθνή βιβλιογραφία.

δ) Οι Η/Υ. λειτουργώντας ως εποπτικό μέσο, περιορίζουν τη μηχανιστική μάθηση, την αποστήθιση|.

Θετικές επιδράσεις  στον επαγγελματικό/εργασιακό χώρο

α.Εμφάνιση νέων επαγγελμάτων (χειριστες Η/Υ, προγραμματιστες, αναλυτές κ.ά.).

β.Δημιουργία νέας αγοράς εργασίας και προσφοράς υπηρεσιών με ποιο­τική απόδοση.

γ.Οι μικρό υπολογιστές έδωσαν το δικαίωμα για εργασία σε άτομα με ειδικές ανάγκες (τηλεργασία).

Θετικές επιδράσεις  στην οικονομία

α) Καλύτερη οργάνωση των συναλλαγών. Ελάττωση του χρόνου συναλλαγών, κατάργηση του εμποδίου των γεωγραφικών αποστάσεων. Οι συναλλαγές γίνονται ταχύτατα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και σε οποιαδήποτε συμβατή τράπεζα.

β)Βελτίωση παραγωγικότητας (ποσοτική, ποιοτική).

γ) Αναβάθμιση παρεχόμενων υπηρεσιών στη δημόσια διοίκη­ση και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Θετικές επιδράσεις  στην επιστήμη

α). Οι ερευνητές – επιστήμονες χρησιμοποιούν τους Η/Υ, για να θεμελιώ­νουν και τεκμηριώνουν τα επιστημονικά του συμπεράσματα.

β) Η πρόσβαση στα τηλεοπτικά δίκτυα ευνοεί την επικοινωνία και την ανταλ­λαγή πληροφοριών.

γ) Διεύρυνση των ορίων της επιστημονικής έρευνας καθώς διευρύνονται τα επιστημονικά πεδία ,στα οποία εφαρμόζονται οι μεγάλες δυνατότητες των Η/ Υ.

δ) Η πρόγνωση του καιρού, η εξερεύνηση του διαστήματος, η ενδοσκόπη­ση του μικρόκοσμου του κυττάρου και η προσομοίωση πολύπλοκων γε­γονότων αύξησε τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων.

ε) Αξιοποίηση τους στη διαγνωστική και προληπτική ιατρική (τηλεϊατρική).

Θετικές επιδράσεις  στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου /στην επικοινωνία

α. Μέσω του διαδικτύου διευκολύνεται η επικοινωνία του ατό­μου με άλλους λαούς και πολιτισμούς.

β. Το άτομο ενημερώνεται για την τέχνη (κινηματογράφος, μουσική, θέατρο κ.ά.’).

γ. Διευκολύνεται η εξ αποστάσεως ανάγνωση εφημερίδων (διαδίκτυο).

δ. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αποτελούν μία ελκυστική μορφή ψυχαγωγίας και άσκησης του πνεύματος.

Κίνδυνοι από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών

1. Η χρήση των υπολογιστών σε ευρεία κλίμακα στους χώρους της βιομηχανίας του εμπορίου, της δημόσιας διοίκησης είχε ως συνεπεία τη  μείωση των θέσεων εργασίας.

2. Η διείσδυση της πληροφορικής σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας έκανε εύκολη την πρόσβαση και τη διαχείριση πληροφοριών που αφορούν την ιδιωτική ζωή του ατόμου. Ακόμη και συστήματα υψηλής ασφαλείας  είναι δυνατό να απασφαλιστούν και να διαρρεύσουν πληροφορίες προσωπικής φύσης.

3. Περιστέλλεται η κοινωνικότητα του ατόμου από τη δυνατότητα που παρέχουν οι νεες τεχνολογίες πληροφόρησης και η τηλεματική για τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεξυπηρέτηση. Εγκλωβισμός σε μία εικονική πραγματικότητα.

4. Αρνητική επίδραση στη γλώσσα:  α)καθιέρωση συνθηματικού λόγου, β) συρρίκνωση του λόγου εξαιτίας των γλωσσών προγραμματισμού (basic κ.λπ.).

5. Eθισμός του ατόμου στην ευκολία, στην άνεση, στη μείωση της ενεργητικότητας και της προσωπικής έρευνας.

6. Η χρησιμοποίηση του Η/Υ ως μέσου ψυχαγωγίας μπορεί να καλλιεργήσει την εσωστρέφεια και να διευρύνει την εξάρτηση του από το τεχνολογικό μέσο.

7. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος να παρασυρθούν ανήλικα παιδιά κυρίως από το ευρέως διαδεδομένο στον κυβερνοχώρο  πορνογραφικό, ρατσιστικό ή εγκληματικό υλικό ,με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε παράνομες ή εγκληματικές πράξεις.

17. ΓΥΝΑΙΚΑ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ

Α. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

–          Οι απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής έχουν επιφέρει αλλαγές και ανακατατά­ξεις , με αποτέλεσμα να φέρουν στο προσκήνιο τη γυναίκα , που πρέπει να αναζητήσει το ρόλο της σ’ ένα μέχρι πρότινος απολύτως ανδροκρατούμενο κόσμο. Τα δύο φύλα χρειάστηκε να αναδιαμορφώσουν τους ρόλους τους.

–          Η διατήρηση ωστόσο των κοινωνικών στερεότυπων παρά τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου των δύο φύλων προκαλεί συνήθως σημείο αναφοράς στη σύγκρουση των σχέσεών τους.

–          Η γυναίκα ξέφυγε από τον παραδοσιακό της ρόλο (σπίτι-οικογένεια) και ανέλαβε πρωτοβουλίες: μπορεί να εργάζεται και να συμμετέχει ενεργά στον οικονομικό προγραμματισμό της οικογένειας, έχει ισότιμο λόγο στην εκπαίδευση των παιδιών , συμμετέχει σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις , καθώς και στη λήψη πολιτικών αποφάσεων, αναλαμβάνει όλο και συχνότερα διοικητικές και κυβερνητικές θέσεις.  Γενικότερα ,βελτιώθηκε η θέση της σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

Β. ΑΙΤΙΕΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

-Η πατριαρχική δομή της κοινωνίας (περισσότερες ευκαιρίες για τον άνδρα).

-Αυστηρότητα ηθικών αντιλήψεων κοινωνίας απέναντι στη γυναίκα.

-Ευθύνη και χρέος αποκλειστικά της γυναίκας η ανατροφή των παιδιών.

-Εξευτελισμός της από τη διαφήμιση και τα έντυπα.

^–Ταπείνωση του γυναικείου φύλου από την επιθετικότητα και τη βία των αν­δρών (ανεκπλήρωτα, σεξουαλικά αδιέξοδα κ.λ.π. ανδρών).

^–Μεγάλο μέρος γυναικών θεωρεί το γάμο σκοπό ζωής.

-Δύσκολα επιβάλλει τη γνώμη της (στο κοινοβούλιο, στην επιχείρηση , στην παρέα κ.λπ.).

^–Ισχνή η αντιπροσώπευση της σε συμβούλια, επιτροπές , κοινοβούλια , διεθνείς οργανισμούς κ.ά.

^–Εξαιρέσεις οι γυναίκες που ανέβηκαν ψηλά στην ιεραρχία (Γκάντι, Θάτσερ κ.λπ.).

-Στην εργασία δεν αντιμετωπίζονται από τους εργοδότες ισότιμα με τους άν­δρες.

Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΗΣ

-Δημοκρατική, αντιρατσιστική εκπαίδευση (καθοριστικός ο ρόλος του σχο­λείου από το νηπιαγωγείο -όχι διακρίσεις με βάση το φύλο των μαθητών).

-Καθοριστικός ο ρόλος της οικογένειας (αποφυγή  διακρίσεων και στερεοτύπων από τη μικρή ηλικία μέσα στο σπίτι).

-Δραστηριοποίηση της ίδιας της γυναίκας σε όλους τους τομείς (μόρφωση, εργασία, κοινά), ώστε να είναι σε θέση ακόμη και να διεκδικήσει τον ισότιμο ρόλο της στον κοινωνικό περίγυρο.

-Αντίδραση της ίδιας της γυναίκας στην προσπάθεια εκμετάλλευσης της.

-Τα ΜΜΕ να προβάλλουν την ισότητα των δύο φύλων, να ενημερώνουν και  να καυτηριάζουν την καταπίεση , την κακοποίηση και την υποβάθμισή της στην κοινωνία.

– Να αναγνωριστεί από την πολιτεία η προσφορά της γυναίκας-μητέρας και της γυναίκας-νοικοκυράς έμπρακτα ,με υλική και ηθική επιβράβευση

-Να εξαλειφθούν όλες οι διακρίσεις στους νόμους και να ολοκληρωθεί έτσι και νομικά η εξίσωση των δύο φύλων.

Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ισότητα δε σημαίνει ομοιότητα. Και αυτό που χρειάζεται δεν είναι μόνο φύλα να μπορούν να κάνουν τα ίδια πράγματα, αλλά να αντιμετωπίζονται το ίδιο. Φαίνεται ότι ακόμη έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι την πλήρη εξί­σωση. Και σ’ αυτή την πορεία πρέπει να συμβάλουν με ενέργειες τους τόσο η πολιτεία όσο και τα άτομα. Και ασφαλώς και η ίδια η γυναίκα.

18. ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Η στροφή προς την αρχαιότητα κατά την Αναγέννηση (ουμανισμός) και η πίστη στην αξία ανθρώπου. Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου (ελευθερία, αξιοπρέπεια, προσωπικότητα), η καλλιέργεια των βασικών ιδιοτήτων του, η συμφιλίωση του ανθρώπου με το συνάνθρωπο (ανθρωπιά).

ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ

-Κλασικός της αρχαίας Ελλάδας (καλός καγαθός πολίτης).

-Αναγεννησιακός -ευρωπαϊκός   (ο πανεπιστήμων άνθρωπος).

– Σύγχρονος -ο άνθρωπος καθαυτή αξία, σκοπός, όχι μέσον.

-Φιλολογικός ή εκπαιδευτικός – μόρφωση με βάση τα κλασικά γράμματα.

-Κοινωνικός ή ηθικός -» πίστη στην ιδέα και την αξία του ανθρώπου.

-Χριστιανικός / ο θεός κέντρο του κόσμου και ο άνθρωπος εικόνα του.

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΑ ΙΔΕΩΔΗ

-Υλικά: Τήρηση του μέτρου στις ανάγκες και τις απολαύσεις.

–Πνευματικά: Χρέος η καλλιέργεια της λογικής και του πνεύματος.

–Ηθικά: Ανάπτυξη της ηθικής συνείδησης και ευθύνης.

–Κοινωνικά: Εξύψωση και ευημερία του κοινωνικού συνόλου.

–Πολιτικά: Πολιτικοποίηση, υπέρβαση εγωιστικών ορμών και τάσεων.    Συναισθηματικά: Ανυστερόβουλη αγάπη προς τον άνθρωπο (ανθρω­πιά).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ

-Καλλιεργεί, μορφώνει και εξημερώνει τον άνθρωπο.

-Ολοκληρώνει την προσωπικότητα του ατόμου.

-Εφοδιάζει με ατομικές και κοινωνικές αρετές.

-Καλλιεργεί τις ανθρωπιστικές αξίες (ελευθερία, αγάπη, δικαιοσύνη, αλή­θεια, ειρήνη, μόρφωση, δημοκρατία, αξιοπρέπεια, ακεραιότητα, υπευθυ­νότητα, ευσυνειδησία, σεβασμός κ.τ.ό.).

-Δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης και κοινωνικής προόδου.

-Ευαισθητοποιεί και εκπολιτίζει τον άνθρωπο.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ

^–Ανθρωπιστική παιδεία και αγωγή, μελέτη κλασικών.

^–Αποδοκιμασία και άρνηση της απάνθρωπης συμπεριφοράς.

-Αναγνώριση της προσωπικότητας και αξιοπρέπειας του συνανθρώπου.

^– Διαρκής αγωνιστική προσπάθεια στην καθημερινή ζωή.

^– Πίστη στις ανθρωπιστικές και συναισθηματικές αξίες.

^–Αγώνας για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

^–Αντίδραση στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

-Σεβασμός της παράδοσης και κουλτούρας κάθε λαού.

19. ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ-ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ : Ο όρος εθνικισμός , που προέρχεται από το όνομα εθνικός ,το οποίο ανάμεσα στις άλλες σημασίες που είχε αποκτήσει από την αρχαιότητα ακόμη και τη σημασία του ειδωλολάτρη, σημαίνει την παθολογική προσήλωση στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν ακόμη αυτά πραγματώνονται σε βάρος άλλων εθνών. Χωρίζει έτσι ,τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και δηλώνει τις επεκτατικές προθέσεις. Συνώνυμο του εθνικισμού είναι ο σοβινισμός. Ο όρος δεν πρέπει να συγχέεται με τον εθνισμό που δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό , τη φιλοπατρία, τη συνείδηση ότι ανήκει κανείς σε κάποιο έθνος και μαζί το πατριωτικό αίσθημα που πηγάζει από αυτή τη συνείδηση. Γνώρισμα του εθνισμού είναι η προσήλωση στα ιδεώδη ενός έθνους ,χωρίς, ωστόσο, να περιφρονούνται ως υποδεέστερα τα άλλα έθνη. Δεν παρουσιάζει επεκτατικές τάσεις ,διακρίνεται από ευγένεια και υγεία κοινωνική . Δε διαιρεί τους λαούς ,αλλά τους ενώνει.

Α. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

• Μεταπολεμική Ευρώπη (1950-1990): ύφεση εθνικισμού, συμβίωση λαών-εθνών, περίοδος συμμαχιών και ψυχρού πολέμου, με ελάχιστα αυτονομιστι­κά κινήματα (Β. Ιρλανδία-Αγγλία, Βάσκοι-Ισπανοί).

• Πρόσφατη αφύπνιση ευρωπαϊκού εθνικισμού:

-Διαμελισμός ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και εμφύλιος πόλεμος.

– Διάσπαση Σοβιετικής Ένωσης και εθνικιστικές συγκρούσεις.

– Αποσχιστικές τάσεις στην Κεντρική Ευρώπη (Τσεχία, Σλοβακία, Β. Ιταλία).

-Ρατσιστικές επιθέσεις κατά των ξένων στη Γερμανία.

-Αναταραχές και απειλή γενικής ανάφλεξης στα Βαλκάνια.

-Ένταση στις σχέσεις γειτονικών χωρών (Ελλάδα-Αλβανία, Σκόπια, Τουρ­κία).

Β. ΑΙΤΙΑ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

1. Σκοπιμότητες

– Οικονομικά συμφέροντα μεγάλων κρατών και ισχυρών ομάδων.

– Εκμετάλλευση και διαιώνιση κοινωνικών διαφορών.

-Ικανοποίηση ιμπεριαλιστικών τάσεων και επιδιώξεων.

-Πολιτική προσπάθεια αποπροσανατολισμού ομάδων και λαών.

-Μέσο επίλυσης προβλημάτων (ανεργία, βιομηχανία όπλων, εμπορικές ζώ­νες).

2. Ψυχολογικά

– θρησκευτικοί και ιδεολογικοί φανατισμοί.

-Ομαδικά συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας.

-Σκόπιμη και κατευθυνόμενη προπαγάνδα κάθε μορφής.

– Αλαζονεία της δύναμης, της προόδου, της υπεροχής.

3. Ιστορικά

– Ιστορικές εκκρεμότητες γειτονικών κυρίως λαών.

-Πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές (τοπικιστικό πνεύμα).

-Διαχρονική αδυναμία κατανόησης εθνικών ιδιαιτεροτήτων.

Γ. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΕΞΑΡΣΗΣ

–Ανθρώπινες απώλειες  από πολεμικές συρράξεις και εμφύλιες διαμάχες.

-Οικονομικές (καταστροφή της οικονομίας)

– Πνευματική οπισθοδρόμηση (δογματισμός, προγονοπληξία).

-Ηθική στασιμότητα (σοβινισμός, ρατσισμός, φανατισμός, μισαλλοδοξία).

-Διατάραξη εθνικής και κοινωνικής ειρήνης, εντάσεις, πόλεμοι.

– Σπατάλη πολύτιμου εθνικού δυναμικού (έμψυχου και άψυχου).

– Κίνδυνοι συρράξεων και εξαφάνισης των μικρών και αδύνατων λαών ή εθνικών ομάδων

ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

Η αξία που έχει ο πατριωτισμός για ένα λαό

• προσδιορίζει την εθνική ταυτότητα που είναι σημαντική για τη συνοχή του συνόλου. Καθορίζει μια πολιτιστική ομοιογένεια που μας διαφοροποιεί δημιουργικά από τους άλλους λαούς.
• η συνείδηση της ιστορικότητας προσφέρει την αίσθηση της αυτοπεποίθησης στα μέλη της κοινότητας με συνακόλουθη την ασφάλεια που προκύπτει από

τη γνώση του κοινού παρελθόντος. Παράλληλα ενεργοποιεί την αίσθηση του σκοπού, της συνέχειας και προβάλλει προοπτικές για το μέλλον

• ικανοποιεί την ανάγκη του ανήκειν, τη συλλογικότητα και διευκολύνει τις

κοινωνικές συναλλαγές με βάση την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη που

αναπτύσσονται ανάμεσα στα μέλη μιας εθνικής ομάδας

• προτάσσει το κοινό καλό με αντίστοιχες αξίες που δημιουργεί. Ενεργοποιεί το δυναμικό   μιας   χώρας   περιορίζοντας   την   αυθαιρεσία του ατομικού

συμφέροντος

• λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για τα μέλη του συνόλου (και για τη νέα γενιά) που είναι καθοριστικό γεγονός σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης ,όπως οι σημερινές
• προσφέρει ιδανικά απορρίπτοντας την υλιστική προσέγγιση του

καταναλωτισμού

• στρέφει την προσοχή μας στον πλούτο του παρελθόντος ξεφεύγοντας από την υπεραπλουστευτική  κυριαρχία του προσωρινού και του εφήμερου που

επιβάλλουν οι σύγχρονες κοινωνίες

• ωστόσο   ο    πατριωτισμός   δεν να αλλοιώνεται παράγοντας συντηρητικούς και εθνικιστικούς μύθους γεννώντας στερεότυπα ρατσιστικά εναντίον άλλων λαών και να καθηλώνεται σε απλοϊκά σχήματα που αρνούνται την εξέλιξη στο όνομα μιας υποτιθέμενης «εθνικής καθαρότητας»

20.ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

1. ΕΝΝΟΙΑ

Είναι η αβίαστη έκφραση της βούλησης του ατόμου, χωρίς να παρεμποδίζεται το αντίστοιχο δικαίωμα των άλλων. Βασικό της γνώ­ρισμα είναι η σχετικότητα της: η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει του άλλου.

2. ΜΟΡΦΕΣ

α) Εθνική ελευθερία: Είναι η μορφή εκείνη ελευθερίας κατά την οποία ένα έθνος διατηρεί την ανεξαρτησία του, δηλαδή είναι σε θέση να καθορίζει αυτόβουλα, χωρίς εξανα­γκασμό και πίεση, την εσωτερική και εξωτερική του πολιτική.

6) Φυσική ή ζωτική ελευθερία: Σημαίνει την αποδέσμευση του ανθρώπου από παράγοντες που του προκαλούν πόνο ή ενόχληση, και την άσκηση της φυσικής λειτουργίας να συμπε­ριφέρεται όπως επιθυμεί. Πηγάζει από την ικανοποίηση των βιολογικών του αναγκών, όπως η τροφή, η ανάπαυση, η άνεση, η ενδυμασία κ.ά.

γ) Ηθική ελευθερία: Είναι η απαλλαγή από τα πάθη και τις αδυναμίες μας, η αποδέσμευση από τον ίδιο μας τον εαυτό.

δ) Ατομικές ελευθερίες: Είναι τα δικαιώματα που έχει κάθε άτομο που βρίσκεται μέσα σε μια χώρα, είτε είναι πολίτης του κράτους αυτής είτε όχι. Στις ατομικές ελευθερίες υπάγονται το δικαίωμα ζωής, η ελευθερία λόγου, η προσωπι­κή ελευθερία κ.ά.

ε) Πολιτικές ελευθερίες: Είναι οι ελευθερίες που έχουν μόνο οι πολίτες ενός κράτους. Συνήθως λέγονται πολιτικά δικαιώματα και περιλαμβάνουν το δικαίωμα του εκλέγειν, του εκλέγεσθαι κ. ά.

στ) Ελευθερία βουλήσεως: Είναι η ελευθερία εκλογής των αποφάσεων μας. Ενώ των προηγουμένων μορφών ελευθερίας την έλλειψη την αισθανόμαστε, δε συμβαίνει το ίδιο και με την ελευθερία της βούλησης. Το ότι παίρνουμε μια συγκεκριμένη απόφαση δε σημαίνει ότι τούτο είναι αποτέλεσμα της δικής μας βούλησης. Είναι δυνατό κάποιος εξωτερικός παράγοντας να μας επηρέασε και να καθόρισε τη λήψη της απόφασης μας, υποστηρίζουν οι αρνητές της ελευθερίας αυτής. Αυτό όμως δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντα, γι’ αυτό και η ελευθερία αυτή, που κείται στη βάση των άλλων επιμέρους ελευθεριών, είναι ασυνείδητη. Είναι από τις μορφές εκείνες που απασχό­λησε πολύ την επιστημονική σκέψη και δέχτηκε διαμετρικά αντίθετες ερμηνείες.

3. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Πολύ συχνά γίνεται λόγος για τη σημασία της ελευθερίας. Είναι ίσως το αγαθό που δέχτηκε τους περισσότερους επαί­νους και θεωρήθηκε η προϋπόθεση των πάντων. Η ελευθερία δεν είναι μέσο. Αρχικά είναι σκοπός. Όλες οι προσπάθειες του ανθρώπου εκεί κατατείνουν: πως δηλαδή να απελευθερωθεί απ’ οτιδήποτε την καταπιέζει. Όλη η ζωή του ανθρώπου είναι ένας αγώνας για την κατάκτηση και διατήρηση της ελευθερίας του. Αγωνίζεται εναντίον του περι­βάλλοντος, φυσικού και κοινωνικού, για να απελευθερωθεί από τις πιέσεις που προέρχονται απ’ αυτό.Η ελευθερία ως σταθερό πλαίσιο δράσης (εθνική, πολιτική, ατομική) είναι προϋπόθεση για κάθε πρόοδο του ανθρώπου.

α) Ελευθερία και οικονομική πρόοδος: Οι οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου, που του επιτρέπουν να αντι­μετωπίζει τις υλικές του ανάγκες, είναι αποδοτικότερες όταν είναι ελεύθερος. Το άτομο που μπορεί να εκλέγει με δική του πρωτοβουλία την επαγγελματική του κατεύθυνση και να δρα χωρίς καταναγκασμό και πίεση, αξιοποιεί πληρέστερα τις ικανότητες του, αποδίδει περισσότερο και συνεπώς αναπτύσ­σεται οικονομικά.

β) Ελευθερία και πνευματική πρόοδος: Ελευθερία και πνευματική πρόοδος είναι δύο έννοιες πολύ στενά δεμένες μεταξύ τους. Η μια αποτελεί προϋπόθεση της άλλης.

Η πνευματική πρόοδος και καλλιέργεια δεν επιτυγχάνο­νται, όταν η προσπάθεια που καταβάλλεται από το άτομο για την ανάπτυξη όλων των πνευματικών και ψυχικών ικανοτή­των του κατευθύνεται και επιβάλλεται από εξωτερικούς παρά­γοντες. Η έλλειψη εξαναγκασμού και ελέγ­χου, ο ελεύθερος στοχασμός είναι απαραίτητες προϋποθέσεις της πνευματικής καλλιέργειας.

γ) Ελευθερία και ηθική πρόοδος: Η ελευθερία αποτελεί τον πυρήνα της ηθικής ζωής του ανθρώπου.

δ) Ελευθερία και πολιτισμός: Όλη η ζωή του ανθρώπου —είπαμε παραπάνω— έχει ένα μοναδικό σκοπό: την απόκτηση και διατήρηση της ελευθερίας του. Το αποτέλεσμα του αγώνα του αυτού είναι ο πολιτισμός (τεχνικός και πνευματικός). Η πείνα, το κρύο, οι δυσκολίες της ζωής, η άγνοια κ.ά. είναι σημεία έλλειψης της ελευθερίας. Στην προσπάθεια του να καλύψει τις ελλείψεις αυτές ο άνθρωπος δημιούργησε την τεχνική και την οικονομία, την επιστήμη και την τέχνη, την ηθική και τη θρησκεία. Όλα αυτά τα πολιτιστικά στοιχεία, που είναι απο­τέλεσμα των συνεχών προσπαθειών του για την κατάκτηση της ελευθερίας του, είναι σταθμοί και μέσα της ελευθερίας του.

1. ΠΑΙΔΕΙΑ- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παιδεία είναι το σύνολο των διαδικασιών με τις οποίες επιτυγχάνεται η πνευματική, κοινωνική και ηθική ολοκλήρωση του ατόμου.

Φορείς της παιδείας: Οικογένεια, εκπαίδευση, συναναστροφές, ΜΜΕ, αντικείμενο εργασίας, παράδοση, μορφές γνήσιας ψυχαγωγίας (βιβλίο, θέατρο, κινηματογράφος, πολιτιστικές δραστηριότητες κλπ.).

Εκπαίδευση είναι θεσμός της πολιτείας που με συγκεκριμένη δομή, μέσα, κατευθύνσεις στοχεύει στην παροχή γνώσεων και εφοδίων και στη δια­μόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Α. Αρνητικά της εκπαίδευσης στη χώρα μας

1.Έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής.

2.Αναντιστοιχία εκπαίδευσης κοινωνικο-οικονομικών αναγκών της χώρας μας.

3.Ελλιπής, μη ουσιαστικός επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων με συνέπεια:

-μη παραγωγική αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού,

-υπερπληθώρα επιστημόνων (ανέργων).

4.Παρεχόμενη γνώση:

ως περιεχόμενο:

– αναχρονιστική, παρωχημένη

– μη εναρμονισμένη με σύγχρονες εξελίξεις – απαιτήσεις

ως τρόπος μετάδοσης:

– ευνοείται η μηχανιστική μάθηση

– δεν καλλιεργείται η κριτική σκέψη

– συχνά ο μαθητής απλός δέκτης γνώσεων, χωρίς ανάληψη πρωτου­βουλιών        (δασκαλοκεντρισμός, απουσία ουσιαστικού διαλόγου).

5. Ελλιπής κατάρτιση εκπαιδευτικών αναφορικά με την παιδαγωγική γνώση αλλά και την εξειδίκευση στο αντικείμενο της διδασκαλίας.

6.Η αξιολόγηση του μαθητή περιορίζεται στο βαθμό επίδοσης σ’ ένα μάθη­μα και δεν περιλαμβάνει ευρύτερα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Έτσι όμως, εκτός των άλλων, δεν αναδεικνύονται οι ιδιαίτερες κλίσεις, οι πιθανές ειδικές ικανότητές του.

7.Ο τρόπος αξιολόγησης, εξάλλου, το εξεταστικό σύστημα κ.ά:

-αναπτύσσουν τη βαθμοθηρική διάθεση,

-μετατρέπουν τις αναγκαίες σχέσης άμιλλας σε ανταγωνιστικές,

-προκαλούν άγχος.

8.Έλλειψη ίσων ευκαιριών (λόγω των κοινωνικών, γεωγραφικών, οικονομι­κών κ.ά. ανισοτήτων και της απουσίας αντισταθμιστικής αγωγής για παι­διά υποβαθμισμένων περιοχών).

9.Γενικά, το εκπαιδευτικό σύστημα είναι μονόπλευρα προσανατολισμένο σε εξωτερικούς στόχους (επιτυχία στις εξετάσεις, εξειδίκευση, υλοποίηση απλώς επαγγελματικών στόχων) και όχι στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με αξίες, ιδανικά, κοινωνικές αρετές.

Είναι εμφανής, εξάλλου, η έλλειψη συλλογικών δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών σύνδεσης του σχολείου με την κοινωνική ή παγκόσμια πραγματικότητα.

Β. Προτάσεις

• Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού θεσμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Αντιστοιχία του περιεχομένου των σπουδών με τις τε­χνολογικές, πολιτισμικές κ.α. απαιτήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.
• Απαλλαγή από το στενά τεχνοκρατικό, απλώς εξειδικευτικό της χαρακτή­ρα. Ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός.
• Επίτευξη ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων.
• Παροχή ίσων ευκαιριών με την αναγκαία αντισταθμιστική αγωγή, που θα αμβλύνει τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές κ.α. ανισότητες.
• Βελτίωση υλικοτεχνικής υποδομής για την καλύτερη εμπέδωση και συστη­ματοποίηση της γνώσης.

Γ. Οι στόχοι της Ανώτατης Εκπαίδευσης:

• Ανταπόκρισή της στις σύγχρονες εξελίξεις (οικονομικές, κοινωνι­κές, αναπτυξιακές κ.α.) με την προσαρμογή των προγραμμάτων στη διαρκώς μεταβαλλόμενη (οικονομική, τεχνολογική κ.λπ.) πραγματι­κότητα
• Το περιεχόμενο και οι προσανατολισμοί της να λαμβάνουν υπόψη τη διεθνή θέση της χώρας, ώστε να αντεπεξέλθει στο ιδιαίτερα         ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώνει η παγκοσμιοποίηση.
• Προώθηση της γνώσης (συστηματοποίηση, ανανέωση, έρευνα).
• Κατάρτιση – εξειδίκευση νέων επιστημόνων (δίχως όμως μονομέ­ρεια).
• Καταπολέμηση αντιανθρώπινων αντιλήψεων όπως η “επιστήμη για την επιστήμη”.
• Ανάδειξη της ηθικής δύναμης της επιστήμης και της αντίστοιχης ευ­θύνης του επιστήμονα.
• Συμβολή στην πνευματική ανάπτυξη του ευρύτερου κοινωνικού συ­νόλου (με καινοτόμες πρωτοβουλίες για εξάλειψη αναλφαβητι­σμού, επιμόρφωση πολιτών, π.χ. με το “ανοιχτό πανεπιστήμιο”).
• Μελέτη κοινωνικών θεσμών, διερεύνηση κοινωνικών φαινομένων     και αξιοποίηση των πορισμάτων στην καθημερινή ζωή.
• Σ’ ένα κλίμα δημοκρατικής λειτουργίας να διαμορφώνει ολοκληρω­μένες προσωπικότητες, με υγιή κοινωνική και πολιτική συνείδηση και όχι στυγνή τεχνοκρατική αντίληψη.

2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Α. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Ατομικά

• Προστασία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας
• Ισότητα
• Ελευθερία
• Αξιοκρατία
• Ελευθερία λόγου
• Ανεξιθρησκία
• Το δικαίωμα στη μοναδικότητα (ως απόρροια της ανάπτυξης της Γενετικής)

Πολιτικά

• Το δικαίωμα του “εκλέγειν” και του “εκλέγεσθαι”
• Ισονομία
• Ισηγορία
• Ισοπολιτεία

Οικονομικά

• Δικαίωμα στην εργασία – ικανοποιητικές αποδοχές
• Δικαίωμα περιουσίας
• Ελευθερία στην οικονομική δραστηριότητα
• Ελεύθερη διάθεση της ατομικής περιουσίας  για νόμιμους σκοπούς

Κοινωνικά

• Προστασία εργασιακών δικαιωμάτων (συνθήκες εργασίας, ωράριο, ασφάλιση κ.ά)
• Το δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι»
• Ισοτιμία των δύο φύλων
• Δικαίωμα στη μόρφωση ( δωρεάν εκπαίδευση)
• Δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
• Εθνική αυτοδιάθεση
• Σεβασμός της ιδιαιτερότητας κάθε λαού – άρση διακρίσεων σε βάρος μειονοτήτων
• Δικαίωμα του ανθρώπου να ζει σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον

Πολιτιστικά

-Το δικαίωμα της καλλιτεχνικής έκφρασης

-Το δικαίωμα της παρακολούθησης ως θεατής σε μια καλλιτεχνική εκδήλωση (κινηματογράφος, θέατρο, συναυλίες μουσικής κ.ά)

-Το δικαίωμα συμμετοχής σε αθλητικές εκδηλώσεις

-Το δικαίωμα παρακολούθησης αθλητικών εκδηλώσεων

Β. ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ

• ρατσισμός (φυλετικός και κοινωνικός).
• παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων:

– του εκλέγειν και εκλέγεσθαι

– ελευθερίας διακίνησης ιδεών, έκφρασης πολιτικών πεποιθήσεων

– θρησκευτικής συνείδησης.

• παρακολούθηση επικοινωνιών (κυρίως ηλεκτρονική).
• λογοκρισία, φίμωση τύπου, έλεγχος ΜΜΕ για διοχέτευση κυρίαρχης ιδεολογίας.
• παράνομες, χωρίς ένταλμα, συλλήψεις, κρατήσεις, φυλακίσεις πολιτών.
• βία (σωματική, ψυχολογική) απλές μορφές, τρομοκρατία έως και πόλεμος.
• απουσία:

– ισοπολιτείας, ισότιμης μόρφωσης, κοινωνικής ασφάλισης, περίθαλψης, κατοικίας, ισονομίας, ίσων ευκαιριών, αξιοκρατίας

• ανεργία.
• πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.
• παραβίαση δικαιωμάτων των μειονοτικών πληθυσμών (παραβίαση δι­καιώματος ανεξιθρησκίας, στέρηση δικαιώματος μόρφωσης).
• παραπληροφόρηση.

Γ. ΑΙΤΙΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ

• επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών (πόλεμοι, πυρηνική απειλή, παρα­βίαση δικαιώματος αυτοδιάθεσης λαών).
• ρατσιστικά κινήματα και ιδεολογίες που κατευθύνονται από πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους.
• αυταρχικές δομές πολιτικών συστημάτων, όπως είναι κυρίως οι δικτατορίες.
• οι προκλητικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες.
• χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
• άγνοια δικαιωμάτων από τον πολίτη.
• το άτομο γίνεται εύκολα θύμα χειραγώγησης.
• έλεγχος από οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα.

Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

• Συνειδητοποίηση της σημασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων μέσω της παιδείας και των φορέων κοινωνικοποίησης για τη διασφάλιση της προσωπικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιο­σύνης.
• Ενεργητική παρέμβαση ατόμου σε περιπτώσεις παραβίασής τους στην καθημερινή ζωή. Η εναπόθεση της ευθύνης στην πολιτεία διαιωνίζει την καταστρατήγησή τους.
• Συμμετοχή σε συλλογικές δραστηριότητες (κινήματα, οργανώσεις) για:
• – έλεγχο αυθαιρεσιών οποιασδήποτε εξουσίας

–          προστασία δικαιωμάτων (για ειρήνη, πυρηνικό αφοπλισμό, διατήρηση φυσικού περιβάλλοντος, κατοχύρωση πολιτικών κ.α. δικαιωμάτων)

–           κατάργηση ανισοτήτων, εκμετάλλευσης κλπ.

–          επικράτηση υψηλών αξιών (ελευθερίας, ισότητας, δικαιοσύνης).

–          Παιδεία: πνευματική καλλιέργεια, διαμόρφωση ολοκληρωμένων προ­σωπικοτήτων με ανθρωπιστικές αξίες.

–          Δραστηριοποίηση διεθνών οργανισμών (ΟΗΕ, Διεθνής Αμνηστία).

–          Πνευματικοί άνθρωποι. Οφείλουν να επισημαίνουν τα δείγματα παρα­βίασής τους και να ευαισθητοποιούν τους πολίτες για την περιφρούρη­σή τους.

–          Πολιτεία:

. συνταγματική κατοχύρωση δικαιωμάτων

. εκδημοκρατισμός πολιτικής ζωής

. ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός θεσμών

. επικράτηση πνεύματος ισοπολιτείας

. μέριμνα για ασθενέστερες τάξεις, άτομα με ειδικές ανάγκες.

3. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Διαφήμιση είναι η τεχνική προβολής στο κοινό με κάθε τρόπο μηνύματος που αφορά πρόσωπα, προϊόντα ή ιδέες με σκοπό τη γνωστοποίηση των αρετών, των πλεονεκτημάτων ή του περιεχομένου τους.

A.ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ

• Η αύξηση του κέρδους ,
• ο ανταγωνισμός ομοειδών επιχειρήσεων ,
• η τελειοποίηση του τύπου (έντυπου και ηλεκτρονικού),
• ο αστικός τρόπος ζωής (διεύρυνση αναγκών και απαιτήσεων),
• η επικράτηση δημοκρατικής αντίληψης που επιτρέπει την ελεύθερη διακί­νηση ιδεών (πολιτική διαφήμιση).

Β. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

• Ενημερώνει τους καταναλωτές: για τα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα).
• Παρέχει, έτσι, τη δυνατότητα σύ­γκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με αποτέλεσμα να κερδίζουν χρόνο και χρήμα για κοινωνικά θέματα και προτείνει μέτρα πρόληψης (κάπνισμα, AIDS).
• Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από τα πολιτικά κόμματα και να επιτελούν καλύτερα τον έλεγχο στην εξουσία.
• Ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των τιμών. Έτσι βελτιώνεται το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.

• Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο μιας χώρας με: την αύξηση παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και  την ανάπτυξη του εμπορίου
• Συμβάλλει στην περιστολή της ανεργίας: δημιουργούνται νέα επαγγέλματα (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες)και απασχολούνται περισσότεροι άνθρωποι για την αύξηση της παραγωγής.
  

Γ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

• Προβάλλει πρότυπα κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέ­τοιων που μεταβάλλουν τον πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κε­φαλαίου.
• Η διαφήμιση επιβάλλεται με το να πλήττει καταλυτικά την ελευθερία της βούλησης.
• αλλοτριώνει ψυχολογικά τον άνθρωπο. Χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, είναι ήδη ένας άλλος του οποίου η προσωπικότητα τον αντικατέστησε.
• πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για  την τύχη τους.
• Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και αυξάνει το άγχος για την απόκτηση των διαφημιζόμενων προϊόντων.
• Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον κατα­ναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.
• Προκαλεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία και εγκληματικότητα, ιδίως στους νέους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα καταναλωτικά αγαθά.
• Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου: το καταναλωτικό πνεύμα αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα  κοινωνι­κά και πολιτικά ζητήματα και ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες,
• Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου με:

-την κακή αλλά και προσβλητική χρησιμοποίηση των ατόμων και κυρίως του γυναικείου φύλου,

-τη γελοιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων και συναισθημάτων.

• Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον:

– οι αφίσες ρυπαίνουν, καταστρέφουν και αλλοιώνουν την αισθητική του του φυσικoύ τοπίου.

– με τη μεγιστοποίηση της παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.

• Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της, δια­στρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγμα­τικό, πλαστό κόσμο.
• Κακοποιεί τη γλώσσα, με τη συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξε­νικών στοιχείων.

Δ. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ των αρνητικών πλευρών της διαφήμισης

• Το κράτος, ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, μπορεί να παρέμβει και να καθιερώσει όρια και υποχρεώσεις, από την πλευρά των διαφημιστών, για σεβασμό της αλήθειας, προς χάρη του καταναλωτή.
• Η διαφήμιση να στηρίζεται στην αρχή: της αλήθειας, της αντικειμενικότητας, του θεμιτού ανταγωνισμού, του σεβασμού κοινωνικών – πολιτισμικών αξιών.
• Ο πολίτης οφείλει να: προκρίνει, κι αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας, εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του χρειάζονται., να  συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην κατανάλωση, να  συμμετέχει σε ενώσεις καταναλωτών που μεριμνούν για την προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.

4. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

Α. ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

1. Η δομή της οικονομίας: στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας οι ιδιωτι­κές επιχειρήσεις επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με την υπερ­παραγωγή και έντονη προβολή των προϊόντων τους.

2. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας (αυτοματοποίηση παραγωγής):

• μαζική παραγωγή
• ποικιλία και ελκυστικότητα προϊόντων
• χαμηλό κόστος: προσιτά στο ευρύτερο κοινό.

3. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου. Δίνει τη δυνατότητα:

• ικανοποίησης πρωταρχικών αναγκών
• για περισσότερες αγορές (επιθυμία για ικανοποίηση δευτερευουσών ανα­γκών )

4. Η χρεωκοπία των πνευματικών, κοινωνικών και ηθικών αξιών αποπροσα­νατόλισε το άτομο και το έστρεψε:

• στον υλικό ευδαιμονισμό
• σε μια νέα ιεράρχηση αξιών (πλούτος, κοινωνική ανάδειξη, «είμαι ό,τι έχω και ό,τι καταναλώνω»).

Ο νεοπλουτισμός, η τάση αυτοπροβολής έκαναν, γι’ αρκετούς, την επιδει­κτική κατανάλωση τρόπο ζωής.

5. Τα οξυμμένα προβλήματα, το άγχος, η ανία, οδηγούν συχνά το άτομο στην       υπερκατανάλωση για εκτόνωση, φυγή.

6. Η υπερκατανάλωση, εξάλλου, προωθείται ως νοοτροπία για αποπροσανατολισμό του λαού από υψηλές επιδιώξεις και διαιώνιση του κατεστημένου.

7. Η διαφήμιση με επιστημονικά επεξεργασμένες τεχνικές ψυχολογικού επηρεασμού προκαλεί τεχνητές, πλασματικές ανάγκες.

Β. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

1. Ο ανταγωνισμός των βιομηχανιών και λοιπών παραγωγικών φορέων συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση των αγαθών.

2. Δυνατότητες επιλογής μεταξύ πολλών – ομοειδών προϊόντων.

3. Βελτίωση των υλικών όρων ζωής, άνοδος βιοτικού επιπέδου.

4. Ο άνθρωπος, ζώντας σ’ έναν παραγωγικό και καταναλωτικό οργασμό, δραστηριοποιείται, γίνεται δημιουργικότερος και βελτιώνει την επαγγελ­ματική του κατάρτιση.

Γ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Για το άτομο

1. Στον ψυχισμό του:

• άγχος για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών
• συμπλέγματα κατωτερότητας σε άτομα που αδυνατούν να εξασφα­λίσουν ισάριθμα με τους άλλους αγαθά
• ο καταναλωτής, χωρίς μέτρο, είναι δέσμιος των ανικανοποίητων,           συνήθως πλασματικών, αναγκών του.

2. Στην πνευματική του υπόσταση:

• Η ταύτιση του “έχειν” με το “είναι” οδηγεί στην αδιαφορία για την πνευματική του καλλιέργεια.

3. Στην εργασιακή – επαγγελματική του απασχόληση:

• Η εργασία αντιμετωπίζεται, συνήθως, χρησιμοθηρικά, αποκλειστι­κά ως πηγή κέρδους.

4. Στον κοινωνικό τομέα:

• ο άνθρωπος υπερεργάζεται, με αποτέλεσμα την έλλειψη ελεύθερου χρόνου αλλά και διάθεσης για ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους
• αναπτύσσεται ανταγωνιστική – ατομικιστική διάθεση. Συχνά χρησι­μοποιεί ο ένας τον άλλο ως μέσο.

5. Στην ιδεολογία και την πολιτική συνείδηση:

• απομάκρυνση από ιδεολογικές αναζητήσεις, υψηλές αξίες . αδιαφορία για τα πολιτικά ζητήματα

Για την κοινωνία

1 .Η τάση για υπερκατανάλωση οδηγεί στη μείωση των φυσικών πόρων.

2.Προκαλούνται οικολογικά προβλήματα (μόλυνση, ρύπανση, αύξηση απορριμμάτων).

3. Τόσο η ανικανοποίητη επιθυμία απόκτησης καταναλωτικών αγαθών όσο και ο κορεσμός οδηγούν στην εκδήλωση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, έγκλημα, ναρκωτικά κ.α.).

4. Δυσχεραίνεται η κοινωνική πρόοδος, αφού η επιδίωξη του υλικού ευ­-     δαιμονισμού αναστέλλει τη διάθεση για συνεργασία, προώθηση του                          κοινωνικού συμφέροντος.

5. Κοινωνίες χωρίς πολιτικά ιδεώδη γίνονται ευάλωτες στις προσπάθει­ες χειραγώγησής τους.

Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΤΟΛΗΣ

1. Συνειδητοποίηση από το ίδιο το άτομο ότι η ποιότητα ζωής και η πραγμα­τική του ευτυχία δεν ταυτίζεται με την απόκτηση πληθώρας υλικών αγαθών.

2. Επαναπροσδιορισμός αξιών και επανιεράρχηση των αναγκών καθώς και ανάπτυξη ευρύτερων ενδιαφερόντων (κοινωνικών, πολιτικών, πολιτιστι­κών κ.α.).

3. Οικογένεια:

• καλλιέργεια πνεύματος ολιγάρκειας, εγκράτειας και αυτάρκειας
• ανάπτυξη της αίσθησης του μέτρου και του εφικτού στις επιθυμίες.

4. Παιδεία: Διαμόρφωση ελεύθερων, πολυδιάστατων προσωπικοτήτων με  ευρύτητα σκέψης και αυτόνομη βούληση, . εσωτερικές αντιστάσεις και . ορθή διαβάθμιση των προτεραιοτήτων τους.

5. Πνευματικοί άνθρωποι:

• Συμβολή στη διαμόρφωση μιας νέας βιοθεωρίας και κοσμοαντίληψης που θα διασφαλίζει την εσωτερική ισορροπία του ανθρώπου και θα στοχεύει στη δημιουργία μιας κοινωνίας με ανθρωπιστικά ιδεώδη και ανάλογους προσανατολισμούς.

6. MME:

• Προβολή θετικών προτύπων, ατόμων απαλλαγμένων από μικροαστικές αντιλήψεις (το νεοπλουτισμό, την κοινωνική επίδειξη) με υγιείς αξίες και ιδανικά, που αγωνίζονται για την πραγμάτωση υψηλών στόχων.

7. Πολιτεία:

• Επιβολή δεοντολογικών αρχών στην αθέμιτη και παραπλανητική δια­φήμιση, ώστε να μη λειτουργεί ως παράγοντας παραπληροφόρησης και                                μαζοποίησης.

5. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

A.ΘΕΤΙΚΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε

Οικονομία

• διάθεση προϊόντων σε μια ευρύτερη αγορά
• παροχή τεχνογνωσίας
• εκσυγχρονισμός βιοτεχνίας και βιομηχανίας λόγω ανταγωνισμού
• διαμόρφωση επαγγελματικής συνείδησης
• συνεργασία για καταπολέμηση αρνητικών φαινομένων, όπως τα ναρκω­τικά, το έγκλημα, η τρομοκρατία
• διεύρυνση κοινωνικών δικαιωμάτων με την προσαρμογή τους στα ευρωπαϊκά δεδομένα
• μεταλαμπάδευση στην Ευρώπη των διαχρονικών αξιών της χώρας μας
• εκπαίδευση: ανταλλαγές σε θέματα οργάνωσης και περιεχομένου, αξιο­ποίηση υποτροφιών

Κοινωνικός τομέας

Πολιτιστικός

Πολιτικός

• διεύρυνση δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος
• ενίσχυση πολιτικού κύρους της χώρας μας, ώστε να παρεμβαίνει σε διε­θνές επίπεδο για αποκατάσταση πολιτικών κ.α. δικαιωμάτων
• η κοινή εξωτερική πολιτική ενισχύει το κύρος της χώρας και συμβάλλει στην επίλυση εθνικών προβλημάτων

Εθνικός

Β. ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΕΝΤΑΞΗΣ

Οικονομικός

• δυσχερής η αυτόνομη οικονομική πορεία
• αδυναμία μικρών επιχειρήσεων να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.

Πολιτικός

• κίνδυνος υπερσυγκεντρωτισμού της εξουσίας ορισμένων ισχυρών χω­ρών
• αποδυνάμωση πολιτικής αυτονομίας εθνικών κυβερνήσεων.

Πολιτιστικός

• ανεξέλεγκτη εισροή χαμηλής ποιότητας ξενικών πολιτιστικών στοιχείων
• κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και ισοπέδωσης της ιδιαιτερότητάς

κάθε χώρας

Τα θετικά από την ένταξη των νέων στην Ε.Ε

Θα μπορούν να ζουν σ’ ένα ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο θα:

• δημιουργούνται ευνοϊκοί όροι για μια πολυεπίπεδη συνεργασία χωρίς εθνικιστικές προκαταλήψεις και ιστορικά μίση που ταλά­νιζαν τις παλαιότερες γενιές
• εδραιωθεί το δημοκρατικό πολίτευμα, απαραίτητος παράγοντας

για τη διασφάλιση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και γενικότε­ρα της κατοχύρωσης των ανθρώπινων δικαιωμάτων

• μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά πανευρωπαϊκά προ­γράμματα, αξιοποιώντας το πλαίσιο των σπουδών τους
• επεκτείνουν τους επαγγελματικούς τους ορίζοντες σ’ έναν ενιαίο    ευρωπαϊκό χώρο με μεγαλύτερες προοπτικές
• προβάλλουν ένα δυναμικό παρόν της χώρας τους στις διεθνείς οι­κονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις και αλλαγές.

Γ. Ο χαρακτήρας και οι στόχοι της Ε.Ε.

Να στηρίζεται στις αρχές:

• της αλληλεγγύης, της συνοχής, της κοινωνικής δικαιοσύνης
• της δημοκρατικότητας, του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων και των αρχών της πολιτισμικής σύνθεσης των κοινωνιών
• της αποκέντρωσης στη λήψη των αποφάσεων (με ενεργό συμμετοχή του Ευρωπαίου πολίτη).
• Δίχως την αναβίωση του εθνικισμού, την επανεμφάνιση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.
• Να στοχεύει σε μια ανάπτυξη με ανθρωποκεντρική διάσταση, δίχως τε­χνοκρατική αντίληψη, με σεβασμό στην ποιότητα ζωής, το φυσικό περι­βάλλον και την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας.
• Με ισομερή ανάπτυξη όλων των περιοχών της.
• Με ενδυνάμωση των θεσμών μιας ισότιμης (πολιτικής, οικονομικής,πολιτιστικής κ.α.) συνεργασίας, δίχως ηγεμονισμούς των ισχυρών χω­ρών.
• Με ειρηνικές πρωτοβουλίες για την κατάπαυση των εστιών πολέμου σ’ όλα τα μέρη της γης και την παγίωση της ειρήνης.
• Μια Ευρώπη που θα στοχεύει στην ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και συνεργασίας με όλες τις χώρες, ομάδες χωρών και οργανισμούς, με σκο­πό την προαγωγή της σταθερότητας, της ευημερίας, της ειρήνης.
• Μια ενοποιημένη Ευρώπη που δε θα αποκλείει, με στενά οικονομι­κά κριτήρια, τις αδύναμες χώρες από τους θεσμούς της.

6. ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ

Αν και στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες η θανατική ποινή θεωρείται από πολλούς παρωχημένος τρόπος απονομής δικαιοσύνης, η διόγκωση της εγκληματικότητας στην εποχή μας επαναφέρει στο προσκήνιο προβληματι­σμούς και συζητήσεις, σχετικές με την ανάγκη επιβολής ή την κατάργησή της.

Α. Επιχειρηματολογία υπέρ της επιβολής της θανατικής ποινής

1. Επιτυγχάνει τον παραδειγματισμό και αποτρέπει αποτελεσματικά τη διά­πραξη ειδεχθών εγκλημάτων (γενική πρόληψη).

2. Ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες εγκληματίες η απειλή της θανατικής ποινής έχει αναμφίβολα ανασταλτικό αποτέλεσμα.

3. Αποκαθιστά το κοινό περί δικαίου αίσθημα.

4. Αποτελεί πράξη δικαίωσης, κυρίως για τους συγγενείς του θύματος.

5. Αναβαθμίζει το κύρος της πολιτείας, αφού προστατεύει με δραστικά μέ­τρα τους πολίτες. Διαμορφώνει αίσθημα ασφάλειας, αφού υπερασπίζεται με τον πιο δυναμικό τρόπο το δικαίωμα της ζωής.

6. Συνιστά, μερικές φορές, τη μόνη επιλογή, αφού υπάρχουν εγκληματίες   που η φύση του χαρακτήρα τους δεν επιδέχεται σωφρονισμό.

7. Το ανεπανόρθωτο της θανατικής ποινής είναι παραπλανητικό επιχείρημα.

Κάθε ποινή, όταν εκτελείται, δεν είναι επανορθώσιμη (εκτός από τη χρη­ματική).

Β. Επιχειρηματολογία υπέρ της κατάργησής της

1. Η επιβολή της θανατικής ποινής δεν αποτελεί πράξη σωφρονισμού αλλά εκδίκησης.

2. Σε περίπτωση δικαστικής πλάνης η ποινή δεν είναι επανορθώσιμη.

3. Η εκτέλεση της θανατικής ποινής αποκτηνώνει αυτούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της, εξοικειώνει με την ιδέα της απώλειας της ανθρώπινη ζωής και σχετικοποιεί την ηθική αξία της.

4. Η επιβολή της θανατικής ποινής, ενώ δεν αποτελεί λύση, προκαλεί την εσφαλμένη εντύπωση ότι λαμβάνονται σθεναρά μέτρα κατά του εγκλήμα­τος. Έτσι, αποσπά την προσοχή από τα πιο σύνθετα μέτρα που είναι πράγματι αναγκαία.

5. Η θεσμοθέτηση της θανατικής ποινής από την πολιτεία αποτελεί προσβολή του πολιτισμού, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της δημοκρατική υφής της κοινωνίας.

6. Στηρίζει την αυθεντία της κρατικής εξουσίας. Τα δικτατορικά, μάλιστα , καθεστώτα, προφασιζόμενα τη δημόσια ασφάλεια, την αξιοποιούν για την εξόντωση των πολιτικών τους αντιπάλων.

7. Η αποτελεσματικότητά της δεν έχει αποδειχθεί. Τα ειδεχθή εγκλήματα διαπράττονται συνήθως

• σε καταστάσεις έντονης συναισθηματικής διέγερσης
• από ψυχασθενείς
• από επαγγελματίες δολοφόνους

Όπως γίνεται αντιληπτό, στις περιπτώσεις αυτές η θανατική ποινή δε λει­τουργεί αποτρεπτικά.

Συμπέρασμα

Η νηφάλια προσέγγιση του θέματος οδηγεί στην ευρύτερα εδραιωμένη, σήμερα, αντίληψη ότι η θανατική ποινή πρέπει να καταργηθεί. Εκτός των επι­χειρημάτων (ηθικών, πολιτικών, κοινωνικών, δικαστικών) που προαναφέρθη­καν, πρέπει, επιπλέον να τονιστεί ότι:

1. Η επιβολή της θανατικής ποινής δεν υλοποιεί πνεύμα ισονομίας. Επιβάλ­λεται, συνήθως, σε εγκληματίες από:

• ασθενέστερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα
• περιθωριακές ομάδες
• μετανάστες ή μειονότητες

Σπάνια έχει επιβληθεί σε άτομα θεωρούμενα κοινωνικά επιφανή.

2. Το ζητούμενο είναι η αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, ο   εκσυγχρονισμός και η εξυγίανση των φορέων του

3. Η πολιτεία οφείλει να δώσει έμφαση στη διαμόρφωση κοινωνικών συνθη­κών που θα προλαμβάνουν την εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς

4. Για τα στυγερά, ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα, η ισόβια κάθειρξη, στην πλήρη υλοποίησή της, επαρκεί. Η επιβολή της θανατικής ποινής σε περι­πτώσεις αποδεδειγμένης εμπορίας ναρκωτικών μπορεί να αποτελέσει, κατά την άποψη ορισμένων, αντικείμενο εύλογου προβληματισμού.

7. ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Α. ΟΡΙΣΜΟΣ

Επιστήμη είναι:

• η πλήρης, ακριβής και σαφής γνώση των πραγμάτων.
• η συστηματική και μεθοδική έρευνα που αναφέρεται σε ορισμένο το­μέα του επιστητού.
• το σύνολο των ομοειδών γνώσεων, που συνδέονται οργανικά και συ­ντάσσονται με σκοπό την εξήγηση των φαινομένων στη φύση και την κοινωνία.

Β. ΑΙΤΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

1. Η ερευνητική φύση του ανθρώπου, η ενεργητική του στάση απέναντι στο περιβάλλον.

2.Η επιθυμία του για μάθηση.

3. Η αμφιβολία και η περιέργεια, που έχουν ως αποτέλεσμα την έρευνα και την επαλήθευση.

4.Η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει πολλά εμπόδια και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του.

Γ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Α. υλικός τομέας:

• Βελτίωση της ποιότητας ζωής.
• Αύξηση της ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας των αγαθών.
• Επωφελής εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και κυριαρχία του αν­θρώπου στη φύση.
• Προσφορά εργασίας με τα νέα επαγγέλματα, περιορισμός του σωμα­τικού μόχθου.
• Οικονομική πρόοδος.
• Πρόληψη και καταπολέμηση των ασθενειών, αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου.

Β. ηθικός τομέας:οι ανθρωπιστικές επιστήμες:

• καθιστούν δυνατή την αυτογνωσία. εξευγενίζουν τον συναισθηματικό κόσμο.
• συμβάλλουν στην ηθικοπνευματική τελείωση και στη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης προσωπικότητας.

Γ. πνευματικός τομέας:η επιστήμη:

Ασκεί το πνεύμα και ικανοποιεί τις πνευματικές ανάγκες του ανθρώπου.

Αναπτύσσει την κρίση και εξασφαλίζει την πνευματική ελευθερία.

Απαλλάσσει από εξωλογικά στοιχεία (προλήψεις, δεισιδαιμονίες).

Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Α. υλικός τομέας:

• Το φυσικό περιβάλλον μολύνεται και καταστρέφεται με την υπερεκ­μετάλλευση.
• Η ανθρωπότητα απειλείται με τα όπλα μαζικής καταστροφής.
• Με την εκμηχάνιση της παραγωγής αυξάνεται η ανεργία.

Β. πνευματικός – ψυχολογικός τομέας:

• Η εξειδίκευση των επιστημόνων οδηγεί συχνά στη μονομέρεια.
• Στερεί τη χαρά της δημιουργίας, αλλοτριώνει τον άνθρωπο από την εργασία και τον εαυτό του, εξαιτίας του υπέρμετρου προγραμματι­σμού και της αυστηρής μεθοδολογίας.
• Οδηγεί σε υπερβολικές φιλοδοξίες και αίσθηση υπεροχής.
  

Γ. ηθικός -κοινωνικός τομέας:

• Ο επιστημονισμός εξαφανίζει κάθε αίσθημα ανθρωπιάς.
• Απανθρωπο­ποιεί το άτομο, αμβλύνει τις ηθικές του αντιστάσεις.
• Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιστημόνων στο πλαίσιο της

προσωπικής προβολής και διάκρισης.

• Καταρρακώνεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, υπονομεύεται η ελευθε­ρία του ανθρώπου, αφού η επιστήμη μπορεί να γίνει όργανο για την εξαπάτηση, υποδούλωση και εκμετάλλευση των ανθρώπων.
• Με τα επιστημονικά πειράματα εμφανίζονται νέες ανίατες ασθένειες.
  

Προϋποθέσεις για την ανθρωποκεντρική αξιοποίηση της επιστήμης:

Ο  επιστήμονας πρέπει να διακρίνεται από:

• Παιδεία με ανθρωπιστικές αρχές και πνεύμα ελευθερίας.
• Γενική μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια, ώστε να θέτει τις γνώσεις του στην υπηρεσία του ανθρώπου και να ασκεί το έργο του με υπευ­θυνότητα και αίσθημα κοινωνικής συνείδησης.
• Αυτογνωσία, για σωστή επιλογή στόχων, που να ανταποκρίνονται στα προβλήματα της ζωής.
• Ευσυνειδησία, ηθικές αρχές και αξίες.
• Η ειρήνη επιτρέπει στον επιστήμονα να επιδίδεται απερίσπαστα στο αν­θρωπιστικό του έργο.
• Η επανιεράρχηση των στόχων και αξιών του σύγχρονου ανθρώπου.

Τα εφόδια του επιστήμονα

• Διαμόρφωση ηθικής, αυτόνομης και ελεύθερης προσωπικότητας.
• Αίσθηση ότι επιτελεί κοινωνικό λειτούργημα και όχι μόνο βιοποριστικό επάγγελμα.
• Ενδιαφέρον για την σωστή και επωφελή για τον άνθρωπο μελλοντική χρήση των επιτευγμάτων του.
• Πίστη στα ανθρωπιστικά ιδανικά.
• Κοινωνικές αρετές ( ανιδιοτέλεια, πνεύμα συνεργασίας, άμιλλα.)
• Ηθικές αρχές ( ταπεινοφροσύνη, ετοιμότητα, ειλικρίνεια)

8. ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΣ-ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ-ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ

Για να προσεγγίσει κανείς τους όρους κομφορμισμός και μαζοποίηση θα πρέπει να ανατρέξει στη σχέση ανθρώπου – κοινωνίας αλλά και σε θέματα που μελετούν την ανθρώπινη προσωπικότητα και χαρακτήρα.

Κοινωνικός κομφορμισμός: προκύπτει από τη βαθιά επίδραση της κοινωνίας μέσω της κοινής γνώμης αλλά και  μέσω του αντίστοιχου  ελέγχου της και από τους κοινωνικούς θεσμούς που υφίσταται ο άνθρωπος σε ατομικό επίπεδο. Είναι δηλαδή ο συμβιβασμός και η συμμόρφωση του ατόμου με τις κρατούσες απόψεις, ακόμα και αν αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τα βαθύτερα πιστεύω του, προκειμένου να μην έρθει σε σύγκρουση με τον κοινωνικό περίγυρο.

Αυτό, αν και ως ένα σημείο είναι αναπόφευκτο αλλά και αναγκαίο, θεωρείται ωστόσο μια μορφή καταπάτησης της ανθρώπινης ελευθερίας, αλλοίωσης της προσωπικότητας, κατάργησης του ατομικού.

Συνήθως ο κοινωνικός κομφορμισμός εξετάζεται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού: η μηχανοποίηση, η τυποποίηση, ο αυτοματισμός κυριαρχούν στην ανθρώπινη δράση, επιτείνουν το άγχος και την αγωνία, αναγκάζουν σε ταχύτατους ρυθμούς ζωής και έτσι τραυματίζουν τη διανόηση και στραγγαλίζουν τις πρωτοβουλίες του ατόμου. Η μονομέρεια επομένως του πολιτισμού είναι που διαμορφώνει και τα συμπτώματα της ηθικής και πνευματικής του κρίσης.

Μαζοποίηση, είναι κατ’ επέκταση η αφομοίωση, η υιοθέτηση από τον άνθρωπο τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς, χωρίς όμως να είναι αποτέλεσμα κριτικής επεξεργασίας και συνειδητής επιλογής. Ο άνθρωπος εξομοιώνεται με το σύνολο που παίρνει τη μορφή της μάζας, εφόσον δεν υπάρχει το στοιχείο της ιδιαιτερότητας στα μέλη του.

Παράγοντες μαζοποίησης – αιτίες :

1. οικογένεια – σχολείο: προβάλλουν πρότυπα, αντιλήψεις και αξίες που δεν ελέγχονται από το οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον και δεν συντελούν στην διαμόρφωση της ελεύθερης προσωπικότητας των μελών της.
2. χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο: καθιστά τους ανθρώπους εύκολα ελεγχόμενους από τους φορείς εξουσίας, ευάλωτους σε κάθε μορφή χειραγώγησης.
3. Μ.Μ.Ε.: διαμορφώνουν την κοινή γνώμη εξαιτίας της παντοδυναμίας τους, σύμφωνα όμως με το συμφέρον τους, δηλαδή καταπατώντας τους δεοντολογικούς κώδικες της πληροφόρησης προς χάριν του κέρδους.
4. Πολιτική: όταν ο πολιτικός λόγος χαρακτηρίζεται από λαϊκισμό, δημαγωγία προπαγάνδα, προκειμένου να εξυπηρετεί ιδιοτελείς σκοπούς.
5. αισθητική ισοπέδωση – καταναλωτισμός: ομοιότητα στην εμφάνιση, στην ψυχαγωγία, εξομοίωση στις προτιμήσεις των ανθρώπων.
6. αστικοποίηση και έλλειψη επικοινωνίας: απομονώνει τον άνθρωπο και ακρωτηριάζει την ανάγκη για διάλογο, παρέα, συζήτηση.
7. παγκοσμιοποίηση: καταργεί την ιδιαιτερότητα των πολιτισμών.

Επιπτώσεις :

1. πνευματικός τομέας: αμβλύνει την κριτική ικανότητα και την προσωπική εκτίμηση και θεώρηση του κόσμου.
2. κοινωνικός: ενισχύει την κοινωνική παθογένεια (βία, εγκληματικότητα, φανατισμός)
3. ψυχολογικός: οδηγεί τον άνθρωπο στη βίωση οδυνηρών συναισθημάτων αλλά και στην αλλοίωση του χαρακτήρα του.
4. πολιτικός: καθώς μειώνεται το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης και η κριτική στάση στα πολιτικά δρώμενα, απειλούνται οι δημοκρατικοί θεσμοί και παρεμποδίζεται η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
5. εθνικός: κατάργηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας, αντικατάστασή της από εθνικιστικές συμπεριφορές.
   

9. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τεχνολογία: Η μελέτη και η πρακτική εφαρμογή των γνώσεων, των μεθόδων και των πορισμάτων των θετικών επιστημών, και ιδιαίτερα της μηχανικής, στη βιομηχανία, στην ιατρική, στις επιχειρήσεις, στο εμπόριο και σε άλλους τομείς της δραστηριότητας και της ζωής του ανθρώπου γενικότερα.

Τεχνοκρατία: Η κυριαρχία του πνεύματος της τεχνολογίας στην κοινωνική και πολιτική ζωή – σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. /

Η θεωρία σύμφωνα με την οποία η ευημερία του ανθρώπου στηρίζεται κυρίως στην τεχνολογική πρόοδο (σε αντίθεση με τη θεωρία που υποστηρίζει ότι η ευημερία εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τις πνευματικές του αξίες).

Τεχνικός πολιτισμός: η κυριαρχία της «μηχανής» στη ζωή του ανθρώπου η οποία βοηθά και υποκαθιστά τον άνθρωπο σε κάθε δραστηριότητά του.

Θετικές πλευρές της τεχνικής προόδου:

1.      κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση: αξιοποίηση των δυνάμεων της φύσης προς όφελος του ανθρώπου

2.      απαλλαγή από το μόχθο εργασίας

3.      παραγωγή περισσότερων αγαθών, σε λιγότερο χρόνο, με βελτιωμένη ποιότητα (=άνοδος του βιοτικού επιπέδου)

4.      ανάπτυξη της επιστήμης: η πρόοδος της έρευνας οδήγησε στη διάγνωση, πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών

5.      βελτίωση μέσων επικοινωνίας, μεταφοράς, πληροφόρησης

6.      αναβάθμιση της ανθρώπινης ζωής: άνοδος γνώσης, ορθολογισμός, κοινωνική ισότητα, οικουμενική συνείδηση, ανάπτυξη τέχνης

αρνητικά του μηχανικού πολιτισμού:

καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος

μηχανοποίηση (και επομένως τυποποίηση, αυτοματισμός) της ανθρώπινης εργασίας και γενικότερα της ανθρώπινης ζωής.

επιβάρυνση της προσωπικότητας: ο άνθρωπος σταδιακά απομακρύνθηκε από τομείς δραστηριότητας (ανία, αλλοτρίωση, μοναχικότητα)

περιορισμός της ελευθερίας: η μηχανή καθορίζει την ανθρώπινη ενέργεια

σωματική επιβάρυνση: ο άνθρωπος έγινε μαλθακός, απομακρύνθηκε από τη «φυσική» κίνηση.

ανάπτυξη κοινωνικής παθογένειας: μεγαλουπόλεις / εγκληματικότητα / τρομοκρατία / όπλα

επιθυμητή στάση / αντιμετώπιση:

Η κατανόηση του φαινομένου, ότι δηλαδή εφόσον  ο πολιτισμός αναπτύσσεται μονομερώς, η κοινωνία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ανθρώπου.

1.      Να μην υστερεί σε  ανάπτυξη ο πνευματικός χαρακτήρας του πολιτισμού (συμβολή οικογένειας, σχολείου, πολιτείας)

2.       Προσανατολισμός  του ατόμου στις ανθρωπιστικές αξίες ώστε να μην υφίσταται όλες τις αρνητικές εκδοχές της τεχνικής προόδου προκειμένου να απολαμβάνει τα αγαθά της.

10. ΤΕΧΝΗ

Τέχνη είναι η έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζει και να αποκρυσταλλώνει τα συναισθήματά του και τον ψυχικό του κόσμο σε καλλιτεχνικές μορφές. Αυτή η μετάπλαση της πραγματικότητας σε δημιουργίες – έργα τέχνης προκαλούν αισθητική συγκίνηση, χαρά και ψυχική ικανοποίηση.

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την Τέχνη και το έργο τέχνης και μέσα από αυτούς αντιλαμβάνεται κανείς και την προσφορά της στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ως κοινωνικό φαινόμενο και ως κώδικας επικοινωνίας , υπήρχε πάντα σε όλους τους λαούς και σε όλες τις εποχές.

► ειδικά για την τέχνη της εποχής μας:

• είναι πολυσχιδής : υπάρχουν πλήθος σχολές, καλλιτεχνικά ρεύματα, τάσεις. Πολλές φορές είναι δυσπρόσιτη για το ευρύ κοινό, γιατί εκτός από την αισθητική καλλιέργεια, συχνά απαιτούνται και εξειδικευμένες γνώσεις για την ανάγνωση των έργων τέχνης.
• Πολλά έργα με πλατιά λαϊκή απήχηση είναι συνήθως χαμηλής στάθμης και για λόγους εμπορικού κέρδους ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις ενός κοινού απαίδευτου που τρέφεται με υποκατάστατα της Τέχνης (συνηθέστερα στον κινηματογράφο, τη μουσική, το θέατρο). Γίνεται λόγος για την υποκουλτούρα και τον εκχυδαϊσμό της τέχνης.
• Ειδικότερα η Αφηρημένη Τέχνη επειδή αποφεύγει την αναπαράσταση της πραγματικότητας εμμένοντας στη βαθύτερες καταστάσεις, προκαλεί το κοινό και  σε βίωση δικών του προεκτάσεων, που  είναι  ανάλογες με το γνωστικό του επίπεδο, αλλά και με την φαντασία του και την ευαισθησία του.
• «Η τέχνη για την τέχνη» (δηλ. ότι η τέχνη θα πρέπει να ενδιαφέρεται μόνο για το ωραίο) ≠ «στρατευμένη τέχνη»(δηλ. προβολή μιας πολιτικής ή κομματικής άποψης μέσω της τέχνης): η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θεωρείται στην  εποχή μας ξεπερασμένη καθώς η τέχνη έχει μελετηθεί και ως κοινωνικό φαινόμενο και μέσα από την επιστήμη της Αισθητικής.
• Προϋπόθεση της τέχνης αποτελούν η ελευθερία στην έκφραση και διακίνηση ιδεών.

Προσφορά (αξία της τέχνης):

1.      Η τέχνη ως μορφή έκφρασης – διαλόγου αποτελεί σπουδαίο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά και των λαών, πολιτισμών, κλπ.

2.      Ως φορέας μηνυμάτων είναι δυνατό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για σημαντικά προβλήματα του της εποχής μας (οικολογία, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, αξία της ελευθερίας )

3.      Καλλιεργεί το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου συμβάλλοντας έτσι στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.

4.      Συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια.

5.      Προκαλεί χαρά καθώς προσφέρει αισθητική απόλαυση.

6.      Αποτελεί σπουδαία μορφή ψυχαγωγίας αλλά και ψυχικής ανάτασης γιατί απομακρύνει τον άνθρωπο από την καθημερινότητα, τη μονοτονία, την πεζότητα.

7.      Ως μέσο έκφρασης παρέχει τη δυνατότητα της προβολής συναισθημάτων, του εσωτερικού μας κόσμου.

Κρίση – αμφισβήτηση της αξίας της τέχνης (αίτια):

• 1. πολιτιστική κρίση και έλλειψη αξιών
  2. τεχνοκρατική κοινωνία – καταναλωτισμός
  3. έλλειψη αισθητικής αγωγής στην παιδεία
  4. επικράτηση της υποκουλτούρας
  5. ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του καλλιτέχνη