Όλοι μπορούμε να γυμναστούμε!
Στον αθλητισμό ο καθένας μας μπορεί να συμμετέχει, να ανήκει, να διεκδικεί, να εκφράζεται.
Είναι γεγονός ότι ο υγιής αθλητισμός συμβάλλει στην ανάπτυξη αυτών των
διαδικασιών σπάζοντας τις προκαταλήψεις και βοηθώντας στην επικοινωνία – τη συνύπαρξη και τη συνεργασία .Προωθεί την ισότητα στην κοινωνία – την ανοχή στη διαφορετικότητα και την ιδέα της συμπερίληψης .Γεφυρώνει τους δρόμους και γκρεμίζει τα εμπόδια που στέκονται ανάμεσα στους ανθρώπους, γεννά θάρρος, ελπίδα,
πεποίθηση, πίστη στις απέραντες δυνατότητες κάθε ανθρώπου.
Ο αθλητισμός δεν αφορά μόνο τη σωματική ανάπτυξη και υγεία, αλλά και
τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Με τη συμμετοχή στα αθλήματα γινόμαστε μέλη μιας ομάδας και μαθαίνουμε να
επικοινωνούμε ισότιμα και με κανόνες, να συμμετέχουμε σε μια κοινή
προσπάθεια προς έναν κοινό στόχο. Είναι μια ευκαιρία να κάνουμε νέους
φίλους και να μάθουμε να συνεργαζόμαστε μαζί τους. Εξίσου σημαντικό,
όμως, είναι και το γεγονός ότι μέσα από τον αθλητισμό
αντιλαμβανόμαστε και αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα και
καλλιεργούμε την ιδέα του αλληλοσεβασμού και της ανεκτικότητας.
Η σημασία της διαφορετικότητας και κατά πόσο είμαστε σε θέση να
συνυπάρξουμε με άτομα που απέχουν από το δικό μας γνώριμο.
Ας παρακολουθήσουμε το παρακάτω βίντεο μια όμορφη δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της μαθητικής κοινότητας του Λυκείου Ερμιόνης για ΑΜΕΑ, με σκοπό την αποδοχή των ατόμων με ειδικές ανάγκες και την καταπολέμηση της προκατάληψης και του στιγματισμού που ακόμη υπάρχει…!
«Σέβομαι τη διαφορετικότητα – Γνωρίζω τον Αθλητισμό».
Το να είσαι διαφορετικός όμως είναι δύναμη. Δύναμη για κάποιον να
αναδείξει την αξία του, τα ταλέντα του, τις ιδιαιτερότητές του και -γιατί
όχι- να αποτελέσει και ο ίδιος πρότυπο για κάποιον άλλο μέσα από όλη
αυτή τη διαδικασία.
Γενικά, ο αθλητισμός προσφέρει σε πολλούς ευκαιρία για επικοινωνία,
συνύπαρξη και συνεργασία, και για πολλούς αθλητές κοινωνική καταξίωση
και αναγνώριση, δημιουργεί ευκαιρίες για έντονες εμπειρίες και
ενδιαφέροντα για τη ζωή, ενώ για κάποιους αθλητές αποτελεί μέσο
ανάδειξης, ή απομάκρυνσης του κοινωνικού στιγματισμού. Η αλήθεια είναι
ότι ο αθλητισμός περισσότερο από κάθε άλλο κοινωνικό οικοδόμημα έκανε
μία καταπληκτική δουλειά στο να παρέχει ευκαιρίες και πρόσβαση σε άτομα με αναπηρίες.
ΟΤΑΝ Η ΑΓΑΠΗ ΑΓΚΑΛΙΑΖΕΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ!
Όσοι λοιπόν, συμμετέχουν στα σπορ, το πρωταρχικό που πρέπει να
μαθαίνουν είναι να σέβονται τον αντίπαλο, το συμπαίκτη, τους κανόνες
του παιχνιδιού, τις αποφάσεις των διαιτητών ή κριτών, να δίνουν ίσες
ευκαιρίες σε όλους να συμμετέχουν, να ελέγχουν τον εαυτό τους, να μην
παραφέρονται, να προσπαθούν όσο καλύτερα μπορούν, αλλά τίμια.
Ανεξάρτητα από τις αθλητικές ικανότητες και τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά των συμμαθητών, να δίνουν σε όλους και όλες το δικαίωμα να συμμετέχουν, προσαρμόζοντας το παιχνίδι ανάλογα, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να παίξουν, να μάθουν και να
διασκεδάσουν.
Η φυσική δραστηριότητα ατόμων με αναπηρία ή ειδικές ανάγκες, ορίζεται ως κάθε δραστηριότητα που ταιριάζει στις ικανότητες κάθε ατόμου με έμφαση στην ανάπτυξη της κίνησης, της φυσικής αγωγής και κάθε αθλητική δραστηριότητα (Silva, 2000).
Μία μπάλα για όλα τα παιδιά του κόσμου (βίντεο)
Η παγκόσμια καμπάνια “A ball for all”, που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της 84ης ΔΕΘ, με έμφαση στα άτομα με προβλήματα όρασης και σκοπό την ισότιμη πρόσβαση στο ποδοσφαιρικό παιχνίδι και την άσκηση γενικότερα.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να διαβάσετε το άρθρο
Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση των ατόμων με αναπηρία και την ένταξη
τους στον χώρο του αθλητισμού;
Γνωρίζετε ότι υπάρχουν αγώνες για τα άτομα με αναπηρία;
Ας εξετάσουμε , εάν και κατά πόσο το ΄΄ευ ζην΄΄ που προσδιορίζει όλες εκείνες τις ευεργετικές πτυχές τους αθλητισμού για την ψυχή και το σώμα, μπορεί να προσδιορίσει και την άθληση των ατόμων με αναπηρία όρασης. Εάν τα εμπόδια και οι δυσκολίες που συναντούν οι τυφλοί αθλητές και οι προπονητές τους, είναι καταλυτικά και περισσότερα από τα οφέλη που αποκομίζουν.
Οι σύγχρονες έρευνες έρχονται να επιβεβαιώσουν τα πολλαπλά οφέλη του
αθλητισμού στον άνθρωπο με κυριότερα την μείωση του άγχους και της δυσφορίας,
την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, την ενίσχυση της
θετικής διάθεσης και την συμβολή του στην συναισθηματική ισορροπία.Αν αναλογιστούμε την έννοια του αθλητισμού ως μέσον κοινωνικοποίησης, ένταξης, αυτοπροσδιορισμού και ψυχικής ισορροπίας σε συνάρτηση με τις τεράστιες προσπάθειες που πραγματοποιούν σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο οι κοινωνίες για να διεκδικήσουν και να εξασφαλίσουν στα άτομα με αναπηρία μία υψηλή ποιότητα ζωής, κοινωνική ένταξη, ισότιμη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες.
Στα πλαίσια των προσπαθειών για την ισοτιμία στις κοινωνικές παροχές των
αναπήρων με τον γενικό πληθυσμό, φαίνεται να πραγματοποιούνται δειλά και οι πρώτοι αγώνες για άτομα με αναπηρίες.
Το 1948, στην Αγγλία, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι αγώνες για αθλητές με αμαξίδιο. Οι αγώνες αυτοί αποτέλεσαν την αφορμή για τη δημιουργία του Παραολυμπιακού Κινήματος και, ως συνέπεια, το 1960 τους πρώτους Παραολυμπιακούς Αγώνες στην Ρώμη.Μάλιστα, επειδή γίνονται παράλληλα δηλαδή την ίδια περίπου χρονική περίοδο,με τους Ολυμπιακούς, ονομάζονται Παραολυμπιακοί Αγώνες.
Ορισμός τύφλωσης και κατηγορίες
Ο όρος άτομα με αναπηρία όρασης χαρακτηρίζει τόσο τα ολικώς τυφλά άτομα όσο
και τα μερικώς βλέποντα.
Μερικώς βλέποντα άτομα : έχουν οπτική οξύτητα κάτω των 6/60 (0,1) της κλίμακας
Snellen ή είναι ανίκανα να μετρήσουν δάχτυλα χεριού σε απόσταση έξι μέτρων
Τυφλά άτομα : έχουν οπτική οξύτητα κάτω από κάτω του 1/20 (10,05) της κλίμακας
Snellen ή είναι ανίκανα να μετρήσουν δάχτυλα χεριού σε απόσταση τριών μέτρων
(Χατζηχαραλάμπους, 2000).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization)ορίζει: ‘’Ως τυφλό
νοείται κάθε άτομο με οπτική οξύτητα μικρότερη από 1/20 με διόρθωση, στον
καλύτερο οφθαλμό. Επίσης, θεωρείται ως τυφλό κάθε άτομο που αν και έχει
ικανοποιητική οπτική οξύτητα, η περιφερειακή του όραση είναι περιορισμένη στις 10 μοίρες κεντρικά ή λιγότερο’’.
Ορίζει επίσης τις εξής πέντε κατηγορίες σχετικά με τα άτομα με σοβαρά προβλήματα όρασης.
1η κατηγορία: Οπτική οξύτητα μεταξύ 3/10 και 1/10 (μερικώς βλέπων)
2η κατηγορία: Οπτική οξύτητα μεταξύ 1/10 και 1/20 (μερικώς βλέπων)
3η κατηγορία: Οπτική οξύτητα μεταξύ 1/20 και μέτρηση δακτύλων από 1 μέτρο ή 1/30
(τυφλότητα)
4η κατηγορία: Οπτική οξύτητα μεταξύ μέτρησης δακτύλων από 1 μέτρο και αντίληψη
φωτός (τυφλότητα)
5η κατηγορία: Οπτική οξύτητα μη αντίληψης φωτός (τυφλότητα)
Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία (ΦΕΚ: 191/Α/23.08.1979. ΝΟΜΟΣ ΥΠ’
ΑΡΙΘ.958/1979 Περί αντικαταστάσεως των άρθρων 1, 2 και 5 του Ν. 1904/1951 Περί
προστασίας και αποκαστάσεως των τυφλών)ως τυφλό, νοείται κάθε άτομο του οποίου
η οπτική οξύτητα είναι μικρότερη από το 1/20 της φυσιολογικής, στον οφθαλμό που
βλέπει καλύτερα και με την βέλτιστη δυνατή διόρθωση.
Η επίδραση του αθλητισμού στους τυφλούς αθλητές
Τα θετικά πορίσματα του αθλητισμού για τον άνθρωπο γενικά και πιο συγκεκριμένα
για τα άτομα με αναπηρία, έρχονται να συμπληρώσουν και τα αποτελέσματα ερευνών
σχετικά με αθλητές με αναπηρία όρασης. Αποδεικνύεται ότι οι αθλητικές
δραστηριότητες συνδέονται θετικά με όλους τους τομείς της ποιότητας ζωής των
ατόμων με προβλήματα όρασης. Η επιλογή των κατάλληλων αθλητικών
δραστηριοτήτων μάλιστα, μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των
προγραμμάτων αποκατάστασης (Bayazit , Aysun , & Inci , 2020)
Ωστόσο, αν και τα οφέλη της άσκησης είναι πολλά, στην πράξη οι ανασταλτικοί
παράγοντες είναι επίσης αρκετοί. Τα εμπόδια που συναντούν οι άνθρωποι με
προβλήματα όρασης αφορούν τόσο τον φόβο και το άγχος λόγω της αναπηρίας τους ,
αλλά και την έλλειψη των απαραίτητων γνώσεων και της κατανόησης σχετικά με την
αναπηρία όρασης από την κοινωνία. Η καθιστική ζωή, που συχνά ακολουθεί την
αναπηρία όρασης, έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να εμφανίζουν υψηλότερα
ποσοστά παχυσαρκίας, χρόνιων ασθενειών και άλλων συνακόλουθων λειτουργικών
περιορισμών. Το όπλο απέναντι στην καθιστική ζωή και τις αρνητικές της συνέπειες είναι να εμπλακεί το άτομο σε αθλητικές δραστηριότητες και να τις εντάξει στην καθημερινότητά του ως ασχολίες ελεύθερου χρόνου.
Εθνικοί αθλητικοί σύλλογοι για άτομα με προβλήματα όρασης
Στο πλαίσιο των παραπάνω ευεργετικών επιδράσεων του αθλητισμού τόσο για την
σωματική όσο και για την ψυχική υγεία έχουν ιδρυθεί αρκετοί οργανισμοί και σύλλογοι
ανά τον κόσμο. Σκοπός τους είναι να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν τα άτομα με
αναπηρία όρασης να ασχοληθούν με τον αθλητισμό. Ένα παράδειγμα στην Ελλάδα
αποτελεί η Αθλητική Ένωση Τυφλών ‘’Πυρσός’’ (από το 1997) όπου βρίσκεται
ανάμεσα στα πρώτα σωματεία που ιδρύθηκαν στην χώρα για άτομα με αναπηρία
όρασης.
Η Ένωση ‘’Πυρσός’’ (goTHESS, n.d.)συμμετέχει σε εκδηλώσεις στο εξωτερικό αλλά
και στο εσωτερικό της χώρας όπως στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα της Εθνικής
Αθλητικής Ομοσπονδίας Ατόμων με αναπηρίες αλλά και σε άλλα τουρνουά που
διοργανώνονται. Έχει περίπου 100 μέλη στην κοινότητά της με τα μισά από αυτά να
είναι ενεργοί αθλητές και η ηλικία τους είναι από 10 έως 55 έτη. Διαθέτει ομάδες για
ατομικά και ομαδικά αθλήματα. Μερικά από αυτά είναι η κολύμβηση, το τζούντο, το goalball και το σκάκι.
Το 2000 ιδρύθηκε και η Πανελλήνια Ένωση Τυφλών Αθλητών στην Αθήνα, ενώ ένα
χρόνο αργότερα, το 2001, ιδρύθηκε και ο Αθλητικός Σύλλογος Τυφλών ‘’Ήφαιστος’’
με δραστηριοποίηση επίσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και αρκετά αθλήματα να
συμπεριλαμβάνονται στις παροχές του.
Για να φτάσουμε όμως, κοντά στο 2000, να μιλάμε στην Ελλάδα για αθλητισμό και
άτομα να αναπηρία όρασης 20 χρόνια περίπου πριν, σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο
επίπεδο υπήρχαν ανησυχίες και έντονες προσπάθειες τα άτομα με αναπηρία όρασης να
διεκδικήσουν μία θέση στον αγωνιστικό χώρο του αθλητισμού και να διευρυνθεί το
φάσμα των αθλημάτων στα οποία μπορούν να λαμβάνουν συμμετοχή αθλητές με
αναπηρία όρασης. Αυτές οι φιλοδοξίες οδήγησαν στην ίδρυση της Διεθνούς
Ομοσπονδίας Αθλητισμού Τυφλών το 1981, την οποία διαδέχθηκαν τεράστια κύματα υποστήριξης και συμμετοχής από κράτη ολόκληρου του κόσμου, με τον αριθμό των μελών της συνεχώς να αυξάνει και τα αθλήματα τα οποία υποστηρίζει και ενθαρρύνει να πολλαπλασιάζονται διαρκώς.
Κατηγοριοποίηση αθλητών(= classification)
Η κατηγοριοποίηση των αθλητών ανάλογα με το επίπεδο της απώλειας της όρασής
τους, είναι μια αξιολόγηση που πραγματοποιείται από ειδικούς επαγγελματίες
προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο κάθε αθλητής έχει ακόμα και την ελάχιστη οπτική
αναπηρία. Έτσι, θα ταξινομηθεί σε μία από τις τρεις τάξεις και ως αποτέλεσμα θα
διασφαλιστεί η επιτυχία των αθλητικών δραστηριοτήτων στην αποκατάσταση και στην
ποιότητα ζωής του. Η αξιολόγηση αυτή, μπορεί να γίνει μία φορά ή πολλές φορές μέσα
σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ανάλογα με το πρόβλημα όρασης κάθε αθλητή. Κάθε
Διεθνής Ομοσπονδία είναι υπεύθυνη για την διεξαγωγή των αξιολογήσεων των
αθλητών της, η οποία πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τον Διεθνη Παραολυμπιακό
Κώδικα, εάν ένα άθλημα ανήκει στα παραολυμπιακά αθλήματα (IBSA).
Oι τρεις κατηγορίες στις οποίες κατατάσσονται οι αθλητές ανάλογα με το πρόβλημα όρασής τους, είναι οι εξής:
Β1: Δεν υπάρχει καμία αντίληψη φωτός από κανένα μάτι και αδυναμία διάκρισης
του χεριού από οποιαδήποτε απόσταση και από κάθε κατεύθυνση.
Β2: Από την ικανότητα διάκρισης ενός χεριού έως εκείνο το επίπεδο οπτικής
οξύτητας που αντιστοιχεί στο μέτρο των 20/600 ή / και από ένα οπτικό πεδίο το
οποίο είναι μικρότερο από 5 μοίρες στο πιο λειτουργικό μάτι με την καλύτερη
διόρθωση της οπτικής λειτουργίας των ματιών.
B3: Από οπτική οξύτητα άνω των 20/600 και έως οπτική οξύτητα 20/200 ή / και
οπτικό πεδίο μικρότερο από 20 μοίρες και περισσότερο από 5 μοίρες στο καλύτερο
μάτι με την καλύτερη πρακτική διόρθωση της οπτικής λειτουργίας των ματιών
(United States Association of Blind Athletes).
Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι η IBSA είναι ο πρώτος Διεθνής Οργανισμός που
δημιούργησε ένα ευανάγνωστο εγχειρίδιο για την ταξινόμηση των αθλητών με
προβλήματα όρασης.
Τα μέλη της IBSA
Η IBSA είναι μια Ομοσπονδία εθνικών οργανισμών, με τον αριθμό των κρατών που
την απαρτίζουν να φτάνει τα 110. Μόνο ένας οργανισμός από κάθε κράτος μπορεί να
ενταχθεί στην IBSA, σεβόμενος το σύνταγμα και τους κανόνες της. Η Ομοσπονδία
ενθαρρύνει τους εθνικούς οργανισμούς τυφλών και τις παραολυμπιακές επιτροπές να
γίνουν μέλη της με δική τους βούληση, συμπληρώνοντας και αποστέλλοντας στα
κεντρικά της γραφεία μία αίτηση συμμετοχής.
Τα μέλη της IBSA βρίσκονται και στις 5 ηπείρους, ανάμεσά τους και η Ελλάδα με την
Εθνική Αθλητική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες.
Αθλητικές Επιτροπές IBSA
Οι αθλητικές επιτροπές οργανώνονται για κάθε άθλημα και είναι υπεύθυνες για το
άθλημα αυτό όσον αφορά την ανάπτυξή του, την διοργάνωση αγώνων, τα πρακτικά και
τεχνικά ζητήματα του αθλήματος και τους κανονισμούς του. Η κάθε επιτροπή είναι
αρμόδια επίσης για την τεχνική ορολογία του αθλήματος και γενικότερα για την
διευθέτηση κάθε ζητήματος που προκύπτει. Υπάρχουν αθλήματα των οποίων τα μέλη
της επιτροπής τους βρίσκονται ανά των κόσμο με διαφορετικές αρμοδιότητες όπως για
παράδειγμα το judo. Η επιτροπή του judo αποτελείται συγκεκριμένα από πρόεδρο,
διευθυντή αθλήματος, διευθυντές διαιτησίας, διευθυντή εκπαίδευσης και προπόνησης,
διευθυντή πληροφορικής, αντιπρόσωπο του judo στην Ευρώπη, εκπρόσωπο αθλητών,
επίτροπο του αθλήματος για την Ασία και την Ωκεανία, επίτροπο για την διαιτησία
στην Ασία και την Ωκεανία, επίτροπο διαιτησίας για την Αμερική, βοηθό
πληροφορικού συστήματος και βοηθό τεχνικής υποστήριξης, αρμόδιο πρόσωπο για τα
πρότζεκτ στην Αφρική και δύο φωτογράφους. Από την άλλη μεριά στο άθλημα της
σκοποβολής, όπως και σε κάποια ακόμα, συναντάμε στην επιτροπή μόνο τον πρόεδρο
της.
Διεθνείς Αγώνες IBSA
Οι Διεθνείς Αγώνες IBSA (IBSA World Championship and Games ή IBSA World
Games ή Blind Games) βρίσκονται υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ομοσπονδίας
Αθλητισμού Τυφλών και πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια από το 1998. Είναι
μία διοργάνωση με παγκόσμιο χαρακτήρα και με ένα πλήθος αθλημάτων στα οποία
καλούνται να διαγωνιστούν αθλητές με προβλήματα όρασης από όλο τον κόσμο.
Οι πρώτοι αγώνες έλαβαν χώρα στην Μαδρίτη της Ισπανίας και αφορούσαν τα εξής
τέσσερα αθλήματα: στίβο, κολύμπι, goalball και judo. Η επιτυχία αυτής της
διοργάνωσης άνοιξε τον δρόμο στην πορεία να φιλοξενήσουν τους Αγώνες ο
Καναδάς(2003), η Βραζιλία(2007), η Τουρκία(2011) και το 2015 η Νότια Κορέα με
μία διοργάνωση ‘’σταθμό’’ στην ιστορία των αγώνων.
Τα αθλήματα στα οποία μπορούσαν να λάβουν μέρος οι αθλητές ήταν για πρώτη φορά
10 στον αριθμό και ήταν τα εξής: στίβος, σκάκι, futsal B1, futsal B2/B3, goalball, judo,
powerlifting, showdown, κολύμπι, παράλληλη ποδηλασία και tenpin bowling. Τα
αγωνίσματα διεξάγονταν σε διαφορετικές εγκαταστάσεις στην πόλη Σεούλ, ενώ
διεξήχθησαν με μεγάλη επιτυχία τελετές έναρξης και λήξης. Περίπου 1626 αθλητές
από 157 χώρες συμμετείχαν στην διοργάνωση, η οποία είχε ως σύνθημά της την εξής
φράση ‘’Δες με πάθος, Τρέξε με ελπίδα’’.
Στη συνέχεια, οι Αγώνες του 2019 ήταν δύσκολο να βρουν μία χώρα που να καλύπτει
τις ανάγκες φιλοξενίας όλων των αθλημάτων και έτσι έλαβαν χώρα στις Ηνωμένες
Πολιτείες Αμερικής μόνο τα τουρνουά judo και goalball. Για το 2023 έχει ανακοινωθεί
ως οικοδεσπότης το Πανεπιστήμιου του Μπέρμιγχαμ στην Αγγλία με αγώνες σε επτά
αθλήματα: σκάκι, ποδόσφαιρο, σκοποβολή, judo, goalball, tenpin bowling και
showdown.
ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ
Εκεί που η δύναμη της ψυχής υπερνικάει τη φύση
Η ιστορία των Παραολυμπιακών Αγώνων
Ο αθλητισμός, για άτομα με αναπηρίες, άρχισε να αναπτύσσεται μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.Οι πρώην στρατιώτες ή πολίτες προσπαθούσαν να ανακαλύψουν μεθόδους, για να
αποκαταστήσουν ή να βελτιώσουν τις δυσάρεστες συνέπειες του πολέμου που είχαν αγγίξει το σώμα και την ψυχή τους.
Οι Παραολυμπιακοί Αγώνες διεξάγονται παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια. Διεξάγονται στην ίδια διοργανώτρια πόλη και στις ίδιες εγκαταστάσεις. Η ονομασία τους «Παραολυμπιακοί» δόθηκε από τη λέξη «παρά», δηλαδή παράλληλα με τους «Ολυμπιακούς».
Οι Παραολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν το κορυφαίο αθλητικό γεγονός για
αθλητές με αναπηρία, δηλώνοντας ότι η αναπηρία δεν είναι εμπόδιο για
τη συμμετοχή στον αθλητισμό και την κορυφαία αθλητική διοργάνωση.
Υπάρχουν οι Θερινοί και οι Χειμερινοί Παραολυμπιακοί Αγώνες.
Οι πρώτοι Αγώνες Ολυμπιακού χαρακτήρα για αθλητές με αναπηρία
οργανώθηκαν το 1960 στην Ρώμη, ύστερα από τους Ολυμπιακούς
Αγώνες στην ίδια πόλη. Θεωρούνται ως οι πρώτοι Παραολυμπιακοί Αγώνες.
Από τότε, οι Παραολυμπιακοί Αγώνες διεξάγονται κάθε 4 χρόνια,
πάντα την ίδια χρονιά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, έχοντας εξελιχθεί
πλέον στο δεύτερο μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός μετά τους Ολυμπιακούς.
Πατήστε δώ για να μάθετε περισσότερα
Αναγνωρίζουν την ικανότητα και την επιτυχία των αθλητών που έχουν κάποιο φυσικό μειονέκτημα. Είναι αγώνες ελπίδας, αγώνες ζωής, για άτομα που αποκτούν ξεχωριστές ικανότητες. Είναι αγώνες αγνοί και αγγίζουν την καρδιά όλων μας.
Τα αθλήματα έχουν προσαρμοστεί σύμφωνα με τις ανάγκες και τα προβλήματα των
αθλητών/τριών. Έτσι, τα περισσότερα γίνονται σε αμαξίδιο, κάποια με συνοδό και
κάποια με προσθετικά μέλη.
Οι αθλητές, που έχουν εισέλθει στην πρώτη οκτάδα, στην κατάταξη ενός
Παραολυμπιακού αθλήματος ονομάζονται Παραολυμπιονίκες.
Όμως, καλύτερα να παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο για να
πάρετε μία Ιδέα.
Δείτε, παρακάτω, τα αθλήματα που υπάρχουν.
Έλληνες αθλητές συμμετέχουν στους Παραολυμπιακούς Αγώνες από το 1976. Από το 1988, η Ελλάδα συμμετέχει στους Αγώνες με επίσημες Εθνικές Αποστολές. Όλα αυτά τα χρόνια, οι Έλληνες αθλητές πέτυχαν καλές επιδόσεις και κέρδισαν πολλά μετάλλια.
Quiz – ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ
για μεγάλους… μαθητές
Πατήστε στις παραπάνω εικόνες και μάθετε ή ελέξτε τις υπάρχοθσες γνώσεις σας για τους Πραολυμπιακούς αγώνες
I Am Potential / Είμαι Δυνατός (2015)
Το «I Am Potential» είναι μια ταινία βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Patrick Henry Hughes, ενός νεαρού άνδρα με σημαντικές σωματικές αναπηρίες που ξεπερνά τις προκλήσεις για να ζήσει μια εμπνευσμένη ζωή.
Το ταξίδι ενός πατέρα για να βοηθήσει τον τυφλό και καθηλωμένο σε αναπηρικό γιο του να ξεπεράσει αδύνατες πιθανότητες και να επιτρέψει στον κόσμο να δει τις δυνατότητές του που του έδωσε ο Θεός.
Ακολουθούν ορισμένες ερωτήσεις σχετικά με τη διδασκαλία και την ευαισθητοποίηση σε θέματα αναπηρίας που μπορείτε να συζητήσετε με το παιδί σας αφού παρακολουθήσετε την ταινία:
Κατανόηση των διαφορών:
Πώς απεικονίζει η ταινία τον Patrick Henry Hughes και τις μοναδικές του ικανότητες και προκλήσεις;
Τι μάθατε για την ποικιλομορφία των ικανοτήτων και πώς τα άτομα μπορούν να διαπρέψουν με διαφορετικούς τρόπους;
Σχέσεις δασκάλου-μαθητή:
Πώς οι σχέσεις του Πάτρικ με τους δασκάλους του συμβάλλουν στην επιτυχία του;
Με ποιους τρόπους μπορούν οι δάσκαλοι να υποστηρίξουν τους μαθητές με αναπηρίες για να τους βοηθήσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους;
Συμπεριληπτική Εκπαίδευση:
Πώς αντιμετωπίζεται η ένταξη στην ταινία που αφορά την εκπαίδευση του Πάτρικ;
Ποια μέτρα λαμβάνει το σχολείο για να διασφαλίσει ότι ο Πάτρικ περιλαμβάνεται σε διάφορες πτυχές της σχολικής ζωής;
Οικογενειακή υποστήριξη:
Πώς η οικογένεια του Πάτρικ παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξή του καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής του διαδρομής;
Με ποιους τρόπους μπορεί η οικογενειακή υποστήριξη να επηρεάσει θετικά ένα παιδί με αναπηρίες στις εκπαιδευτικές του επιδιώξεις;
Ξεπερνώντας τις προκλήσεις:
Προσδιορίστε μερικές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Πάτρικ στην ταινία. Πώς τα ξεπερνά;
Ποια μαθήματα μπορούν να αντληθούν από την ανθεκτικότητα και την αποφασιστικότητα του Πάτρικ στην αντιμετώπιση των εμποδίων;
Ενσυναίσθηση και Κατανόηση:
Πώς δείχνουν οι άλλοι μαθητές και οι χαρακτήρες της ταινίας ενσυναίσθηση και κατανόηση προς τον Πάτρικ;
Τι μπορούν να κάνουν οι μαθητές και οι δάσκαλοι για να δημιουργήσουν ένα σχολικό περιβάλλον πιο περιεκτικό και κατανοητό;
Ευαισθητοποίηση :
Υπογραμμίζει η ταινία κάποιες προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση σχετικά με θέματα αναπηρίας στην κοινότητα ή το σχολείο;
Με ποιους τρόπους μπορούν τα άτομα να υποστηρίξουν τη συμπερίληψη και την κατανόηση των αναπηριών στις κοινότητές τους;
Ο ρόλος των παιδαγωγών:
Συζητήστε τον ρόλο των εκπαιδευτικών στην αναγνώριση και την καλλιέργεια των δυνατοτήτων των μαθητών με αναπηρίες.
Πώς μπορούν οι δάσκαλοι να δημιουργήσουν ένα περιεκτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον στην τάξη για όλους τους μαθητές;
Θέσπιση και επίτευξη στόχων:
Ποιους στόχους θέτει ο Πάτρικ για τον εαυτό του στην ταινία; Πώς εργάζεται για την επίτευξή τους;
Πώς μπορεί ο καθορισμός στόχων να είναι ουσιαστική πτυχή της εκπαίδευσης για μαθητές με αναπηρίες;
Έμπνευση για άλλους:
Με ποιους τρόπους μπορεί η ιστορία του Πάτρικ να εμπνεύσει άλλους μαθητές, δασκάλους και οικογένειες;
Πώς μπορεί η ανταλλαγή ιστοριών ατόμων που ξεπερνούν τις προκλήσεις να συμβάλει σε μια κοινωνία με μεγαλύτερη κατανόηση και κατανόηση;
Παραολυμπιακοί αγώνες: Εξοικείωση ή μια χαμένη ευκαιρία;
Έρευνες δείχνουν ότι βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό. Πολλοί άνθρωποι
ήρθαν για πρώτη φορά στη ζωή τους σε επαφή με τη «διαφορετικότητα»
και μάλιστα συνειδητοποίησαν, ότι άτομα με αναπηρία μπορούν να
κάνουν εξίσου καλά με τους υπόλοιπους σχεδόν τα πάντα, αρκεί να τους
δοθεί ευκαιρία και κίνητρο. Εάν παρακολουθήσει κάποιος τους αγώνες, θα
σκεφτεί: εάν ένας τυφλός αθλητής μπορεί να είναι τόσο αποδοτικός, γιατί
να μην συμβαίνει το ίδιο και στην εργασία του; Εάν δοθούν ευκαιρίες, οι
άνθρωποι με προβλήματα όρασης μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα.
Έτσι, ο κόσμος είδε πόσα πράγματα μπορούν να καταφέρουν οι αθλητές
αυτοί οι οποίοι δεν προβάλλουν την αναπηρία ως μειονέκτημα, αλλά
αντιθέτως, αποδεικνύουν εμπράκτως ότι μπορούν να κάνουν ό,τι και οι
συναθλητές τους χωρίς αναπηρία!!!!
Το επίπεδο των αθλητών στους Παραολυμπιακούς είναι πάρα πολύ υψηλό.
Αυτό το έχουν επιτύχει με συστηματική και σκληρή προπόνηση. Και αυτό
είναι κάτι που δεν μπορεί να παραβλέψει ο κόσμος. Γι΄ αυτό και ως
αθλητικό γεγονός συγκεντρώνει τόσα βλέμματα παγκοσμίως. Προκαλεί
εντύπωση σε κάποιους, ότι οι αθλητές με αναπηρία δεν ταιριάζουν με το
στερεότυπο του ανήμπορου σακάτη. Θεωρώ, ότι συμβάλλουν σε μεγάλο
βαθμό στο να υπερνικηθούν τα στερεότυπα και να μάθουμε επιτέλους όλοι
να ζούμε σε μια κοινωνία που παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλα της τα μέλη. Η
κοινωνία οφείλει να αποδέχεται τη διαφορετικότητα κάθε μέρα και όχι
μόνο κάθε 4 χρόνια.
Τα αθλήματα έχουν προσαρμοστεί σύμφωνα με τις ανάγκες και τα προβλήματα των
αθλητών/τριών. Έτσι, τα περισσότερα γίνονται σε αμαξίδιο, κάποια με συνοδό και
κάποια με προσθετικά μέλη.
Το Γκόλμπολ (Goalball)
Το Γκόλμπολ (Goalball) είναι ένα ομαδικό άθλημα, σχεδιασμένο για τυφλούς αθλητές.
Επινοήθηκε το 1946 από τον Αυστριακό Hanz Lorenzen, και τον Γερμανό Sepp Reindle, σε μία προσπάθεια να βοηθηθεί η αποκατάσταση των βετεράνων του Δεύτερου Παγκοσμίου
Πολέμου.Το άθλημα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε Παραολυμπιακούς Αγώνες το 1976 κατά τη διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων του Τορόντο, ο 1976.
Το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα goalball πραγματοποιήθηκε το 1978 στην Αυστρία και έκτοτε διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια. Είναι ένα άθλημα που έχει μεγάλη αποδοχή από αθλητές και θεατές και παίζεται πλέον ανταγωνιστικά στα περισσότερα κράτη/μέλη της IBSA. Είναι ένα από τα τρία αθλήματα των Παραολυμπιακών Αγώνων που δεν έχει αντίστοιχο Ολυμπιακό άθλημα.
Σύμφωνα με τους κανόνες της IBSA το γκόλμπολ παίζεται σε ένα γήπεδο διαστάσεων 18m x 9m.Η γραμμή των 9 μέτρων αποτελεί και τη γραμμή του γκολ.
Η μπάλα ζυγίζει 1,25kg και η περιφέρεια της είναι περίπου 76cm. Στο εσωτερικό της έχει κουδουνάκια ώστε οι αθλητές να αντιλαμβάνονται την κίνησή της .
Οι συμμετέχοντες αγωνίζονται σε ομάδες των τριών, και προσπαθούν να προωθήσουν τη μπάλα προς το τέρμα της αντίπαλης ομάδας. Ο αγώνας αποτελείται από δύο ημίχρονα των 10 λεπτών .Όλοι οι παίκτες αγωνίζονται με δεμένα μάτια καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα, έτσι ώστε οι παίκτες με μειωμένη όραση να αγωνίζονται ισότιμα με τους τυφλούς παίκτες . Σε κάθε παιχνίδι επιτρέπονται μέχρι τρεις αναπληρωματικοί.
Οι αθλητές κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού πρέπει να φορούν συνεχώς μία εντελώς
αδιαφανή μάσκα στα μάτια, ώστε να εξασφαλίζεται η δικαιοσύνη ανάμεσα τους. Όλοι
οι αθλητές πρέπει να είναι νομικώς τυφλοί, δηλαδή να έχουν όραση κάτω από 10%. Οι
ομάδες αποτελούνται από έξι άτομα, με τρεις παίκτες να παίζουν ταυτόχρονα. Η μία
ομάδα στέκεται απέναντι από την άλλη και πίσω της υπάρχει ένα τέρμα.. Το ζήτημα
είναι οι παίκτες να πετάξουν την μπάλα πέρα από τους αντιπάλους τους και να
καταφέρουν να τη βάλουν στα δίχτυα. Οι παίκτες μπορούν να στηριχθούν μόνο στα
γόνατά τους και στα χέρια και έτσι να υπερασπιστούν το τέρμα τους ή να σκοράρουν.
Ένα γήπεδο γκολφ έχει μήκος 18 μέτρα και πλάτος 9 μέτρα. Τα τέρματα του γηπέδου
καλύπτουν και από τις δύο μεριές όλο το πλάτος των εννέα μέτρων. Επίσης στα σημεία
όπου υπάρχουν σημάδια μέσα στο γήπεδο είναι τοποθετημένο σχοινί, ώστε οι αθλητές
να αισθάνονται τις γραμμές, να προσανατολίζονται και να οριοθετούνται
Στο τέλος ρίξτε αν θέλετε και μια ματιά στο παρακάτω βίντεο για αν δείτε πως
είναι ένας ολόκληρος αγώνας Γκόλμπολ (Goalball).
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ 5Χ5
Το ποδόσφαιρο έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα άτομα με προβλήματα όρασης ως
μια ψυχαγωγική δραστηριότητα και ως παιχνίδι μεταξύ των παιδιών στα ειδικά
σχολεία. Το 1996, έγινε ένα επίσημο άθλημα στους κόλπους της IBSA και θεσπίστηκαν
διεθνείς κανόνες. Το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα IBSA, διοργανώθηκε στην
Μπαρτσελόνα της Ισπανίας και το πρώτο Αμερικανικό Πρωτάθλημα στην Παραγουάη
το 1997. Από τότε διοργανώνονται τακτικά παγκόσμια και εθνικά τουρνουά όπως το
IBSA Cup και το World Grand Prix. Το ποδόσφαιρο για άτομα με αναπηρία όρασης
έχει, επίσης, πολλή μεγάλη υποστήριξη από την Ένωση Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών
Ομοσπονδιών (UEFA) όσον αφορά τη διοργάνωση ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων.
Συχνά συναντάμε και τον όρο ‘’futsal’’, ο οποίος αποδίδει την έννοια του ποδόσφαιρου
για άτομα με προβλήματα όρασης εν συντομία.
Οι αθλητές αγωνίζονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το επίπεδο όρασής τους, Β1
για ολικώς τυφλούς αθλητές και Β2/Β3 για αθλητές που είναι μερικώς βλέποντες. Ένας
αγώνας ποδοσφαίρου για άτομα με αναπηρία όρασης, χρειάζεται δύο ομάδες. Η κάθε
ομάδα έχει πέντε παίχτες συμπεριλαμβανομένου και του τερματοφύλακα. Ο
τερματοφύλακας πρέπει να είναι βλέποντας ή μερικώς βλέποντας, αλλά δεν μπορεί να
βγει από την θέση του τέρματος. Ο ρόλος του τερματοφύλακα είναι επίσης, να
καθοδηγεί την ομάδα του και να επικοινωνεί με τους παίκτες. Τον ίδιο ρόλο σε επίσημα
παιχνίδια έχουν και δύο βοηθοί της κάθε ομάδας που βρίσκονται στη μέση του γηπέδου και κοντά στη γραμμή τέρματος που επιτίθεται η κάθε ομάδα. Ωστόσο, όλοι οι αθλητές
φορούν ειδικές σκοτεινές μάσκες ή γυαλιά ώστε να εξασφαλίζεται η μηδενική όρασή
τους αλλά και για να μην έχουν σκιές και φωτεινά σημεία.
Το γήπεδο ποδοσφαίρου είναι ένα ορθογώνιο με σταθερή επιφάνεια. Το μήκος των
πλευρών του κατά μήκος μπορεί να είναι από 38 έως 42 μέτρα και των πλευρών του
κατά πλάτος μπορεί να είναι από 18 έως 22 μέτρα. Στις δύο πλευρές του κατά πλάτος
βρίσκονται τοποθετημένα ειδικά προστατευτικά ώστε να αποτρέπουν τη μπάλα να βγει
εκτός και γηπέδου και έτσι να εξασφαλίζουν πιο γρήγορη ροή παιχνιδιού, αλλά επίσης,
επιτρέπουν μία καλύτερη ακουστική μέσα στο γήπεδο. Κατά μήκος του γηπέδου
βρίσκονται τοποθετημένα δύο τέρματα (ένα στην κάθε πλευρά). Η μπάλα έχει στο
εσωτερικό της μεταλλικά αντικείμενα έτσι ώστε να παράγει ήχο με την κίνησή της και
να μπορούν εύκολα οι αθλητές να την εντοπίζουν στο χώρο. Είναι πολύ σημαντικό οι
θεατές να τηρούν απόλυτη ησυχία καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα έτσι ώστε οι
αθλητές να ακούν καθαρά την κίνηση της μπάλας αλλά και τις οδηγίες των βοηθών.
Οι αθλητές ορίζεται να φωνάζουν ‘’voy’’ όταν πρόκειται να κάνουν ένα τάκλιν, ώστε
να προετοιμάσουν τον αντίπαλο. Για τον έλεγχο τήρησης ή μη όλων των κανόνων είναι
υπεύθυνοι δύο διαιτητές, με ρόλο αντίστοιχο όπως και στο τυπικό ποδόσφαιρο.
Το ποδόσφαιρο για άτομα με αναπηρία γνωρίζει πολύ μεγάλη απήχηση ανά τον κόσμο
και είναι επίσης ένα από τα πιο δημοφιλή παραολυμπιακά αθλήματα. Στους
Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004, στην Αθήνα, γνώρισε τέτοια απήχηση ώστε
στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2012, στο Λονδίνο, οι συμμετέχουσες ομάδες
να αυξηθούν από έξι, σε οκτώ.
Το Ποδόσφαιρο 5×5, που στην Ελλάδα είναι γνωστό και με την ονομασία Ποδόσφαιρο Τυφλών, είναι ένα δημοφιλές άθλημα για τυφλούς αθλητές και αθλητές με μειωμένη όραση.
Κάθε ποδοσφαιρικός αγώνας παίζεται από δύο ομάδες των 10 αθλητών εκ των οποίων τέσσερις τυφλοί αθλητές και ένας τερματοφύλακας με μειωμένη ή κανονική όραση βρίσκονται εντός αγωνιστικού χώρου και πέντε είναι αναπληρωματικοί. Ένας αγώνας Ποδοσφαίρου 5×5 έχει διάρκεια 50 λεπτών και πραγματοποιείται σε δύο ημίχρονα των 25 λεπτών. Ενδιάμεσα παρεμβάλλεται ένα 10λεπτο διάλειμμα. Νικήτρια ανακηρύσσεται η ομάδα που πετυχαίνει τα περισσότερα γκολ.
Ιστιοπλοΐα
Η ιστιοπλοΐα για άτομα με προβλήματα όρασης ή όπως απαντάται στη διεθνή
βιβλιογραφία ΄΄Blind Sailing΄΄, είναι ένα αγώνισμα βασισμένο στις γενικές αρχές και
τους κανόνες της Ιστιοπλοΐας με κάποιες μετατροπές και προσαρμογές. Οι αθλητές με
προβλήματα όρασης, βασίζονται περισσότερο στην αίσθηση της ακοής και της αφής
ώστε να μπορέσουν να αγωνιστούν στην ιστιοπλοΐα. Κάθε αλλαγή, μικρή ή μεγάλη,
στην πίεση του αέρα, η αίσθηση της κατεύθυνσης του σκάφους αλλά και τα ηχητικά σήματα που εκπέμπονται από ειδικό εξοπλισμό, είναι όλα αυτά που τους καθοδηγούν
σε πλεύσουν προς τον στόχο τους.
Ο Διεθνής Οργανισμός ΄΄Blind Sailing International΄΄ (BSI), είναι υπεύθυνος για την
ανάπτυξη και την διάδοση του αθλήματος της ιστιοπλοΐας για τα άτομα με προβλήματα
όρασης. Κάποιες από τις δράσεις του είναι η οργάνωση Διεθνών Πρωταθλημάτων,
δραστηριοτήτων, η μετάδοση πληροφοριών σχετικά με το άθλημα αλλά και η παροχή
ευκαιρίας σε αθλητές να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους. Επίσης, ο Οργανισμός Blind
Sailing International, συνεργάζεται με τον παγκόσμιο κυβερνητικό φορέα World
Sailing, για το άθλημα της ιστιοπλοΐας που αναγνωρίζεται από τη Διεθνή Ολυμπιακή
και Παραολυμπιακή Επιτροπή.
Ο Οργανισμός Blind Sailing εισήγαγε μια κατηγορία αγωνίσματος με την ονομασία
΄΄Fleet Racing΄΄, για αθλητές ιστιοπλοΐας με προβλήματα όρασης. Οι αθλητές
αγωνίζονται σε ομάδες τεσσάρων ατόμων. Ο οδηγός της κάθε ομάδας, που είναι
υπεύθυνος και για τη χρήση του τιμονιού, πρέπει υποχρεωτικά να έχει κάποιο
πρόβλημα όρασης, ενώ ο ΄΄tactician΄΄, ο αθλητής που είναι αρμόδιος για να δίνει τις
σωστές τακτικές και στρατηγικές οδηγίες για την πορεία της πλεύσης, είναι βλέποντας.
Ο ρόλος του είναι αποκλειστικά για να δίνει προφορικές οδηγίες και όχι για να βοηθάει
με σωματική δραστηριότητα την ομάδα του. Επιπλέον, υπάρχουν άλλα δύο μέλη του
πληρώματος, ένα βλέπον και ένα με πρόβλημα όρασης, που φροντίζουν για τα πανιά
και το σκάφος. Τα ιστιοπλοϊκά σκάφη με τα οποία διαγωνίζονται έχουν μήκος 6 με 9
μέτρα περίπου. Η κατηγορία αυτή, επιτρέπει στα άτομα με προβλήματα όρασης να
εισέλθουν ομαλά στον κόσμο της ιστιοπλοίας, καθώς έχουν αρκετή καθοδήγηση και
υποστήριξη από τα δύο βλέποντα μέλη του πληρώματος, και έτσι μπορούν γρήγορα
και με ασφάλεια να τα φέρουν εις πέρας σε έναν αγώνα.
Μια δεύτερη και πιο απαιτητική κατηγορία, είναι η κατηγορία ΄΄Match Racing΄΄ που
εισήχθη από τον Οργανισμό ΄΄Homerus ΄΄. Είναι μια κατηγορία στην οποία
αγωνίζονται αποκλειστικά αθλητές με προβλήματα όρασης. Ειδικά σχεδιασμένα
συστήματα που εκπέμπουν ήχο, βρίσκονται τοποθετημένα στο σημείο έναρξης του
αγώνα, αλλά και στην πορεία, για να βοηθούν τους αθλητές να αντιλαμβάνονται πού
βρίσκονται κάθε στιγμή. Επίσης, ένα ειδικό κουτί που εκπέμπει ήχο είναι
τοποθετημένο και σε κάθε ιστιοπλοϊκό σκάφος για να αντιλαμβάνονται οι αθλητές
που βρίσκονται τα σκάφη των αντιπάλων τους. Ισχύει και εδώ, η κατηγοριοποίηση
ανάλογα με τον βαθμό απώλειας όρασης (Β1 ολική απώλεια όρασης, Β2 φτωχή μερική
όραση, Β3 όχι πάνω από 10% λειτουργική όραση). Έτσι, ένας αθλητής κατηγορίας Β1
έχει έναν πόντο, Β2 δύο πόντους και Β3 3 πόντους, ώστε κάθε σκάφος δεν επιτρέπεται
να έχει συνολικά πάνω από έξι πόντους.
Τζούντο για αθλητές/τριες με προβλήματα όρασης
Το τζούντο είναι ένα πολύ δημοφιλές άθλημα για άτομα με προβλήματα όρασης.
Ανήκει στα παραολυμπιακά αθλήματα από τους Αγώνες του1988 στη Σεούλ και
βρίσκεται υπό την αιγίδα της IBSA. Έχει επίσης συμπεριληφθεί και σε όλα τα
Παγκόσμια Πρωταθλήματα που διεξήγαγε η IBSA μέχρι σήμερα. Το 2004, μάλιστα,
στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά το
γυναικείο Τζούντο, ενώ 11 χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 2015 στους 5ους Αγώνες
IBSA συμμετείχαν συνολικά 224 αθλητές. Έναν χρόνο μετά στους Παραολυμπιακούς
Αγώνες του Ρίο έλαβαν μέρος 132 αθλητές από 36 χώρες. Στους αγώνες αυτούς
υπήρχαν επτά διαφορετικές κατηγορίες βάρους ανδρών και έξι γυναικών. Σήμερα, έχει
σημειώσει τόση απήχηση, με αποτέλεσμα να διαγωνίζονται στο άθλημα του τζούντο
περισσότεροι από 500 υποψήφιοι από περίπου 50 χώρες τεσσάρων ηπείρων.
Οι κατηγόριες στις οποίες διαγωνίζονται είναι ανάλογα με το βάρος των αθλητών και
όχι με τον βαθμό απώλειας όρασής τους. Ένας κόκκινος κύκλος στο μανίκι του αθλητή
δηλώνει ότι ο αθλητής αυτός έχει ολική απώλεια όρασης. Οι αντίπαλοι είναι δύο και οι
μάχες διαρκούν πέντε λεπτά για τους άντρες και τέσσερα για τις γυναίκες. Ο στόχος
είναι να κερδίσει ο αθλητής περισσότερους πόντους, είτε κάνοντας επιδέξιες επιθέσεις
προς τον αντίπαλο, είτε σκοράροντας ρίχνοντάς τον κάτω με την πλάτη του να ακουμπά
το έδαφος ή ακινητοποιώντας τον ή αναγκάζοντάς τον να παραιτηθεί.
Η κύρια διαφορά του Τζούντο των Παραολυμπιακών με το Τζούντο των Ολυμπιακών είναι ότι οι διαγωνισμοί ξεκινούν πάντα με τους 2 ανταγωνιστές με μια χαλαρή λαβή να αγγίζουν ο ένας το κοστούμι του άλλου(ώστε να καταλάβουν πού βρίσκεται ο αντίπαλος τους) και αν η επαφή σπάσει, “ματ” (Αναμονή), ή σταματήσει, τότε οι ανταγωνιστές επιστρέφουν στο κέντρο και πραγματοποιούν regrip .
ΠΑΖΛ:
δοκιμάστε να κάνετε παζλ την παραπάνω εικόνα.
Σημείωση: Αν θέλετε να παίξετε σε πλήρη προβολή πατήστε το τελευτάιο κάτω δεξιά τετραγωνάκι
Σκοποβολή
Η IBSA διοργανώνει εδώ και αρκετά χρόνια πρωταθλήματα σκοποβολής για άτομα
με αναπηρία όρασης. Ωστόσο μόλις τον Φεβρουάριο του 2019 και μετά από πολλές
προσπάθειες, η σκοποβολή για άτομα με αναπηρία όρασης εντάχθηκε στα
Παραολυμπιακά αθλήματα ως 7η κατηγορία μεταξύ άλλων αναπηριών. Πλέον
βρίσκεται υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Παραολυμπιακής Σκοποβολής (World
Shooting Para Sport). Οι πρώτοι αγώνες για άτομα με αναπηρία όρασης διεξήχθησαν
στην Γερμανία, τον Μάιο του 2019, στα πλαίσια του Διεθνούς Πρωταθλήματος
Σκοποβολής. Ακολούθησε η συμμετοχή τους στο Παγκόσμιο Κύπελο τον Ιούλιο στην
Κροατία και έπειτα τον Οκτώβρη στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας.
Το άθλημα της σκοποβολής για άτομα με αναπηρία όρασης, χωρίζεται σε δύο
υποκατηγορίες ανάλογα με την θέση βολής του σώματος, σε όρθια ή ακουμπισμένη
θέση. Και στις δύο υποκατηγορίες οι αθλητές χρησιμοποιούν αεροβόλο τουφέκι και
στοχεύουν σε απόσταση δέκα μέτρων. Απαγορεύεται η χρήση καθίσματος με πλάτη.
Κάθε αθλητής έχει στην διάθεσή του συγκεκριμένο εξοπλισμό καθώς και μία ειδική
ηλεκτρονική συσκευή η οποία μέσω ακουστικών καθοδηγεί τον αθλητή. Τα σήματά
της αυξάνονται όταν ο αθλητής πλησιάζει στον στόχο με το τουφέκι του. Οι αθλητές
στους αγώνες πρέπει να φορούν ρούχα και παπούτσια όπως ορίζονται στους
κανονισμούς της σκοποβολής για άτομα με αναπηρία όρασης.
Εκτός από τον παραπάνω εξοπλισμός, κάθε αθλητής έχει το δικαίωμα για έναν βοηθό.
Ο βοηθός μπορεί να βοηθήσει τον αθλητή να στήσει τον εξοπλισμό του, και να
αναφέρει στους φορείς εάν υπάρχει κάποιο τεχνικό πρόβλημα με αυτόν. Έχει μία
σταθερή και αμετακίνητη θέση κατά τη διάρκεια του αγώνα στα δεξιά ή στα αριστερά
του αθλητή και μπορεί να επικοινωνεί μαζί του με μη λεκτικά σήματα είτε για να τον
ενημερώσει για το σκορ είτε για να τον καθοδηγήσει προς τον στόχο. Ο βοηθός δεν
επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει το τουφέκι ή να χρησιμοποιήσει κάποιο φως για να
βοηθήσει τον αθλητή. Ωστόσο οφείλει να τον ειδοποιήσει αμέσως σε περίπτωση που
δεν στοχεύει στον δικό του στόχο, αλλά σε κάποιον άλλον.
Showdown
Το 1977 Joe Lewis, με ολική τύφλωση, είχε την επιθυμία να δημιουργήσει ένα
παιχνίδι ή ένα άθλημα, το οποίο θα μπορούσε να παίξει μόνος τους χωρίς βοήθεια.
Λίγο αργότερα ο Patrick York ένας αθλητής επίσης τυφλός συνεργάστηκε με τον Lewis
και έκανε κάποιες τροποποιήσεις σχετικά με τον κανονισμό και τον εξοπλισμό.
Συνέβαλε επίσης στον σχεδιασμό του τραπεζιού πάνω στο οποίο θα παιζόταν το
άθλημα. Οι δύο τυφλοί άνδρες από τον Καναδά κατάφεραν μετά από πολλές
προσπάθειες να δημιουργήσουν το πρώτο τραπέζι του showdown και έτσι να
πραγματοποιηθεί το πρώτο παιχνίδι, το 1980.
Είναι ένα άθλημα χωρίς ιδιαίτερες οικονομικές απαιτήσεις για να το ξεκινήσει κανείς.
Μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και σε ένα χώρο στο μέγεθος ενός δωματίου. Ο
αναγκαίος εξοπλισμός είναι το ειδικά σχεδιασμένο ορθογώνιο τραπέζι (μήκος 3,5
μέτρα περίπου και πλάτος λίγο παραπάνω από 2 μέτρα) με ένα μικρό τέρμα στις δύο
απέναντι κατά μήκος πλευρές του, μία ειδική μπάλα όπου μέσα της βρίσκονται μικρά
μεταλλικά αντικείμενα, γάντι για το χέρι που πραγματοποιεί τα χτυπήματα και ένα
μικρό μπαστούνι με την μορφή ενός ρόπαλου. Οι αθλητές πρέπει επίσης να φορούν
στα μάτια μία ειδική αδιαφανή μάσκα.
Το showdown είναι ένα εύκολο άθλημα στην εκμάθηση. Απαιτεί γρήγορες κινήσεις
και λόγω της μεγάλης του απήχησης παίζεται επίσης και από άτομα χωρίς οπτική ή
άλλη αναπηρία. Παραλληλίζεται συχνά με το επιτραπέζιο τένις, ωστόσο δεν υπάρχουν
σημάδια και γραμμές στο τραπέζι του showdown. Το άθλημα αυτό παίζεται με δύο
αθλητές, αντίπαλους. Οι παίκτες παίρνουν θέση αντικριστά κατά μήκος του τραπεζιού.
Ο στόχος είναι να καταφέρει ο αθλητής να βάλει γκολ στο τέρμα του αντιπάλου
χτυπώντας την μπάλα με το ένα χέρι (το χέρι με το γάντι και το ρόπαλο) και περνώντας
την κάτω από το διαχωριστικό που βρίσκεται στη μέση του τραπεζιού. Τα μεταλλικά
αντικείμενα που βρίσκονται μέσα στην μπάλα κατατοπίζουν τους παίκτες ως προς την θέση της πάνω στο τραπέζι. Κάθε παίκτης κάνει σερβίς δύο φορές στη σειρά. Οι
παίκτες συγκεντρώνουν πόντους και όποιος φτάσει πρώτος τους 11 πόντους κερδίζει
το παιχνίδι. Δύο πόντοι μετρούν για κάθε γκολ και ένας πόντος μετρά όταν ο αντίπαλος
χτυπάει την μπάλα στο διαχωριστικό που βρίσκεται στην μέση του τραπεζιού ή όταν
βγάζει την μπάλα από το τραπέζι ή την χτυπήσει με οποιαδήποτε άλλο μέσο εκτός από
το ρόπαλο ή το γάντι.
Το πρώτο επίσημο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της IBSA στο showdown
πραγματοποιήθηκε στη Στοκχόλμη της Σουηδίας τον Αύγουστο του 2009 και
συμμετείχαν αθλητές από την Τσεχία, τον Καναδά, την Δανία, την Εσθονία, την
Φινλανδία, την Γερμανία, το Ιράν, την Ιταλία, το Μαρόκο, την Ολλανδία, την Πολωνία,
τη Σλοβακία, την Σουηδία, τη Σλοβενία και τις ΗΠΑ. Το τελευταίο Πρωτάθλημα του
αθλήματος πραγματοποιήθηκε στην Ιταλία στα τέλη του Σεπτέμβρη του 2019 με αρχές
του Οκτώβρη. Το showdown γνώρισε μεγάλη απήχηση στους Παραολυμπιακούς
Αγώνες στην Ατλάντα το 1996 με αποτέλεσμα εκπρόσωποι από περισσότερες από 30
χώρες να επικοινωνήσουν με την Διεθνή Ομοσπονδία Τυφλών Showdown. Ζητούσαν
πληροφορίες σχετικά με τον κανονισμό, τον εξοπλισμό και γενικότερα πληροφορίες
ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν αυτό το άθλημα στον τόπο τους.
Ninepin Bowling
Το Ninepin Bowling ή μπόουλινγκ με εννέα κορίνες είναι μία παραλλαγή του
κλασσικού μπόουλινγκ που γνωρίζουμε με τις δέκα κορίνες (Tenpin Bowling) και
βρίσκεται υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Ninepin Bowling. Ανήκει,
βέβαια, στην μεγάλη ‘’οικογένεια’’ του μπόουλινγκ η οποία και έχει μία πλούσια
ιστορία, με ορισμένες πηγές να τοποθετούν το πρώτο παιχνίδι μπόουλινγκ από παιδιά,
περίπου στο 3000 π.Χ.
Ωστόσο οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης σχετικά πρόσφατα ξεκίνησαν να
ασχολούνται με το bowling και συγκεκριμένα το Ninepin Bowling. Το πρώτο παιχνίδι
Ninepin Bowling για άτομα με προβλήματα όρασης έγινε το 1960 στην Γερμανία και
στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Λίγο αργότερα, στα τέλη του 1970, ξεκίνησε να παίζεται
και στην τότε Τσεχοσλοβακία, ενώ στα τέλη του 1980 γνώρισε μεγάλες διαστάσεις και
σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι παίκτες, αρχικά, αγωνίζονταν σε δύο κατηγορίες,
ανάλογα με το εάν είχαν ολική τύφλωση ή ήταν μερικώς βλέποντες.
Ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός Ninepin Bowling με την ονομασία ‘’Slovak Crystal
Cup’’έλαβε χώρα στο Κόσιτσε της Σλοβακίας, το 1996, με τη συμμετοχή έξι χωρών.
Τότε υιοθετήθηκε ένα ενιαίο πλαίσιο κανόνων αλλά και οι κατηγορίες της IBSA στις
οποίες μπορεί να διαγωνιστεί κάποιος ανάλογα με τον βαθμό απώλειας όρασής του
(Β1, Β2, Β3). Έναν χρόνο μετά, στη Γενική Συνέλευση της Καζαμπλάνκα, εντάχθηκε
στην IBSA ως επίσημο άθλημα. Το 1998 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι ευρωπαϊκοί
αγώνες της IBSA για το Ninepin Bowling στη Σλοβακία. Τα επόμενα χρόνια, τους
αγώνες φιλοξένησαν και άλλες χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Κροατία και η
κ.ά. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις που απαιτούνται για τη διεξαγωγή αγώνων, οδήγησαν
στο να φιλοξενούν κάποιες χώρες τη διοργάνωση ξανά και ξανά.
Ίσως στην έλλειψη των απαραίτητων και εξειδικευμένων εγκαταστάσεων να
οφείλεται και το γεγονός ότι οι πρώτοι Διεθνείς Αγώνες IBSA διεξήχθησαν το 2007,
δηλαδή σχεδόν δέκα χρόνιά μετά τους ευρωπαϊκούς. Τους αγώνες φιλοξένησε πάλι η
πόλη Κόσιτσε της Σλοβακίας.
Απαραίτητος εξοπλισμός του παιχνιδιού είναι εννέα κορίνες και η μπάλα για Ninepin
Bowling. Η μπάλα αυτή, διαφέρει από την κοινή μπάλα του μπόουλινγκ με τις ειδικές
τρύπες σχεδιασμένες για τη λαβή των δαχτύλων, και δεν έχει καθόλου τρύπες. Ωστόσο
υπάρχουν κάποιες μπάλες ειδικά σχεδιασμένες για αρχάριους παίκτες που έχουν δύο
τρύπες για τα δάχτυλα. Στόχος λοιπόν είναι, ο παίκτης να ρίξει την μπάλα πάνω σε ένα
διάδρομο μήκους 19,5 μέτρων και να την αφήσει να τσουλήσει ώστε να ρίξει τις
κορίνες που βρίσκονται τοποθετημένες στην άλλη άκρη του διαδρόμου σε σχήμα
τετραγώνου, με την διαγώνιό του να συμπίπτει με την άκρη του διαδρόμου. Εκεί
βρίσκεται τοποθετημένο και ένα ειδικό μηχάνημα που μετά από κάθε προσπάθεια του
παίκτη, σηκώνει τις κορίνες και τις ξανατοποθετεί στη θέση τους. Σε μερικούς
διαδρόμους, επίσης, υπάρχουν κατά πλάτος κάποια μικρά κενά που αυξάνουν την
δυσκολία καθώς η μπάλα μπορεί φύγει από την πορεία της και να πέσει μέσα στο κενό.
Τέτοιοι διάδρομοι πάντως με κενά, επιλέγονται μόνο για παιχνίδια επαγγελματιών ή
για ψυχαγωγικούς λόγους.
Το άθλημα είναι ομαδικό. Στην ομάδα των γυναικών μπορεί να συμμετέχει μόνο μία
παίχτρια από κάθε κατηγορία (Β1, Β2, Β3) και στην αντρική ομάδα δύο παίχτες από κάθε κατηγορία. Στις κατηγορίες Β1 και Β2 των παιχτών προβλέπεται να έχουν έναν
βοηθό κοντά τους για να τους δίνει τις μπάλες και για προφορικές οδηγίες. Στην
κατηγορία Β3, μπορεί ο παίχτης να έχει έναν προπονητή ή έναν βοηθό κοντά του, αλλά
θα πρέπει μόνος τους να παίρνει τις μπάλες. Ο κάθε παίχτης, λοιπόν, έχει 120 βολές με
τη μπάλα σε 4 διαδρομές (30 ανά διαδρομή) με όλες τις κορίνες στημένες στη θέση
τους. Στο τέλος, υπολογίζονται τα αποτελέσματα και η νικητήρια ομάδα είναι αυτή που οι παίχτες της έριξαν το μεγαλύτερο αριθμό κορινών. Τα αποτελέσματα όμως αυτά,
χρησιμοποιούνται και περαιτέρω ώστε να γίνουν ατομικοί προκριματικοί και τελικοί
αγώνες ανά κατηγορία. Οι καλύτεροι 8 άνδρες από κάθε κατηγορία και οι καλύτερες 4
γυναίκες από κάθε κατηγορία, περνάνε στην φάση των ατομικών αγώνων. Τα
παιχνίδια στους προκριματικούς και τελικούς αγώνες, γίνονται πάλι με 120 βολές από
κάθε παίχτη και νικητής ή νικήτρια αναδεικνύεται όποιος ή όποια έχει ρίξει τις
περισσότερες κορίνες.
Powerlifting
Το Powerlifting είναι ένα άθλημα το οποίο αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, μία
προσαρμογή της άρσης βαρών για άτομα με αναπηρίες. Όσον αφορά τα άτομα με
αναπηρία όρασης, απευθύνεται τόσο σε ολικώς τυφλά όσο και σε μερικώς βλέποντα
άτομα.
Σε αντίθεση όμως με την άρση βαρών, που αποτελείται από δύο κινήσεις όπου τα βάρη
ανυψώνονται πάνω από το κεφάλι, το powerlifting αποτελείται από τρεις κινήσεις: το
βαθύ κάθισμα, τις πιέσεις στήθους στον πάγκο, και το deadlift. Στο βαθύ κάθισμα
(squat), ο αθλητής καλείται να εκτελέσει ένα βαθύ κάθισμα έχοντας την μπάρα με τα
βάρη στους ώμους του. Ο διαιτητής δίνει την εντολή ‘’squat’’ και ο αθλητής ξεκινάει
παίρνοντας την μπάρα, από την ειδική θέση της, στους ώμους του. Μετά την εκτέλεση
του καθίσματος, ο διαιτητής δίνει την εντολή ‘’rack’’, η μπάρα επιστρέφει στη θέση
της και η άσκηση έχει ολοκληρωθεί.
Στις πιέσεις πάγκου (bench press), ο αθλητής είναι ξαπλωμένος στον πάγκο, με τα
πόδια του να ακουμπούν στο έδαφος. Με τα χέρια του κρατάει την μπάρα στο ύψος
των χεριών του. Ο διαιτητής δίνει την εντολή ‘’start’’ και ο αθλητής φέρνει την μπάρα
κοντά στο στήθος του. Εκεί η μπάρα πρέπει να κρατηθεί ακίνητη μέχρι ο διαιτητής να
δώσει την εντολή ‘’press’’ και τότε ο αθλητής να σηκώσει τη μπάρα ξανά στο ύψος
των χεριών του με τους αγκώνες να μένουν ακίνητοι/κλειδωμένοι. Στο τέλος, ο
διαιτητής δίνει την εντολή ‘’rack’’ και η μπάρα επιστρέφεται στην ειδική θέση.
Το deadlift ή αλλιώς άρσεις θανάτου είναι το πιο απαιτητικό κινητικό μοτίβο που το
ανθρώπινο μυοσκελετικό σύστημα είναι ικανό να εκτελέσει και είναι αυτή η άσκηση η
οποία συχνά καθορίζει το νικητή ενός powerlifting διαγωνισμού λόγω των πολλών
κιλών που συνήθως μπορούν να σηκώσουν οι αθλητές σε σχέση με τις άλλες ασκήσεις
(Γιαννικέλης, 2016).Η μπάρα βρίσκεται ακουμπισμένη στο έδαφος και ο αθλητής, με
τα δυο του χέρια σκύβει με έναν συγκεκριμένο τρόπο ώστε να πετύχει την άρση της
μπάρας από το έδαφος. Τα γόνατά του πρέπει να μείνουν ακίνητα/κλειδωμένα και οι
ώμοι του σταθεροί, ενώ κρατάει τη μπάρα. Όταν ο διαιτητής δώσει την εντολή
‘’down’’ο αθλητής επιστρέφει την μπάρα στο έδαφος και η άσκηση έχει ολοκληρωθεί.
Τις εκτελέσεις των ασκήσεων κρίνουν τρεις κριτές με την ένδειξη λευκού (για μια
καλή άρση) ή κόκκινου (για μία αποτυχημένη άρση) φωτεινού σήματος. Στους αγώνες,
επιτρέπεται κοντά σε κάθε διαγωνιζόμενο να βρίσκεται και ο προπονητής του, τόσο
κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της άρσης, όσο και για να λάβει ο αθλητής μία σωστή θέση
έναρξης.
Οι αθλητές κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την ηλικία, το γένος και το σωματικό τους
βάρος. Σε έναν αγώνα, κάθε διαγωνιζόμενος έχει δικαίωμα να προσπαθήσει τρεις
φορές για μία άρση και η καλύτερη του προσπάθεια προσμετράται στη γενική
βαθμολογία του. Έπειτα, ανάλογα με γενική βαθμολογία κάθε αθλητή στην ηλικιακή
του κατηγορία, και το σωματικό του βάρος αναδεικνύεται ο νικητής. Σε περίπτωση
ίσης βαθμολογίας, ο αθλητής με το χαμηλότερο σωματικό βάρος κερδίζει. Κάθε
αθλητής επίσης, μπορεί να διαγωνιστεί σε μία άσκηση, ή σε δύο, ή και στις τρεις
ασκήσεις.
Οι κατηγορίες των κιλών της μπάρας στις οποίες διαγωνίζονται οι αθλητές είναι
διαφορετικές για άντρες και γυναίκες. Για τους άντρες οι κατηγορίες είναι: 59 kg,
66 kg, 74 kg, 83 kg, 93 kg, 105 kg, 120 kg, 120 kg+ και για τις γυναίκες είναι: 47 kg,
52 kg, 57 kg, 63 kg, 72 kg, 84 kg, 84 kg+.
Το powerlifting βρίσκεται υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Powerlifting και
ήταν ένα από τα έξι αθλήματα στα οποία διαγωνίστηκαν αθλητές με προβλήματα
όρασης στους δεύτερους Παγκόσμιους Αγώνες IBSA τον Αύγουστο του 2003 στον
Καναδά. Από το 1984 εντάχθηκε και στα Παραολυμπιακά αθλήματα, ενώ το 2000 διαγωνίστηκαν και οι πρώτες γυναίκες στο άθλημα.
Πολλοί αθλητές ανά τον κόσμο επιλέγουν το powerlifting για να ασχοληθούν, καθώς μπορούν εύκολα να εξασκηθούν σε αυτό, στο σπίτι ή στο γυμναστήριο, με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Πολλές φορές μάλιστα, οι αθλητές ασχολούνται με το powerlifting σε συνδυασμό με κάποιο άλλο άθλημα για να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους και τη μυϊκή τους δύναμη.
Torball
Το torball είναι ένα άθλημα ειδικά σχεδιασμένο για άτομα με προβλήματα όρασης και
έχει τις ρίζες του στο παιχνίδι του goalball. Εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1970 και
από τότε έχουν υπάρξει αρκετές εκδοχές του ανά τον κόσμο. Ανήκει στους κόλπους
της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αθλητισμού Τυφλών και το 2003 διοργανώθηκε στην
Γερμανία το πρώτο ευρωπαϊκό τουρνουά κυπέλου IBSA.
Είναι ένα άθλημα με μπάλα, ομαδικό, αρκετά δυναμικό, που απαιτεί γρήγορες
κινήσεις και ταχύτητα. Παίζεται τόσο για την ψυχαγωγία παιδιών και ενηλίκων,
ερασιτεχνικά, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Το γήπεδο torball είναι ένα ειδικά
σχεδιασμένο ορθογώνιο γήπεδο, μήκους 16 μέτρων και πλάτους 7 μέτρων και στις δύο
άκρες του κατά μήκος βρίσκονται τοποθετημένα δύο τέρματα (ένα σε κάθε πλευρά).
Σε ένα παιχνίδι, συμμετέχουν δύο ομάδες, 3 άτομα η κάθε ομάδα. Η κάθε ομάδα
προσπαθεί να περάσει μία μπάλα (η οποία παράγει ήχο με την κίνησή της) κάτω από
τρεις λωρίδες σχοινιού που βρίσκονται τοποθετημένες σε κάποιο ύψος μέσα στο
γήπεδο. Περνώντας τη μπάλα κάτω από τα σχοινιά, ο στόχος της ομάδας είναι να την
βάλει στο αντίπαλο τέρμα, ενώ αντίστοιχα η άλλη ομάδα προσπαθεί να αμυνθεί. Η
άμυνα και η επίθεση γίνονται διαδοχικά. Εάν η μπάλα ακουμπήσει τα σχοινιά τότε για
την ομάδα που τα ακούμπησε υπάρχει ποινή όπου ο ένας από τους τρεις παίκτες φεύγει
και οι άλλοι δύο καλούνται να υπερασπιστούν το τέρμα τους για μία βολή από την άλλη
ομάδα. Ένας πολύ σημαντικός και καθοριστικός κανόνας, είναι ότι σε κάθε επίθεσή
της, η ομάδα έχει οχτώ δευτερόλεπτα να περάσει την μπάλα στην μεριά των αντιπάλων
για να βάλει γκολ, σε διαφορετική περίπτωση δίνεται και πάλι η παραπάνω ποινή.
Η ειδικά σχεδιασμένη μπάλα, εκτός από τον ήχο που παράγει με την κίνησή της, είναι
αυτή που δημιουργεί το γρήγορο και απαιτητικό παιχνίδι. Ζυγίζει 500 γραμμάρια και
φουσκώνεται με αέρα. Σε παλιότερες εκδοχές η μπάλα ζύγιζε δύο κιλά ή ένα κιλό. Οι
παίκτες σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τον βαθμό απώλειας της όρασής τους, είναι υποχρεωμένοι να φορούν ειδικά σχεδιασμένα γυαλιά ή μάσκες που μηδενίζουν
το επίπεδο όρασης και από τα δύο μάτια.
Σε κάθε επίσημο αγώνα, υπάρχουν απαραίτητα ένα διαιτητής, τέσσερις κριτές των
γκολ (σε κάθε γωνία του γηπέδου), τουλάχιστον ένας κριτής για το σκορ και ένας για
τον χρόνο. Οι προπονητές επίσης, βρίσκονται κοντά στην ομάδα τους, σε μία
συγκεκριμένη απόσταση από το γήπεδο και την καθοδηγούνε με προφορικές οδηγίες.
Η πλευρά του προπονητή και του πάγκου της ομάδας αλλάζει ανάλογα με την πλευρά
του γηπέδου στην οποία βρίσκεται μέσα στο παιχνίδι η ομάδα.
Το torball είναι ένα άθλημα ιδιαίτερα δημοφιλές σε χώρες τις κεντρικής Ευρώπης και
της Λατινικής Αμερικής, ωστόσο έχει οπαδούς σε όλες τις ηπείρους. Εκτιμάται, ότι το
torball παίζεται σε περίπου 30 χώρες του κόσμου με τους ενεργούς αθλητές να
ανέρχονται περίπου στους 1200.
Γκολφ
Το γκολφ για άτομα με προβλήματα όρασης εάν και είχε εμφανιστεί και πριν την
δεκαετία του 1960 ως ερασιτεχνικό σπορ, μόλις τον 1998 αναγνωρίστηκε επίσημα με
την ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Γκολφ για άτομα με αναπηρία όρασης (International
Blind Golf Association. Η ίδρυση έγινε με την συμμετοχή 6 χωρών και μετά από
αρκετά συμβούλια σε Αυστραλία και Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα, τα βασικά και
ενεργά κράτη/μέλη είναι 15, ενώ υπάρχουν και άλλα έξι ως κράτη-συνεργάτες και
βοηθοί.
Οι αθλητές, σε ένα παιχνίδι γκολφ, μπορούν να έχουν κοντά τους τον προπονητή τους,
οποίος μπορεί να είναι μόνο ένας σε αριθμό. Ο προπονητής τους δίνει οδηγίες ως προς
την κατεύθυνση που πρέπει να δώσουν στη μπάλα, τους βοηθάει να στήσουν το
μπαστούνι τους ακριβώς πίσω από τη μπάλα στην θέση έναρξης, τους πληροφορεί για
τα εμπόδια που υπάρχουν στη διαδρομή και για το πού ακριβώς βρίσκεται η τρύπα
όπου πρέπει να βάλουν τη μπάλα. Οι αθλητές επιτρέπεται να τον ρωτήσουν για
συμβουλές οποιαδήποτε στιγμή. Όμως δεν μπορεί ένας προπονητής να εκτελέσει άλλα
βοηθητικά καθήκοντα, γι’ αυτό και έχει προβλεφθεί ο ρόλος του ‘’caddie’’. Με αυτήν
την ορολογία εννοείται ένα άτομο που έχει οριστεί ως ο βοηθός του παίκτη για να
κουβαλάει τον εξοπλισμό του, δηλαδή το μπαστούνι του και τα όποια άλλα προσωπικά
του αντικείμενα. Δεν επιτρέπεται όμως ο βοηθός του παίκτη να έχει οποιαδήποτε άλλη
επικοινωνία μαζί του, όπως και γενικότερα απαγορεύονται οποιασδήποτε άλλη μορφής
επικοινωνία για συμβουλές με άλλα άτομα, πέραν του προπονητή.
Υπάρχουν τρεις κατηγόριες στις οποίες διαγωνίζονται αθλητές του γκολφ με
προβλήματα όρασης, ανάλογα με το επίπεδο της όρασής τους (Β1, Β2, Β3). Σε γενικές
γραμμές ένας αθλητής γκολφ, μπορεί να αγωνιστεί με τον απαραίτητο εξοπλισμό και
το κατάλληλο γήπεδο όπως και ένας τυπικός αθλητής. Το μόνο που αλλάζει εκτός από
την εξειδικευμένη βοήθεια του προπονητή, είναι ότι επιτρέπεται το μπαστούνι να
ακουμπήσει το έδαφος ή την άμμο κατά την ώρα του χτυπήματος της μπάλας αλλά και
το ότι επιτρέπεται να κάνει έως και 36 handicaps, δηλαδή χτυπήματα πάνω από το όριο
που είναι προκαθορισμένο για κάποιο γήπεδο.
Κάθε δύο χρόνια η Διεθνής Ένωση Γκολφ για άτομα με προβλήματα όρασης,
διοργανώνει παγκόσμιους αγώνες (IBGA World Blind Golf Championships), με τους
τελευταίους να έλαβαν χώρα τον Οκτώβριο του 2018 στην Ιταλία. Με την υποστήριξή
της, επίσης, διοργανώνονται ανοιχτά τουρνουά σε Αυστραλία, Καναδά, Μεγάλη
Βρετανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Αυστρία, Ιρλανδία, Νότια Αφρική και ΗΠΑ. Σήμερα, οι
ενεργοί αθλητές του γκολφ με προβλήματα όρασης, φαίνεται να είναι περίπου 500.
Τους αθλητές αυτούς στηρίζουν 15 Εθνικές Ενώσεις που διοργανώνουν εκδηλώσεις
και προωθούν το άθλημα.
Ο στίβος και η κολύμβηση αναμφισβήτητα συγκεντρώνουν τα περισσότερα βλέμματα σε Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς αγώνες.
ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ
Το κολύμπι αποτελεί για τα άτομα με προβλήματα όρασης μία εξαιρετική επιλογή
αθλήματος. Αφορά όλο το φάσμα των ηλικιών και επιλέγεται για πρωταθλητισμό,
απλή εκγύμναση ή διασκέδαση. Το κολύμπι ως παραολυμπιακό άθλημα βρίσκεται υπό
την αιγίδα της Διεθνούς Παραολυμπιακής Επιτροπής.
Κατ΄ αρχήν, στους αγώνες Κολύμβησης συμμετέχουν αθλητές και αθλήτριες με:κινητικές αναπηρίες και με ολική ή μερική απώλεια όρασης.
Οι τυφλοί αθλητές και οι αθλητές με περιορισμό όρασης, ανάλογα με το βαθμό οπτικής απώλειας, κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες: S11-SB11-SM11, S12-SB12-SM12 και S13-SB13-SM13. Οι κατηγορίες με το γράμμα S αναφέρονται στο ελεύθερο, στο ύπτιο και στην πεταλούδα, οι κατηγορίες με SB στο πρόσθιο και οι κατηγορίες με SM στη μεικτή ατομική.
Οι κολυμβητές διαγωνίζονται σε τρία επίπεδα ανάλογα με την απώλεια όρασής τους.
Το επίπεδο Β1 αφορά ολική απώλεια όρασης ενώ το επίπεδο Β3 έως και 10% απώλεια
όρασης. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα ταξινόμησης, αθλητές με όμοιες ή περίπου όμοιες λειτουργικά δυνατότητες κατατάσσονται στην ίδια κατηγορία, ανεξάρτητα από την αναπηρία.
Στην εκκίνηση επιτρέπεται ένας βοηθός να κρατήσει τους εν λόγω κολυμβητές από τα πόδια, τα χέρια ή τους βραχίονες στο τοίχωμα της πισίνας, αλλά απαγορεύεται να τους δώσει οποιαδήποτε ώθηση.Στο Β1 επίπεδο οι αθλητές πρέπει να φοράνε ειδικά κολυμβητικά γυαλάκια με σκούρο φακό.
Οι προπονητές επίσης βρίσκονται παρόντες στο χώρο ώστε να ελέγχουν πότε ξεκινάει και πότε τερματίζει ένας αθλητής την διαδρομή ώστε να μην χτυπήσουν μεταξύ τους την ώρα που κολυμπούν. Μετά από επίμονες προσπάθειες ώστε οι κολυμβητές με προβλήματα όρασης να διευκολυνθούν και ως προς την αντίληψη του τερματισμού στην πισίνα αναπτύχθηκε μία νέα τεχνική, το tapping.
Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα Κολύμβησης, κάθε τυφλός αθλητής έχει και έναν βοηθό προκειμένου να αντιληφθεί ότι πλησιάζει στο τοίχωμα της πισίνας, είτε για στροφή είτε για τον τερματισμό. Ο βοηθός, χρησιμοποιώντας ένα κοντάρι το οποίο στην άκρη του έχει δεμένο ένα μαλακό αντικείμενο, αγγίζει τον κολυμβητή στον ώμο ή στο κεφάλι, προκειμένου να τον προειδοποιήσει πως πλησιάζει στο τοίχωμα της πισίνας.
Εδώ συναντάμε τον ρόλο του ‘’tapper’’. Είναι το άτομο αυτό το οποίο αναλαμβάνει να δώσει στον κολυμβητή εκείνες τις πληροφορίες τις οποίες δεν μπορεί να αντιληφθεί μόνος του λόγω της οπτικής του αναπηρίας.
Είναι μία τεχνική εξαιρετικά σημαντική ώστε να αποφευχθούν τυχόν χτυπήματα στον τοίχο της πισίνας, αλλά και για την εξασφάλιση της μέγιστης αποδοτικότητας του αθλητή. Γι’ αυτό και το ‘’χτύπημα’’ θα πρέπει να γίνει την κατάλληλη στιγμή ώστε να μπορέσει ο
αθλητής να μην χάσει την ταχύτητά του, να μην φοβηθεί για πρόσκρουση στον τοίχο
και να επιτύχει μία στροφή πορείας χωρίς να χάσει πολύτιμα δευτερόλεπτα.
ΣΤΙΒΟΣ
Τα αθλήματα του στίβου είναι από τα πιο διαδομένα αθλήματα για τους αθλητές με προβλήματα όρασης, τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες, σε όλο τον κόσμο, με ενεργούς αθλητές σε πάνω από 70 χώρες.
Μάλιστα, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης της IBSA, συμπεριελήφθησαν στα αθλήματα για τα οποία διοργανώνονταν αγώνες σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ανήκαν, επίσης, μεταξύ άλλων, στα αγωνίσματα των πρώτων Αγώνων IBSA στη Μαδρίτη, το 1998. Η ιστορία του στίβου για άτομα με προβλήματα όρασης ξεκίνησε νωρίς και στους Παραολυμπιακούς Αγώνες, με την πρώτη εμφάνιση αθλητών με προβλήματα όρασης να σημειώνεται το 1984, στο Long Island του Ατλαντικού Ωκεανού.
Οι κανόνες των αθλημάτων του στίβου για τους αθλητές με προβλήματα όρασης
βασίζονται κατά κύριο λόγο στους κανόνες που ορίζει η Διεθνής Ομοσπονδία
Αθλητικών Συλλόγων με κάποιες τροποποιήσεις και προσαρμογές. Οι
αθλητές, μπορούν να αγωνιστούν στα περισσότερα αθλήματα του στίβου, εκτός από
τις κούρσες με εμπόδια και το άλμα επί κοντώ.
Για τους αγώνες δρόμου οι τροποποιήσεις που έχουν γίνει, αφορούν τη βοήθεια που
μπορούν να λαμβάνουν οι αθλητές προκειμένου να φτάσουν στον τερματισμό. Στους γρήγορους αγώνες δρόμου των 100 μέτρων, προβλέπεται οι αθλητές να έχουν για βοήθεια δύο άτομα που θα τους καθοδηγούν με λεκτικές οδηγίες.
Ο ένας βοηθός πρέπει υποχρεωτικά να βρίσκεται πίσω από την γραμμή τερματισμού, ενώ ο άλλος μπορεί να βρίσκεται σε κάποιο σημείο που δεν θα εμποδίζει όμως την πορεία του τυφλού αθλητή.
Είναι υποχρέωση του βοηθού να μην αφήσει τον αθλητή να βγει από την πορεία του και να τον καθοδηγεί σε όλο τη διαδρομή.
Για τους αγώνες μεγαλύτερων αποστάσεων (200 μέτρων και πάνω), έχουν προβλεφθεί
τροποποιήσεις οι οποίες επιτρέπουν την καθοδήγηση από έναν βοηθό/δρομέα. Ο
βοηθός αυτός μπορεί να έχει επιλεγεί από τον αθλητή, ωστόσο σε επίσημους αγώνες,
υπάρχουν βοηθοί/καθοδηγητές για τους τυφλούς αθλητές σε περίπτωση που κάποιος
αθλητής χρειάζεται ή δεν έχει δικό του βοηθό. Οι τρόποι που μπορούν οι βοηθοί να
καθοδηγούν τους αθλητές είναι είτε από τον αγκώνα, είτε πιάνοντας ένα μικρό σχοινάκι
και οι δύο (να μην ξεπερνούν το μισό μέτρο απόστασης), είτε να τρέχουν χωρίς να
‘’συνδέονται’’ με κάποιον τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, δεν επιτρέπεται να
χρησιμοποιηθεί άλλος εξοπλισμός βοηθητικός για την καθοδήγηση ή τεχνολογικά
μηχανήματα. Για αγώνες πάνω από 400 μέτρα, μπορούν να υπάρχουν δύο βοηθοί και
η αλλαγή τους μπορεί να γίνει μόνο στο σημείο της ευθείας πορείας και χωρίς να
εμποδίζεται η πορεία των άλλων αθλητών. Οι καθοδηγητές/βοηθοί πρέπει να φορούν,
ένα φωτεινό πορτοκαλί γιλέκο για να είναι πιο εύκολα διακριτός.
Οι αθλητές με προβλήματα όρασης, μπορούν επίσης να αγωνιστούν και σε αγώνες
μεγαλύτερων αποστάσεων, 10 χιλιομέτρων, ημιμαραθωνίου και μαραθωνίου δρόμου.
Σε αγώνες τέτοιων αποστάσεων, προβλέπεται η εκπαίδευση όλων τον εμπλεκόμενων
σχετικά με τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν και τις ανάγκες των αθλητών,
αλλά και η ύπαρξη σταθμών που μπορούν οι αθλητές και οι συνοδοί τους να λάβουν
βοήθεια, νερό και ενεργειακές τροφές και ποτά.
Για να αγωνιστεί μία ομάδα αθλητών στις σκυταλοδρομίες, δεν μπορεί να έχει πάνω
από έναν αθλητή της κατηγορίας Β3, και μπορεί να έχει το λιγότερο από έναν αθλητή
της κατηγορίας Β1 και Β2. Οι οδηγοί, προβλέπονται και για αυτό το αγώνισμα, για
κάθε αθλητή. Η αλλαγή της σκυτάλης μπορεί να γίνει είτε μεταξύ των οδηγών είτε
μεταξύ των αθλητών, χωρίς κάποιον περιορισμό, αρκεί να τηρούνται οι κανόνες των
θέσεων που προβλέπονται για αυτούς που δίνουν και αυτούς που λαμβάνουν την
σκυτάλη.
Για το άλμα εις μήκος, προβλέπονται πάλι καθοδηγητές για τους αθλητές, χωρίς όμως
να εκτελούν το αγώνισμα μαζί με τους αθλητές όπως συμβαίνει στους αγώνες δρόμου.
Οι βοηθοί μπορούν να δίνουν προφορικές οδηγίες στους αθλητές αλλά και να τους
τοποθετούν στην σωστή θέση εκκίνησης. Οι γραμμές στο έδαφος, είναι σχεδιασμένες
με φωτεινά άσπρα σημεία ώστε να είναι εύκολα διακριτές από τους αθλητές.
Οι αθλητές μπορούν επίσης, να διαγωνίζονται και σε άλλα αθλήματα με παρόμοιες
βοήθειες και τροποποιήσεις. Κατά κύριο λόγο πάντως, οι τροποποιήσεις αφορούν
προφορικές οδηγίες και οδηγούς/βοηθούς αλλά και την χρήση ειδικών γυαλιών με
σκούρο φακό ή μασκών.
Άτομα με τυφλότητα ασχολούνται με την έφιππη τοξοβολία
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Invisiball: Τένις για τυφλούς
Είναι ένα project της εταιρίας Hakan Libdo Audio Industries και μέχρι στιγμής έχει λάβει αρκετά ενθουσιώδεις κριτικές λόγω της απλής, μα τόσο πρωτότυπης ιδέας. Με λίγα λόγια, μιλάμε για ένα σύστημα που μας δίνει την δυνατότητα να παίξουμε τένις αλλά με κλειστά τα μάτια και είναι πασιφανές ότι είναι ένα εκπληκτικό παιχνίδι για ανθρώπους που έχουν χάσει την όρασή τους. Ας δούμε από τι αποτελείται λοιπόν το Invisiball.
Εξοπλισμός
Υπολογιστής που περιέχει το πρόγραμμα για το 3D modeling του χώρου, στον οποίο οι δυο παίχτες θα παίζουν το τυφλό τένις. Ο υπολογιστής, όπως είδαμε και στο video, είναι υπεύθυνος για την δημιουργία του τρισδιάστατου χώρου στον οποίο θα ακούγονται και οι ανάλογοι ήχοι για να μπορεί ο παίχτης ν’ αντιλαμβάνεται την τοποθεσία της μπάλας. Κάθε αντικείμενο μεταφράζεται σε έναν λιτό και απέριττο ήχο για να παιχτεί το παιχνίδι.
Απαιτούνται τέσσερα ηχεία για να μπορούν οι παίχτες να παίξουν το παιχνίδι. Γιατί τέσσερα; Για να μπορεί να ακούγεται με τρισδιάστατο τρόπο ο κάθε ήχος. Έτσι όπως βλέπουμε στο σχέδιο, τα ηχεία τοποθετούνται σε συγκεκριμένα σημεία στις άκρες του δωματίου.
Sub Woofer. Όπως μας λέει και ο αφηγητής, το woofer είναι το πρόσθετο στοιχείο για να αντιλαμβανόμαστε τους ήχους με όλα τους τα μπάσα. Και χωρίς αυτό νομίζω πως το παιχνίδι είναι εφικτό, αλλά στην τελική και ποιος δεν θα ήθελε ένα sub.
Δυο WiiRemote για να μπορεί να γίνει το παιχνίδι εφικτό. Αν και όσοι γνωρίζετε περι των WiiRemote θα φαντάζεστε πως αυτά θα είναι οι ρακέτες, κάνετε λάθος — γιατι στην ουσία αυτά τα χειριστήρια, τροποποιημένα βεβαίως, τοποθετούνται στην μέση του φανταστικού γηπέδου για να λαμβάνουν τα σήματα απο τις ρακέτες σε X και Υ συντεταγμένες.
Δυο ειδικά διαμορφωμένες ρακέτες για να μπορούν οι παίκτες να αντικρούουν τις βολές των αντιπάλων τους. Οι ρακέτες έχουν ενσωματωμένους 20 IR (infrared) αισθητήρες που στέλνουν σήμα στα WiiRemote, ουσιαστικά δηλώνοντας ποια είναι η ακριβή τοποθεσία της ρακέτας και κατ’ επέκταση του αθλητή.
Οθόνη για τους θεατές. Για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν το παιχνίδι, μπορούν να παρακολουθήσουν την οθόνη μιας και εμφανίζει τον εικονικό χώρο στον οποίο παίζουν οι αθλητές.
Το παιχνίδι
Σε έναν χώρο λοιπόν που έχουν στηθεί 4 ηχεία και στην μέση 2 WiiRemote, μπαίνουν οι δυο αντίπαλοι φορώντας κάτι που κρύβει τα μάτια τους ή στην περίπτωση που είναι τυφλοί… τίποτα και περιμένουν από τον αφηγητή να τους εξηγήσει το παιχνίδι. Αφού τελειώσει η επεξήγηση, υπάρχουν φωνητικές εντολές (εκτός από τους χαρακτηριστικούς ήχους που συνοδεύουν κάθε πράξη και κίνηση απο ρακέτα και μπαλάκι) που δίνουν περαιτέρω εξηγήσεις για το παιχνίδι.
Να σημειώσουμε πως το γήπεδο είναι 4 Χ 10 μέτρα και είναι αρκετό για έναν αγώνα δύο ατόμων.
Όσοι τώρα ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν τον αγώνα, μπορούν να κάτσουν εκεί που υπάρχει η οθόνη και δείχνει τις κινήσεις της μπάλας και της ρακέτας μέσα στο παιχνίδι. Το γήπεδο εμφανίζεται σε 3D σχέδιο.
Μιας και το παιχνίδι έχει και το καλλιτεχνικό στοιχείο μέσα, οι ήχοι του συνθέτουν ένα απλό και λιτό μουσικό κομμάτι και η ρακέτα εκτός από αντικείμενο κρούσης της φανταστικής μπάλας, είναι ένα μουσικό αντικείμενο που έρχεται σε αρμονία με τους υπόλοιπους ήχους.
Πηγή: https://www.texnologia.net/
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.