Η Παγκόσμια Ημέρα Κατάργησης των Πειραμάτων σε Ζώα γιορτάζεται στις 24 Απριλίου ως μέρα μνήμης για τα εκατομμύρια πειραματόζωα, που υποφέρουν και χάνονται κάθε χρόνο στο όνομα της επιστήμης και το υποτιθέμενο καλό της ανθρωπότητας. Διοργανώνεται από την Animal Aid, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Σκοπός της η Παγκόσμιας Ημέρας Κατάργησης των Πειραμάτων σε Ζώα, είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ηθική χρήση των ζώων σε πειράματα και ο περιορισμός ή ακόμη καλύτερα, ο τερματισμός του άσκοπου Animal Testing.
Είμαστε στον 21ο αιώνα και ήρθε η στιγμή να πάψουμε τα πειράματα σε ζώα διαπαντός.
Ψάχνοντας την πραγματικότητα «πίσω από τις δοκιμές», αναζητούμε τα στοιχεία που δίνουν ελπίδα(;) στις ζωόφιλες προσπάθειες.
Πειράματα σε ζώα: Επιστήμη ή σαδισμός;
Η σκοτεινή πλευρά της επιστήμης
«Κανένας σκοπός δεν είναι τόσο υψηλός που να δικαιολογεί τόσο χαμερπείς μεθόδους», είπε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν σχετικά με τα πειράματα στα ζώα,
ενώ ο Γκάντι τα χαρακτήρισε «το πιο σκοτεινό απ’ όλα τα εγκλήματα».
Προσπαθήστε να δείτε αυτό το κλιπάκι και όσο το βλέπετε,να θυμάστε ότι είναι απλά animation του 1982, βασισμένο σε μυθιστόρημα του 1977, του Richard Adams.
Τι είναι το Animal Testing και που χρησιμοποιείται;
Ως Animal Testing περιγράφεται κάθε δοκιμή ιατρικού, βιολογικού, χημικού ή μηχανικού τύπου που γίνεται πάνω σε πειραματόζωα με σκοπό να ελέγξουμε κάποιο προϊόν (π.χ. φαρμακευτική ουσία) ή απλώς να διερευνήσουμε κάποιο φαινόμενο.
Ο όρος πειραματόζωο περιλαμβάνει τους ζωντανούς οργανισμούς, πέραν των ανθρώπων, που χρησιμοποιούνται από επιστήμονες ή εταιρίες για την έρευνα και την ανάπτυξη διαφόρων προϊόντων αλλά και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Σαν μέθοδος εφαρμόζεται ήδη από την αρχαιότητα και έχει συμβάλλει κατά πολύ στην εξέλιξη της Ιατρικής Επιστήμης όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμη αποτελεί στοιχείο της Ιατρικής Έρευνας και ειδικά στο χώρο της ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων ή θεραπειών.
Το Animal Testing αποτελεί το πρώτο στάδιο πριν από την Κλινική Δοκιμή του κάθε φαρμάκου, πριν δηλαδή ξεκινήσει η χορήγηση της ουσίας στους ανθρώπους. Το δίχως άλλο, μέσω των δοκιμών σε ζώα έχουμε αναπτύξει πολλές επαναστατικές θεραπείες, καινούργια φάρμακα και εμβόλια που έχουν σώσει χιλιάδες ζωές, έχουν εξαλείψει ασθένιες και έχουν βελτιώσει κατά πολύ το βιοτικό μας επίπεδο και κατ’ επέκταση τις κοινωνίες που ζούμε. Θα λέγαμε πως το Animal Testing είνα εν μέρει συνδεδεμένο με την εξέλιξη της Ιατρικής έρευνας.
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια μελέτες έχουν δείξει πως το 92% των φαρμάκων που τελικά περνάνε το στάδιο του Animal Testing τελικώς “κόβονται” σε κάποιο από τα άλλα στάδια των κλινικών δοκιμών. Με την μεγάλη πρόοδο της επιστήμης και της Ιατρικής, ίσως τελικά το Animal Testing να μην αποτελεί πια τόσο αποτελεσματική μέθοδο προκλινικών Δοκιμών.
Πέραν όμως της Ιατρικής Έρευνας δοκιμές σε ζώα γίνονται και από άλλους Τομείς όπως:
- Βιομηχανία Καλλυντικών | Μεγάλες εταιρίες καλλυντικών κάνουν δοκιμές των προϊόντων τους σε ζώα. Υπολογίζεται ότι πάνω 10 εκατομμύρια ζώα χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο.
- Τοξικολογία | Για τον καθορισμό του τοξικολογικού δείκτη των ουσιών χρησιμοποιούνται ζώα τα οποία θανατώνονται από τις αντίστοιχες ουσίες.
- Εκπαίδευση | Πειραματόζωα χρησιμοποιούνται από Πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα για επιμορφωτικούς σκοπούς σε όλο τον κόσμο.
- Βιομηχανία Πολέμου | Πρωτεύοντα θηλαστικά και γενικά μεγαλόσωμα ζώα χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη νέων όπλων συμβατικού ή βιολογικού πολέμου.
Πει…ράμματα για τη γούνα μας
Τα ζώα δικαιούνται την ίδια αξιοπρέπεια με αυτή της ανθρώπινης ύπαρξης ή ο άνθρωπος θα υπέφερε από πολύ περισσότερες ασθένειες αν δεν υπήρχαν τα πειραματόζωα;
Οι δύο πλευρές προβάλλουν τα δικά τους επιχειρήματα, αλλά η διαμάχη σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα δεν μπορεί να λάβει τέλος τόσο απλά. Τι γίνεται με τις δοκιμές που δεν γίνονται για ζωτικούς λόγους παρά μόνο για προϊόντα καλλωπισμού; Υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές στα εργαστήρια;
Κάθε οκτώ δευτερόλεπτα, ένα ζώο πεθαίνει σε κάποιο εργαστήριο, όπως αποκαλύπτει η οργάνωση Animal Aid για την ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουν τα πειραματόζωα. «Όχι μόνο η έρευνα πάνω σε ζώα βλάπτει τα ίδια, αλλά πιθανώς και τους ίδιους τους ανθρώπους.
Διαφορετικά είδη αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο στα διάφορα είδη φαρμάκων και μεθόδων», αναφέρει στην εξαγγελία της για την Παγκόσμια Ημέρα η οργάνωση Animal Aid. Ουσίες που μπορεί να φανούν ασφαλείς για τα ζώα, ίσως τελικά αποδειχθούν επικίνδυνες για τον άνθρωπο, ενώ παράλληλα, πολλές θεραπείες για τον άνθρωπο μπορούν να χαθούν, απλώς επειδή δεν πέτυχαν στα ζώα, υποστηρίζει η αναγνωρισμένη φιλοζωική οργάνωση.
Δείτε στο Utube το βίντεο :Πειράματα 123
Πολλοί επιστήμονες, υποστηρικτές της χρήσης ζώων στα εργαστήρια για χημικά πειράματα, επιμένουν στην άποψη ότι οι δοκιμές σε ζώα είναι ζωτικής σημασίας και αρνούνται να δεχτούν την ανατροπή του τρόπου συλλογής των πληροφοριών.
Η μεγαλύτερη φυσικά δυσκολία στην υιοθέτηση των νέων πρακτικών, τόσο από φαρμακοβιομηχανίες όσο και από εταιρείες παραγωγής καλλυντικών, είναι η διαφορά κόστους σε αντίθεση με τη συγκριτικά ανέξοδη δοκιμασία των ουσιών πάνω στα ζώα.
Κανείς δεν μπορεί να αντικρούσει την ανάγκη επιστημονικής έρευνας για να να διασφαλιστεί η ασφαλής χρήση μιας χημικής ουσίας. Η διαφωνία ξεκινά όταν οι δοκιμές χρησιμοποιούν, και σκοτώνουν, ζωντανούς οργανισμούς, υιοθετώντας τη θεωρία πως οι ζωές των μη ανθρώπινων ζώων έχουν μικρότερη αξία.
Ίσως τον 19ο αιώνα, η κακή μεταχείριση των ζώων να ήταν μονόδρομος. Τότε για παράδειγμα, ο Γάλλος βιολόγος Λουί Παστέρ, κάνοντας δοκιμές σε ζώα ανέπτυξε το εμβόλιο κατά της λύσσας. Παρόμοια, πολλά χρόνια αργότερα, δημιουργήθηκαν τα αντιρετροϊκά φάρμακα για το AIDS, αφού πρώτα μολύνθηκαν,εξετάστηκαν εξαντλητικά και θανατώθηκαν αμέτρητοι πίθηκοι.
Εκατομμύρια ζώα γίνονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο «μοντέλα» έρευνας και ανάλυσης ασθενειών κάθε είδους. Ποντίκια, αρουραίοι, κουνέλια, γουρούνια αλλά και γάτες, σκύλοι και πίθηκοι χρησιμοποιούνται σε επιστημονικά εργαστήρια προκειμένου να ελεγχθούν η τοξικότητα νέων φαρμάκων, η επίδραση τοξικών και χημικών ουσιών στην ανθρώπινη αναπαραγωγή, η πρόκληση αλλεργιών, δερματικών προβλημάτων, καρκίνου κ.ά.
Κάθε φάρμακο, κάθε καλλυντικό, κάθε χημική ή οπλική δοκιμή, θα έχει πάντα τη ”σφραγίδα” του πόνου, του αίματος των ουρλιαχτών των ζώων, αυτών των υπάρξεων που θανατώνονται και βασανίζονται στο όνομα της επιστήμης , της ιατρικής , της ομορφιάς, στο όνομα του κέρδους και του υπερκαταναλωτισμού των ανθρώπων.
Κουνέλια, ποντίκια, μπαμπουίνοι, πίθηκοι, ακόμη και οι ”φίλοι του ανθρώπου”, σκύλοι και γάτες, βασανίζονται, υποφέρουν και θυσιάζονται κάθε χρόνο, κάθε μήνα, κάθε ημέρα, για … τον άνθρωπο, ενώ υπάρχουν άλλες εναλλακτικές μέθοδοι.
Εκτιμάται ότι 13 εκατομμύρια ζώα βασανίζονται και σκοτώνονται κάθε χρόνο στα Ευρωπαϊκά εργαστήρια και πάνω από 25 εκατομμύρια σπονδυλωτά ζώα χρησιμοποιούνται σε πειράματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων των πιθήκων, χιμπατζήδων, ενώ χρησιμοποιούνται σκύλοι, γάτες, κουνέλια, ποντίκια, πουλιά, ζώα αγροκτήματος γουρούνια,πρόβατα, δελφίνια, κουνάβια, ψάρια, διάφορα είδη πτηνών… δεν υπάρχει γνωστό είδος ζώου που να μην βασανίζεται και να μην δολοφονείται άγρια από τους επιστήμονες. Ο ακριβής αριθμός είναι δύσκολο να υπολογιστεί, μιας και ποτέ δεν δίνουν οι εταιρίες τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων τους, για ευνόητους λόγους. Υπολογίζεται όμως πως οι εταιρίες δίνουν μόλις το 10% των θυμάτων τους στη δημοσιότητα.
Όλα τα ζώα στα εργαστήρια ζουν μια αγχωτική, μονότονη και αφύσικη ζωή. Συνήθως οι φωνητικές τους χορδές κόβονται για να μην ακούγονται τα ουρλιαχτά τους και ενοχλούν τους ερευνητές. Ακόμη πιο σοκαριστικός είναι ο τρόπος διεξαγωγής των πειραμάτων, με ελάχιστη έως καθόλου χορήγηση παυσίπονων στα ζώα των εργαστηρίων μετά το πέρας των πειραμάτων πάνω τους.
Στα περισσότερα πειράματα εφαρμόζουν περιοριστικές διατάξεις στα ζώα, με σκοπό να τα εμποδίζουν να κινούνται . Άλλα πρωτόκολλα απαιτούν την ακινητοποίηση συγκεκριμένων τμημάτων ενός ζώου όπως για παράδειγμα το κεφάλι και το λαιμό, ή τα πόδια και τη λεκάνη, ενώ άλλα αφορούν την ακινητοποίηση ολόκληρου του σώματος ενός ζώου.
Το 2009, μια μυστική έρευνα σε ένα εργαστήριο αποκάλυψε πιθήκους που μανιωδώς γύριζαν γύρω γύρω μέσα στα κλουβιά τους , δάγκωναν τις ανοιχτές τους πληγές, ακρωτηρίαζαν τους ίδιους τους τους εαυτούς τους, και ξερίζωναν το τρίχωμά τους – όλα αυτά λόγω της χρόνιας ψυχολογικής δυσφορίας που έπρεπε να υπομένουν. Ο όρος που χρησιμοποιείται για αυτές τις συμπεριφορές είναι “άγχος που προκαλείται από ψύχωση” – τα εργαστήρια κυριολεκτικά δηλαδή πέρα από την πρόκληση αδιανόητου σωματικού πόνου, οδηγούν τα ζώα στην τρέλα.
Για όλα τα ζώα που ζουν παγιδευμένα στα εργαστήρια, η κάθε ημέρα της ύπαρξή τους είναι τραυματική από μόνη της – ακόμα και χωρίς την αναγκαστική συμμετοχή τους σε επίπονα και τραυματικά πρωτόκολλα πειραμάτων. Βιώνουν συνεχιζόμενες ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες από την απέραντη πλήξη, τον φόβο και το συναισθηματικό στρες της καθημερινής ζωής στο εργαστήριο . Πρόσθεσε σε αυτό και τον φόβο και την αγωνία της επώδυνης και σαδιστικής πειραματικής πράξης και τότε μπορεί να αρχίσεις να καταλαβαίνεις την απόγνωση και τον πόνο στον οποίο ζουν, κάθε μέρα για όλη τους τη ζωή.
Οι λεπτομέρειες για τον τρόπο διεξαγωγής των πειραμάτων είναι από ανατριχιαστικές έως αποκρουστικότατες. Μετά την ολοκλήρωση των πειραμάτων, ουσιαστικά όλα τα ζώα, που έχουν επιζήσει της έρευνας, σκοτώνονται.
Μερικά παραδείγματα τεστ σε ζώα :
Τεστ ευαισθησίας των ματιών
Αυτό το πείραμα περιλαμβάνει τον ερεθισμό των ματιών τους με τοξικές ουσίες. Συνήθως αυτά τα ζωα κρατιούνται με ανοιχτά μάτια ειδικά τα κουνέλια που δεν μπορούν να κλείσουν τα βλέφαρα τους, για να μην αποβάλλουν μέσω δακρύων τις ουσίες και φυσικά στο τέλος, τυφλώνονται. Υποφέρουν από φρικτούς πόνους στα μάτια τους για τουλάχιστον 21 ημέρες συνεχόμενα. Όταν το πείραμα ολοκληρωθεί, τα ζώα θανατώνονται ή χρησιμοποιούνται σε άλλα τεστ.
Δερματολογικά τεστ
Τα ζώα ακινητοποιούνται, τους ξυρίζουν το τρίχωμα σε διάφορα σημεία του σώματός τους και τους ρίχνουν για περίπου εννέα μήνες, καυστικές ουσίες ώστε να διαπιστώσουν σε πόσο χρονικό διάστημα θα διαβρωθεί το δέρμα τους.
Τεστ θανατηφόρας δόσης
Το πείραμα αυτό περιλαμβάνει την μετα βίας χορήγηση από το στόμα, ή την χορήγηση με ενέσεις και εισπνοή, ουσιών που σκοτώνουν προκειμένου να διαπιστώσουν οι επιστήμονες πια είναι τα επιτρεπόμενα όρια κατανάλωσης μίας χημικής ουσίας προτού ο οργανισμός καταλήξει.
Αυτά τα πειράματα προκαλούν στα ζώα διάρροια, εμετό, παράλυση, αιμορραγία από τα μάτια, τη μύτη, το στόμα και το δέρμα. Η διάρκεια αυτών μπορεί να εκτίνεται από μήνες έως χρόνια. Κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο αυτά τα ζώα αγωνίζονται για τις ζωές τους στο όνομα της Επιστήμης.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 95% των φαρμάκων που περνούν τη δοκιμασία του animal testing αποτυγχάνουν μετά στις αρχικές δοκιμές σε ανθρώπους, καθιστώντας, πέρα από ανήθικη, ανούσια αυτήν την πρακτική.
Διάβασε επίσης την ιστορία του Britchesπου απελευθερώθηκε από τα χέρια σαδιστών επιστημόνων του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, μαζί με εκατοντάδες άλλα ζώα, όπως γάτες, περιστέρια, ποντίκια και κουνέλια.
Όπως υποστηρίζουν οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων, τα πειράματα για καλλυντικά και προϊόντα οικιακής χρήσης είναι λάθος και άσκοπα, καθώς υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντ ‘αυτού. Αν και οι δοκιμές σε ζώα φαρμακευτικών και ορισμένων χημικών ουσιών απαιτούνται από το νόμο, οι αντιρρήσεις κατά της χρήσης ζώων σε δοκιμές καλλυντικών εξακολουθούν να ισχύουν, όταν εφαρμόζεται σε χημικές και φαρμακευτικές βιομηχανίες. Αυτές οι βιομηχανίες που ελέγχονται και ρυθμίζονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων και την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος, αντίστοιχα έχουν και την ευθύνη, που σκοτώνουν τα ζώα για να φέρουν τα προϊόντα τους στην αγορά, να πείσουν τους ρυθμιστικούς αυτούς οργανισμούς, ότι υπάρχει καλύτερος τρόπος για τον προσδιορισμό της ασφάλειας των προϊόντων τους.
Ποιος στηρίζει τη βιομηχανία των πειραμάτων;
Η βιομηχανία αυτή υπάρχει μόνο και μόνο επειδή τα κέρδη είναι αδιανόητα!
Τα ζώα είναι ιδιαίτερα φτηνά, εύκολα στον χειρισμό τους και έχει γίνει συνήθεια πια η χρήση τους. Αφήνουν πολλά κέρδη όχι μόνο στις φαρμακευτικές, στις κοσμητολογικές και στις βιομηχανίες χημικών και όπλων αλλά και σε αυτούς που εκτρέφουν, και εμπορεύονται τα ίδια τα ζώα, στις αεροπορικές εταιρίες που τα μεταφέρουν, καθώς και σε αυτούς που πωλούν μηχανήματα και συσκευές για την ακινητοποίηση τους. Και φυσικά πρώτες πρώτες κερδίζουν οι βιομηχανίες φαρμάκων, καλλυντικών, καθαριστικών και λοιπών χημικών, μιας και έτσι προστατεύονται από μηνύσεις από πελάτες που έχουν παρενέργειες από την χρήση των προϊόντων τους.
Κανόνες Βιοηθικής και μέτρα προστασίας των πειραματώζωων στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο
Είναι λοιπόν γεγονός ότι πειραματόζωα όλων των ειδών συχνά βιώνουν άσχημη και απάνθρωπη μεταχείριση και άσκοπες δοκιμές που δεν έχουν πάντα στόχο τη βελτίωση της Ιατρικής Επιστήμης.
Δεν έχει σημασία που τα ζώα δεν σκέφτονται και δεν μιλάνε όπως εμείς, το μόνο που έχει σημασία είναι ότι υποφέρουν σαν και εμάς!
Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τα βασανίζουμε για χάρη του δικού μας οφέλους. Είναι υποχρέωσή μας να προσβλέπουμε στη δικαιοσύνη και όχι στην εκμετάλλευση
Έτσι, υπήρξε η ανάγκη να θεσπιστούν κανόνες Βιοηθικής που θα καθορίζουν σε ποια πειράματα είνα ηθική η χρήση των ζώων αλλά και θα εξασφαλίζουν την κατά το δυνατόν δίκαιη μεταχείρισή τους σε αυτά.
Μικρό ποσοστό των ουσιών που δοκιμάζονται επιτυχώς στα ζώα, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα και στους ανθρώπους.
Έρευνες αποδεικνύουν περίτρανα ότι, τουλάχιστον στην ιατρική και τη φαρμακολογία, μόνο ένα 5-25% μπορεί να εξασφαλίσει ότι ουσίες που δοκιμάζονται επιτυχώς στα ζώα, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα και στους ανθρώπους. Τα ζώα διαφέρουν από τον άνθρωπο σε σημαντικό βαθμό, καθιστώντας τις φαρμακευτικές δοκιμές σε ζώα αναξιόπιστες και επικίνδυνες. Όχι μόνο για λόγους ηθικής, αλλά και «επιστημονικότητας», τα περισσότερα πειράματα σε ζώα είναι άκυρα. Σύμφωνα με τη Μedical Research Modernization Committee, η έρευνα με υποκείμενα τα ζώα έχει ουσιαστικά επιβραδύνει την πορεία μας. Τα ζώα δεν εκδηλώνουν τις ίδιες ασθένειες με τους ανθρώπους, αλλά ακόμα και όταν το κάνουν, επηρεάζονται από την ασθένεια με διαφορετικό τρόπο.
Όσον αφορά τη φαρμακοβιομηχανία και μόνο, τουλάχιστον το 75% των φαρμάκων που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία στα ζώα, κρίνεται επικίνδυνο ή αναποτελεσματικό για τον άνθρωπο. Για παράδειγμα τα φάρμακα Opren, Osmosin, Flosint, Oraflex, Butazolidin, Cylert, Rezulin, Propulsid, Inocor, Baycol, όπως και χιλιάδες άλλα προκάλεσαν το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων και στη συνέχεια αποσύρθηκαν από την αγορά. Χιλιάδες άλλα προκάλεσαν και προκαλούν παρενέργειες που ξεκινούν από κοινές δερματοπάθειες, ζαλάδες και διάρροια, και φτάνουν μέχρι την τύφλωση και σοβαρές βλάβες στο συκώτι.
Από την άλλη πλευρά, φάρμακα, όπως για παράδειγμα το πασίγνωστο Lasix (Furosemide), που είναι από τα πιο βασικά αντιδιουρητικά φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά και χρησιμοποιείται για την μείωση της κατακράτησης υγρών σε διάφορες παθήσεις, όπως οι καρδιοπάθειες, κρίθηκε ακατάλληλο κατά την δοκιμή του σε ζώα, μιας και στα ποντίκια στα οποία δοκιμάστηκε προκαλούσε εκτεταμένη βλάβη στο συκώτι. Δεκαετίες όμως κλινικών ερευνών έχουν αποδείξει την ασφάλειά του για ανθρώπινη χρήση. Στην ίδια κατηγορία, το πλέον αναγνωρισμένο παυσίπονο, η Ασπιρίνη (Acetylsalicylic acid) προκάλεσε τερατογέννεση στα ζώα που δοκιμάστηκε: ποντίκια, αρουραίους, σκύλους, γάτες, κουνέλια και μαϊμούδες.
Με λίγα λόγια, σταματώντας τα πειράματα στα ζώα, μπορούμε να τελειώσουμε τον άσκοπο βασανισμό τους και να ωφεληθούμε και περισσότερο όσον αφορά την υγεία μας.
Κάποιοι επιμένουν ότι ενώ μπορεί τα πειράματα σε ζώα να είναι σκληρά, είναι ωστόσο αναγκαία. Δεν έχουν δίκιο. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις και οι επιστήμονες δημιουργούν όλο και περισσότερες κάθε μέρα. Αυτές περιλαμβάνουν εργαστηριακές καλλιέργειες κυττάρων και οργάνων, βελτιωμένες πειραματικές μεθόδους και ανθρώπινες κλινικές δοκιμές.
Καθώς οι επιστήμονες αναπτύσσουν περισσότερα και καλύτερα όργανα, τα πειράματα σε ζώα καθίστανται άσκοπα και απαρχαιωμένα. Οι μέθοδοι έχουν επίσης βελτιωθεί.
Για παράδειγμα, το τεστ εγκυμοσύνης που πρώτα απαιτούσε τη θανάτωση ενός κουνελιού ή ενός βατράχου, τώρα γίνεται με μία χημική ανάλυση των ούρων της ασθενούς. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους από εθελοντές που έχουν το πρόσθετο πλεονέκτημα της μεγαλύτερης ακρίβειας, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα προέρχονται απευθείας από τον άνθρωπο
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν θεσπιστεί διαφορες νομοθεσίες από τις χώρες και από φορείς σχετιζόμενους με την έρευνα, με σκοπό την προστασία και τον έλεγχο των πειραμάτων σε ζώα. Πιο συγκεκριμένα το πιο ευρέως αποδεκτό μοντέλο για την προστασία των πειραματοζώων είναι το 3Rs-principles “Replace, Reduce, Refine”:
- Aντικατάσταση των πειραματόζωων με άλλες μεθόδους όσο είναι δυνατό
- Mείωση χρήσης πειραματόζωων όπου είναι αυτό εφικτό
- Bελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ζώων που χρησιμοποιούνται στην έρευνα αλλά και μετά από αυτή
Οι εναλλακτικές μέθοδοι
Η πλήρης κατάργηση των πειραμάτων σε ζώα προφανώς δεν είναι ακόμα εφικτή, και πιθανώς να είχε αρνητικό αντίκτυπο στην Ιατρική έρευνα σκοπός της οποίας είναι η προαγωγή της υγείας. Στα πλαίσια αυτά είναι σημαντικό να προάγεται η σωστή μεταχείρισή τους. Επιπλέον πολλοί ερευνητές συμμετέχουν στην ανάπτυξη επιστημονικών μεθόδων για την μείωση του αναγκαίου αριθμού ζώων στα πειράματα.
Το 2000 δημιουργήθηκε η ZEBET database για την συλλογή και διάθεση πληροφοριών σχετικά με εναλλακτικές ερευνητικές μεθόδους που δεν περιλαμβάνουν ζώα.
Μεγάλο κομμάτι πειραμάτων γίνεται πλέον μέσω υπολογιστικών μοντέλων και καλλιεργειών κυττάρων τα οποία δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα πειραματόζωα αλλά μπορούν να μειώσουν τον αριθμό τους ή και να κάνουν μια ουσία πιο ασφαλή όταν προκύψει η ανάγκη να δοκιμαστεί σε ζώα.
Παρόλα αυτά ακόμα δεν μπορούμε να αναπαραστήσουμε τις συνθήκες ενός ζωντανού οργανισμού. Οι υπολογιστές έχουν περιορισμένο εύρος καθώς δεν αποτελούν ένα ζωντανό σύστημα και οι καλλιέργειες κυττάρων δεν μπορούν να προσομοιάσουν την επικοινωνία των διαφορετικών τύπων κυττάρων ενός ολόκληρου οργανισμού. Σκοπός λοιπόν είναι να βρεθεί μια αξιόπιστη μέθοδος που να μπορεί να μιμηθεί τις συνθήκες ενός οργανισμού.
Σήμερα χάρη στη συνθετική βιοτεχνολογία, οι χημικές ουσίες μπορούν να δοκιμαστούν σε τεχνητές μορφές ζωής δίνοντας αντιπροσωπευτικά αποτελέσματα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πέρα από τις in-vitro δοκιμές σε βλαστοκύτταρα και ιστούς, υπάρχουν πολλά υπολογιστικά μοντέλα αλλά και ήδη υπάρχουσες μελέτες, ώστε να προβλεφθεί επαρκώς η ιδιότητα και η συμπτωματολογία μιας χημικής ουσίας.
Η κατάσταση δυσκολεύει όταν η έρευνα αφορά σε μακροπρόθεσμες επιδράσεις χημικών ουσιών, όπως πχ. για ουσίες που κρίνεται πιθανό να προκαλούν καρκίνο ή στειρότητα. Παρόλα αρκετοί επιστήμονες είναι θετικοί στη χρήση των εναλλακτικών, καθώς τα αποτελέσματα έχουν μεγαλύτερη αξία από αυτά των δοκιμών σε κουνέλια ή αρουραίους. Πολλές εταιρείες καλλυντικών έχουν με τη σειρά τους υιοθετήσει τεχνολογίες όπως το EpiSkinTM , ανθρώπινη επιδερμίδα συντιθέμενη από ανθρώπινα κύτταρα, ενώ σημαντική συμμετοχή στην έρευνα έχουν και οι 3D εκτυπωτές για τη δημιουργία μοντέλων καλλιεργούμενων ιστών.
Ο Ευρωπαϊκός οργανισμός ECHA (European Chemicals Agency), ο οποίος μελετά και στηρίζει την ασφαλή χρήση χημικών προϊόντων, ενθαρρύνει τη χρήση εναλλακτικών μεθόδων έρευνας και παρέχει δωρεάν στην επιστημονική κοινότητα τη βάση δεδομένων eChemPortal για να χρησιμοποιείται ελεύθερα ώστε να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμες πληροφορίες από παλαιότερες δοκιμές σε ζώα.
«Ο νόμος στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ελλάδα είναι σαφής: Η εκτέλεση πειραμάτων επί ζώων επιτρέπεται μόνο σε πτυχιούχους Κτηνιατρικής ή Ιατρικής Σχολής ή Σχολής Βιολογικών ή Φυσικών Επιστημών, Δασολόγων και Γεωπόνων, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζει ο ν.1197/1981», αναφέρει η δικηγόρος, κ. Ελένη Κόκουβα.
Κατά την έρευνα, πρέπει να εξασφαλίζονται οι νόμιμες συνθήκες διαμονής, διατροφής και φύλαξης των ζώων, ενώ απαγορεύεται η χρήση άγριων ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση, καθώς και αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Το Πανεπιστήμιο Harvard, για να συμβάλει στον τερματισμό του animal testing, κατασκεύασε τα organs-on-chip, κυκλώματα ροής υγρών με τρισδιάστατη κυτταρική καλλιέργεια, που προσομοιάζουν τις λειτουργίες ανθρώπινων οργάνων.
Το πρώτο chip ήταν έναν ανθρώπινος πνεύμονας.
Καλλυντικά προϊόντα και animal testing
Η πρώτη απαγόρευση στην Ευρώπη έγινε στη Μεγάλη Βρετανία το 1998. Από τότε χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να εξαλειφθεί το animal testing στον κλάδο των καλλυντικών. Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν έχει απαγορεύσει τη χρήση ζώων για κλινικές δοκιμές, επίσημα από τον Σεπτέμβριο του 2004 για τα τελικά προϊόντα και από τον Μάρτιο του 2009, για τα συστατικά αυτών στις χώρες της ΕΕ, αφήνοντας όμως ελεύθερη τη διάθεση καλλυντικών που είχαν δοκιμαστεί σε ζώα εκτός της Ευρώπης.
Μετά από προσπάθειες 20 ετών, στις οποίες πρωτοστάτησε η Ανίτα Ρόντικ, η ακτιβίστρια ιδρύτρια των Body Shop, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να απαγορέψει από την Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013 τα πειράματα σε ζώα για την παρασκευή νέων καλλυντικών. Η νέα οδηγία που απέκλεισε το εμπόριο τέτοιων καλλυντικών, αντιμετωπίζοντας έτσι ολικά την πρακτική πολλών πολυεθνικών να πραγματοποιούν τις δοκιμές σε τρίτες χώρες και στη συνέχεια να εισάγουν τα προϊόντα στην ΕΕ.
Το αποτέλεσμα του συντονισμένου αγώνα που κατηύθυνε κυρίως η Ανίτα Ρόντικ, η περίφημη ιδρύτρια των Body Shop, της βρετανικής σειράς “οικολογικών” καλλυντικών άλλαξε πάρα πολλά στο χώρο, από το 1976 όταν και πρωτοεμφανίστηκε. Η Ρόντικ βοήθησε στην σύσταση του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Cruelty Free International που μιλά για τα δικαιώματα των ζώων και που έπειτα από τόσα χρόνια πίεσης κατάφερε τελικά να κερδίσει την ιστορική αυτή απόφαση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τι λέει η απόφαση αυτή; Ότι για να πουλήσει κάποιος καλλυντικά στην Ευρώπη από τις 11 Μαρτίου και μετά θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν τα έχει δοκιμάσει σε ζώα, είτε στην Ευρώπη, είτε σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου.
Κάθε ευρωπαϊκό ινστιτούτο που χρησιμοποίει πειραματόζωα οφείλει να λειτουργεί με γνώμονα την αρχή .3Rs-principles “Replace, Reduce, Refine”.
Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει και πιο σαφείς οδηγίες σχετικά με την προστασία των εργαστηριακών νόμων, τις οποίες η Ελλάδα έχει εντάξει στην νομοθεσία της ενώ από το 2009 έχει απαγορεύσει πλήρως και το Animal Testing στη Βιομηχανία Καλλυντικών.
Πολλές εταιρείες καλλυντικών είχαν ήδη εναρμονιστεί εδώ και χρόνια με τις επιταγές του Cruelty Free International, αλλά υπάρχουν και άλλες -κυρίως η ανερχόμενη δύναμη Κίνα- που αρνούνται πεισματική να σταματήσουν τα πειράματα σε ζώα
Τι συμβαίνει όμως στην Κίνα;
Η Κίνα, η οποία κρατάει ένα τεράστιο μερίδιο στην αγορά των καλλυντικών, είναι η χώρα που αναγκάζει τις εταιρείες να δοκιμάζουν τα προϊόντα τους σε ζώα πριν τα κυκλοφορήσουν. Για να καταφέρει μια εταιρεία να εισάγει τα προϊόντα της στην Κίνα, ακόμη και εάν έχει ήδη διασφαλίσει τη χρήση τους χωρίς δοκιμές σε ζώα, είναι υποχρεωμένη να παρέχει δείγμα προς πειραματισμό στα κινεζικά εργαστήρια.
Μόλις τον Γενάρη του 2021 η Κίνα ανέρρεσε τις υποχρεωτικές δοκιμές σε κάποια από τα εισαγόμενα καλλυντικά και συγκεκριμένα σε μερικά από όσα κατατάσσονται στην κατηγορία «καθημερινά καλλυντικά» όπως πχ. οι οδοντόκρεμες.
Αν τα καθημερινά καλλυντικά προορίζονται για παιδιά ή περιέχουν νέο συστατικό, τότε αυτομάτως δεν ισχύει ο νέος κανόνας και είναι και πάλι υποχρεωτική η δοκιμή τους σε ζώα. Εξαίρεση στα καταναγκαστικά πειράματα και τη σχετική νομοθεσία εφαρμόζεται στα προϊόντα που εισάγονται και πωλούνται στο Hong Kong, το Macau και την Ταϊβάν.
Ακόμα πιο αντιφατικό είναι το γεγονός πως τα προϊόντα που παρασκευάζονται στην Κίνα αλλά δεν πωλούνται μέσα στη χώρα παρά εξάγονται από αυτήν – όπως για παράδειγμα η Αμερικανική μάρκα ELF Cosmetics – δεν είναι υποχρεωτικό να ακολουθήσουν το υποχρεωτικό animal testing.
«Leaping Bunny»
Πρόγραμμα πιστοποίησης και ανάδειξης των cruelty-free καλλυντικών επωνυμιών
Από το 1996, το πρόγραμμα Leaping Bunny, εκτελεί ανεξάρτητους και υποχρεωτικούς έλεγχους σε όλα τα επίπεδα παραγωγής των προϊόντων, της αλυσίδας εφοδιασμού και των προμηθευτών τους, και δίνει τα απαραίτητα διαπιστευτήρια στις εταιρείες που επιθυμούν να χαρακτηριστούν cruelty-free,(εταιρείες που απαρνούνται την οποιαδήποτε δοκιμή σε ζώα).
Ορόσημο στη λίστα του παραπάνω προγράμματος αποτελεί η ένταξη της παγκόσμιας μάρκας προϊόντων ομορφιάς και περιποίησης Garnier (μέρος του ομίλου L’Oreal), τον Μάρτιο του 2021. Η εταιρεία αποφάσισε να αποχωρήσει από την αγορά της Ηπειρωτικής Κίνας και αποδεσμεύτηκε από την υποχρεωτική δοκιμή σε ζώα για να διαθέτει τα προϊόντα της εκεί.
Η Garnier, για να μπορέσει να ενταχθεί στη λίστα του Leaping Bunny,( κατακτώντας τη διαπίστευση της 100% cruelty-free μάρκας), εξασφάλισε 500 προμηθευτές και περισσότερα από 3,000 χρησιμοποιούμενα συστατικά που αποδεικνύουν ότι δεν έχει διεξαχθεί κανένα πείραμα σε έμβιο ον.
Το πρόγραμμα Leaping Bunny μετρά σήμερα 2,197 εταιρείες στη λίστα των πιστοποιημένων brands, τις οποίες κατονομάζει παρακάτω: https://www.leapingbunny.org/shopping-guide
- Συχνά οι εναλλακτικές μέθοδοι πειραμάτων είναι πιο αξιόπιστες.
Ελλάδα και πειραματόζωα
Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται πειραματόζωα σχεδόν αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς, ενώ υπάρχουν και εκτροφεία ζώων για πειράματα, ώστε να τροφοδοτούνται και οι αντίστοιχες σχολές, όπως πχ. Ιατρικής, Βιολογίας, κλπ.
Στην Αττική βρίσκονται σήμερα περισσότερα από 10.000 πειραματόζωα, κατά κύριο λόγο ποντίκια και αρουραίοι και λιγότερο γουρούνια. Εποπτεύονται από το υπουργείο γεωργίας και τον ΕΟΦ.
Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί παρατυπίες, όπως στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο το 2004, όπου χρησιμοποιήθηκαν ημίαιμοι σκύλοι για τη μελέτη ασθενειών στο πάγκρεας από την Ιατρική σχολή εκεί – παρόλο που απαγορεύεται η χρήση τους για αυτό το σκοπό. Σε γενικές γραμμές όμως το θέμα δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τη χώρα σε καμιά του διάσταση.
Πρόσφατα η Κομισιόν και ο ευρωπαίος επίτροπος Υγείας… και Πολιτικής Καταναλωτών, John Dalli, δήλωσαν, ότι η συμφωνημένη κατάργηση της χρήσης ζώων σε πειράματα για καλλυντικά το 2013, δεν θα τηρηθεί και μάλλον θα αναβληθεί ή θα επαναδιαπραγματευθεί. Μεγάλες διεθνείς Μ.Κ.Ο. βρίσκονται σε συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πιέζουν, για να τηρηθεί τελικά η απαγόρευση.
Τελειώνοντας:
Τα πειράματα σε ζώα δεν πραγματοποιούνται για το «καλό» της ανθρωπότητας, αλλά επειδή κάποιες ομάδες με προσωπικά ενδιαφέροντα κερδίζουν αδρά από αυτά: Ερευνητές, πανεπιστημιακές μονάδες, φαρμακοβιομηχανίες, προμηθευτές πειραματόζωων, εταιρείες που διακινούν εργαλεία για εργαστήρια, όλοι αυτοί έχουν άμεσο ενδιαφέρον να διατηρηθούν τα πειραματικά εργαστήρια.
Η ποιότητα της έρευνας δεν μετριέται με τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν θεραπευτεί, αλλά από τον αριθμό των δημοσιεύσεων των πειραμάτων που γίνονται σε ειδικά, επιστημονικά περιοδικά. Από αυτές τις δημοσιεύσεις εξαρτάται και το ύψος των «επενδύσεων έρευνας»!!
Το Γερμανικό ίδρυμα Ερευνών (DFG) το οποίο επιδοτεί ένα μεγάλο ποσοστό πειραμάτων σε ζώα στον πανεπιστημιακό τομέα, πήρε επιχορήγηση το 2013 το ποσό των 2,7 δισεκατομμυρίων Ευρώ από το κρατικό ταμείο. Δηλαδή από τους φορολογούμενους.
Τα 4 εκατομμύρια Ευρώ κρατικής επιχορήγησης που χορηγούνται για την έρευνα χωρίς πειραματόζωα μοιάζει, συγκριτικά, σαν ελεημοσύνη.
Στη Γερμανία μόνο και σύμφωνα με την στατιστική του 2016 βασανίστηκαν άσκοπα 2.854.586 πειραματόζωα (και πολλά έχασαν μαρτυρικά τη ζωή τους). Αυτό είναι το επίσημο νούμερο στατιστικής. Που δεν περιλαμβάνει πόσα ζώα πεθαίνουν όταν μεταφέρονται στα εργαστήρια, πόσα πεθαίνουν κατά την αναπαραγωγή η οποία γίνεται πάντα με εγκληματικές συνθήκες, η πόσα είναι αυτά αυτά που «κατασκευάστηκαν» άσκοπα και δεν χρειάζονται, γι αυτό και θανατώνονται. Το «σκοτεινό» νούμερο φτάνει τα 4 εκατομμύρια.
Θα πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι το τέλος των πειραμάτων σε ζώα δεν σημαίνει το τέλος της επιστημονικής έρευνας. Αντιθέτως: χωρίς τα πειράματα σε ζώα θα ήταν η ιατρική έρευνα πολύ πιο μπροστά, γιατί τα ανεπαρκή και λανθασμένα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτά δρουν ανασταλτικά στην πρόοδο της έρευνας.
Γι αυτό πολύ συχνά ακτιβιστικές οργανώσεις που ασχολούνται με τα δικαιώματα των πειραματόζωων ασκούν πίεση για την ολοκληρωτική παύση των πειραμάτων σε ζώα και όχι απλά τον περιορισμό τους.
Ανάμεσα στους σκοπούς τους επίσης βρίσκεται και τη διασφάλιση του απαραίτητου σεβασμού στο φυσικό και ζωικό περιβάλλον, αφού η υπέρτατη αξία της ζωής και της αξιοπρεπούς διαβίωσης δεν ισχύει μόνο για τους ανθρώπους.
Αυτό που πρέπει να μας προβληματίζει όμως , είναι το να αναρωτηθούμε κατά πόσο αξίζει τον κόπο.. Τα πιθανά οφέλη για τον άνθρωπο και η βλάβη στο ζώο και άλλα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα πρέπει να σταθμίζονται προσεκτικά μεταξύ τους, δεδομένου ότι όπως έχουν δείξει διάφορες έρευνες : η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν προχωρήσει τόσο ώστε η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων (πράγμα που επικαλούνται οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες), μπορεί να αποτυπωθεί και σε υπολογιστές..
Οι άνθρωποι δεν έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τα ζώα. Τα ζώα είναι νοήμονα και συναισθανόμενα όντα με εγγενή αξία και δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την αυτοδιάθεση. Η δοκιμή φαρμάκων σε άνθρωπο είναι επιτρεπτή μόνο στο βαθμό που έχουμε τη συγκατάθεση του ίδιου του ανθρώπου. Η δοκιμή φαρμάκων και χημικών ουσιών σε ζώα γίνεται χωρίς, φυσικά, καμία τέτοια συγκατάθεση.
Αυτό αυτόματα αποτελεί μια τεράστια αδικία που γίνεται εις βάρος των άλλων συναισθανόμενων πλασμάτων του πλανήτη. Τι δικαίωμα έχουμε εμείς οι άνθρωποι να αρπάζουμε ένα ζώο, να το αιχμαλωτίζουμε και να το υποβάλλουμε σε μαρτύρια και βασανισμό, για τους δικούς μας σκοπούς; Τα πειράματα σε ζώα είναι απάνθρωπα και άτοπα, αφού ξεκινάνε από το λανθασμένο συλλογισμό ότι τα ζώα μπορούμε να τα κάνουμε ό,τι θέλουμε. Εμείς ρωτάμε τους πειραματιστές: Αν δεν υπήρχαν τα ζώα, τι θα έκαναν; Πάνω σε τι θα πειραματίζονταν; Και αν τότε θα έπρεπε να βρουν άλλες λύσεις, γιατί δεν το κάνουν και τώρα;
η βαναυσότητα στα ζώα συνιστά ηθικό υποβιβασμό του είδους μας. Έτσι, η βία και η σκληρότητα απέναντι στα ζώα μάς υποβιβάζει ηθικά και μειώνει έως και εκμηδενίζει την αξιοπρέπειά μας.
Εμείς ως καταναλωτές πώς θα δράσουμε ;
Μίλησε στους φίλους και τους συγγενείς σου για τα δικαιώματα των ζώων και τη φρίκη που κρύβουν τα πειράματα στα ζώα.
Επομένως, είναι σημαντικό να τα προτιμάμε γιατί μας δείχνουν πως για την δημιουργία του προϊόντος κανένα ζώο δεν βασανίστηκε μέχρι θανάτου.
Η επιλογή είναι δική σου.
Από εδώ και πέρα διάλεγε πλέον με αγάπη και ενσυναίσθηση τις αγορές σου.
Με πληροφορίες από:
https://ec.europa.eu/environment/chemicals/lab_animals/index_en.htm
https://ethicalelephant.com/china-animal-testing-laws-2021/
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
