
Η «Διεθνής Ημέρα Μείωσης των Φυσικών Καταστροφών» καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989 και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου.
.Οι φυσικοί κίνδυνοι είναι κίνδυνοι, που αποδίδονται σε φυσικά φαινόμενα, τα οποία όταν εμφανίζονται αποτελούν απειλή για τους ανθρώπους, τις υποδομές και την οικονομία και το περιβάλλον και μπορούν να επιφέρουν την καταστροφή.
Η ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
Αν και οι περισσότεροι είναι πολύ εύκολο να κατανοήσουμε ότι ο άνθρωπος είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσει τη μανία της φύσης και να κυριαρχήσει στη δύναμή της, ωστόσο μπορεί ο καθένας με τον τρόπο του να συμβάλλει για να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι καταστροφικές συνέπειες των φυσικών καταστροφών.
Σεισμοί, πλημμύρες ποταμών, κατολισθήσεις, εκρήξεις ηφαιστείων, ανεμοστρόβιλοι, ισχυρές βροχοπτώσεις και τσουνάμι πλήττουν τον πλανήτη από άκρη σε άκρη, αφήνοντας συχνά πίσω τους πολλά θύματα.
Δεν είναι ελάχιστες οι φορές που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς “κρούουν τον κώδωνα κινδύνου” για τις τεράστιες καταστροφές που συμβαίνουν στον πλανήτη μας και τις επιπτώσεις τους στη ζωή όλων των κατοίκων του πλανήτη.
Αντίστοιχοι ανθρωπογενείς κίνδυνοι αποτελούν οι εκρήξεις μεγάλης κλίμακας, τα ατυχήματα/αστοχίες σε εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, οι αστοχίες φραγμάτων, κ.α. Η πρόληψη, η ορθή διαχείριση και η βέλτιστη αντιμετώπιση των προαναφερθέντων κινδύνων αποτελούν σήμερα μεγάλες προκλήσεις παγκοσμίως.
Το μέγεθος των εκάστοτε καταστροφών δεν είναι εξ ολοκλήρου λόγω φυσικών φαινομένων, δεδομένου ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να επιδεινώσει ή να περιορίσει τον κίνδυνο, για παράδειγμα, μέσω της ανεπαρκούς προσοχής για το πού και το πώς γίνονται οι αναπτύξεις ή πώς οι φυσικοί πόροι αξιοποιούνται.
Οι καταστροφές είναι, επομένως, σύνθετα γεγονότα και το πρόβλημα της πρόληψης και του μετριασμού τους έχει πολλές πτυχές.
Ο αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός, η κλιματική αλλαγή, η ταχεία αστικοποίηση και η διεθνής αλληλεξάρτηση των οικονομιών, αυξάνουν την ευαισθησία μιας κοινωνίας έναντι φυσικών κινδύνων. Οι σεισμοί, οι πυρκαγιές, και οι πλημμύρες είναι μερικά μόνο παραδείγματα φυσικών κινδύνων που αποτελούν μείζονες προκλήσεις για την κοινωνία.
Ένα όμορφο Wordart από τον εκπαιδευτικό Βασίλη Παπαγιάννη, δάσκαλο στο 27ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων θα δείτε αν πατήσετε στην παρακάτω εικόνα:
Όταν η φύση θυμώνει, όποιος ξέρει γλιτώνει!!!
Η έλλειψη υποδομών σε πολλές χώρες, κυρίως στις φτωχές και αναπτυσσόμενες, έχουν ως αποτέλεσμα ο αριθμός των νεκρών σε παρόμοιες περιπτώσεις να ανεβαίνει δραματικά. Για το λόγο αυτό η συγκεκριμένη ημέρα έχει σκοπό να υπενθυμίσει σε όλους μας ότι «ποτέ δεν πρέπει να αφήνουμε τα πράγματα στην τύχη τους, έστω και εάν δεν μπορούμε να τιθασεύσουμε την αγριότητα της φύσης. Μπορούμε, όμως, να προστατευθούμε καλύτερα»!!!
Σκοπός της εκπαίδευσης είναι να διαμορφώσει ή και να αλλάξει την άποψη των παιδιών για τις φυσικές καταστροφές και τη συμπεριφορά τους απέναντι σε αυτές.
Τα παιδιά αποτελούν μια από τις πιο ευάλωτες κατηγορίες πληθυσμού, καθώς οι εμπειρίες τους είναι περιορισμένες και επομένως οι τρόποι με τους οποίους μπορούν να προφυλάξουν τη σωματική τους ακεραιότητα, τους είναι άγνωστοι. Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο τα παιδιά να εκπαιδεύονται από μικρή ηλικία και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αξιοποιώντας και τις σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες ως ψηφιακοί ιθαγενείς, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα επικίνδυνα φυσικά φαινόμενα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες φυσικές καταστροφές. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουν τα πιθανά πρόδρομα φαινόμενα μίας φυσικής καταστροφής, ώστε εγκαίρως να λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης, καθώς και τις ενέργειες, που πρέπει να κάνουν ώστε να αντιμετωπίσουν την εκδήλωση και τις συνέπειες τέτοιων φυσικών καταστροφών.
Εκπαιδευτικό υλικό
Μια εξαιρετική προσέγγιση του θέματος μπορούμε να δούμε στο παρακάτω πλήρες και προσιτό βίντεο, από την εκπαιδευτικό Σωτηρία Κίτσιου του 1ου Δημοτικού σχολείου Βόλου .
Πέρα από τη σημασία της αυτοπροστασίας, η εκπαίδευση για τον κίνδυνο καταστροφής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης συντελεί ώστε τα παιδιά να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στη διάσωση ανθρώπινων ζωών και την προστασία των μελών της κοινότητας όταν προκύψει ανάγκη. Η ενσωμάτωση της εκπαίδευσης του κινδύνου καταστροφής ως αναπόσπαστο τμήμα του σχολικού προγράμματος σπουδών, βοηθά να επιτευχθεί μεγαλύτερη συνειδητοποίηση για αυτά τα ζητήματα σε ολόκληρη την κοινωνία.
Παιχνίδια για τις Φυσικές καταστροφές
Ζευγάρια, Εικόνες.
Βίντεο για μικρές τάξεις – Δημοτικό
Η Μπέρντι και ο κύριος Φρογκ έχουν κάτι να σας πουν…
Τα βιβλία μπορείτε να τα δείτε εδώ επιλέγοντας τη γλώσσα που σας ενδιαφέρει (και ελληνικά!):

Οι φυσικοί κίνδυνοι ταξινομούνται συνήθως με βάση την αιτία που τους προκαλεί και έτσι υποδιαιρούνται σε
” Γεωλογικούς κινδύνους”,
” Υδρομετεωρολογικούς κινδύνους” και
“Βιολογικούς κινδύνους”.
Οι φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές προκαλούν μεγάλες ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες: σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Επιδημιολογία των Καταστροφών (CRED), μόνο το 2008, περισσότεροι από 235.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 214 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάστηκαν, ενώ το οικονομικό κόστος ανήλθε σε πάνω από 190 δισ. Δολάρια ΗΠΑ.
Πατήστε στο παράθυρο κλάτω δεξιά της εικόνας για να δείτε την παρουσίαση σε πλήρη προβολή.
ΠΟΙΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ;
Θανατηφόρες φυσικές καταστροφές ανά τον κόσμο.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ανοιχτή δραστηριότητα για τις φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα. Στόχος της δραστηριότητας είναι να μελετηθούν οι συνέπειες των φυσικών καταστροφών στο περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων και να προταθούν μέτρα, προκειμένου να μειωθεί ο καταστρεπτικός τους αντίκτυπος. Πιο αναλυτικά, μέσα από άρθρα εφημερίδων, περιγράφονται κάποιες φυσικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και σήμερα (πυρκαγιές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων). Για μεγαλύτερη εμβάθυνση, στο μαθησιακό αντικείμενο περιλαμβάνονται, επίσης, σύντομα αποσπάσματα βίντεο, κυρίως από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ, για τα αντίστοιχα φαινόμενα
Οι αναπτυσσόμενες χώρες υφίστανται το μεγαλύτερο κόστος όταν συντελεστεί κάποια καταστροφή: υφίστανται περισσότερο από το 95% των θανάτων και οι απώλειες που οφείλονται σε φυσικές καταστροφές είναι 20 φορές μεγαλύτερες (ως ποσοστό του ΑΕΠ) στις αναπτυσσόμενες χώρες σε σχέση με τις ανεπτυγμένες χώρες (σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα).
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ;
Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πολλούς από τους κινδύνους (ιδίως τους φυσικούς κινδύνους) αλλά υπάρχουν ορισμένοι τρόποι για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου της καταστροφής, ιδίως εάν οι χώρες μοιραστούν την καλύτερη διεθνή εμπειρία σε θέματα διαχείρισης εκτάκτων περιστατικών.
Μαθαίνοντας για την πρόληψη καταστροφών.
Το πρόγραμμα ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ αποβλέπει στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και εκπαιδευτικών εργαλείων, τα οποία θα εκπαιδεύουν τους μαθητές για τις αίτιες δημιουργίας φυσικών καταστροφών, τις επιπτώσεις τους τόσο στο φυσικό όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον, αλλά και για τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των συνεπειών τους. Παράγεται υλικό τόσο σε έντυπη μορφή όσο και, κυρίως, σε ψηφιακή μορφή, με στόχο την ενσωμάτωση και αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στο εκπαιδευτικό σύστημα, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Νέου Σχολείου.
Στόχοι του έργου
Το έργο συμβάλλει ιδιαίτερα στους στόχους του νέου και ιδιαίτερα του ψηφιακού σχολείου με την παραγωγή και ελεύθερη διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και εργαλείων σε θέματα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και σεισμών, γνωστικά αντικείμενα μη θεσμοθετημένα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για τα οποία δεν υπάρχει πρόβλεψη δημιουργίας υλικού στο πλαίσιο των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών.
Αναζητήστε το εκπαιδευτικό υλικό του έργου Δευκαλίων πατώντας στην παρακάτω εικόνα
Το παρακάτω υλικό αυτό δημιουργήθηκε από σε συνεργασία της Unicef Και του Ο.Η.Ε. -UNISDR
Εκπαιδευτική ταινία για προστασία από έντονα καιρικά φαινόμενα
Εσύ ξέρεις πως να προστατευτείς;
Φυσικές καταστροφές και κλιματική αλλαγή
Οι φυσικές καταστροφές, όπως οι πλημμύρες, οι τυφώνες, οι πυρκαγιές και οι σεισμοί, αποτελούν άμεσο αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης οδηγεί σε εκτεταμένες ξηρασίες και ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες ενθαρρύνουν επίσης τη δημιουργία ισχυρών τυφώνων και των συνεπαγόμενων πλημμυρών. Οι αλλαγές στην κλιματική ισορροπία μπορούν επίσης να προκαλέσουν σεισμούς και από την άλλη πλευρά του πλανήτη.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση των δασών και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, επιδεινώνουν αυτά τα προβλήματα, αυξάνοντας τη συχνότητα και την ένταση των φυσικών καταστροφών.
Κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή απαιτεί παγκόσμια συνεργασία για τη μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών και την προστασία του περιβάλλοντος, προκειμένου να προστατεύσουμε τον πλανήτη και τις ζωές των ανθρώπων.
Μπορείς να φανταστείς ένα μέλλον στο οποίο τα παιδιά δεν θα ξέρουν τι είναι οι εποχές και δεν θα μπορούν να τρώνε τ’ αγαπημένα τους φρούτα; Μπορείς να φανταστείς τις πολικές αρκούδες, τα δελφίνια και τα πουλιά να στέκονται μόνο ως αναμνήσεις στα ράφια των μουσείων; Όλα όσα θεωρούμε δεδομένα και αποτελούν κομμάτι μιας αλυσίδας που εξασφαλίζει το παρόν και το μέλλον μας, απειλούνται.
Η κλιματική αλλαγή μας απειλεί!
Τι είναι όμως η κλιματική αλλαγή; Πότε εμφανίστηκε πρώτη φορά, τι την προκαλεί, τι συνέπειες έχει και τι πρέπει να κάνουμε για να την αποτρέψουμε;
Ας ανατρέξουμε στο παρακάτω βίντεο από τον ιστοχώρο Το Σακίδιο όπου θα προσπαθήσουμε να βρούμε τις απαντήσεις στα σημαντικά αυτά ερωτήματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ VIDEO
Το video «Κλιματική αλλαγή-Πώς θα είναι η ζωή σε μερικά χρόνια;» εντάσσεται στην κατηγορία “Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ”.
Μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομο πληροφοριακό υλικό και ως αφόρμηση σε σχέδια εργασίας που αφορούν τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αλλά και άλλα γνωστικά αντικείμενα, όπως πχ. στη Γεωγραφία Ε ‘ Δημοτικού-Καιρός, κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες-Κλιματικές αλλαγές
Ακόμη μπορεί να αξιοποιηθεί, ως αφορμή για παρέμβαση, για την Διεθνή Ημέρα Μείωσης Φυσικών Καταστροφών-13 Οκτωβρίου
Οι δραστηριότητες αξιοποίησης του βίντεο είναι ενδεικτικές και αντικατοπτρίζουν την οπτική των δημιουργών. Καθώς κάθε τάξη έχει τις ιδιαιτερότητες που την καθιστούν μοναδική, οι δραστηριότητες μπορούν να τροποποιηθούν ή να προσαρμοστούν ανάλογα.
Πιο συγκεκριμένα το video μπορεί ν’ αξιοποιηθεί:
- Ως μέρος διαθεματικών projects Δημοτικού για την ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, της συνεργασίας, της επικοινωνίας, της κριτικής σκέψης, μέσω της διερεύνησης και ενασχόλησης με πραγματικό παγκόσμιο περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόβλημα.
- Ως ενισχυτικό υλικό σε γνωστικά αντικείμενα αναλυτικού προγράμματος σπουδών Πχ. Γλώσσα, Γεωγραφία, Μελέτη Περιβάλλοντος,Πληροφορική, Εικαστικά
- Στη θεματική των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων: ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Υποθεματική: Κλιματική αλλαγή – Φυσικές Καταστροφές, Πολιτική προστασία
Λέξεις κλειδιά: κλίμα, κλιματική αλλαγή, οικολογική συνείδηση, ανακύκλωση, βιώσιμη ανάπτυξη, φυσικές καταστροφές: πρόληψη & προστασία, παγκόσμια κληρονομιά.
Οι Δραστηριότητες που ακολουθούν στα φύλλα εργασίας έχουν στόχο τα παιδιά:
-Να μάθουν τι είναι η κλιματική αλλαγή, η κλιματική μεταβλητότητα, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές.
-Ν΄ αναζητήσουν τις αιτίες και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, μέσα από ευχάριστες, παιγνιώδους μορφής δραστηριότητες.
-Να σκεφτούν κριτικά πάνω στα δεδομένα, ν ανασκευάσουν πιθανές λανθασμένες απόψεις και να προτείνουν λύσεις.
-Να βρουν τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος και ν’ αναλάβουν δράση, αλλάζοντας την καθημερινή τους πρακτική.
-Να αναγνωρίσουν τις φυσικές καταστροφές και τη σύνδεσή τους με την κλιματική αλλαγή.
-Να μάθουν για τον τρόπο αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και ιδιαίτερα των πλημμυρών.
-Να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για τις φυσικές καταστροφές
Τα φύλλα εργασίας για τα ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ και τα projects ΕΔΩ
Πώς προετοιμάζομαι για έναν σεισμό; – Παρουσίαση
Πώς προετοιμάζομαι για έναν σεισμό; Αρχείο
Τι πρέπει να κάνω κατά τη διάρκεια ενός σεισμού; Παιχνίδι
Κλιματική αλλαγή – Φυσικές Καταστροφές, Πολιτική προστασία υλικό από το ΙΕΠ
Πατήστε στις παρακάτω εικόνες για να δείτε τα βίντεο:
Ταξιδεύεις το Χειμώνα Προετοιμάσου!
Δασικές πυρκαγιές
Κάθε καλοκαίρι τα δάση μας καταστρέφονται από μεγάλες πυρκαγιές, χάνονται ανθρώπινες ζωές και καταστρέφονται σπίτια και περιουσίες. Τόσο η πολιτεία, όσο και ο καθένας από εμάς ξεχωριστά οφείλουμε να λάβουμε μέτρα πρόληψης ώστε να περιορίσουμε αυτό το φαινόμενο όσο το δυνατόν περισσότερο. Το βίντεο μας αυτό επιχειρεί να δείξει, με απλό και ευχάριστο τρόπο, σε παιδιά και μεγάλους ποιες συνήθειες οφείλουν να αλλάξουν.
Δασικές πυρκαγιές: Πώς προστατευόμαστε; Εκπαιδευτικό βίντεο για τα μέτρα πρόληψης από τη φωτιά
https://www.youtube.com/watch?v=1tNPkId0lmo
Δείτε πώς ξεκινούν οι πυρκαγιές και πώς να τις σταματήσετε
Οι πυρκαγιές μπορούν να κάψουν εκατομμύρια στρέμματα γης με σοκαριστικά γρήγορες ταχύτητες, καταναλώνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους. Αυτές οι κυλιόμενες φλόγες ταξιδεύουν έως και 14 μίλια την ώρα, που μετατρέπεται σε ρυθμό περίπου τεσσάρων λεπτών μιλίων και μπορεί να ξεπεράσει τον μέσο άνθρωπο μέσα σε λίγα λεπτά.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ξεκινούν οι πυρκαγιές, και σε δεύτερη φάση να κατανοήσετε πώς να τις σταματήσετε και τι να κάνετε όταν συμβούν.
Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας
Στη χώρα μας, την τελευταία εικοσαετία, εκδηλώνονται κάθε χρόνο περίπου 10.000 πυρκαγιές υπαίθρου, ενώ καίγονται εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων. Μάλιστα, το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτές οφείλεται σε ανθρώπινη αμέλεια. Λόγω της κλιματικής κρίσης και της εγκατάλειψης του πρωτογενούς τομέα βλέπουμε πλέον πυρκαγιές αυξημένης έντασης, με μεγαλύτερη συχνότητα και με πιο καταστροφικές συνέπειες στα φυσικά οικοσυστήματα και τις ανθρώπινες κοινότητες. Οι φωτιές με τη σειρά τους επιταχύνουν την κλιματική κρίση απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα πίσω στην ατμόσφαιρα. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η εμπειρία και τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως ο μόνος τρόπος για να θωρακίσουμε πραγματικά τα δάση και τις ζωές μας από τις πυρκαγιές είναι η πρόληψη. Με τη σωστή ενημέρωση, τον εντοπισμό των αιτιών των δασικών πυρκαγιών, το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου πλαισίου πρόληψης και την ενδυνάμωση των πολιτών για να αναλάβουν ενεργό ρόλο, τα περιστατικά πυρκαγιών και οι επιπτώσεις τους μπορούν να μειωθούν αισθητά.
Πώς ξεκινούν οι πυρκαγιές
Αν και ταξινομούνται από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος ως φυσικές καταστροφές , μόνο το 10 έως 15 τοις εκατό των δασικών πυρκαγιών συμβαίνουν από μόνες τους στη φύση. Το άλλο 85 έως 90 τοις εκατό προέρχεται από ανθρώπινα αίτια , συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών σε στρατόπεδα και συντρίμμια χωρίς επίβλεψη, πεταμένα τσιγάρα και εμπρησμό.
Οι φυσικές πυρκαγιές μπορούν να πυροδοτηθούν κατά τη διάρκεια ξηρών καιρικών συνθηκών και ξηρασίας. Σε αυτές τις συνθήκες, συνήθως η πράσινη βλάστηση μπορεί να μετατραπεί σε ξηρό, εύφλεκτο καύσιμο. Ισχυροί άνεμοι εξαπλώνουν γρήγορα τη φωτιά και οι ζεστές θερμοκρασίες ενθαρρύνουν την καύση. Με αυτά τα συστατικά, το μόνο πράγμα που λείπει είναι μια σπίθα – με τη μορφή κεραυνού , εμπρησμού, μιας κατεδαφισμένης γραμμής ηλεκτρικού ρεύματος ή μιας αναμμένης φωτιάς ή τσιγάρου – για να προκαλέσει τον όλεθρο. Οι κεραυνοί, οι πυρκαγιές ή τα τσιγάρα, ακόμα και ο ήλιος μπορούν να παρέχουν αρκετή θερμότητα για να πυροδοτήσουν μια πυρκαγιά.
Φυσικές ή ανθρωπογενείς, τρεις συνθήκες πρέπει να υπάρχουν για να εξελιχθεί μια πυρκαγιά: καύσιμο, οξυγόνο και πηγή θερμότητας. Οι πυροσβέστες ονομάζουν αυτά τα τρία στοιχεία τρίγωνο της φωτιάς.
Καύσιμο είναι κάθε εύφλεκτο υλικό που περιβάλλει μια πυρκαγιά, συμπεριλαμβανομένων των δέντρων, των χόρτων, ακόμη και των σπιτιών. Όσο μεγαλύτερο είναι το φορτίο καυσίμου μιας περιοχής, τόσο πιο έντονη είναι η πιθανότητα να εξελιχθεί η φωτιά.
(ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ-1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΟΛΟΥ)
Εκπαιδευτικός: Σωτηρία Κίτσιου
Μια πολύ όμορφη συνεργασία παιδιών και εκπαιδευτικού μπορούμε να δούμε παρακάτω από παιδιά της Β΄ τάξης του 1ου Δημοτικού σχολείου Βόλου σε συνεργασία με την δασκάλα τους …
Το δάσος της Δαδιάς και η πυρκαγιά του 2023, μέσα από ζωγραφιές και αναπαραστάσεις παιδιών δημοτικού
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Δ΄ τάξης του 50ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης απέδωσαν, μέσα από τις ζωγραφιές τους, τόσο ένα μέρος της χλωρίδας και της ορνιθοπανίδας του δάσους της Δαδιάς, όσο και την καταστροφική πυρκαγιά που εκδηλώθηκε τον Αύγουστο του 2023 και κατέκαυσε ένα μεγάλο τμήμα του δάσους. Επιπλέον, αναπαράστησαν μέσα από τις στάσεις και τις κινήσεις τους (μορφή θεατρικού παιχνιδιού) το δάσος, την πυρκαγιά, το σβήσιμο της φωτιάς. Οι φωτογραφίες που προέκυψαν από τις παραπάνω αναπαραστάσεις επεξεργάστηκαν και εμπλουτίστηκαν με ειδικά γραφικά (εφέ), προκειμένου να αποδοθεί πληρέστερα η εικόνα μιας πυρκαγιάς στο δάσος. Η παρουσίαση κλείνει με έναν προβληματισμό για το μέλλον του δάσους της Δαδιάς, όπου γίνεται αναφορά στην καταγγελία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για άδεια (που δόθηκε από την Πολιτεία) για αιολικά πάρκα (εγκατάσταση ανεμογεννητριών) μέσα σε περιοχή NATURA, λίγες μόνο μέρες μετά την καταστροφική πυρκαγιά στο δάσος της Δαδιάς.
Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Μαρία Καρανταΐδου
Μέσα από τη δημιουργία των συγκεκριμένων βίντεο, αλλά και ενός πλήρους εκπαιδευτικού υλικού, το πρόγραμμα αυτό καλύπτει έναν διπλό στόχο: προσφέρει αφενός στους εκπαιδευτικούς νέα πολύτιμα και σύγχρονα εργαλεία για να προσεγγίσουν και να δουλέψουν με τους μαθητές τους το κρίσιμο ζήτημα των δασικών πυρκαγιών, και αφετέρου στους μαθητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρακτικές γνώσεις γύρω από το θέμα της πρόληψης, προκειμένου να ενεργοποιηθούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Παρακάτω θα παρακολουθήσουμε εκπαιδευτικά animated videos της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τις πυρκαγιές:
Εκπαιδευτικό βίντεο: Ο Παντελής Πουαρό και το μυστήριο του καπνού
Ο Παντελής Πουαρό, ο λαγός-ήρωας της ιστορίας υποδύεται τον ντετέκτιβ και αναζητά στοιχεία με σκοπό να προστατέψει το δάσος – σπίτι του από τις δασικές πυρκαγιές. Με τη βοήθεια και τις μαρτυρίες άλλων ζώων που έχουν πληγεί από τις επιπτώσεις πυρκαγιάς στο δάσος, εντοπίζει τα αίτια και ανακαλύπτει την ‘πρόληψη’ ως καλύτερη λύση για την αντιμετώπισή τους.
Δείτε παρακάτω το συνοδευτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
Εκπαιδευτικό βίντεο: Οι 12 άθλοι του Παντελή
Ο Παντελής, ο λαγός-ήρωας της ιστορίας, γνωρίζοντας την αξία της πρόληψης για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, εκτελεί 12 εργασίες-άθλους αντιπυρικής προστασίας. Με την εθελοντική δράση του, γίνεται παράδειγμα ενεργής συμμετοχής και αποτελεσματικής κινητοποίησης στον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Δείτε παρακάτω το συνοδευτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
Το ένα εκ των 2 animated videos της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι το παρακάτω:
Εκπαιδευτικό βίντεο: Δασικές πυρκαγιές -Το πρόβλημα και τα αίτια
Το φλέγον και σύνθετο θέμα των δασικών πυρκαγιών και η σύνδεσή τους με την κλιματική αλλαγή, η αναγνώριση των βασικών αιτίων και η διάψευση μύθων και κοινών παραδοχών για τους εμπρησμούς, θέματα πολύπλοκα που αποτυπώνονται εύστοχα μέσα από infographics στο παρόν βίντεο, με έμφαση στην ανάγκη προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές και στη σημασία των μέτρων πρόληψης.
Δείτε παρακάτω το συνοδευτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Ένα ακόμη φυλλάδιο -συνοδευτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορείτε να βρείτε στο παρακάτω σύνδεσμο:
https://wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/wwfvideodasiedub2_0523_2.pdf
Τα τελευταία 25 χρόνια στη χώρα μας έχουν καταστραφεί ολοσχερώς ή έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά περισσότερα από δύο εκατομμύρια στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων. Το 40% των πυρκαγιών κάθε χρόνο προκαλούνται από αμέλεια: την αμέλεια καθενός από εμάς που πετάει ένα αναμμένο τσιγάρο, που εκτελεί επικίνδυνες εργασίες στην ύπαιθρο, που στήνει μια ψησταριά μέσα σε δασική περιοχή.
Ακριβώς αυτήν την καταστροφική αμέλεια καταγράφει με ευφάνταστο και χιουμοριστικό τρόπο η καμπάνια της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF Ελλάς «Ένα Panda δεν μπορεί να κάνει τα πάντα» που υλοποιήθηκε το 2010 με την εθελοντική συμμετοχή του Χρήστου Χατζηπαναγιώτη.
Ο γνωστός ηθοποιός υποδύεται έναν λαϊκό τύπο, ο οποίος κάνει πράξη με εξόφθαλμο τρόπο όλες τις προαναφερόμενες απαράδεκτες συνήθειες με φανερό τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς. Την κρίσιμη στιγμή «πιάνεται» επ’ αυτοφώρω από ένα πάντα, το οποίο τον σταματά.
Δείτε την καμπάνια στις αναρτήσεις που ακολουθούν:
Οι συνέπεις από τις πυρκαγιές
Ας βοηθήσουμε κι εμείς τη συμπαθητική αρκούδα που εικονίζεται στο σήμα του WWF και ας προστατεύσουμε τα ελληνικά δάση από τις πυρκαγιές. Να τι μπορούμε να κάνουμε:
1 Δεν πετάμε αναμμένα τσιγάρα, γυαλιά και άλλα σκουπίδια, καθώς συχνά προκαλούν μικροεστίες που μπορεί να εξελιχθούν σε καταστροφικές πυρκαγιές. Δεν αφήνουμε γυαλιά ή άλλα σκουπίδια που μπορεί να προκαλέσουν ή να βοηθήσουν την εξάπλωση της φωτιάς. Γι’ αυτό, αλλά και για λόγους σεβασμού προς το φυσικό περιβάλλον, πρέπει πάντα να παίρνουμε μαζί μας τα σκουπίδια μας.
2 Δεν ανάβουμε φωτιές στην ύπαιθρο, για να δημιουργήσουμε ατμόσφαιρα για την παρέα ή να ζεστάνουμε το πρόχειρο φαγητό που έχουμε φέρει μαζί μας. Αν κάνουμε το λάθος να ανάψουμε φωτιά, δεν πρέπει να φύγουμε μέχρι να σβήσει και ο τελευταίος σπινθήρας. Ο κίνδυνος αναζωπύρωσης είναι πολύ μεγάλος.
Αποθαρρύνουμε όσους δούμε να το κάνουν και ειδοποιούμε άμεσα την Πυροσβεστική για όποια τέτοια δραστηριότητα εντοπίζουμε. Δεν ξεχνάμε ότι το άναμμα φωτιάς την αντιπυρική περίοδο (Μάιος-Οκτώβριος) απαγορεύεται από τον νόμο.
3 Αποφεύγουμε όλες εκείνες τις εργασίες στην ύπαιθρο που ενέχουν κίνδυνο πυρκαγιάς, όπως κάψιμο ξερών χόρτων, οξυγονοκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που δημιουργεί σπινθήρες κλπ.
4 Ειδοποιούμε άμεσα την Πυροσβεστική (τηλέφωνο: 199) για οποιαδήποτε εστία φωτιάς, καπνό ή ακόμη και μυρωδιά πέσει στην αντίληψή μας. Δεν επαναπαυόμαστε ότι το έχει κάνει ή θα το κάνει κάποιος άλλος. Η έγκαιρη επέμβαση είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της φωτιάς και εξαρτάται εν πολλοίς από εμάς.
Όταν καλέσουμε το 199, το Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, πρέπει να δώσουμε τα εξής στοιχεία:
- Ακριβή θέση της πυρκαγιάς.
- Μέγεθος και κατεύθυνση της πυρκαγιάς.
- Τρόπο πρόσβασης των πυροσβεστικών οχημάτων.
- Χαρακτηριστικά καύσης (αν η φωτιά καίει γρήγορα, αργά, τοπικά) και είδος βλάστησης.
- Όνομα και τηλέφωνο.
Πώς σταματούν οι πυρκαγιές
Οι πυροσβέστες μάχονται με τις φλόγες στερώντας τους ένα ή περισσότερα από τα βασικά στοιχεία του τριγώνου της φωτιάς. Μια παραδοσιακή μέθοδος είναι η κατάσβεση των υπαρχουσών πυρκαγιών με νερό και επιβραδυντικά πυρκαγιάς ψεκασμού. Οι πυροσβέστες εργάζονται επίσης μερικές φορές σε ομάδες, που συχνά ονομάζονται hotshots , για να καθαρίσουν τη βλάστηση από τη γη γύρω από μια φωτιά για να την περιορίσουν και τελικά να την λιμοκτονήσουν από καύσιμα. Οι εκτάσεις γης που προκύπτουν ονομάζονται αντιπυρικές ζώνες .
Οφέλη από τις πυρκαγιές
Έχει διαπιστωθεί ότι οι δασικές πυρκαγιές μπορεί να συμβάλουν θετικά στη φυσική ανανέωση και αύξηση της βιοποικιλότητας των δασικών οικοσυστημάτων και αρνητικά, προκαλώντας την πλήρη υποβάθμιση τους, όταν οι πυρκαγιές είναι επαναλαμβανόμενες σε μικρά σχετικά χρονικά διαστήματα στον αυτό τόπο
Αν και μπορεί να είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο, οι φυσικές πυρκαγιές διαδραματίζουν αναπόσπαστο ρόλο στη φύση . Με την καύση νεκρών ή αποσυντιθέμενων υλών, μπορούν να επιστρέψουν στο έδαφος τα παγιδευμένα διαφορετικά θρεπτικά συστατικά. Λειτουργούν επίσης ως απολυμαντικό, αφαιρώντας φυτά που μολύνονται από ασθένειες και επιβλαβή έντομα από ένα οικοσύστημα.
Οι πυρκαγιές λεπταίνουν τα δάση και τα χαμόκλαδα, επιτρέποντας στο ηλιακό φως να φτάσει στο δάσος και να αναπτυχθεί μια νέα γενιά δενδρυλλίων. Στην πραγματικότητα, ορισμένα είδη δέντρων, όπως οι σεκόγια , βασίζονται στη φωτιά για να ανοίξουν ακόμη και οι σπόροι τους.
Ο κύκλος όμως υποβάθμισης των δασών ξεκινά με τις πρώτες πυρκαγιές που αρχικά οδηγούν στη μετατροπή τους σε θαμνοτόπους και συνεχιζόμενος ανεξέλεγκτα, οδηγεί σύντομα στην τέλεια υποβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας του τόπου, με τελική κατάληξη την ερημοποίηση.
Είναι εύλογη λοιπόν η ανησυχία που υπάρχει και η σημασία που δίνεται στο πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών, με δεδομένο μάλιστα ότι περισσότερο από το 10% της έκτασης της χώρας μας καλύπτεται σήμερα από άγονες και βραχώδεις εκτάσεις, γεγονός οφειλόμενο κατά μεγάλο μέρος στην επανάληψη του κύκλου των πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές προξενούν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και στο φυσικό περιβάλλον αλλά και οικονομική ζημία.
Τι να κάνετε σε μια πυρκαγιά
Γενικές αρχές πυροπροστασίας & πυρόσβεσης
- Όταν η πυρκαγιά είναι μεγάλη, προσβάλλουμε μόνο τα νώτα του μετώπου, γιατί με αυτότ ον τρόπο είμαστε ασφαλείς (αφού βρισκόμαστε στο καμένο μέρος και δε μας ενοχλεί ο καπνός και η θερμότητα). Μόνο όταν η φωτιά είναι μικρή την προσβάλλουμε από μπροστά.
- Προσπαθούμε να φτιάξουμε μια αντιπυρική ζώνη αφαιρώντας όλη την καύσιμη ύλη μέχρι να αποκαλυφθεί το έδαφος. Το αναφλέξιμο υλικό (κορμοί, κλαδιά κ.λπ.) ρίχνεται στη φωτιά ή απομακρύνεται από την αντιπυρική ζώνη.
- Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από καύτρες που εκτινάσσονται μπροστά από τη φωτιά, δημιουργώντας καινούρια μέτωπα που μας κυκλώνουν.
- Όταν η πυρκαγιά βρίσκεται σε έδαφος με κλίση, καίει με μεγαλύτερη ένταση και ταχύτητα προς τα πάνω παρά προς τα κάτω. Όμως κορμοί δένδρων που κατρακυλούν φλεγόμενοι μπορεί να δημιουργήσουν νέες εστίες.
Οι πυρκαγιές καταστρέφουν οτιδήποτε βρεθεί στο πέρασμά τους. Αν και είναι δύσκολο να σταματήσουν, υπάρχουν πολλά βήματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις πυρκαγιές για να περιορίσουν τη ζημιά τους.
Πριν:
- Εάν γνωρίζετε ότι μια πυρκαγιά ταξιδεύει προς την περιοχή σας, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να φύγετε. Αμέσως.
- Εάν ζείτε σε περιοχή επιρρεπής σε πυρκαγιές, είναι καλύτερο να προετοιμαστείτε για αυτήν την πορεία δράσης εκ των προτέρων. Έχετε στο μυαλό σας ένα σχέδιο εκκένωσης και ένα κουτί με προμήθειες έκτακτης ανάγκης ήδη συσκευασμένες κατά τη διάρκεια της περιόδου πυρκαγιάς.
- Κρατήστε τα ξερόχορτα τα ζιζάνια και άλλα πιθανά καύσιμα κομμένα στην ιδιοκτησία σας, ειδικά γύρω από το σπίτι σας.
- Απομακρύνετε τις ψησταριές, τις δεξαμενές προπανίου ή άλλα εύφλεκτα υλικά που μπορεί να υπάρχουν στην αυλή σας.
- Κλείστε όλες τις πόρτες και τα παράθυρα και γεμίστε τους νεροχύτες, τις μπανιέρες και άλλα δοχεία με νερό για να αποτρέψετε τη φωτιά.
- Κλείστε την παροχή φυσικού αερίου, προπανίου ή μαζούτ.
- Όταν αγοράζετε ένα σπίτι σε μια περιοχή επιρρεπή σε πυρκαγιές, προσπαθήστε να αποφύγετε γειτονιές σε πλαγιές που είναι απότομες ή άγονες από βλάστηση. Αν και μερικοί άνθρωποι φοβούνται ότι τα σπίτια κοντά σε θάμνους είναι πιο πιθανό να καούν, αυτό δεν συμβαίνει απαραίτητα. Αντίθετα, ένα τοπίο χωρίς βλάστηση μπορεί να είναι ο τέλειος διάδρομος για να φέρουν οι άνεμοι χόβολη, η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τα σπίτια κατά τη διάρκεια μιας δασικής πυρκαγιάς
Αν το σπίτι μας βρίσκεται κοντά στη δασική πυρκαγιά, θα πρέπει:
- Να κλείσουμε αμέσως όλα τα παράθυρα και τις πόρτες και να θέσουμε εκτός λειτουργίας τα συστήματα εξαερισμού ή κλιματισμού. Αν υπάρχει τζάκι του οποίου η καμινάδα δεν έχει καλυφθεί με πλέγμα, πρέπει να κλείσουμε το “τάμπερ”.
- Να ενημερώσουμε με πλήρη και ακριβή στοιχεία το Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, στο 199.
- Να καταβρέξουμε όλα τα εύφλεκτα μέρη στο εξωτερικό του σπιτιού (ξύλινα κουφώματα, ξερή βλάστηση κ.ά.). Αν υπάρχει αυτόματο σύστημα ποτίσματος, να το θέσουμε σε λειτουργία κι επίσης να καταβρέξουμε το χώρο γύρω από το σπίτι.
- Να ανοίξουμε την πόρτα του κήπου για να διευκολύνουμε την πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων και να παρκάρουμε το αυτοκίνητο μας όσο το δυνατόν πιο μακριά από εύφλεκτα υλικά.
- Το βρέξιμο της στέγης σας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου να καεί από κάρβουνα που θα έρθουν από τον αέρα. Στην πραγματικότητα, μερικοί άνθρωποι σε περιοχές που είναι επιρρεπείς στη φωτιά εγκαθιστούν ακόμη και ψεκαστήρες στην ταράτσα για αυτόν τον σκοπό.
- Εάν δεν μπορείτε να φύγετε καθώς πλησιάζει η φωτιά, καλέστε για βοήθεια. Στη συνέχεια, φορέστε μια μάσκα προσώπου ή καλύτερα, έναν αναπνευστήρα N95 για να μειώσετε την εισπνοή καπνού και σωματιδίων.
- Για να επιχειρήσουμε να εγκαταλείψουμε την περιοχή πρέπει η διαφυγή να είναι πλήρως εξασφαλισμένη – η πιθανότητα να επιβιώσουμε μέσα σε ένα αυτοκίνητο που είναι περικυκλωμένο από καπνούς και φλόγες είναι μικρή. Επομένως πρέπει να επιλέξουμε μια διαδρομή η οποία δε θα επηρεαστεί από τη θερμότητα ή τους καπνούς σε κανένα σημείο της και να οδηγήσουμε ήρεμα και με μικρή ταχύτητα. Αν παρά τους υπολογισμούς μας βρεθούμε στο πέρασμα της πυρκαγιάς, πρέπει να παραμείνουμε μέσα στο αυτοκίνητο, να κλείσουμε τα παράθυρα και να ανάψουμε τα φώτα του αυτοκινήτου για να μας εντοπίσουν πιο εύκολα τα αεροπλάνα και τα οχήματα της Πυροσβεστικής.
- Αν έχει διαταχθεί εκκένωση της περιοχής, πρέπει να ακολουθήσουμε πιστά τις οδηγίες και τις διαδρομές που έχουν δοθεί.
- Αν δεν είναι δυνατή η απόλυτα ασφαλής διαφυγή μας, πρέπει όταν πλησιάσει η πυρκαγιά να καταφύγουμε στο εσωτερικό του σπιτιού, κλείνοντας όλες τις χαραμάδες με βρεγμένα πανιά, τα οποία διατηρούμε υγρά. Η ποσότητα των τοξικών καπνών μέσα σε ένα οικοδόμημα είναι μικρή ακόμα κι έπειτα από έκθεση στους καπνούς επί μισή ώρα.
- Μετά το πέρασμα της πυρκαγιάς σβήνουμε αμέσως τις μικροεστίες που παραμένουν(χρησιμοποιώντας νερό, χώμα, βρεγμένα πανιά ή κλαδιά).
- Μετά το σβήσιμο της πυρκαγιάς ο κίνδυνος αναζωπύρωσης είναι πολύ μεγάλος και οι επόμενες είκοσι τέσσερις ώρες είναι οι πιο κρίσιμες. Γι’ αυτό, χρειάζεται επιτήρηση της περιοχής.
Στη διάρκεια:
Ο άνεμος που δυναμώνει και αλλάζει κατεύθυνση μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνος. Γι’ αυτό, πρέπει πάντα να γνωρίζουμε πού βρίσκεται η κοντινότερη αντιπυρική ζώνη ή να έχουμε εντοπίσει ασφαλείς διαδρομές διαφυγής. Η ταχύτητα των δασικών πυρκαγιών είναι μεγάλη: φτάνει κατά μέσο όρο τα 20-50 μέτρα το λεπτό. Αν παγιδευτούμε σε μια δασική πυρκαγιά, θα πρέπει
- Να μην καταληφθούμε από πανικό.
- Εάν μπορείτε ακόμα να φύγετε, φύγετε.
- Ακούστε για ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης.
- Εάν δεν μπορείτε να φύγετε, μείνετε μέσα. Πηγαίνετε στο πιο ασφαλές κτίριο ή δωμάτιο με τα χαμηλότερα επίπεδα καπνού. Σκύψτε χαμηλά για τον καλύτερο αέρα. Εάν δεν έχετε μάσκα, αναπνεύστε μέσα από ένα βρεγμένο πανί.
- Πρέπει να αποφύγουμε την εισπνοή καπνού.
- Αν η πυρκαγιά συμβεί ενώ είστε έξω από το σπίτι , προσπαθήστε να βρείτε μια υδάτινη μάζα για να σκύψετε. Εάν δεν μπορείτε, βρείτε ένα μέρος με τη λιγότερη βλάστηση και ξαπλώστε χαμηλά, σκεπαστείτε με βρεγμένες κουβέρτες, ρούχα ή χώμα, αν είναι δυνατόν.
- Προσπαθούμε να προφυλαχτούμε από τη θερμική ακτινοβολία, η οποία προκαλεί καταβολή δυνάμεων και αποπληξία. Για να αποφύγουμε την ακτινοβολία μπορούμε να καταφύγουμε σε κάποιο κοίλωμα του εδάφους, πίσω από βράχια, κορμούς δέντρων ή οχήματα. Δεν πρέπει να καταφύγουμε σε φρεάτια ή σπηλιές, γιατί, εκεί το οξυγόνο μπορεί να έχει καταναλωθεί.
- Προτιμούμε να μην τρέχουμε, εκτός αν η δίοδος διαφυγής είναι απόλυτα εξασφαλισμένη. Σε κάθε περίπτωση, κινούμαστε σε κατεύθυνση αντίθετη από εκείνη του μετώπου της πυρκαγιάς.
- Πολλές φορές ίσως είναι αναγκαίο να επιχειρήσουμε να περάσουμε στην καμένη περιοχή. Για το σκοπό αυτό επιλέγουμε μια θέση του μετώπου της πυρκαγιάς όπου οι φλόγες δεν ξεπερνούν στο ύψος το 1,5 μέτρο και σε πλάτος τα 9 μέτρα. Σκεπάζουμε τα εκτεθειμένα μέρη του σώματος μας όσο το δυνατόν καλύτερα και, αφού πάρουμε βαθιές εισπνοές, περνάμε όσο το δυνατόν ταχύτερα. Προσοχή: Αν είμαστε με άλλα άτομα, πρέπει οπωσδήποτε να κρατιόμαστε από το χέρι τη στιγμή που θα περάσουμε τις φλόγες.
- Αν οι φλόγες είναι πολύ ψηλές και δεν μπορούμε να περάσουμε στην καμένη έκταση, πρέπει να δημιουργήσουμε μόνοι μας μια αντιπυρική λωρίδα καίγοντας μια περιοχή και να εισέλθουμε σε αυτήν.
- Αν δεν προλαβαίνουμε να διαφύγουμε, πρέπει να πέσουμε κάτω μπρούμυτα. Η πιθανότητα επιβίωσης σε αυτή τη θέση είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι αν μείνουμε όρθιοι.
Μετά:
- Μην επιστρέψετε μέχρι να σας δοθούν οδηγίες.
- Ακούστε τις αρχές πριν πιείτε νερό από την περιοχή.
- Αποφύγετε αντικείμενα που είναι καυτά, καπνιστά ή απανθρακωμένα.
- Στείλτε μήνυμα σε φίλους και συγγενείς, αλλά μην τηλεφωνήσετε. Οι γραμμές μπορεί να είναι απασχολημένες.
- Φορέστε μάσκα προστασίας από τη σκόνη και δείτε και καταγράψτε τις υλικές ζημιές.
- Προσοχή στον κίνδυνο πλημμύρας, καθώς τα δέντρα και η προστατευτική βλάστηση μπορεί να έχουν αφαιρεθεί, αφήνοντας χαλαρό το έδαφος. Πατήστε στις παρακάτω εικόνες για να δείτε υλικό και για τις άλλες φυσικές καταστροφές από το Weather Wiz Kids και το National Geographic
Πρόληψη της διάδοσης των πυρκαγιών σε οικοδομήματα που βρίσκονται μέσα σε δάσος
Για την αποφυγή της μετάδοσης μιας δασικής πυρκαγιάς σε σπίτια ή άλλα οικοδομήματα, που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε δάσος, θα πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω βασικές αρχές:
- Η εξωτερική κατασκευή του οικοδομήματος πρέπει να είναι από ανθεκτικά στη φωτιά υλικά.
- Δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εξωτερικό μέρος στο του οικοδομήματος υλικά όπως το πισσόχαρτο, το πλαστικό κλπ. Τα ξύλινα εξωτερικά μέρη θα πρέπει να επαλείφονται ή να εμποτίζονται με κατάλληλο αντιπυρικό υγρό, που επιβραδύνει την ανάφλεξη. Η επάλειψη θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του αντιπυρικού υγρού.
- Να μην υπάρχουν γύρω από το οικοδόμημα, σε θέσεις που μπορεί να επηρεασθούν από την πυρκαγιά, εύφλεκτα υλικά όπως σκουπίδια, ξύλα, δεξαμενές πετρελαίου κλπ. Τα υλικά αυτά θα πρέπει να βρίσκονται μέσα σε πυράντοχη κατασκευή, αντοχής τουλάχιστον 30 λεπτά.
- Να καθαρίζονται τακτικά (ανά 15νθήμερο περίπου) η αυλή και η στέγη του οικοδομήματος από πευκοβελόνες, ξερά φύλλα, χόρτα κλπ. Τα υλικά αυτά θα πρέπει να απομακρύνονται και αν αυτό δεν είναι δυνατό, να θάβονται στο έδαφος και σε βάθος τουλάχιστον 200m.
- Τα δένδρα και οι θάμνοι γύρω από το σπίτι θα πρέπει να κλαδεύονται και να καθαρίζονται τακτικά από τυχόν υπάρχοντα ξερά κλαδιά. Κλαδιά που εφάπτονται ή βρίσκονται πάνω από τη στέγη, θα πρέπει να κόβονται.
- Να τοποθετείται μάντρα από άκαυστα υλικά, πάνω από την οποία θα υπάρχει συρματόπλεγμα με μικρό άνοιγμα βρόχων.
- Να υπάρχουν στην αυλή μία ή περισσότερες βρύσες με λάστιχο, το μήκος του οποίου να μπορεί να καλύψει οποιοδήποτε σημείο της αυλής και του οικοδομήματος
- Όταν υπάρχει πισίνα ή άλλη δεξαμενή νερού, να υπάρχει αντλία νερού, που κινείται με μηχανή εσωτερικής καύσης για τη χρήση του νερού στην πυρόσβεση.
- Εργοστάσια ή άλλα οικοδομήματα, που καλύπτονται από μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο, θα πρέπει να προβλέπουν πυροσβεστικές φωλιές στο εξωτερικό του κτιρίου.
- Τα ανοίγματα εξαερισμού κλπ, που δεν είναι δυνατό να κλείσουν, να φράσσονται με χοντρό και πυκνό μεταλλικό πλέγμα.
Πατήστε στις παρακάτω εικόνες για να δείτε υλικό από το WizKids και το National Geographic
Υλικό από το National Geographic
Πλημμύρες
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας μια συχνότητα έντονων πλημμυρικών φαινομένων με επακόλουθες ανθρώπινες απώλειες, υλικές καταστροφές και αλλοίωση του τοπίου.
Ας δούμε παρακάτω μια εκπαιδευτική ταινία του Κ.Π.Ε. Καστοριάς για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των μαθητών/τριών σε θέματα ατομικής προστασίας από τον πλημμυρικό κίνδυνο.
ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑΣ: Εκπαίδευση για τις πλημμύρες
Ως εκπαιδευτική κοινότητα, και με πρωτοβουλία του Κ.Ε.ΠΕ.Α. (Κ.Π.Ε.) Μουζακίου μετά το καταστροφικό πέρασμα του “Ιανού” από τη Θεσσαλία, επιχειρήθηκε να μελετηθεί το συγκεκριμένο θέμα εξετάζοντας τις αιτίες που οδηγούν σε αυτά τα φαινόμενα, τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, τα μέτρα που οφείλει να λαμβάνει η πολιτεία, τις διεθνείς συμβάσεις και τη σχέση με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ως αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας δημιουργήθηκε η ομάδα με την ονομασία “Δευκαλίωνας”, στην οποία συμμετέχουν εκπαιδευτικοί σχολείων, εκπαιδευτικοί των Κ.Ε.ΠΕ.Α., Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Σχολικών Δραστηριοτήτων, Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου, Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι και Ειδικοί Επιστήμονες στο θέμα των πλημμυρών.
Το Έργο, λοιπόν, που μας έδωσαν είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τους παρακάτω λόγους:
· Η κλιματική κρίση της εποχής μας αυξάνει τη συχνότητα και τη σφοδρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, μεταξύ των οποίων και τις πλημμύρες.
Το βιβλίο καλύπτει κενά που υπάρχουν στην εκπαίδευση των μαθητών για τις πλημμύρες, ως ένα κομμάτι των φυσικών καταστροφών.
· Στη συγγραφή του βιβλίου συμμετείχαν 60 εκπαιδευτικοί Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από όλη την Ελλάδα.
· Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του βιβλίου παρουσιάστηκαν σε περισσότερες από 10 διαδικτυακές ημερίδες και δέχτηκαν ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς που τις παρακολούθησαν.
· Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και ειδικοί πρόσφεραν πολύτιμες συμβουλές και την κριτική τους, για το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
· Το Ελληνικό Δίκτυο Δήμων με Ποτάμια και ο Δήμος Μουζακίου έχουν αγκαλιάσει το Έργο και έχουν επιχορηγήσει την έκδοση αυτού του βιβλίου.
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν κάποιες από τις πολλές δραστηριότητες που περιέχονται στο A’ μέρος του βιβλίου είτε στο σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, είτε στα πλαίσια των εργαστηρίων δεξιοτήτων. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το πρότυπο πρόγραμμα για τις πλημμύρες που στηρίζεται στη συστημική σκέψη και περιέχεται στο Β’ μέρος του βιβλίου.
Ο Ιστότοπος του Έργου περιλαμβάνει όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, το συνοδευτικό υλικό τους, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, τις επιπλέον εργασίες, αλλά και τα δύο (2) μέρη του ηλεκτρονικού βιβλίου, καθώς και ο κοινόχρηστος φάκελος του ηλεκτρονικού βιβλίου.
Ιστότοπος Έργου: http://deukalion.sch.gr/wp/
Φάκελος ηλεκτρονικού βιβλίου:
https://drive.google.com/drive/folders/1956KVqdWAoEesqOgURzmz5ec-N0z8JVe?usp=sharing
Πλημμυρικά φαινόμενα στην Ελλάδα
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε τον διαδραστικό χάρτη
Η λίμνη Κάρλα και οι πλημμύρες του 2023 μέσα από ζωγραφιές και αναπαραστάσεις παιδιών δημοτικού
Δείτε εδώ μια πολύ ενδιαφέρουσα εργασία από τους μαθητές και τις μαθήτριες της Δ’ τάξης του 50ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Παρακολουθώντας την ιστορία της λίμνης Κάρλας (αποστράγγιση της λίμνης Κάρλας από το 1957 μέχρι το 1962 από την Πολιτεία, οικολογική καταστροφή εξ αιτίας της αποστράγγισης της λίμνης και αναδημιουργία της πολύ μικρότερης, τεχνητής πλέον, λίμνης Κάρλας – Ταμιευτήρα Κάρλα – από το 2000 μέχρι το 2018), απέδωσαν μέσα από τις ζωγραφιές τους, ένα μέρος από την ορνιθοπανίδα και την ιχθυοπανίδα της τεχνητής λίμνης Κάρλας, κάποιους χάρτες που δείχνουν την εξέλιξη του μεγέθους της λίμνης, καθώς και κάποια αποτελέσματα από τις καταστροφικές πλημμύρες του 2023 εξ αιτίας της κακοκαιρίας Daniel.Επιπλέον, αναπαράστησαν μέσα από τις στάσεις και τις κινήσεις τους (μορφή θεατρικού παιχνιδιού) τις προσπάθειες των ανθρώπων (πεζών και οδηγών) να διασχίσουν πλημμυρισμένους δρόμους, καθώς και τις προσπάθειες διάσωσης κάποιων συνανθρώπων που έχουν παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά της βροχής. Οι φωτογραφίες που προέκυψαν από τις παραπάνω αναπαραστάσεις επεξεργάστηκαν και εμπλουτίστηκαν με ειδικά γραφικά (εφέ), προκειμένου να αποδοθεί πληρέστερα το φαινόμενο της πλημμύρας. Στην παρουσίαση θίγονται προβληματισμοί που αφορούν τόσο τα φαινόμενα των νεκρών ψαριών και νεκρών πουλιών, που άρχισαν να παρατηρούνται ήδη από το 2013 στην τεχνητή λίμνη Κάρλα, όσο και το φαινόμενο της καταστροφικής πλημμύρας του 2023, όπου μετά από αυτό η λίμνη Κάρλα επανήλθε στο αρχικό της μέγεθος (αυτό που είχε πριν από την αποξήρανσή της το 1962).
Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Μαρία Καρανταΐδου
Είναι συγκινητικό το γεγονός πως η συνάδελφος ασχολήθηκε με γεγονότα που δεν τους αφορούσαν άμεσα, μόνο για να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά πάνω σε θέματα που αφορούσαν την θεματική “Οικολογία – Παγκόσμια και τοπική Φυσική κληρονομιά”, δίνοντας με τον δικό τους τρόπο μια νότα συμπαράστασης και ανθρωπιάς που όλοι οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί να κάνουμε….. Πολλά μπράβο και στην ίδια και στα παιδάκια του 50ουΔημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης…
Μαθαίνοντας για τον Σεισμό
Τα παρακάτω εκπαιδευτικό βίντεο (animation) απευθύνονται σε παιδιά 3-7 ετών και στοχεύουν να κατανοήσουν το φαινόμενο του σεισμού μέσα από μία μικρή ιστορία με αγαπημένους τους ήρωες.
Σεισμός: πως προστατευόμαστε ; | Εκπαιδευτικό βίντεο για παιδιά
Εκπαιδευτικό βίντεο με σκοπό τα παιδιά να ενημερωθούν για τον σεισμό, τους κινδύνους του και τα μέτρα προστασίας που πρέπει όλοι να λαμβάνουμε πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τη σεισμική δόνηση.
Διαδραστική εφαρμογή του ΟΑΣΠ για τους σεισμούς
ΤΑ ΚΑΡΥΔΟΤΣΟΥΦΛΑΚΙΑ (εκπαιδευτικό παραμύθι για τον Σεισμό για μικρές τάξεις ) – Ντέμη Ρούσσα
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να το διαβάσετε
Οι κίνδυνοι σε περίπτωση σεισμού
Σειρά με επτά animations και ανοιχτή δραστηριότητα, σχετικά με τα μέτρα αντισεισμικής προστασίας. Στόχος του μαθησιακού αντικειμένου είναι, μέσα από τα animations του Ο.Α.Σ.Π., να εντοπιστούν οι πιθανοί κίνδυνοι σε περίπτωση σεισμού και τα συνιστώμενα μέτρα αυτοπροστασίας, όταν βρισκόμαστε στο σπίτι ή στον δρόμο.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Μέτρα προστασίας στον δρόμο
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Μέτρα προστασίας από τον σεισμό l Οι περιπέτειες του Τολίτο #12 l Ελληνικά παιδικά παραμύθια
Πατώντας στην παρακάτυω εικόνα θα μπορέσετε να παίξετε παιχνίδια που ετοίμασε για σας ο Ο.Α.Σ.Π.
Άλλο ένα παιχνίδι με τίτλο “Σεισμός και αυτοπροστασία” μπορείτε να παίξετε αν επισκεφθείτε το Φωτόδεντρο πατώντας στην παρακάτω εικόνα:
Υλικό για τον σεισμό που αφορά μεγαλύτερα παιδιά
© ΣΕΙΣΜΟΣ !!!! και τώρα τι κάνω;
από τον Ιστότοπο ARGY’S CLASS της συναδέλφου ΑΡΓΥΡΕΝΙΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Ο Εγκέλαδος όπως τον φαντάστηκαν οι μικροί δημιουργοί της Β΄ τάξης στο 1ο Δημοτικό σχολείο του Βόλου, μιλώντας για τους σεισμούς. Δημιουργία παρουσίασης : Σωτηρία Κίτσιου
Το τσουνάμι
Ένας σεισμός μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Τι γίνεται όταν αυτός εκδηλώνεται στον βυθό της θάλασσας; Στο παρακάτω βίντεο από το κανάλι ήδη-έτερον ο καθηγητής Νεύρωνας Ταραγμένος εξηγεί τον τρόπο που δημιουργούνται και διαδίδονται τα κύματα τσουνάμι!
NOAA Tsunami Animation
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να επισκεφθείτε πλούσιο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ
Φυσικές καταστροφές (σεισμοί – ηφαίστεια)
Από το κανάλι Busy Bee,
μαθαίνουμε για τα ηφαίστεια! Τι είναι τα ηφαίστεια, τι είναι το μάγμα, από τι αποτελείται το εσωτερικό της γης, το ηφαίστειο της Σαντορίνης και πολλά άλλα!
Πατήστε στον παρακάτω τίτλο ή στην εικόνα για να μάθετε περισσότερα
Μαθαίνω για τα ηφαίστεια : η ιστορία , η δράση και οι μύθοι τους
Στην παρακάτω διαδραστική εικόνα έχουν ενσωματωθεί σχέδια μαθημάτων και εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις φυσικές καταστροφές!!!
Φύλλα εργασίας για τις φυσικές καταστροφές (Νήπια και μικρές τάξεις Δημοτικού) από την συνάδελφο νηπιαγωγό , Σοφία Γκοτζαμάνη του 2ου Νηπιαγωγείου Αλιβερίου
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.