Οι ηλεκτρονικές συσκευές έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητα όλων μας και, καλώς ή κακώς, δεν γίνεται να τις βγάλουμε εντελώς από τη ζωή μας. Όπως είναι επόμενο, τα παιδιά μας ακολουθούν πιστά την τάση της εποχής και δεν είναι καθόλου εύκολο να τα ξεκολλήσουμε από τα tablet ή τα κινητά, όσο κι αν προσπαθούμε.
Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να τα καταφέρουμε χωρίς φωνές και τιμωρίες, που έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Πρόκειται για ένα στοίχημα που μπορούμε να κερδίσουμε, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τα μεγάλα μας όπλα: τη φαντασία και τη δημιουργικότητα.
«Ο θάνατος της ομιλίας»: Μια υπέροχη ταινία μικρού μήκους για την επικοινωνία
Μια σύντομη ιστορία για το πώς επικοινωνούμε μεταξύ μας στις μέρες μας.
Η ανθρώπινη επικοινωνία (σπηλαιογραφίες, γλώσσα) αναπτύχθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια εφόσον οι άνθρωποι ένιωθαν από νωρίς αυτήν την ανάγκη. Σήμερα η επικοινωνία παίζει μεγάλο ρόλο στη ζωή μας αφού ολόκληρη η καθημερινότητά μας εξαρτάται από αυτήν. Όμως με την πρόοδο της τεχνολογίας έχουν αλλάξει πολλά.
Μια καταπληκτική μικρού μήκους κινουμένων σχεδιών για την ποιότητα της επικοινωνίας σήμερα. Ο τίτλος της φυσικά «ο θάνατος της ομιλίας» και τα λέει όλα. Οι διαπροσωπικές σχέσεις έχουν αντικατασταθεί με εικονίδια και διάφορες συνομιλίες στο facebook, viber, iMessage, whatsapp κτλ.
Όλοι σκυμμένοι πάνω από μια οθόνη, πληκτρολογώντας ασταμάτητα σαν υπνωτισμένοι. Υπερβολή ή όχι… έτσι όπως πάμε, ο θάνατος της ομιλίας δεν είναι μακριά.
Βιβλίο ή τάμπλετ; Πώς επιδρούν στη σχέση με το παιδί σας;
Σύμφωνα με νέα έρευνα τα παιδιά αναπτύσσουν ισχυρότερους δεσμούς με τους γονείς τους όταν αυτοί τους διαβάζουν ιστορίες από βιβλία παρά από ηλεκτρονικά τάμπλετ. Η παρούσα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «JAMA Pediatrics» έδειξε πως τα τελευταία χρόνια οι γονείς όλο και περισσότερο διαβάζουν στα παιδιά τους από τάμπλετ αντί για βιβλία.
Η δρ Τίφανι Μούζνερ, αναπτυξιακή και συμπεριφορική παιδίατρος του Παιδιατρικού Νοσοκομείου στο Ανν Άρμπορ του Μίσιγκαν και του αντίστοιχου Πανεπιστημίου, επιχείρησε να εξηγήσει τα αποτελέσματα της μελέτης, λέγοντας πως ενδέχεται ο τρόπος με τον οποίο τα τάμπλετ είναι σχεδιασμένα να εξηγεί γιατί η χρήση αυτών στη θέση των βιβλίων πλήττει το δεσμό παιδιού – γονέα. «Πρόκειται για μια συσκευή που είναι σχεδιασμένη για προσωπική χρήση, οι πιθανότητες ύπαρξης στιγμών σύνδεσης κατά τη χρήση της είναι ιδιαίτερα περιορισμένες», εξηγεί η ίδια.
Η έρευνα
Για τη διερεύνηση του συγκεκριμένου ζητήματος, οι μελετητές εξέτασαν 37 ζεύγη παιδιών – γονέων. Διεξήχθη ένα πείραμα τα οποίο χωρίστηκε σε τρία μέρη: οι γονείς διάβαζαν στα παιδιά τους μια ιστορία από ένα εξελιγμένο τάμπλετ τελευταίας τεχνολογίας, ένα βασικό μοντέλο τάμπλετ και ένα έντυπο βιβλίο. Όλα τα παιδιά ήταν από 24 έως 36 μηνών και δεν είχαν αναπτυξιακά ή άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η μελέτη έλαβε χώρα σε ένα εργαστήριο το οποίο είχε προσαρμοστεί κατάλληλα ώστε να μοιάζει με σαλόνι και περιλάμβανε καναπέδες και ένα κουτί με τρία βιβλία (ένα έντυπο και δύο ηλεκτρονικά) τα οποία ήταν εκτός του πεδίου που θα μπορούσε να προσεγγίσει το παιδί. Υπήρχαν μονόδρομοι καθρέφτες και βιντεοκάμερες για τη διευκόλυνση των ερευνητών. Αυτοί οι τελευταίοι έλαβαν επίσης υπόψη τους τις θέσεις που έπαιρναν τα παιδιά κατά το διάβασμα του βιβλίου αλλά και δημογραφικά στοιχεία των γονέων.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Από την ανάλυση του βιντεοσκοπημένου υλικού διαπιστώθηκε ότι όταν οι γονείς διάβαζαν από τάμπλετ, ήταν 3,3 φορές πιθανότερο τα παιδιά να κάθονται με έναν τρόπο σαν να διαβάζουν μόνα τους συγκριτικά με την περίπτωση που οι γονείς τους διάβαζαν από έντυπο βιβλίο. Ήταν επίσης πιο πιθανό τα παιδιά να επιδιώξουν να χρησιμοποιήσουν το τάμπλετ μόνα τους απομακρύνοντας τα χέρια των γονιών τους σε σχέση με τα βιβλία. 
Παράλληλα, όταν οι γονείς διαβάζουν από τάμπλετ είναι λιγότερο πιθανό να χρωματίζουν τη φωνή τους και να κάνουν την ιστορία να μοιάζει ζωντανή, ερχόμενοι έτσι πιο κοντά με τα παιδιά τους. Αντίθετα, η χρήση των τάμπλετ ενισχύει τις ελεγκτικές συμπεριφορές με τους γονείς να χειρίζονται μόνοι τους τα τάμπλετ σπρώχνοντας τα χέρια των παιδιών μακριά και τα παιδιά να προσπαθούν να τα αρπάξουν.
Ο δρ Μπάρι Σόλομον, καθηγητής παιδιατρικής στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς στη Βαλτιμόρη στο Μέριλαντ, τονίζει ότι τα παρόντα ευρήματα είναι συνεπή με τη μέχρι τώρα γνώση μας για τη χρήση των κινητών ηλεκτρονικών μέσων.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι συνήθως τα παιδιά χρησιμοποιούν μόνα τους τις ηλεκτρονικές συσκευές, όπως τα τάμπλετ. Ωστόσο, το διάβασμα βιβλίων είναι μια εμπειρία που τη μοιράζεσαι. Τα οπτικοακουστικά μέσα (π.χ. τα κουδουνίσματα κ.ά.) τραβούν την προσοχή των παιδιών και τα αποτρέπουν από την σε βάθος αλληλεπίδραση με τους γονείς τους.
Ο Σόλομον καταλήγει ότι η έρευνα αυτή επιβεβαιώνει αυτό που και ο ίδιος παρατηρεί στην κλινική του πρακτική, δηλαδή ότι όταν δίνεται ένα έντυπο βιβλίο τα πρόσωπα γονέων και παιδιών φωτίζονται και διαβάζουν μαζί με χαρά και με την αίσθηση ενός κοινού στόχου.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς σαν γονείς; Καταρχάς τους συστήνουμε το βιβλίο…
Ένα βιβλίο προσφέρει τη δυνατότητα να ταξιδέψεις νοερά, και αυτό είναι κάτι ανεκτίμητο. Αν ενθαρρύνουμε τα παιδιά να διαβάζουν περισσότερα βιβλία, θα ανακαλύψουν σύντομα ότι οι οθόνες δεν έχουν να τους προσφέρουν τίποτα παραπάνω. Θέλει αρκετή προσπάθεια από την πλευρά μας, αλλά γίνεται.
Μη διστάζετε να αγοράζετε παιδικά βιβλία ακόμα κι αν δεν σας τα ζητάνε. Θα έρθει η στιγμή που όχι μόνο θα τα διαβάσουν, αλλά θα γίνουν οι καλύτεροί τους φίλοι. 
Μέχρι τότε, μπορείτε να τους τα διαβάζετε εσείς (ακόμη και από την ηλικία του ενός έτους) ή να προτείνετε την ανάγνωση βιβλίων ως εναλλακτική κάθε φορά που θέλουν να δουν μια ταινία ή να παίξουν κάποιο παιχνίδι στον υπολογιστή. Τα παιδιά αναπτύσσουν ισχυρότερους δεσμούς με τους γονείς τους όταν αυτοί τους διαβάζουν ιστορίες από βιβλία παρά από ηλεκτρονικά τάμπλετ, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Επίσης, μπορείτε να καθιερώσετε μια εβδομαδιαία επίσκεψη στην πλησιέστερη παιδική βιβλιοθήκη, ώστε να μυήσετε το παιδί στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας. Μιας και είστε το πιο ισχυρό του πρότυπο, είναι σημαντικό να βλέπει ότι κι εσείς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας συντροφιά με ένα καλό βιβλίο και όχι μπροστά στην τηλεόραση ή το laptop.
Παίζουμε μαζί πρωτότυπα και διασκεδαστικά παιχνίδια
Ένας πολύ καλός λόγος για να αφήσει το παιδί τις ηλεκτρονικές συσκευές είναι για να παίξει με τη μαμά και τον μπαμπά. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας είναι συχνά αμείλικτοι και ο ποιοτικός χρόνος που περνάμε ως οικογένεια περιορισμένος. Όσο τον λαχταράμε εμείς, άλλο τόσο τον λαχταρούν και τα παιδιά μας! Αρκεί να βρίσκουμε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους να διασκεδάζουμε όλοι μαζί, χωρίς να καταφεύγουμε συνέχεια στα ίδια επιτραπέζια.
Μπορούμε να αναζητήσουμε πιο πρωτότυπα παιχνίδια στο διαδίκτυο ή σε κάποια από τα πολλά βιβλία που κυκλοφορούν στην αγορά. Το «Κόλλα πέντε» της διάσημης Βρετανίδας blogger Daisy Upton, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, περιλαμβάνει πάνω από 150 δραστηριότητες για να απασχολήσετε το παιδί δημιουργικά, ασκώντας τις δεξιότητές του και βοηθώντας το να διευρύνει τις γνώσεις του. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι πως κάθε δραστηριότητα που προτείνει απαιτεί μόνο πέντε λεπτά για το στήσιμό της και άλλα πέντε λεπτά για το συμμάζεμα!
Εάν τα πράγματα ζορίσουν και μοιάζει αδύνατο να ξεκολλήσετε τα παιδιά από τον υπολογιστή, ο «Απόλυτος οδηγός για διασκέδαση στο σπίτι: 100+ δραστηριότητες για δημιουργικές μέρες» (ή αλλιώς, ο απόλυτος οδηγός αντι-βαρεμάρας) του Mike Lowery μπορεί να γίνει ο καλύτερός σας σύμμαχος σε αυτή τη μάχη. Με πάνω από 100 προτάσεις για διασκέδαση εντός και εκτός σπιτιού, θα ανακαλύψετε δημιουργικά παιχνίδια και δραστηριότητες που θα σας κάνουν να γελάσετε, να δεθείτε μεταξύ σας και να δημιουργήσετε όμορφες οικογενειακές αναμνήσεις, μακριά από το YouTube και το TikTok.
Βρισκόμαστε με φίλους
Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για ένα παιδί από το να περνάει τον ελεύθερο χρόνο του παίζοντας με τους φίλους του. Καμία οθόνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη χαρά της προσωπικής επαφής με αγαπημένους ανθρώπους. Είναι στο χέρι μας, λοιπόν, να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να βγαίνουν έξω και να παίζουν, αντί να κάθονται μόνα τους στο σπίτι και να καταφεύγουν στις ηλεκτρονικές συσκευές ως μια εύκολη λύση.
Λόγω κορονοϊού, δεν είναι εύκολο να προσκαλούμε πολλά παιδάκια στο σπίτι. Ωστόσο μια βόλτα στο πάρκο ή μια ημερήσια εκδρομή με φίλους είναι η ιδανική λύση για να συναναστραφούν με συνομηλίκους τους, να έρθουν σε επαφή με τη φύση και να σκαρφιστούν παιχνίδια ρόλων, που καλλιεργούν τη φαντασία τους. Όταν ο καιρός δεν το επιτρέπει, αρκεί να φωνάξουμε στο σπίτι τον καλύτερο φίλο τους για να περάσουν παρέα ένα ευχάριστο απόγευμα, μακριά από οθόνες.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
