ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ Μαρία Σταμάτογλου 

Ο Ν. Ξυλούρης είναι ένας και μοναδικός και σημάδεψε το στίχο του “Ερωτόκριτου”, ωστόσο και η σύγχρονοι μουσικοί εμπνέονται δημιουργικά!

Ένας άξεστος χωριάτης, κρατάει στα χέρια το σαντούρι του και σπάει το κοινωνικό κατεστημένο, για να ζήσει ελεύθερος και να απολαύσει κάθε στιγμή με το πάθος που της αξίζει.

Ένας μετρημένος “καλαμαράς”, που ψάχνει δικαιολογία να ζήσει την αληθινή ζωή.

Η συνάντησή τους καθοριστική….

Πόσες φορές μαθητές δημοτικού μας καθηλώνουν με τη μαγεία της παιδικής αθωότητάς τους που γίνεται τέχνη! Πόσο υπέροχα η ποίηση γεννά κι άλλη τέχνη, το θέατρο, τη μουσική, τη ζωγραφική, το κολλάζ.

Ο Οδυσσέας Ελύτης προσφέρει έμπνευση προς κάθε μορφή τέχνης. Ο ίδιος ασχολήθηκε με την τέχνη του κολλάζ και κάποιοι μαθητές έκαναν την ποίησή του κολλάζ!

Πόσες εικόνες “κολλάνε” μεταξύ τους στο “Άξιον Εστί”: η θάλασσα με τα νησιά του Αιγαίου που μοιάζουν με “ίππους πέτρινους με τη χαίτη ορθή

και γαλήνιους αμφορείς

και λοξές δελφινιών ράχες”, τα λιόδεντρα που “κρησάρουν” το φως, τα τζιτζίκια, “το δέντρο μονάχο του”, ο πλατύς ουρανός”, τα “χιονόδοξα” βουνά, η “πασχαλιά αναστάσιμη”, η Ελλάδα του ποιητή,

“ΑΥΤΟΣ

ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!”

“Όταν η ποίηση και το όνειρο γίνονται εικόνες”

τα κολάζ του Ελύτη

Έψαχνα τόσον καιρό ένα υπόδειγμα για την εργασία που πρέπει να κάνετε για τους “λογοτεχνικούς μας αγώνες” και ιδού, η Δήμητρα μου έστειλε ό,τι καλύτερο!
Η παραλογή “Του νεκρού αδερφού” σε μια υπέροχη, τρυφερή, μελαγχολική, καλλιτεχνική παρουσίαση!

Ζωγραφικοί πίνακες και μουσική επένδυση στολίζουν τους στίχους μιας άψυχης για εμάς παραλογής, της δίνουν λυρική υπόσταση και τη μετουσιώνουν σε ποίηση αενάως ομιλούσα…. Γιατί αυτό είναι το δημοτικό τραγούδι, πάντοτε μιλάει στην ψυχή μας, πάντοτε υπάρχει.

Κι εκείνο το “γιοφύρι της Άρτας” πόσα να έχει να μας πει….

Νέο κείμενο, νέα πρόκληση για τους θεατρόφιλους μαθητές που ακόμη δεν έχουν επιλέξει θέμα για τους “Παραλογοτεχνικούς Αγώνες” της χρονιάς! Η θρυλική Νίνα ζωντανεύει στο ραδιόφωνο με τη φωνή της αξεπέραστης Ρένας Βλαχοπούλου και παίρνει σάρκα και οστά στην ομώνυμη τηλεοπτική σειρά. Μπορείτε φυσικά να επεκτείνετε την έρευνά σας με μια μηχανή αναζήτησης και να ανακαλύψετε μόνοι σας και τα τρία στεφάνια!

“To τρίτο στεφάνι”, η τηλεοπτική σειρά

“To τρίτο στεφάνι”, ανάγνωση

Αν πάλι δεν επιλέξετε αυτό το θέμα, μπορείτε πάντα να απολαύσετε την τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου!

Το θρυλικό γιοφύρι της Άρτας, που ενέπνευσε τη λαϊκή ψυχή, προσφέρεται για καλλιτεχνική επεξεργασία!

Θἐλετε δραματοποίηση; Μπορείτε να ενσωματώσετε κι άλλα δημοτικά τραγούδια ή και χορούς.

Θέλετε το ποίημα μελοποιημένο για να το χρησιμοποιήσετε ως μουσική επένδυση στο δρώμενό σας; Έτοιμο κι αυτό!

Μπορείτε βέβαια να το μελοποιήσετε οι ίδιοι!!!

Ιδού το πρώτο θέμα του  λογοτεχνικού μας διαγωνισμού: τα δημοτικά νανουρίσματα.

Άπειρες παραλλαγές, μαγευτικά ακούσματα απ’ όλη την Ελλάδα μπορούν να σας εμπνεύσουν για να κάνετε την πιο τρυφερή παρουσίαση: μια δραματοποίηση, μια συγκριτική παρουσίαση νανουρισμάτων, μια δική σας παρουσίαση, μια εικαστική απεικόνιση ……

Γράφτηκε από τον Οδυσσέα Ελύτη το 1959 και εκδόθηκε έναν χρόνο αργότερα, ενώ εν πολλοίς ήταν αυτό που χάρισε στον δημιουργό του το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979, κάνοντάς τον έτσι τον 2ο Έλληνα που τιμάται με το Ανώτερο Βραβείο Λογοτεχνίας, μετά τον Γ. Σεφέρη το 1963.

“Είναι ένα συνθετικό ποίημα. Βασίζεται πάνω στη βυζαντινή λειτουργική παράδοση. Χωρίζεται σε τρία μέρη: « Η Γένεσις». « Τα Πάθη», «Το Δοξαστικό». Το πρώτο μέρος έχει ως θεματικό κέντρο τη δημιουργία του κόσμου και τη θέση του στη συνείδηση του ποιητή. Το δεύτερο αναφέρεται στα πάθη του ποιητή και του ελληνισμού κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και την Κατοχή και στο τρίτο κυριαρχεί η Ελλάδα( φύση, θρησκεία-ιδιαίτερη αναφορά στην Παναγία-, ποιητής). Η αφήγηση γίνεται σε α΄ πρόσωπο: άλλοτε είναι ο ποιητής και άλλοτε ο Έλληνας που αφηγείται. Στο ποίημα γίνεται προσπάθεια να ταυτιστεί η μοίρα του ποιητή με τη μοίρα της Ελλάδας, που και οι δυο πασχίζουν για την ελευθερία. Η γλώσσα του ΄Αξιον Εστί περιέχει στοιχεία από τον Όμηρο ως το Μακρυγιάννη και από το Βυζάντιο ως το Σολωμό. Ο Ελύτης, όμως, προχώρησε και στον εμπλουτισμό της με νέες λέξεις και συνέβαλε στην ανανέωσή της (γενικά της νεοελληνικής). “

http://filoblogiko.blogspot.gr/2013/04/blog-post_22.html

“Στο «Δοξαστικό» αποθεώνεται   υμνούμενος ο μικρός κόσμος (και μέσω της σύνδεσης που έχει επιτευχθεί και ο  μέγας),  τα πάθη και την γέννηση του οποίου, έχει ήδη τραγουδήσει. Εάν η “Γένεση” είναι η Ζωή και τα «Πάθη» ο Θάνατος, το «Δοξαστικό »  αποτελεί μαζί Ανάσταση και Αθανασία. Το κακό επαναστρέφεται σε καλό και ανακαλείται εκστατικά κάθε τι το οποίο  «Άξιον εστί», αξίζει δηλαδή.”

http://afterschoolbar.blogspot.gr/2012/03/blog-post_07.html

“Το 1964, ο Μίκης Θεοδωράκης αναλαμβάνει να μελοποιήσει αποσπάσματα από το “Αξιον Εστί” σε συνεργασία με τον Οδυσσέα Ελύτη. Το αποτέλεσμα είναι ο ομώνυμος δίσκος που έμεινε στην ιστορία, με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση ως σολίστα και του Μάνου Κατράκη ως αφηγητή. Έκτοτε, το έργο κυκλοφόρησε στη δισκογραφία άλλες 2 φορές, πάντα με τον Μίκη Θεοδωράκη στο pontium, ενώ τη θέση του Γρηγόρη Μπιθικώτση πήραν ο Γιώργος Νταλάρας το 1988 και ο Γιάννης Κότσιρας το 2002.

Τα μέρη του “Αξιον Εστί” είναι τα ακόλουθα:

1. Η Γένεσις, Εισαγωγή – Τότε είπε
2. Ιδού εγώ λοιπόν
3. Η πορεία προς το μέτωπο
4. Ένα το χελιδόνι
5. Τα θεμέλια μου στα βουνά
6. Με το λύχνο του άστρου
7. Η Μεγάλη Έξοδος
8. Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ
9. Ναοί στο σχήμα του ουρανού (ορχηστρικό)
10. Της αγάπης αίματα
11. Ναοί στο σχήμα του ουρανού
12. Προφητικόν
13. Ανοίγω το στόμα μου
14. Σε χώρα μακρινή
15. Το Δοξαστικόν

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com“

ψηφιακό σχολείο

Φύλλα εργασίας στα αποσπάσματα του σχολ. εγχειριδίου,(mnik-logotexnia.blogspot)

Κακή φωτιά

Εγώ είμ’  εδώ ανυπόταχτος και παραστρατισμένος,
εγώ δαγκώνω με θυμό της φτώχειας το ψωμί,
νόθος της τέχνης είμ’ εγώ και της ιδέας διωγμένος
από μιαν έγνοια ο νους θολός, δαρμένο το κορμί.

Ο λύχνος μου στης ιερής μελέτης το τραπέζι
σαν ένα νεκροκάντηλο στα μάτια μου αχνοπαίζει
όλα πολέμια κρύα βιβλία, κοντύλια και χαρτιά.
Με καίει κακιά φωτιά.

Εμέ η ζωή μου πλάνεμα και η γέννησή μου λάθος
το λόγο δεν ορέγομαι, δεν ξέρω το ρυθμό
σέρνουν εμένα δυό άλογα, τ” αράπικο το πάθος
και τ΄ αφροστάλαχτο όνειρο μπορεί και στο γκρεμό.

Κ. Παλαμάς

Και όμως, τα “Υπόγεια Ρεύματα” τραγουδούν Κ. Παλαμά! Πόσο ωραία η μουσική τους αποδίδει την ψυχοσύνθεση του ποιητή, τον τρόπο που αυτός βλέπει τον εαυτό του και τη ζωή του!

Σας παραθέτω και τα φύλλα εργασίας του αφιερώματος που κάναμε στο μεγάλο μας ποιητή:

ΦΥΛΛ.ΕΡΓ. ΠΑΛΑΜΑ

Τέχνη πέρα από τη γήινη λογική, δημιουργία ενός νέου κόσμου, φανταστικού, ονειρικού, συνειρμικού, παράλογου, μια διέξοδος από την πραγματικότητα μέσα από μια νέα πραγματικότητα.

Ο “Ποιητής και η Μούσα” (Ν. Εγγονόπουλος, 1939) του ζωγραφίζουν με λέξεις και με χρώματα. Ο Ν. Εγγονόπουλος είναι ο εκπρόσωπος του υπερρεαλιστικού κινήματος με τη διττή καλλιτεχνική του υπόσταση.

Η “Ηλιαχτίδα” παραπέμπει σε ιστοσελίδες που συγκεντρώνουν ποιήματα και ζωγραφικούς πίνακες του Έλληνα καλλιτέχνη και περιμένει τα δικά σας σχόλια για το ποίημα και τον πίνακα που προτιμάτε!

ζωγραφικοί πίνακες

ποιήματα

μελοποιημένα ποιήματα

υπερρεαλισμός

Ήκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα,
π’ ο κύρης σου μ’ εξόρισε σ’ τση ξενιτιάς τη στράτα;

Τέσσερεις μέρες μοναχά μού δωκε ν’ ανιμένω
Κι απόκει να ξενητευτώ πολλά μακρά να πηαίνω

και πώς να σ’ αποχωριστώ, και πώς να σου μακρύνω,
και πώς να ζήσω δίχως σου στο ξορισμόν εκείνο;

Κατέχω το κι ο κύρης σου γλήγορα σε παντεύει
Ρηγόπουλο, Αφεντόπουλο, σαν είσαι συ γυρεύει

και δεν μπορείς ν’ αντθισταθής στα θέλουν οί γονείς σου
νικούν τηνε τη γνώμη σου κι αλλάσει η όρεξή σου

Μια χάρη Αφέντρα σου ζητώ κι εκείνη θέλω μόνο
καί μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω

την ώρα π’ αρραβωνιστής να βαραναστενάξης
κι’ όντε σα νύφη στολιστήςσαν παντρεμένη αλλάξης

ν’ αναδακρυώσης καί να πής, Ρωτόκριτε καημένε
τα σού τασσα λησμόνησα, τα θέλες μπλιό δέ έναι

και κάθε μήνα μια φορά μέσα στην κάμερά σου
λόγιαζε τα παθα γιά σε να με πονή η καρδιά σου

καί πιάνε καί τη ζωγραφιά, πού βρες στ’ αρμάρι μέσα
και τα τραγούδια πού λργα κι όπου πολλά σ’ αρέσα

και διάβαζέ τα θώρειε τα κι αναθυμού κι εμένα
πως μέ ξορίσανε μακρά στα ξένα

κι’ όντε σού πούν κι απόθανα λυπήσουμε καί κλάψε
και τα τραγούδια πού βγαλα μες’ στη φωτιά τα κάψε

Όπου κι αν πάω κι ά βρεθώ κι ότι καιρό κι ά ζήσω
τάσσω σου άλλη να μη δώ μηδέ ν’ ανατρανίσω

Κι ας τάξω ο κακορρίζικος πως δε σ’ είδα ποτέ μου
Ένα κερίν αφτούμενο ακράτουν κ’ ήσβησέ μου

Κάλλια `χω σε με θάνατο παρ’ άλλη με ζωή μου
Γιά σέναν εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου

Τα λόγια σου Ρωτόκριτε, φαρμάκιν εβαστούσα
κι ουδ’ όλπιζα κι ανίμενα τ’ αυτιά μου ό,τι σ’ ακούσα.
Και πώς μπορώ να σ’ αρνηθώ κι α θέλω δε μ’ αφήνει
τούτη η καρδιά που εσύ `βαλες σ’ τς’ αγάπης το καμίνι.
Κι αμνόγω σου στον ουρανό, στον ήλιο, στο φεγγάρι,
άλλος ογιά γυναίκα του ποτέ να μη με πάρει.

Και βγάνει από το δαχτύλι της όμορφο δακτυλίδι,
με δάκρυα κι αναστεναγμούς του Ρώκριτου το δίδει.
Λέει του: “Να και βάλε το εις το δεξό σου χέρι,
σημάδι πως ώστε να ζω είσαι δικό μου ταίρι
και μην το βγάλεις από κει ώστε να ζεις και να `σαι,
φόριε το κι όποια στο `δωκε κάμε να της θυμάσαι.
Καλλιά θανάτους εκατό την ώρα θέλω πάρει,
παρά άλλος μόν’ ο Ρώκριτος γυναίκα να με πάρει”.

Ο έρωτας που ξεπερνά κάθε φαινομενικά ανυπέρβλητο εμπόδιο, ο έρωτας που δε νιώθει προδοσία, μόνο προσμονή, ο έρωτας που στηρίζεται μόνο στην αγάπη, για να αντιστέκεται στο χρόνο!

Αφιερωμένο σε όλους όσους ερωτεύτηκαν, είναι ερωτευμένοι ή θα ερωτευθούν!