kantonopou’s blog

ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ

Η πλεονεξία είναι ειδωλολατρία

Συγγραφέας: kantonopou στις 16 Ιανουαρίου, 2011

α) Σε πρωτόγονες θρησκείες και κατώτερες μορφές θρησκευτικής έκφρασης, οι άνθρωποι θεωρούν ιερά και τιμούν διάφορα αντικείμενα. Λατρεύουν την κτίση “παρά τον κτίσαντα”. Γίνονται κτισματολάτρες και ειδωλολάτρες. Λατρεύουν ως θεούς τον ήλιο, τη σελήνη, τα άστρα, τα όρη, τα ζώα ή ακόμη και τα δένδρα. Προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται και κάποιες σύγχρονες ομάδες φυτοφάγων και ζωόφιλων. Αυτονομούν το φυσικό περιβάλλον από τον Δημιουργό του και συχνά, στο όνομα της προστασίας του, απαξιώνουν το ανθρώπινο πρόσωπο.

β) Πέρα όμως από τη χονδροειδή ειδωλολατρία, υπάρχει και μία άλλη μορφή της. Είναι η πλεονεξία, όπως την περιγράφει στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα (Κολ. 3, 4-11) ο Απόστολος Παύλος και σε συνάφεια με άλλα πάθη. Γράφει χαρακτηριστικά: “Νεκρώσατε, λοιπόν, ό,τι γήινο υπάρχει μέσα σας: την πορνεία, την ηθική ακαθαρσία, το πάθος, την κακή επιθυμία και την πλεονεξία, που είναι ειδωλολατρία”. Πριν όμως αναφερθούμε στην πλεονεξία, να επισημανθεί ότι η νέκρωση αυτή δεν έχει να κάνει με την ακύρωση του επιθυμητικού μέρους της ψυχής, αλλά με την αποδέσμευση από τα τυραννικά πάθη, που κρατούν τον άνθρωπο δέσμιο της φιλαυτίας του.

γ) Με βάση τις παραπάνω αναφορές και άλλες παραπλήσιες που αυτονομούνται από το εννοιολογικό τους πλαίσιο, δημιουργούνται συχνά εσφαλμένες εντυπώσεις και υποστηρίζεται ότι σε βιβλικά και πατερικά κείμενα υποτιμάται και απαξιώνεται το ανθρώπινο σώμα. Όμως, οι αντιλήψεις αυτές δεν λαμβάνουν υπόψη αυτό που αναφέρεται στο Γεροντικό: “Εμείς διδαχθήκαμε να είμαστε παθοκτόνοι και όχι σωματοκτόνοι”. Η άσκηση, η νηστεία και οι εκούσιες στερήσεις αποβλέπουν στη παιδαγωγία και την πνευματική προκοπή του όλου ανθρώπου και όχι στην υποτίμηση του σώματος.

δ) Η σύνδεση με τον Χριστό καθώς και η προσδοκία της δευτέρας παρουσίας Του δημιουργούν νέα πνευματική κατάσταση. Παράγουν νέο ήθος. Και το ήθος αυτό δεν αφορά μόνο την αποχή από σαρκικά πάθη και εμφανείς αμαρτίες, αλλά και από νοοτροπίες και συμπεριφορές που εξωτερικά ίσως είναι ακόμη και επαινετές. Εκτός από το σαρκικό φρόνημα, στον σημερινό Απόστολο κατονομάζονται και άλλα πάθη, που εκφράζονται με διάφορους τρόπους και συνδέουν τον άνθρωπο που γεύθηκε τη χάρη με το αμαρτωλό παρελθόν του.

ε) Ανάμεσα στα άλλα πάθη αναφέρεται και η πλεονεξία, η οποία χαρακτηρίζεται ως ειδωλολατρία και η οποία μπορεί να κρύπτεται κάτω από ευλογοφανείς δικαιολογίες και να μένει αθέατη για το σκοτισμένο άνθρωπο. Λ.χ., το πάθος για συσσώρευση πλούτου και απόκτηση υλικών αγαθών, καθώς και το άγχος να θεωρηθεί κάποιος επιτυχημένος, μπορεί να κρύπτεται κάτω από πολύωρη εργασία, με παράλληλη ηθική και συναισθηματική εγκατάλειψη της οικογένειας, που οδηγεί συχνά στη διάλυσή της. ΄Η, ακόμη, η επιθυμία να είναι κάποιος οικονομικά “επιτυχημένος” και ύστερα να αποκτήσει οικογένεια οδηγεί σε συνεχή αναβολή και, τελικά, σε ματαίωσή της.

στ) Όπως έχει γραφεί: “Πλεονεξία είναι η άμετρη και ασυγκράτητη προσκόλληση της καρδιάς του ανθρώπου στα υλικά αγαθά του παρόντος κόσμου. Ο άνθρωπος που τελικά αιχμαλωτίζεται από την επιθυμία απόκτησης όλο και περισσότερων υλικών αγαθών απομακρύνεται από τον Θεό και αφοσιώνεται σε αυτά με τα οποία τον υποκαθιστά, ειδωλοποιώντας τα και λατρεύοντάς τα” (Μητροπολίτης Συμεών Κούτσας). Και δεν υποκαθιστά μόνο τον Θεό, αλλά υποτιμά και τον συνάνθρωπό του, δίδοντας προτεραιότητα στα υλικά αγαθά. Γράφει ο Μέγας Βασίλειος: “Όσα βλέπει ο οφθαλμός, τοσούτων επιθυμεί ο πλεονέκτης”, ενώ αλλού χαρακτηρίζει την πλεονεξία έγκλημα.

ζ) Οπότε, η πλεονεξία, αλλά και τα άλλα πάθη που απαριθμούνται στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα, από το ένα μέρος αποσυνδέουν τον άνθρωπο από τον Θεό και από το άλλο διαταράσσουν τις σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Γι’ αυτό και συνιστά ο Απόστολος: “Τώρα, πετάξτε τα όλα αυτά από πάνω σας. Την οργή, τον θυμό, την πονηρία, την κακολογία και την αισχρολογία. Μη λέτε ψέματα ο ένας στον άλλον, αφού βγάλατε από πάνω σας τον αμαρτωλό εαυτό σας και τις συνήθειές του και ντυθήκατε τον καινούργιο άνθρωπο που ανανεώνεται συνεχώς σύμφωνα με την εικόνα του Δημιουργού του”. Στη νέα αυτή πραγματικότητα, η οποία είναι ήδη παρούσα για τους ανθρώπους του Θεού που αγωνίζονται εντός της Εκκλησίας, “δεν υπάρχουν εθνικοί και Ιουδαίοι… βάρβαροι, Σκύθες, δούλοι, ελεύθεροι:·του Χριστού είναι όλα και ο Χριστός είναι σε όλα”.

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάμης

http://www.makthes.gr/news/opinions/67934/

Αφήστε μια απάντηση