kantonopou’s blog

Μὲ ἀφορμὴ τὴν ἀνάγνωση τῆς Παραβολῆς τοῦ Δείπνου ἀλλὰ καὶ τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος τοῦ Θαυματουργοῦ θὰ μοιραστῶ μαζί σας λίγες σκέψεις γιὰ τὴν Θ.Λειτουργία ποὺ εἶναι τὸ Οὐράνιο Δεῖπνο στὸ ὁποῖο προσκαλούμαστε νὰ συμμετέχουμε τακτικὰ καὶ ὑπὸ προϋποθέσεις,  καθημερινά.

Ἡ Θεία Λειτουργία δὲν εἶναι ἔργο μόνο ἠμῶν τῶν Ἱερέων. Γιατί ἔτσι λένε πολλοί, ὅτι ἡ Λειτουργία εἶναι δουλειὰ τῶν παπάδων.Ὄχι! λέγεται Λειτουργία γιατί εἶναι «ἔργο» τοῦ «λείτους». Αὐτὲς οἱ δύο λέξεις «ἔργον» καὶ «λεῖτος» κάνουν τὴν λέξη Λειτουργία. «Λεῖτος» λέγεται ὁ λαός. Ἄρα Λειτουργία εἶναι ἔργο τοῦ λαοῦ. Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγάλο ἔργο, αὐτὴ εἶναι ἡ μεγάλη προσφορά, ποὺ κάνει ἡ Ἐκκλησία γιὰ τὸν Λαό Της: Κάνει γι᾽ αὐτὸν τὴν Θ.Λειτουργία, ποὺ εἶναι τὸ πᾶν. Καὶ αὐτὸ ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Ἱερέας γιὰ νὰ τελέσει τὴν Θ.Λειτουυργία πρέπει νὰ ἔχει λαὸ στὴν Ἐκκλησία ἔστω καὶ ἕνα μόνο πρόσωπο!

Στὴν Θ.Λειτουργία ζοῦμε τὴν ζωὴ τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὴν Φάτνη τῆς Βηθλεὲμ μέχρι τὴν Σταύρωση στὸν Γολγοθά! Η Θ.Λειτουργία δὲν εἶναι ἁπλὰ μία ἀνάμνηση τῶν γεγονότων τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ ἀλλὰ εἶναι μία ἀναπαράσταση τῶν γεγονότων αὐτῶν.Ὁ Χριστὸς ἀνὰ-ΠΑΡΙΣΤΑΤΑΙ  εἶναι δηλαδὴ ΠΑΡΩΝ στὴν Θ.Λειτουργία! Ἔτσι ὅταν ἀκοῦμε τὸν Ἱερέα νὰ λέγει τὸ Εὐαγγέλιο ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη, νὰ νοιώθουμε τὸν Ἴδιο τὸν Χριστὸ νὰ μᾶς μιλάει καὶ νὰ μᾶς κηρύττει τὸν λόγο Του. Καὶ ὅταν τὸν βλέπουμε νὰ βγάζει τὰ Ἅγια νὰ νοιώθουμε τὸν Ἴδιο τὸν Χριστό, ποὺ ἀνεβαίνει μὲ τὸν Σταυρὸ Τοῦ τὸν Γολγοθά, γιὰ νὰ σταυρωθεῖ.

Στὴ Θ. Λειτουργία γίνονται τέσσερα πράγματα. Εἶναι αὐτὰ ποῦ ἔκανε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μας τὴ Μεγάλη Πέμπτη στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο μὲ τοὺς Μαθητές Του.

Πρῶτον:Ἔστρωσαν τὸ Τραπέζι καὶ ἔβαλαν πάνω σ’ αὐτὸ τὴν τροφὴ γιὰ τὸ Πάσχα.

Δεύτερον :Πῆρε ὁ Χριστὸς στὰ Χέρια Τοῦ τὸ ψωμί, τὸ εὐλόγησε καὶ εἶπε στοὺς Μαθητές Του: «Λάβετε, φάγετε τοῦτο ἐστὶ τὸ Σῶμα μου». Πῆρε ἔπειτα στὰ Χέρια Τοῦ τὸ Ποτήρι μὲ τὸ κρασί, τὸ εὐλόγησε καὶ εἶπε πάλι: «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες τοῦτο ἐστὶ τὸ Αἷμα μου».

Τρίτον: Κοινώνησαν οἱ Μαθητὲς τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ Τέταρτον: Εὐχαρίστησαν ὅλοι μαζί, γιατί κοινώνησαν, εὐχαρίστησαν γιὰ τὸ Δεῖπνο καὶ πορεύθηκαν ἔπειτα γιὰ τὴ Γεθσημανή.

Αὐτὰ λοιπὸν τὰ τέσσερα πράγματα, γίνονται σὲ κάθε Λειτουργία μετὰ τὸ Εὐαγγέλιο, γιατί κάθε Θεία Λειτουργία εἶναι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος τοῦ Χριστοῦ, ποῦ ἔκανε μὲ τοὺς Μαθητές Του. Καὶ κατὰ πρῶτον στρώνουμε κι ἐμεῖς Τραπέζι. Τραπέζι μας εἶναι ἡ Ἁγία Τράπεζα.Ἔτσι ὁ Ἱερέας μετὰ τὸ Εὐαγγέλιο στρώνει πάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα τὸ «Ἀντιμήνσιο». Πάνω σ’ αὐτὸ τὸ ἁγιασμένο κομμάτι ὑφάσματος, τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία.Δεύτερον, ὅπως ἔκανε ὁ Χριστὸς στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο, ἔτσι καὶ ὁ Ἱερέας, ποῦ ἔχει τὴν Ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ, θὰ πεῖ κι αὐτὸς τὸ «Λάβετε, φάγετε  τοῦτο ἐστὶ τὸ Σῶμα μου» καὶ θὰ πεῖ πάλι καὶ τὸ «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες  τοῦτο ἐστὶ τὸ Αἷμα μου». Ἀλλά, γιὰ νὰ μετέχουμε σ’ αὐτὸ τὸ Θεῖο Μυστήριο ποῦ γίνεται, εἶναι ἀναγκαῖες δύο προϋποθέσεις ἀπό μας: Πρῶτον μὲν νὰ τὸ πιστεύουμε, γι᾽ αὐτὸ καὶ λέμε τὸ «Πιστεύω», ἀλλὰ καὶ νὰ εἴμαστε ἀγαπημένοι μεταξύ μας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀκοῦμε τὸν Ἱερέα νὰ λέει: « Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους».Τρίτον, ὅπως ἔγινε στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο, ἔτσι κι ἐμεῖς, ὅπως οἱ Μαθητές, στὴ Θεία Λειτουργία μετέχουμε στὸ Τραπέζι τοῦ Θεοῦ καὶ κοινωνοῦμε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Ἱερέα τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μας.Καὶ τέταρτον, στὴ Θεία Λειτουργία δὲν φεύγουμε ἀμέσως μετὰ τὴ θεία Κοινωνία, γιατί πρέπει νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν Χριστὸ γιὰ τὴ Θεία αὐτὴ Τροφὴ ποῦ μᾶς ἔδωσε.Καὶ μάλιστα αὐτὴ ἡ Εὐχαριστία γιὰ τὴ θεία Κοινωνία δὲν πρέπει νὰ γίνει ἐπιπόλαια, ἀλλὰ νὰ γίνει ἐνσυνείδητα καὶ ἐπάξια. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀκοῦμε τὸν Ἱερέα νὰ λέει μετὰ τὴ θεία Κοινωνία: «Μεταλαβόντες τῶν θείων, ἁγίων, ἀχράντων καὶ ζωοποιῶν του Χριστοῦ Μυστηρίων ἀξίως εὐχαριστή-σωμεν τῷ Κυρίω…»!

Κάτι ἄλλο ποὺ πρέπει ἐπίσης νὰ προσέξουμε!H Θεία Λειτουργία γίνεται γιὰ τὴν Θεία Κοινωνία. Λένε μερικοί: Δὲν πάω στὴ Λειτουργία. Κάνω τὴν προσευχή μου σπίτι μου.Ναί, ἀλλὰ ἡ Θεία Λειτουργία δὲν εἶναι μιὰ ἁπλὴ προσευχή, εἶναι Τραπέζι! Εἶναι φαγητό. H Θεία Λειτουργία γίνεται γιὰ νὰ ἀκούσουμε «Λάβετε, φάγετε» καὶ «Πίετε ἓξ αὐτοῦ πάντες». H Θεία Λειτουργία γίνεται γιὰ νὰ βγεῖ ὁ Ἱερέας στὴν Ὡραία Πύλη κρατώντας τὸ Ἅγιο Ποτήριο καὶ νὰ πεῖ: «Προσέλθετε» ἐλᾶτε δηλαδὴ νὰ κοινωνήσετε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ!  Καὶ ὁ ἅγιος  Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει σ’ αὐτὸν ποῦ πῆγε στὴν Θεία Λειτουργία, ἀλλὰ δὲν κοινώνησε: «Γιὰ σένα σφάχτηκε  ὁ Ἀμνὸς καὶ σὺ Τὸν ἀφήνεις;». Καὶ γιὰ νὰ τὸ πῶ ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπε ὁ Ἅγιος Πατέρας:«Διὰ σὲ ἐσφάγη ὁ Ἀμνὸς καὶ σὺ καταλιμπάνεις Αὐτόν;»! Νὰ κοινωνοῦμε  καὶ μάλιστα νὰ κοινωνοῦμε συχνά.Κι ἂν σᾶς πεῖ κανείς, γιατί κοινωνᾶτε συχνὰ νὰ τοῦ πεῖτε: «Εἶμαι παιδὶ τοῦ Πατέρα Θεοῦ, λέω τὸ «Πάτερ ἡμῶν» καὶ γι’ αὐτὸ ἔχω δικαίωμα στὸ Τραπέζι τοῦ Πατέρα μου! Κι ἂν ἄλλος σᾶς πεῖ: «Καλά, εἶσαι τόσο ἄξιος ἐσὺ καὶ κοινωνᾶς συχνά;», νὰ τοῦ πεῖτε: «Ὄχι, δὲν εἶμαι ἄξιος.

Εἶμαι καὶ ἐγὼ ἁμαρτωλὸς καὶ ἀγωνίζομαι νὰ γίνω καλός. Καὶ ἐπειδὴ εἶμαι ἁμαρτωλός, γι’ αὐτὸ πάω νὰ κοινωνήσω. Ἐπειδή, ὅταν μὲ κοινωνάει ὁ Ἱερέας μου λέει “Εἷς ἄφεσίν σου ἁμαρτιῶν καὶ εἷς ζωὴν αἰώνιον”. Νὰ τοῦ λέτε καὶ τὸ ἄλλο: «Ἐπειδὴ εἶμαι ἄρρωστος στὴν ψυχὴ καὶ ἔχω πάθη ἁμαρτωλά, γι’ αὐτὸ καὶ πάω νὰ πάρω τὸ Φάρμακο, γιὰ νὰ θεραπευτῶ».Καὶ Φάρμακο εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία. Πραγματικα, ἂν δὲν πάρουμε τὴν δύναμη ἀπὸ τὴν Θεία Κοινωνία, πῶς θὰ κάνουμε τὸν πνευματικό μας ἀγώνα, γιὰ νὰ νικήσουμε τὰ δόλια τὰ πάθη ποῦ μᾶς ἔπνιξαν;Ἀλλὰ ἐνῶ, χριστιανοί μου, σᾶς εἶπα τὰ παραπάνω γιὰ συχνὴ Θεία Κοινωνία, εἶναι ἀνάγκη ὅμως νὰ σᾶς πῶ ὅτι γιὰ νὰ ἔχει στὴν ψυχή μας ἡ Θεία Κοινωνία τὴ σωστικὴ δύναμή Της, πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ κρατοῦμε τὴν ψυχὴ μᾶς καθαρή.Ἔλεγε μὲν ὁ πατὴρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος νὰ κοινωνοῦν οἱ χριστιανοὶ συχνά, ἀκόμη καὶ σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, ἀλλὰ τόνιζε νὰ εἶναι προσεκτικοὶ στὴ ζωή τους, γιὰ νὰ ἔχουν τὴν Χάρη καὶ τὴν χαρὰ αὐτὴ τῆς συχνῆς Θείας Κοινωνίας.

Θεία Κοινωνία σημαίνει ἕνωση μὲ τὸν Θεό. Ἀλλὰ λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς  ὅτι γιὰ τὸν Θεό, ποῦ τὰ μπορεῖ ὅλα, ἕνα δὲν τὸ μπορεῖ. Τί δὲν μπορεῖ ὁ Θεός; Δὲν μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ μὲ ἀκάθαρτο. Κι ὅταν λοιπὸν ἡ καρδιὰ μας βαρύνεται μὲ πάθη, ἂς μὴν τολμοῦμε νὰ κοινωνήσουμε, γιατί δὲν μπορεῖ ὁ Θεὸς νὰ ἑνωθεῖ μαζί μας μὲ τέτοια πάθη ποῦ ἔχουμε. Ὅταν ὅμως κάνουμε τὸν ἀγώνα μας, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ ἁμαρτωλά μας πάθη καὶ πηγαίνουμε σὲ πνευματικὸ πατέρα νὰ τὰ ἐξομολογηθοῦμε, τότε ἡ Θεία Κοινωνία ἐνεργεῖ σωστικὰ μέσα μας.

Ὁ προοδευμένος χριστιανὸς φαίνεται ἀπὸ τὸ ἂν λαχταράει τὴν Θεία Κοινωνία καὶ πόσο τὴν γεύεται ὅταν κοινωνάει! ‘Ἀκοῦστε ἕνα ὡραῖο ποῦ λέγει ὁ Χρυσόστομος: “Ὁ Χριστὸς, μᾶς ἐπιτρέπει ὄχι μόνο νὰ τὸν πλησιάσουμε, ὄχι μόνο νὰ τοῦ μιλήσουμε, ὄχι μόνο νὰ τὸν ἀγκαλιάσουμε, ὄχι μόνο νὰ τὸν φιλήσουμε, ἀλλὰ ἀκόμη μᾶς τὸ ἐπιτρέπει καὶ μάλιστα μᾶς τὸ ἐπιβάλλει νὰ βάλουμε τὰ δόντια μας στὸ Σῶμα Του- Γιατί αὐτὸ σημαίνει τὸ νὰ «φᾶμε τὸ Σῶμα Του» καὶ νὰ «πιοῦμε τὸ Αἷμα Του»!Εἶπα ὅτι αὐτὸ ὁ Χριστὸς μᾶς τὸ ἐπιβάλλει, γιατί πραγματικά μας τὸ εἶπε ὡς ἐντολή Του. «Ἂν δὲν  φᾶτε — μᾶς εἶπε — τὸ Σῶμα μου καὶ δὲν πιεῖτε τὸ Αἷμα μου, δὲν θὰ ἔχετε ζωὴ μέσα σᾶς» (‘Ἰωάν. 6,53). Τρεῖς εἶναι οἱ ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, ἀδελφοί μου, ποῦ ἂν δὲν τὶς κάνουμε, χαθήκαμε.Ἡ πρώτη ἐντολὴ εἶναι νὰ τελοῦμε τὴν Θεία Λειτουργία. «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν», μᾶς εἶπε. Ἡ δεύτερη ἐντολὴ εἶναι αὐτὴ ποῦ εἴπαμε παραπάνω, νὰ κοινωνᾶμε τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του, γιὰ νὰ ἔχουμε μέσα μᾶς ζωή.Καὶ ἡ τρίτη ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ εἶναι νὰ εἴμαστε ἀγαπημένοι μεταξύ μας. «Ταῦτα ἐντέλλομαι ὑμίν, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους», μᾶς εἶπε. Προσέξτε τὸ «ἐντέλλομαι», ποῦ σημαίνει ὅτι αὐτὸ ὁ Χριστὸς — τὸ νὰ ἀγαπᾶμε δηλαδὴ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο — μᾶς τὸ λέγει ὡς ἐντολή.

Πολλὰ ὡραῖα, γλυκὰ καὶ δυνατὰ γιὰ τὴν θεία Κοινωνία λέγει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ θεοφόρος. Μεταξὺ τῶν ἄλλων λέει: «Ὅποιος κοινωνάει ἄξια γίνεται «Χριστόφορος», γιατί παίρνει μέσα τοῦ τὸν Χριστό. Ἀκόμη γίνεται «Θεοφόρος», γιατί παίρνει μέσα τοῦ τὸν Θεό· καὶ γίνεται τρίτον «ναοφόρος», γιατί ἀφοῦ κατοικεῖ μέσα τοῦ ὁ Χριστὸς μὲ τὴν θεία Κοινωνία, γίνεται ναὸς τοῦ θεοῦ.

Τελειώνοντας ἂς ποῦμε καὶ τοῦτο: Νὰ παίρνετε τὸ Ἀντίδωρο, γιὰ δύο λόγους. Πρῶτον μέν, γιατί παίρνετε εὐλογία καὶ ἁγιάζεσθε μὲ τὸ νὰ πάρετε ἕνα κομμάτι, ἔστω καὶ μικρό, ἀπὸ αὐτὸ τὸ πρόσφορο ποῦ προσκομίστηκε καὶ πέρασε ἀπὸ τὴν ἀκολουθία τῆς Προσκομιδῆς. Γιατί πραγματικὸ Ἀντίδωρο εἶναι αὐτὸ ποῦ κόβεται ἀπὸ τὸ πρόσφορο ποῦ προσκομίστηκε.Καὶ πρέπει νὰ εἴμαστε νηστικοὶ γιὰ νὰ φᾶμε τὸ Ἀντίδωρο. Ναί, εἶναι μεγάλη εὐλογία τὸ Ἀντίδωρο καὶ ἁγιάζεται ὅποιος τὸ τρώγει μὲ πίστη. Καὶ μάλιστα καλὸν θὰ εἶναι — καὶ τὸ κάνουν πολλοὶ χριστιανοὶ αὐτὸ — νὰ μὴν τὸ τρῶτε ὅλο τὸ Ἀντίδωρο ποῦ παίρνετε ἀπὸ τὸν Ἱερέα, γιὰ νὰ ἔχετε ἀπ᾽ αὐτὸ στὸ σπίτι σας καὶ νὰ τρῶτε ἕνα μικρὸ κομματάκι κάθε μέρα τὸ πρωί, μετὰ τὴν πρωινή σας προσευχή.Πολλοὶ εὐσεβεῖς χριστιανοὶ μαζὶ μὲ τὸ Ἀντίδωρο πίνουν καὶ ἁγιασμό. Πολὺ καλὸ καὶ ἅγιο αὐτὸ ποῦ κάνουν.

Ὁ ἄλλος ὅμως λόγος γιὰ νὰ παίρνετε Ἀντίδωρο, εἶναι γιὰ νὰ φιλᾶτε τὸ χέρι τοῦ Ἱερέα. Εἶναι αἱμοσταγὲς τὸ χέρι τοῦ Ἱερέα! Πρὶν ἀπὸ λίγο ἄγγιξε τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἔβαλε μέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο !Σεῖς οἱ λαϊκοί, ἀφοῦ δὲν μπορεῖτε νὰ ἀγγίξετε καὶ νὰ ἀσπαστεῖτε τὴν Ἁγία Τράπεζα, φιλᾶτε στὴν διανομὴ τοῦ Ἀντιδώρου τὸ χέρι τοῦ Ἱερέα, ποῦ ὑπηρέτησε τὴν Ἁγία Τράπεζα.Ἀλλὰ ἔχω καὶ ἕνα τρίτο λόγο, ἀδελφοί μου, γιὰ τὸν ὁποῖον πρέπει νὰ παίρνετε Ἀντίδωρο. Λέγεται «Ἀντίδωρο», γιατί τὸ παίρνουν οἱ Χριστιανοὶ ἀντὶ τῶν Τιμίων Δώρων. «Τίμια Δῶρα» λέγεται ἡ θεία Κοινωνία. Καὶ ὅσοι, γιὰ διαφόρους λόγους, δὲν εἶχαν τὴν χαρὰ νὰ κοινωνήσουν, παίρνουν τὸ Ἀντίδωρο ὡς εὐλογία, ἀλλὰ καὶ ὡς παρηγορία, ἂς τὸ ποῦμε ἔτσι, ποῦ δὲν κοινώνησαν.Μετὰ τὴν ἀπόλυση τοῦ Ἱερέα καὶ τὴν διανομὴ τοῦ Ἀντιδώρου οἱ χριστιανοὶ φεύγουν μὲ σεβασμὸ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Καὶ μένει στὸν Ναὸ ὁ Ἱερέας, γιὰ νὰ καταλύσει τὸ Ἅγιο Ποτήριο. Ὅ,τι ἔχει μέσα τὸ τρώγει καὶ τὸ πίνει ὁ Ἱερέας καὶ γίνεται αὐτὸς Ἅγιο Ποτήριο!Καὶ τί ἔχει μέσα; Ἔχει τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Ἀλλά, προσέξτε! Στὸ Ἅγιο Ποτήριο μαζὶ μὲ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι καὶ τὰ ψίχουλα ποῦ ἔβγαλε ὁ Ἱερέας στὴν Προσκομιδή, μνημονεύοντας ζωντανὰ καὶ πεθαμένα ὀνόματα. Αὐτὰ τὰ ψίχουλα, ποῦ εἶναι οἱ ψυχὲς ζώντων καὶ νεκρῶν, ἀφοῦ τὶς ἔπλυνε πρῶτα στὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ — ρίχνοντας τὲς στὸ  Ἅγιο Ποτήριο καὶ λέγοντας «ἀπόπλυνον Κύριε τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἐνθάδε μνημονευθέντων δούλων Σου» — μετὰ τὶς κατέλυσε, τὶς πῆρε μέσα του.

Ὥστε, λοιπόν, μετὰ τὴν κατάλυση τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου ὁ Ἱερέας μπορεῖ νὰ πεῖ στοὺς χριστιανούς του: «Χριστιανοί μου, στὴν Θεία Λειτουργία σήμερα σᾶς ἔλουσα στὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ καθαριστεῖ ἡ ψυχή σας καὶ τώρα σᾶς ἔχω στὴν καρδιά μου! Σᾶς κατέλυσα μαζὶ μὲ τὴν θεία Κοινωνία! Εἴμαστε ἕνα»!

Ἂς μᾶς δώσει τὴν Χάρη Τοῦ ὁ Ἰησοῦς Χριστός, νὰ Τὸν γευόμαστε στὴν Θεία Λειτουργία, γιατί Αὐτὸς εἶναι ὁ Παράδεισος, ὁ φυτευμένος κάτω στὴν γῆ.

Γράφτηκε με βάση το Βιβλίο του Σεβ.Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ.Ιερεμία με τίτλο Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

http://www.inagiounikolaoutouneou.gr/apps/gr/spag/3_1291970343.html