kantonopou’s blog

Σχόλιο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου στην εορτή της Μεταμορφώσεως

Ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να ερμηνεύσει όλα όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Παρά την τεράστια πρόοδο την οποία έχουμε επιτελέσει, εξακολουθούν να υπάρχουν σημεία και στοιχεία τα οποία ο νους μας δεν μπορεί να τα εξηγήσει ούτε με την βοήθεια της λογικής, ούτε με την βοήθεια της επιστήμης. Κάθε φορά που ανακαλύπτουμε κάτι νέο, διαπιστώνουμε ταυτοχρόνως πόσο πεπερασμένος είναι ο νους μας και τα όρια προσεγγίσεως του κόσμου από αυτόν. Διαπιστώνουμε μάλιστα πόσο σχετική είναι η αλήθεια για όσα πιστεύαμε για τον κόσμο μας. Και φαίνεται πως ακόμη κι αν τα βήματα γίνουν αλματώδη, αυτό που η γλώσσα μας ονομάζει «μυστήριο» θα παραμένει ένα σταθερό σημείο αναφοράς και προσεγγίσεως του σύμπαντος και του κόσμου μας.

Μυστήριο αποτελεί το «γιατί» δημιουργήθηκε ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο, μόνο σ’  αυτό τον μικρό πλανήτη του γνωστού μας σύμπαντος υπάρχουν οι συνθήκες εκείνες που επιτρέπουν τη ζωή και την ύπαρξή της.

Μυστήριο αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος εισήλθε σ’  αυτό τον κόσμο. Η επιστήμη μπορεί ίσως να εξηγήσει κάποιους από τους μηχανισμούς της ανθρώπινης λειτουργίας, αλλά δεν μπορεί να δώσει απάντηση γιατί τελικά ο άνθρωπος εμφανίστηκε στη γη και το σύμπαν. Ταυτοχρόνως, μυστήριο αποτελεί ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος πορεύεται στο σύμπαν σε σχέση με όλες τις άλλες υπάρξεις. Η αγάπη, η δίψα για ελευθερία, η συνείδηση της μοναδικότητος της κάθε υπάρξεως, η χρήση του νου και του λόγου, η δημιουργία πολιτισμού αποτελούν σημεία μοναδικά στη ζωή μας, τα οποία μπορεί να είναι κοινές δυνατότητες στον κάθε άνθρωπο, αλλά η προέλευσή τους δεν μπορεί να ερμηνευθεί, ιδίως σε σύγκριση με τα άλλα όντα της φύσεως. Μυστήριο, τέλος, αποτελεί η συνεχής αναζήτηση από την πλευρά του ανθρώπου του Δημιουργού του και Δημιουργού του σύμπαντος, δηλαδή η επιθυμία του ανθρώπου να έχει κοινωνία με αυτό που ονομάζουμε και είναι ο Θεός.

Είναι δυστυχής όποιος αγωνίζεται να απορρίψει το μυστήριο του Θεού, επικαλούμενος διάφορες θεωρίες οι οποίες δεν αντέχουν στα ερμηνευτικά κριτήρια ούτε καν της λογικής. Είναι δυστυχής διότι προσπαθεί να νοηματοδοτήσει αφ’ εαυτού του τη ζωή, καθιστώντας απόλυτο το σχετικό. Καθώς  σχετικές είναι οι δυνατότητες του νου μας, όποιος επιχειρεί να τις απολυτοποιήσει, χάνει την αίσθηση της επαφής με την αλήθεια. Γιατί το μυστήριο του Θεού, όσο κι αν διαφαίνεται ως προσπάθεια υπερβάσεως της αλήθειας, εντούτοις είναι η Αλήθεια για όποιον βλέπει  τον κόσμο και τη ζωή με τα μάτια της πίστεως.

Η Ορθόδοξος πίστη μας φανερώνει την αλήθεια περί του Θεού με τρόπο προσιτό στις πτωχές πνευματικές μας δυνάμεις κατά τις μεγάλες Δεσποτικές εορτές. Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους κατέχει η εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας, η οποία καθιερώθηκε να εορτάζεται σαράντα ημέρες προ της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, για να μας δηλώσει ότι η δόξα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού θα φανερωθεί στην πληρότητά της στο μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως. Η ίδια, ωστόσο, εορτή της Μεταμορφώσεως, μας αποκαλύπτει το κεκαλυμμένο μυστήριο του Τριαδικού Θεού. Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας η εορτή αυτή είναι μία Θεοφάνεια, καθώς φανερώνονται στα μάτια των μαθητών, οι οποίοι εκπροσωπούν τον καθέναν από εμάς, τρεις πραγματικότητες, οι οποίες χωρίς να εξαντλούν το μυστήριο του Θεού, το κάνουν προσεγγίσιμο στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Η πρώτη έχει να κάνει με την ύπαρξη του Θεού. Ο Θεός υπάρχει ως ο μοναδικός Δημιουργός που δεν είναι δημιουργημένος από κάποιον άλλο. Υπάρχει αφ’  εαυτού Του. Γι’  αυτό και είναι «Παντοκράτωρ, ποιητής ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων». Γι’  αυτό και είναι ταυτόχρονα Πατέρας. Στη δικιά μας ανθρώπινη πραγματικότητα ο πατέρας είναι που δίδει ζωή, γεννά. Ταυτοχρόνως, φροντίζει τα παιδιά του, δίδοντάς τους την δυνατότητα να αυξηθούν, να καλλιεργήσουν τα χαρίσματά τους, να πορευθούν προς την ενηλικίωση και την ελευθερία, με παιδαγωγία, νουθεσία, ενίοτε και σκληρότητα, αλλά πάντοτε με αγάπη. Και ταυτοχρόνως ο πατέρας γνωρίζει πάντοτε να συγχωρεί τα παιδιά του, αλλά και να παρέχει ασφάλεια σ’  αυτά, αρκεί εκείνα να του δείχνουν την εμπιστοσύνη. Η δική μας πραγματικότητα όμως είναι απότοκη εκείνης που ο ίδιος ο Θεός δείχνει προς εμάς.

Η δεύτερη πραγματικότητα έχει να κάνει με την αποκάλυψη του Θεού. Ο Θεός είναι Τριαδικός. Δεν υπάρχει δηλαδή για τον εαυτό Του, αλλά κοινωνεί, δηλαδή είναι αγάπη και μοιράζεται την αγάπη. Είναι Πατέρας. Είναι Υιός. Είναι Άγιο Πνεύμα. Είναι «μία ουσία εν τρισίν υποστάσεσι». Είναι δηλαδή τρία Πρόσωπα, τα οποία υπάρχουν ξεχωριστά, αλλά και ως ένα. Και αυτή η κοινωνία των Τριών Προσώπων δεν περιορίζεται μεταξύ τους. Αποκαλύπτεται και στον κόσμο με τη δημιουργία του, αλλά και με την επιθυμία για σωτηρία του από την κακή χρήση της ελευθερίας και την άρνηση της αγάπης, που αποτυπώνονται στην έννοια του κακού. Γι’  αυτό και ο Θεός εφανερώθη εν σαρκί. Το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός του Θεού έγινε υιός ανθρώπου. Για να οδοποιήσει, να ανοίξει τον δρόμο σε όλους τους ανθρώπους να ζήσουν το Θεό ως σχέση, κοινωνία, αγάπη, όχι μόνο στον παρόντα κόσμο, αλλά και στην αιωνιότητα.

Η τρίτη πραγματικότητα έχει να κάνει με τις ενέργειες του Θεού.Ο Θεός δε λειτουργεί θεωρητικά, αφηρημένα, αποστασιοποιημένα από τον κόσμο τον οποίο έπλασε, αλλά ενεργεί συγκεκριμένα και συνεχώς. Και οι ενέργειες του Θεού, εκτός από το πνευματικό κάλλος το οποίο δίδουν στον κόσμο και στον άνθρωπο, μας δίδουν ακόμη την αναγέννησή μας, καθιστώντας μας πνευματοφόρους. Απλώνουν πέριξ του ανθρώπου νεφέλη φωτεινή την χάρη του Θεού και φωτίζουν το νου και την καρδία ώστε να στρέφονται «άνω». Και τότε, ακόμη και το πρόσωπο, η μορφή του ανθρώπου, δείχνει αλλιώς. Γαληνεύει, αποτυπώνεται σ’  αυτόν το φως του Θεού και ο άνθρωπος γίνεται πηγή χαράς, εμπνεύσεως, σεβασμού, αλλά και θαυμασμού από όσους αναζητούν την αλήθεια. Και τούτο δεν είναι κατόρθωμα της γνώσεως, αλλά της χάριτος που ανακαινίζει μορφωμένους και απλούς και δίδει στον άνθρωπο πορεία προς την βασιλεία του Θεού.

Οι τρεις αυτές πραγματικότητες μας δίδουν την δυνατότητα να προσεγγίσουμε το μυστήριο του Θεού. Αυτή όμως η προσέγγιση δε νοείται εκτός της Εκκλησίας. Η Εκκλησία και η ζωή της είναι ο τρόπος εκείνος με τον οποίο ο Θεός δείχνει Ποιος είναι, πώς μας αποκαλύφθηκε, αλλά και πώς ενεργεί στη ζωή μας. Γι’  αυτό και οι εορτές της πίστεως μας, όπως βιώνονται στην εκκλησιαστική ζωή, αποτελούν πάντοτε πνευματικές ευκαιρίες για να  πορευθούμε προς την βίωση του κεκαλυμμένου μυστηρίου, το οποίο ο Χριστός έκανε προσιτό στον κόσμο.

Η εποχή μας και ο πολιτισμός μας απολυτοποιούν το σχετικό και απορρίπτουν το απόλυτο. Διδάσκουν αθεΐα στην πράξη και θέλουν να μας πείσουν πως τα πάντα, «το πρωτόγονον χάος», δημιουργήθηκαν αφ’ εαυτών των.Παραλλήλως, δεν ζητούν από τον άνθρωπο αγάπη, αληθινή χαρά, κοινωνία, αλλά ικανοποίηση των επιθυμιών του, στηριγμό του συστήματος εξουσίας, πίστη σε μία πρόσκαιρη ζωή, την οποία ο άνθρωπος πρέπει να τη ζήσει υλιστικά. Ακόμη και αν δέχονται την ύπαρξη του Θεού, Τον θεωρούν αποστασιοποιημένο από τον κόσμο, απρόσωπο, αφηρημένο. Δεν πιστεύουν ότι ο Θεός ενεργεί στο χρόνο και τον κόσμο, όχι για να επιβάλλει, αλλά για να ευλογήσει και να μεταμορφώσει την ύπαρξή μας, εκουσίως, σε ύπαρξη που θα βιώνει την δόξα της παρουσίας Του. Και γι’  αυτό οι εορτές της πίστεώς μας έχουν απο- εκκλησιαστικοποιηθεί. Μένουμε οι άνθρωποι σε τυπικές συνήθειες ή οι πολλοί δε γνωρίζουν καν ότι τις εορτάζουμε.

Ως αληθινοί όμως χριστιανοί ας μη λησμονούμε ότι το μυστήριο του Θεού το οποίο μας αποκαλύφθηκε, θέλει και την δική μας συνέργεια. Δια της ανόδου μας εις το όρος Θαβώρ, που είναι η εικόνα της Εκκλησίας, ως πόλεως επάνω όρους κειμένης,  δια του αγώνος των αρετών, της ασκήσεως, της μετοχής στην εκκλησιαστική ζωή, της αγάπης, της πνευματικής προσπαθείας, ο Τριαδικός Θεός φανερούται και στη δική μας ζωή, η οποία γίνεται μεταμορφωμένη πορεία αγιότητας. Ζώντας εν αυτώ τω κόσμω, κομίζουμε και βιώνουμε, «καθώς δυνάμεθα», το μυστήριο του Θεού ως ελπίδα αλλαγής, λυτρώσεως, πνευματικού ανακαινισμού. Ας ομοιάσουμε λοιπόν στους τρεις μαθητές, για να έρθει για όλους μας η στιγμή εκείνη που θα αναφωνήσουμε μαζί τους « Κύριε, καλόν εστιν ημάς ώδε είναι». Χρόνια Πολλά κι ευλογημένα! 

Πηγή:http://www.imcorfu.gr/textsbishop/metamorfosi2009.ht