kantonopou’s blog

Ὁ ἀοίδιμος καὶ μακαριστὸς ἱερεὺς Νικόλαος Πλανᾶς –ὁ μετά τῶν ἁγίων ἤδη συναριθμούμενος– ἐγεννήθη ἐν τῇ εὐάνδρῳ νήσῳ τῶν Κυκλάδων Νάξῳ, ἐν ἔτει σωτηρίῳ 1851, ἐκ πατρός Ἰωάννου καὶ μητρὸς Αὐγουστίνης, τὸ γένος Μελισσουργοῦ. Οἱ ευσεβεῖς γονεῖς τοῦ ἐκ κοιλίας μητρός ἡγιασμένου Νικολάου ἐξέθρεψαν αὐτὸν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου. Παιδιόθεν δὲ οὗτος «προέκοπτε σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ καὶ χάριτι παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις» (Λουκ. β‘ 52).

Ἐνωρίτατα διεφάνη ἡ ἔφεσις τοῦ παιδίου πρὸς τὰ ὅσια καὶ τὰ ἱερὰ. Ἔφερε τὰ παιδικὰ βήματά του εἰς τὰ «ἀγαπητὰ σκηνώματα τοῦ Κυρίου τῶν Δυνάμεων» (Ψαλμὸς πγ’ {83} 1). Ἐκίνει τοὺς πόδας του πρὸς τὸ ἅγιον Βῆμα, ἵνα ὑπηρετῇ τὸν ἱερέα πάππον του Γεώργιον Μελισσουργὸν ἱερουργοῦντα.

Ἔτεινε τὰς ἀκοὰς του, ἵνα εἰσδέχωνται τὰ ἱερὰ λόγια τῶν εὐχῶν καὶ τῶν ὕμνων. Ηὐτρέπιζε τὴν γλῶσσαν του, ἵνα ψελλίζῃ καὶ ὑποψάλλῃ ψαλμοὺς καὶ τροπάρια, «ἄδων καὶ ψάλλων ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ τῷ Κυρίῳ», καὶ ἐθίζεται ἀπὸ τῆς πρώτης νεότητος «λαλῶν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς» (Ἐφες. ε’ 19).

Προωρισμένος δὲ ἄνωθεν εἰς λειτουργίαν τοῦ ἁγίου θυσιαστηρίου, παρεκινεῖτο ἐκ τρυφερᾶς ἡλικίας νὰ ὑποδύεται κατ’ οἶκον ρόλον καὶ λειτουργήματα ἱερατικά, δι’ αὐτοσχεδίων μέσων καὶ σκευῶν καὶ ὑποτυπώδους λειτουργικῆς ἀμφιέσεως, θυμιῶν καὶ ἀναπαριστῶν μιμητικῶς τὰ τελούμενα ἐν τῷ ναῷ, ὑπὸ τὴν σιωπηλὴν παρακολούθησιν καὶ θαυμασμὸν τοῦ οἰκογενειακοῦ περιβάλλοντος.Πολλοὶ δὲ ἦσαν καὶ οἱ ἐκ τοῦ εὐρυτέρου κύκλου τῆς Χώρας (πρωτευούσης) τῆς Νάξου διαποροῦντες «τί ἄρα τὸ παιδίον τοῦτο ἔσται; Καὶ χείρ Κυρίου ἦν μετ’ αὐτοῦ» (Λουκ. α’ 66).

Προϊούσης δὲ τῆς ἡλικίας αὐτοῦ ὁ νεαρὸς Νικόλαος μετεῖχεν ἀδιαλείπτως τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν καὶ τῆς λειτουργικῆς καὶ μυστηριακῆς ζωῆς τῆς ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας. Καὶ «οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύων νύκτα καὶ ἡμέραν» (Λουκ. β’ 37) ὁ ἐπίδοξος οὖτος ἐραστὴς τῶν οὐρανίων χαρισμάτων, νηστείας, ἀγρυπνίας, προσευχῆς, καὶ «ζηλωτὴς καλῶν ἔργων» (Τίτ. β’ 14).Ἦτο ἑπόμενον αἱ θαυμασταὶ αὗται ἀπαρχαὶ νὰ ἔχωσιν ἀνάλογον συνέχειαν.

Ὅταν δὲ ὁ Νικόλαος ἀπωρφανίσθη ἐκ πατρός, νεώτατος δ’ αὐτὸς εὑρέθη προστάτης χήρας μητρὸς καὶ νεωτέρας ἀδελφῆς, ἡ οἰκονομία τοῦ Θεοῦ μετεφύτευσε σύντρεις εἰς Ἀθήνας, ἵνα εὕρωσι πόρον ζωῆς, ἐφ’ ὅσον μάλιστα ἐξ ἀντιξόων περιστάσεων ἀπεστερήθησαν μετ’ οὐ πολὺ καὶ τῶν περιουσιακῶν αὐτῶν στοιχείων. Δὲν ἐβράδυνε δὲ νὰ δείξῃ ὁ Κύριος ὅτι διὰ τὸν ἀφωσιωμένον δοῦλόν Του Νικόλαον «θύρα ἀνέωγε μεγάλη καὶ ἐνεργής», ἔστω καὶ ἄν ὑπῆρξαν «καὶ ἀντικείμενοι πολλοὶ» (Α’ Κορ. ις’ 9).

Ἡ θύρα τῆς Ἐκκλησίας ἦτο ἀνοικτὴ δι’ αὐτόν. Καὶ παρὰ τὴν ἔλλειψιν μορφωτικῶν προσόντων, ἡ διαλάμπουσα ἀρετή του καὶ, πρὸ πάντων, «ἡ θεία χάρις ἡ τὰ ἀσθενῆ θεραπεύουσα καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα» ὑπερεκάλυψε πάσας τὰς ἐλλείψεις του, καὶ τινα φυσικὰ μειονεκτήματα (φωνῆς καὶ ἀρθρώσεως), καὶ ἀπέδειξε τοῦτον εὔθετον καὶ εὔχρηστον «εἰς τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ…θύρας ἀνεωγμένης ἐν Κυρίῳ» δι’ αὐτὸν (Β’ Κορ. β’ 12).

Ὁ ἴδιος ἀφιέρωσεν ἔκτοτε, νεαρώτατος, ἑαυτόν εἰς τόν Θεὸν καὶ τὴν Ἐκκλησίαν. Νυμφευθεὶς ἐχήρευσε προώρως, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀπόκτησιν τοῦ πρώτου καὶ μόνου τέκνου του (Ἰωάννου), θανούσης κατὰ τὸν τοκετὸν τῆς μητρός.Χειροτονηθεὶς δὲ ἱερεὺς διετέλεσεν  ἐφημέριος ἐν Ἀθήναις ἐπὶ πεντηκονταετίαν περίπου (1884-1932), εἰς τοὺς ἱεροὺς ναοὺς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καὶ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, παρὰ τὸν Ἰλισσὸν ποταμὸν.

Καὶ διεκρίθη ὡς ὁ λειτουργικώτατος ἱερεύς, ἄνθρωπος προσευχῆς, οὗτινος ἡ ζωὴ ὑπῆρξε συνεχὴς διακονία τοῦ θυσιαστηρίου. Ἀληθὴς μύστης τῆς χάριτος, μετέδιδε ταύτην εἰς τοὺς πιστοὺς ἔργῳ καὶ λόγῳ, κατὰ πλήρη ἐφαρμογὴν τοῦ ἀποστολικοῦ παραγγέλματος• «τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν» (Β’ Τιμ. β’ 6).«Ἀπό φυλακῆς πρωΐας μέχρι νυκτὸς» διατρίβει εἰς τὸν ναὸν. «Ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλείπει ἡ ψυχή του εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ Κυρίου» (Ψαλμ. πγ’ [83] 1). «Ἀφιλάργυρος τὸν τρόπον» (Ἑβρ. ιγ’ 5).

Καὶ «πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει» (Πραξ. θ’ 36). Λιτοδίαιτος εἰς τὸ ἔπακρον. Ἠρκεῖτο εἰς τεμάχιον ἄρτου καὶ ὀλίγα χόρτα, ἅτινα συνέλεγεν ὁ ἴδιος• ἐνίοτε δὲ καὶ εἰς ὀλίγον γάλα προσφερόμενον εἰς αὐτόν ὑπὸ ποιμένων τῆς ἐρημικῆς τότε περιοχῆς τῆς ἐνορίας του. Ὀνομασταὶ καὶ ἀλησμόνηται παρέμειναν αἱ ἀγρυπνίαι τὰς ὁποίας ἐτέλει εἰς τὸν ἱερὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Ἐλισσαίου ἐν Ἀθήναις.

Ἐνδεικτικὴ δὲ τοῦ ἐνθέου ζήλου του ἦτο ἡ κατάνυξις αὐτοῦ ἐν ταῖς ἱερουργίαις, ἡ αἴσθησις τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ, «ἐπιγινωσκομένη» ἐκδήλως ὑπό τοῦ λαοῦ, καὶ ἡ μεταδιδομένη γαλήνη καὶ ὁ μετεωρισμὸς τοῦ ἐκκλησιάσματος πρὸς τὸν οὐρανὸν, ὁ προκαλούμενος ὑπ’ αὐτοῦ.Ἀναφέρονται καὶ μαρτυρίαι παιδίων, ὅτι τὸν ἔβλεπον μετάρσιον, μὴ πατοῦντα ἐπὶ τῆς γῆς ἐν ὥρᾳ Θείας Λειτουργίας.

Μαρτυρίαι δὲ περιφανῶν λογίων (Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη καὶ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδου) «συναγωνιζομένων αὐτῷ ἐν ταῖς προσευχαῖς πρὸς τὀν Θεὸν» (Ρωμ. ιε’ 30) καὶ ψαλλόντων ἐν ταῖς ἀγρυπνίαις εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Ἐλισσαίου, ἐξαίρουν τὴν σπάνιαν καὶ ἁγίαν ἱερατικὴν αὐτοῦ προσωπικότητα. Ἰδού τί γράφει γιὰ τὸν παπα-Νικόλα ὁ Παπαδιαμάντης:

«Μεταξύ τῶν ὑπαρχόντων ἱερέων ὑπάρχουσιν ἀκόμη πολλοί ἐνάρετοι καὶ ἀγαθοὶ, εἰς τὰς πόλεις καὶ εἰς τὰ χωρία. Εἶναι τύποι λαϊκοὶ, ὠφέλιμοι, σεβάσμιοι. Ἄς μὴν ἐκφωνοῦσι λόγους. Ἠξεύρουσιν αὐτοὶ ἄλλον τρόπον πῶς νὰ διδάσκωσι τὸ ποίμνιον. Γνωρίζω ἕνα ἱερέα εἰς τὰς Ἀθήνας. Εἶναι ὁ ταπεινότερος τῶν ἱερέων καὶ ὁ ἁπλοϊκότερος τῶν ἀνθρώπων.

Διὰ πᾶσαν ἱεροπραξίαν ἄν τοῦ δώσης μίαν δραχμήν, ἤ πενῆντα λεπτά, ἤ μίαν δεκάραν, τὰ παίρνει. Ἄν δὲν τοῦ δώσης τίποτε, δὲν ζητεῖ. Διὰ τρεῖς δραχμὰς ἐκτελεῖ παννύχιον Ἀκολουθίαν, Λειτουργίαν, Ἀπόδειπνον, Ἑσπερινόν, Ὄρθρον, Ὥρας• τὸ ὅλον διαρκεῖ ἐννέα ὥρας. Ἄν τοῦ δώσης μόνον δύο δραχμὰς, δὲν παραπονεῖται. Κάθε ψυχοχάρτι, φέρον τὰ μνημονευτέα ὀνόματα τῶν τεθνεώτων, ἀφοῦ ἅπαξ τοῦ τὸ δώσης, τὸ κρατεῖ διὰ πάντοτε.Ἐπί δύο, τρία ἔτη ἐξακολουθεῖ νὰ μνημονεύη τὰ ὀνόματα.

Εἰς κάθε προσκομιδὴν μνημονεύει  δύο ἤ τρεῖς χιλιάδας ὀνόματα. Δὲν βαρύνεται ποτὲ. Ἡ προσκομιδὴ παρ’ αὐτῷ διαρκεῖ δύο ὥρας. Ἡ Λειτουργία ἄλλας δύο. Εἰς τὴν ἀπόλυσιν τῆς Λειτουργίας, ὅσα κομμάτια ἔχει ἐντός τοῦ ἱεροῦ, ἀπό πρόσφορα ἤ ἀρτοκλασίαν, τὰ μοιράζει ὅλα εἰς ὅσους τύχουν. Δὲν κρατεῖ σχεδὸν τίποτε»….«Μίαν φορὰν ἔτυχε νὰ χρεωστῆ μικρὸν χρηματικὸν ποσὸν, καὶ ἤθελε νὰ τὸ πληρώση. Εἶχε δέκα ἤ δεκαπέντε δραχμὰς, ὅλα εἰς χαλκὸν. Ἐπὶ δύο ὥρας ἐμετροῦσεν, ἐμετροῦσεν, ἐμετροῦσεν, καὶ δὲν ἠμποροῦσε νὰ τὰ εὕρη πόσα ἦσαν. Τέλος εἷς ἄλλος χριστιανός ἔλαβε τὸν κόπον καὶ τοῦ τὰ ἐμέτρησεν. Εἶναι ὀλίγον τὶ βραδύγλωσσος καὶ περισσότερον ἀγράμματος.Εἰς τὰς εὐχὰς, τὰς περισσοτέρας λέξεις τὰς λέγει ὀρθὰς, εἰς τὸ Εὐαγγέλιον, τὰς περισσοτέρας ἐσφαλμένας. Θὰ εἴπητε, διατὶ ἡ ἀντίθεσις αὕτη;

 Ἀλλα τὰς εὐχὰς τὰς ἰδίας ἀπαγγέλει καθ’ ἑκάστην, ἐνῷ τὴν δείνα περικοπὴν τοὺ Εὐαγγελίου θὰ τὴν ἀναγνώση ἅπαξ ἤ δὶς ἤ, τὸ πολὺ, τρὶς τοῦ ἔτους, ἐξαιρέσει ὡρισμένων περικοπῶν συχνά, ἀλλ’ ἀτάκτως ἐπανερχομένων, ὡς εἰς τοὺς Ἁγιασμοὺς, εἰς τὰς Παρακλήσεις. Τὰ λάθη ὅσα κάμνει εἰς τὴν ἀνάγνωσιν, εἶναι πολλάκις κωμικά. Καὶ ὅμως ἐξ ὅλων τῶν ἀκροατῶν του, ἐξ ὅλου τοῦ ἐκκλησιάσματος, κανείς μας δὲν γελᾶ.Διατί; Τὸν ἐσυνηθίσαμεν καὶ μᾶς ἀρέσει. Εἶναι ἀξιαγάπητος. Εἶναι ἁπλοϊκὸς καὶ ἐνάρετος. Εἶναι ἄξιος τοῦ πρώτου Μακαρισμοῦ τοῦ Σωτήρος…».

Εἰς ὥριμον γῆρας, καμφθεὶς ὑπὸ τὸ βἀρος τῶν ὑπερογδοήκοντα ἐργωδῶν καὶ πολυμόχθων ἐτῶν τῆς ἡλικίας του, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ, «ἵνα ἀναπαύσηται ἐκ τῶν κόπων αὐτοῦ• τὰ δὲ ἔργα αὐτοῦ ἀκολουθεῖ μετ’ αὐτοῦ» (Ἀποκ. ιδ’ 13).

Ἡ κοίμησίς του (2 Μαρτίου 1932) ἐσήμανε συναγερμὸν λαοῦ (ὄχι δὲ μόνον τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ τέκνων) εἰς πάνδημον ἐκδήλωσιν βαθυτάτου σεβασμοῦ καὶ ὁμολογίας καὶ διακηρύξεως τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ.  

Πηγή:.agios-nikodimos.gr/biosplana1.htm