kantonopou’s blog

Ο Απόστολος Παύλος  στην προς Φιλ. Επιστολή του γράφει: “τα μεν οπίσω επιλανθανόμενος τοις δε όπισθεν επεκτεινόμενος κατά σκοπόν διώκων”.

          Ο αποστολικός αυτός λόγος είναι επίκαιρος αυτές τις ημέρες αλλαγής του έτους, που αποτελεί μια έστω συμβατική τομή στο παρελθόν και το μέλλον.

          Ζωή δεν μπορεί να υπάρξει, αν δεν αφήσουμε τα περασμένα ν’ ανήκουν στο παρελθόν και δεν ελευθερώσουμε τα παρόν από τα δεσμά του παρελθόντος. Διαφορετικά το μέλλον πνίγεται κάτω από το φορτίο του παρελθόντος.

          Βέβαια κάτι απ’ τα πολλά, απ’ το παρελθόν παραμένουν στο παρόν και αποτελούν το έδαφος, τη βάση για το μέλλον. Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να διατηρεί το παρελθόν με την ανάμνηση και να χωρίζεται από το παρελθόν με τη λήθη. Η ισορροπία μεταξύ ανάμνησης και λήθης είναι ένα δείγμα υγείας που κάνει δυνατή την πορεία προς το νέο. Όποιος διατηρεί πολλά μπορεί να του γίνουν εμπόδια στο δρόμο του. Αναμνήσεις και συνήθειες του παρελθόντος μπορούν να δηλητηριάζουν το παρόν. Αλλά και ξερίζωμα του παρελθόντος οδηγεί άτομα και λαούς στο κενό, στην απουσία του παρόντος και στην απώλεια του μέλλοντος.

          Το να ξεχνάμε, λοιπόν,  είναι αναγκαίο για την ανανέωση της ζωής. Και υπάρχει μια φυσική λήθη που μας κάνει να ξεχνάμε ό, τι είναι καθημερινό, επουσιώδες  και χωρίς σημασία. Έτσι ξεχνιούνται οι περισσότερες μέρες της ζωής μας. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο είδος λήθης, όταν ξεχνάμε κάτι που θέλουμε να ξεχάσουμε. Όταν η ανάμνηση μας που τείνουμε να ξεχνάμε ό, τι είναι ενοχλητικό. Έτσι ίσως ξεχνάμε ευεργεσίες γιατί μας φαίνεται δύσκολη η ευγνωμοσύνη. Ξεχνάμε κάποια αγάπη, γιατί δεν φανήκαμε αντάξιοι της. Ξεχνάμε ακόμη ένα παλιό μίσος, για να μη δηλητηριάσουμε την πνευματική μας υγεία. Λησμονούμε κάποια ενοχή μας, γιατί ίσως μας ενοχλεί η ανάμνησή της. Απωθούμε ό, τι δεν μπορούμε ν’ αντέξουμε, θάβοντάς το μέσα μας.

          Αλλά ενώ η μη συνειδητή λήθη μας ελευθερώνει από διάφορα πράγματα χωρίς σημασία, ό, τι συνειδητά θέλουμε να ξεχάσουμε δεν μας αφήνει εύκολα. Η ανάμνηση μπορεί να προβάλλει κάθε  στιγμή οδυνηρή. Μόνο ένα τρόπος υπάρχει για πραγματικό χωρισμό απ’ ό,τι μας ενοχλεί απ’ το παρελθόν: η μετάνοια. Η μετάνοια μόνη οδηγεί όχι στη λήθη της ενοχής, αλλά στην ομολογία της ενοχής, που έχει σαν συνέπεια τη λύτρωση με την άφεση, τη συγχώρηση.

          Μπορούμε να ξεχάσουμε, όχι γιατί αυτό που ξεχνάμε είναι χωρίς σημασία, αλλά γιατί αναγνωρίζουμε την ενοχή μας, και ξεχάστηκε στην αιωνιότητα με τη συγχώρηση.

          Αυτό το είδος της λήθης χρειάζονται όλες οι ανθρώπινες σχέσεις. Χωρίς την επαναλαμβανόμενη συγγνώμη δεν μπορούμε να ζήσουμε με τον άλλο. Αυτή η συγγνώμη περιέχει μια αντίφαση: ξεχνώ, αν και θυμάμαι. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει καμία ανθρώπινη σχέση. Κι’ αυτή η συγγνώμη δεν εκφράζεται πάντα με λόγια. Είναι σιωπηλή και φανερώνεται με την προθυμία μας να δεχόμαστε εκείνον που τυχόν μας πλήγωσε. Έτσι θεραπεύουμε τα τραύματα και ανανεώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις.

          Μπορούμε να ζούμε μόνο γιατί η ενοχή μας συγχωρήθηκε με το αίμα του Ιησού Χριστού και ξεχάστηκε στην αιωνιότητα. Και μπορούμε ν’ αγαπάμε μόνο όταν προσφέρουμε και δεχόμαστε τη συγγνώμη των άλλων.

          Εκείνο όμως που γεμίζει με αγωνία τον άνθρωπο είναι ότι κι’  ο ίδιος μία μέρα θα ξεχασθεί. Μάταια προσπαθούμε με την υστεροφημία να πολεμήσουμε αυτή τη λήθη. Οι προτομές και τα μνημεία των μεγάλων κάποτε ερημώνονται και όλοι ξεχνιούνται. Κι’ όμως ο άνθρωπος δεν θέλει να ξεχασθεί. Μπορεί όμως κάτι να μας σώσει απ’ αυτό; Ναι. Το ότι ερχόμαστε από την αιωνιότητα και πορευόμαστε στην αιωνιότητα. Είναι το μόνο που μας σώζει απ’ την αγωνία του ότι θα ξεχασθούμε.

          Μόνο επειδή είμαστε ριζωμένοι στην αιωνιότητα-πέραν από το παρελθόν και το μέλλον- δεν θα ξεχασθούμε. Δηλαδή μόνο όταν μετέχουμε στην εν Χριστώ ζωή, όταν μένουμε ενσωματωμένοι στην Εκκλησία και ζούμε τη ζωή του Αγίου Πνεύματος.

          Τότε ξεχνάμε όσα πρέπει να ξεχάσουμε απ’ το παρελθόν και με την άφεση ελευθερωνόμαστε από τα δεινά του και “επεκτεινόμεθα” με θάρρος προς το μέλλον που κρατά ο Θεός.

          Δεν φοβόμαστε ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον. Γιατί το παρόν μας βρίσκεται ήδη στην αιωνιότητα  του Θεού.

          Ένα τέτοιο παρόν εν Θεώ και ευλογημένο από τον Θεό, ας είναι για όλους μας και ο καινούργιος χρόνος.

          Καλή και ευλογημένη χρονιά       

(Το παραπάνω κείμενο αποτελεί μια περιληπτική παρουσίαση ενός ενδιαφέροντος, νομίζω, και επίκαιρου άρθρου του Μητροπολίτου Κορωνείας κ. κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ)

Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας Πατρών