ΣΥΝΔΡΟΜΟ ASPERGER

             Το σύνδρομο Asperger είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που μοιάζει πολύ με τον αυτισμό γι’ αυτό και ανήκει στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος καθώς επηρεάζει και εκείνο τον τρόπο επικοινωνίας και τις σχέσεις του ατόμου με το περιβάλλον του. Πρώτη περιγραφή της συμπεριφοράς παιδιών με έλλειψη ενσυναίσθησης, περιορισμένη ικανότητα στη δημιουργία φίλων, μονόπλευρες συζητήσεις, έντονη απορρόφηση σε ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον και αδέξιες κινήσεις δημοσίευσε ο Βιεννέζος ψυχίατρος Hans Asperger το 1944 με το όνομα «Αυτιστική Ψυχοπάθεια Παιδικής Ηλικιας». Κατά σύμπτωση το 1943 ένας άλλος ψυχίατρος ο Leo Kanner αναφέρονταν σε μια πάθηση με παρόμοια χαρακτηριστικά, τον γνωστό σήμερα Αυτισμό. Το 1981 η Αγγλίδα ψυχίατρος Lora Wing ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε και καθιέρωσε τον όρο «Σύνδρομο Asperger», για να περιγράψει μια ομάδα παιδιών με τα χαρακτηριστικά που είχε αναφέρει ο Hans Asperger.
          Το σύνδρομο Asperger εμφανίζεται στην παιδική ηλικία μεταξύ 5 και 8 ετών και είναι συχνότερο στα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια. Η συχνότητα εμφάνισης του είναι περιορισμένη 0,25% του πληθυσμού. Τα βασικά συμπτώματα του συνδρόμου Asperger είναι:

1) Δυσκολίες στις κοινωνικές επαφές: Παρά το γεγονός ότι επιθυμούν τις κοινωνικές σχέσεις δυσκολεύονται να προσεγγίσουν τους άλλους γιατί δεν ξέρουν τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς με αποτέλεσμα να απομονώνονται και να αισθάνονται μεγάλη μοναξιά.
2) Προβλήματα επικοινωνίας: Παρουσιάζουν δυσκολίες στο πραγματολογικό και σημασιολογικό επίπεδο της γλώσσας, χρησιμοποιούν επίσημες λέξεις που δεν ταιριάζουν στην περίσταση και στην ηλικία τους, δεν κατανοούν το χιούμορ και η φωνή τους είναι μονότονη. Αποφεύγουν την βλεμματική επαφή και δυσκολεύονται να εκφράσουν και να μοιραστούν τα συναισθήματα τους.
3) Απουσία αφηρημένης σκέψης και φαντασιας: Αποστηθίζουν εύκολα αλλά δυσκολεύονται στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών και στην ανάπτυξη της φαντασίας. Η προσοχή τους διασπάται εύκολα και δυσκολεύονται με την συγκέντρωση. Ο τρόπος σκέψης τους είναι «δύσκαμπτος».
4) Έχουν ιδιαίτερα – εκκεντρικά ενδιαφέροντα με περίεργα αντικείμενα (π.χ. χερούλια πόρτας) σε παθολογικό βαθμό (εμμονές).
5) Παρουσιάζουν έλλειψη προσαρμοστικότητας: Οποιαδήποτε αλλαγή στο καθημερινό τους πρόγραμμα μπορεί να τα αναστατώσει και τους δημιουργήσει άγχος, θυμό ή κατάθλιψη.
6) Αδεξιότητα: Δυσκολεύονται με τις συντονισμένες κινήσεις (π.χ. δέσιμο κορδονιών).
7) Έχουν προβλήματα στο σχολείο: Παίζουν μόνα τους γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν τους κανόνες παιχνιδιού. Η ώρα του διαλείμματος είναι η πιο δύσκολη ώρα για τα παιδιά με σύνδρομο Asperger γιατί εκεί δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες και οριοθετημένο πλαίσιο συμπεριφοράς (ένα προβλέψιμο περιβάλλον).

          Τα αίτια που προκαλούν το σύνδρομο Asperger παραμένουν άγνωστα. Ωστόσο είναι γενικά αποδεκτό ότι πρόκειται για μια ισόβια νευρολογική διαταραχή αβέβαιης νοσολογικής εγκυρότητας.
          Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι τα παιδιά με σύνδρομο Asperger έχουν φυσιολογική ή και ανώτερη νοημοσύνη. Επίσης η ανάπτυξη και εξέλιξη του λόγου τους, δεν υφίσταται καμιά καθυστέρηση ή επιβράδυνση αντίθετα μιλούν με ευχέρεια από μικρή ηλικία και με την κατάλληλη υποστήριξη μπορούν να τα πάνε πολύ καλά στο σχολείο. Μπορούν να εργαστούν αποτελεσματικά με αφοσίωση και αξιοπιστία σε επαγγέλματα που έχουν σταθερό καθημερινό πρόγραμμα όπως προγραμματιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ακόμα, παρουσιάζουν ιδιαίτερες δεξιότητες σε ορισμένους τομείς όπως τα μαθηματικά, τη φυσική, τη μουσική και διαθέτουν ανώτερη μηχανική μνήμη.
           Τα άτομα με σύνδρομο Asperger πάντα θα ξεχωρίζουν για τον «μονοδιάστατο» χαρακτήρα τους και για την δυσκολία στη σύναψη κοινωνικών σχέσεων. Τα χαρακτηριστικά αυτά θα επιβαρύνουν συναισθηματικά και κοινωνικά την ζωή τους. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντική η ψυχοπαιδαγωγική υποστήριξη τους, η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων και κανόνων, η μείωση των στερεοτυπιών, η ανάπτυξη του επικοινωνιακού λόγου, η μείωση του άγχους και των προβλημάτων συμπεριφοράς. Πάνω από όλα όμως χρειάζονται την υποστήριξη και τον σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων τους από όλους. Η ένταξη τους σε ομάδες και η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων είναι απλά πράγματα που μπορούν να βελτιώσουν πολύ την ποιότητα ζωής τους αλλά κυρίως να μειώσουν την συναισθηματική τους μοναξιά. Εξάλλου όπως αναφέρει και o Tony Attwood “οι άνθρωποι με σύνδρομο Asperger αποτελούν ένα ζωηρόχρωμο νήμα μέσα στην πλούσια ύφανση της ζωής. Ο πολιτισμός μας θα ήταν εξαιρετικά πληκτικός και στείρος αν δεν είχαμε και δεν θεωρούσαμε ανεκτίμητους τους ανθρώπους με σύνδρομο Asperger”.

(Δημοσιευμένο στην Εφημερίδα: Αιολικά Νέα, 26/05/09, Πατιού Ιωάννα – Εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Λέσβου)