ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΑΛΑΛΙΑ

Η Εκλεκτική Αλαλία, είναι μια περίπλοκη αγχώδης διαταραχή της παιδικής ηλικίας. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η πλήρης έλλειψη ομιλίας, τουλάχιστον σε ένα συγκεκριμένο χώρο – συνήθως είναι η σχολική τάξη – , παρά το γεγονός ότι το παιδί δεν έχει κανένα πρόβλημα να μιλά κανονικά σε άλλους χώρους ή καταστάσεις.Ο Kussmaul ήταν ο πρώτος που περιέγραψε τη διαταραχή στα τέλη του 19ου αιώνα, με τον όρο «εκούσια αλαλία» ή «εκούσια αφασία». Ο Tramer ήταν εκείνος που τη δεκαετία του 30, μετονόμασε τη διαταραχή σε «επιλεκτική αλαλία», γιατί θεώρησε ότι τα παιδιά επέλεγαν συνειδητά πότε θα μιλούσαν και πότε όχι.Ο όρος που έχει επικρατήσει σήμερα σύμφωνα με την American Psychiatric Association είναι «Εκλεκτική Αλαλία», για να περιγράψει περιπτώσεις παιδιών που δεν μιλούν σε επιλεγμένες περιπτώσεις.    

                        

           Το DSMIV (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Ασθενειών του Αμερικανικού Ψυχιατρικού Συλλόγου) περιγράφει τα βασικά χαρακτηριστικά της Εκλεκτικής Αλαλίας ως εξής:

ØΤο παιδί αρνείται επίμονα να μιλήσει σε μια ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανόμενου και του σχολείου.

ØΗ διαταραχή δημιουργεί προβλήματα στην ακαδημαϊκή επίδοση του παιδιού και στις κοινωνικές του σχέσεις.

Ø Η διάρκεια της διαταραχής είναι τουλάχιστον ένας μήνας.

Ø Η αποτυχία του παιδιού να μιλήσει δεν οφείλεται σε έλλειψη γνώσεων ή σε έλλειψη άνεσης με την καθομιλούμενη γλώσσα.

ØΗ άρνηση ομιλίας δεν οφείλεται σε διαταραχές επικοινωνίας (π.χ. τραυλισμό), σε αυτισμό, σχιζοφρένεια ή άλλη ψυχωτική διαταραχή.         

                                                          

            Εκτός από τα βασικό χαρακτηριστικό της εκλεκτικής αλαλίας, που είναι η απουσία ομιλίας, υπάρχουν και συνοδα συμπτώματα όπως  :

Ø      υπερβολική συστολή

Ø      κοινωνική απομόνωση / εσωστρέφεια

Ø      παρορμητική συμπεριφορά

Ø      αρνητισμός

Ø      παθολογική προσκόλληση

Ø      ξεσπάσματα θυμού

Ø      αντιδραστική / εξουσιαστική συμπεριφορά

Ø      κοινωνική αγχώδης διαταραχή και κοινωνικός φόβος (δηλαδή επίμονος φόβος για κοινωνικές καταστάσεις).     

             

              Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με εκλεκτική αλαλία έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν κανονικά και να επικοινωνούν με μη λεκτικό τρόπο, με νοήματα και νεύματα.Τα παιδιά με εκλεκτική αλαλία αποτελούν μια ετερογενή πληθυσμιακή ομάδα, για το λόγο αυτό τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπευτική παρέμβαση είναι δύσκολες υποθέσεις.

              Η Εκλεκτική Αλαλία στο σχολείο: Η εκλεκτική αλαλία είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται ή γίνεται αντιληπτή κατά κύριο λόγο στο σχολικό χώρο. Η παρουσία ενός παιδιού με εκλεκτική αλαλία μέσα σε μια σχολική τάξη, επηρεάζει τα συναισθήματα αλλά και τη στάση του εκπαιδευτικού, προκαλώντας διάφορες αντιδράσεις. Είναι επόμενο λοιπόν ο εκπαιδευτικός να χρειάζεται συναισθηματική στήριξη και καθοδήγηση στην καθημερινή του επαφή και αντιμετώπιση ενός τέτοιου παιδιού. Έτσι το πρώτο πράγμα που προτείνεται είναι η κατανόηση και η αποδοχή της ιδιαιτερότητας του παιδιού με εκλεκτική αλαλία, από όλο το προσωπικό του σχολείου, ώστε να βοηθήσουν όλοι μαζί το παιδί να αισθανθεί άνετα ώστε να αρχίσει να επικοινωνεί. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι όλοι για το πρόβλημα του, ώστε να μην αντιδράσουν με λάθος τρόπο στην ασυνήθιστη συμπεριφορά του, ή στην άρνηση του να μιλήσει. Επίσης θα πρέπει να ακολουθούν όλοι ορισμένους τρόπους συμπεριφοράς απέναντι στο παιδί, όπως:

Ø      Να το ενισχύουν  (με έπαινο ή με αμοιβή) σε κάθε προσπάθεια του μιλήσει ή να προφέρει ήχους.

Ø      Να αποφεύγουν να το εξαναγκάζουν να μιλήσει.

Ø      Να φροντίζουν να μην απομονώνεται και να μην περιθωριοποιείται από τα υπόλοιπα  παιδιά του σχολείου.      

                

            

            Επίσης είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να υπάρχει καλή επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια του παιδιού. Παράλληλα θα πρέπει ο δάσκαλος να συζητήσει με τους γονείς για την εφαρμογή ενός εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού μέσα στο σχολικό χώρο. Ο στόχος αυτού του σχεδίου είναι διπλός : επιδιώκεται η μείωση του άγχους του παιδιού και η ενθάρρυνση του για επικοινωνία και αλληλεπίδραση.

                  

            Παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της εκλεκτικής αλαλίας μέσα στην τάξη:

Ø       Μείωση του άγχους

Ø      Ενίσχυση μη λεκτικής επικοινωνίας

Ø      Ενίσχυση κοινωνικών αλληλεπιδράσεων

Ø      Ενίσχυση λεκτικής επικοινωνίας. 

                       

                    Ειδικότερα :

o        Μην πιέζετε το παιδί να μιλήσει.

o        Μην του δείχνετε ότι περιμένετε από αυτό να μιλήσει.

o        Δώστε έμφαση σε δραστηριότητες και εργασίες που δεν απαιτούν τη χρήση λόγου (π.χ. γράψιμο, ζωγραφική).

o        Μην δίνετε έμφαση στη λεκτική επίδοση.

o        Εφαρμόστε δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.

o        Δώστε στο παιδί επιπλέον χρόνο για να ολοκληρώσει μια εργασία ή να απαντήσει σε μια ερώτηση.

o        Ενθαρρύνετε τις συναναστροφές με τους συνομηλίκους.

o        Συνεργαστείτε με τον ψυχολόγο και συντονίστε τις προσπάθειες σας. 

o       Εφαρμόστε σύστημα εναλλακτικής επικοινωνίας (π.χ. καρτέλες, χειρονομίες, σημειώματα).

o        Φέρτε το παιδί σε επαφή με τους συμμαθητές του και με άλλα παιδιά του σχολείου. 

o        Καταστρώστε σχέδιο τροποποίησης της συμπεριφοράς:

Ø      Αρχικά ενισχύστε συμπεριφορές αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας και έπειτα του λόγου. 

Ø      Εξασκήστε τη χρήση της γλώσσας σε πραγματικές καταστάσεις.

Ø      Οι προσδοκίες θα πρέπει στην αρχή να είναι πολύ περιορισμένες και το παιδί να αμείβεται μόνο για πράγματα που έχει καταφέρει. Μόλις αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, τότε μπορούν να αυξηθούν οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις. Στο τελικό στάδιο της παρέμβασης οι προσπάθειες για ομιλία θα πρέπει να γενικευτούν και σε άλλα περιβάλλοντα.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Αιολικά Νεα”, στις 27/10/2009 απο την Πατιού Ιωάννα)

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *