Βιβλία μαθηματικής λογοτεχνίας
- Πυθαγόρεια εγκλήματα Tου Τεύκρου Μιχαηλίδη, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ: Είναι ένα αστυνομικό μαθηματικό μυθιστόρημα που παρουσιάζει ένα φανταστικό έγκλημα με φόντο ένα αληθινό φιλοσοφικό και μαθηματικό πρόβλημα. Επειδή, τα μαθηματικά είναι μια απ΄τις πιο βασικές συνιστώσες του ανθρώπινου πολιτισμού ο συγγραφέας καταφέρνει να τα αναδείξει στα μάτια του αναγνώστη συνδυάζοντάς τα και με την ιστορικοφιλοσοφική συνιστώσα πετυχαίνοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τη διάδοσή τους σε ένα ευρύ φάσμα της κοινωνίας, από τον απλό αναγνώστη έως τον μυημένο στα μαθηματικά δρώμενα. Επίσης, μέσα στην όλη μυθιστορηματική πλοκή καταφέρνει να προσεγγίσει κοινωνιολογικά τα πάθη της ιδιόμορφης μαθηματικής κοινότητας. Τέλος, η σπουδαιότερη συνεισφορά του βιβλίου είναι ότι εν δυνάμει μπορεί να αποτελέσει εργαλείο δουλειάς στα χέρια ενός μάχιμου εκπαιδευτικού αυξάνοντας την αγάπη των μαθητών του προς το μάθημα των μαθηματικών.
- Το θεώρημα του παπαγάλου του Ντενί Γκέτζ (Le theoreme du perroguet: Denis Guedj), εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, μετάφραση Τεύκρου Μιχαηλίδη: Είναι ένα μυθιστόρημα που αναφέρεται στην εξιχνίαση του περίεργου θανάτου ενός ατόμου από τους φίλους του που αναζητούν τη λύση του μυστηρίου μέσα από τις σελίδες μαθηματικών βιβλίων. Ιστορικό ταξίδι μέσα στους αιώνες με όχημα αυτό το βιβλίο, που μέσα από την φανταστική ιστορία ενός βιβλιοπώλη και της παρέας του, που κληρονομούν μια βιβλιοθήκη μαθηματικών συγγραμμάτων, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με τον κόσμο των Μαθηματικών. Το Θεώρημα του παπαγάλου έτσι όπως είναι γραμμένο γίνεται ένα ευκολοδιάβαστο μυθιστόρημα που ταξιδεύει ακόμη και τον αμύητο αναγνώστη στη χώρα των αριθμών και δείχνει και ένα διαφορετικό τρόπο για να μάθει και να αγαπήσει ο καθένας μας τα μαθηματικά.
- Επιστολές σε μια νεαρή μαθηματικό του Ian Stewart (Letters to a young mathematician), εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ, Αθήνα 2008, μετάφραση Στάμος Τσιτσώνης: Είναι ένα βιβλίο που θα μπορούσε να προταθεί στους μαθητές μας και ιδιαίτερα σε αυτούς που μας κάνουν τη συνηθισμένη αλλά αιχμηρή ερώτηση ” και πού μας χρειάζονται κύριε τα μαθηματικά;”. Παρουσιάζει μια σειρά επιστολών που απευθύνονται σε μια κοπέλα από τότε που είναι μαθήτρια λυκείου και διαρκούν μέχρι τα φοιτητικά της χρόνια στο πανεπιστήμιο, την αναγόρευσή της ως επίκουρη καθηγήτρια και φτάνουν μέχρι την είσοδό της στην ελεύθερη αγορά εργασίας. Μέσα από τις επιστολές επιχειρείται να δοθεί απάντηση στις απορίες της σχετικά με τα μαθηματικά, όπως τι είναι μαθηματικά; τι χρειάζονται; πως μπορείς να τα σπουδάσεις; πως μπορείς να τα διδάξεις; τι είναι η μαθηματική σκέψη; μέχρι πού φτάνουν τα όρια των μαθηματικών; κ.ά. Μέσα από τις επιστολές, αρκετά συχνά επιχειρείται μια ιστορική περιπλάνηση στον μαθηματικό κόσμο.
- Υπόθεση Ρίμαν του John Derbyshire (Prime Obsession), εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ, Αθήνα 2006, μετάφραση Τεύκρος Μιχαηλίδης: Στα κεφάλαια του βιβλίου με περιττή αρίθμηση παρουσιάζεται το μαθηματικό υπόστρωμα που οδηγεί τον αναγνώστη στην κατανόηση του προβλήματος. Εκεί, θα αντλήσει ο εκπαιδευτικός ιδέες και θα δεί πρωτότυπες διδακτικές προσεγγίσεις που μπορεί να τις αξιοποιήσει ως υλικό για να εμπλουτίσει το μάθημα στην τάξη του. Στα κεφάλαια του βιβλίου με άρτια αρίθμηση βρίσκονται ιστορικές και βιογραφικές πληροφορίες για το πρόβλημα. Εδώ, ο συγγραφέας παρουσιάζει τους ήρωες και τα γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαπραγμάτευση του προβλήματος. Ταυτόχρονα, δίνει πλήθος πληροφοριών για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος. Το βιβλίο είναι συναρπαστικό για τον μαθηματικό αναγνώστη και δεν πρόκειται να τον δυσκολέψει παρόλο που σε κάποια σημεία κάνει αναφορά προχωρημένων μαθηματικών εννοιών, όμως για τον απλό αναγνώστη ίσως υπάρξουν κάποια προβλήματα κατανόησης.
- Ο πρίγκιπας των μαθηματικών της M. Tent (The prince of mathematics, Carl Friedrich Gauss), εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ, Αθήνα 2007, μετάφραση Στάμος Τσιτσώνης: Είναι η βιογραφία του Gauss και είναι αποτέλεσμα της συναναστροφής της συγγραφέως του βιβλίου (καθηγήτρια των Μαθηματικών στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ) με τους μαθητές της. Όπως λέει και η ίδια τα παιδιά ήθελαν να πληροφορηθούν περισσότερα και εγώ με τη σειρά μου αναγκάστηκα να μάθω περισσότερα.Στην εισαγωγή φαίνονται καθαρά τα ερεθίσματα της συγγραφέως, τη βοήθεια που τις παρείχαν και ο τρόπος που έκανε την έρευνα. Στο μέρος Ι και το πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται η περίφημη ιστορία της απευθείας εύρεσης του αθροίσματος των 100 πρώτων θετικών ακεραίων αριθμών από τον Gauss που ήταν τότε μαθητής δημοτικού . Στο 6ο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται η επαφή του Gauss με προχωρημένες μαθηματικές έννοιες όπως το 5ο αίτημα μέσω της μελέτης των Στοιχείων του Ευκλείδη, το θεμελιώδες θεώρημα της Άλγεβρας, τα άπειρα αθροίσματα και το παράδοξο του Ζήνωνα. Στο μέρος ΙΙ και το πρώτο κεφάλαιο σε ηλικία 11 ετών φαίνεται η εμπλοκή του με τους άρρητους, ενώ στο δεύτερο κεφάλαιο πάλι το 5ο αίτημα, η αδυναμία απόδειξής του και οι πρώτες σκέψεις για τις μη ευκλείδειες γεωμετρίες. Στο τρίτο κεφάλαιο η κατασκευή του κανονικού 17γωνου, στο πέμπτο κεφάλαιο οι τρίγωνοι αριθμοί και στο έκτο η θεωρία αριθμών και ο προσδιορισμός της ημερομηνίας του Πάσχα. Στο μέρος ΙΙΙ και στο πρώτο κεφάλαιο καταθέτει σε ηλικία 22 ετών τη διδακτορική του διατριβή για το θεμελιώδες θεώρημα της Άλγεβρας, εξηγώντας σε ποιο σημείο έσφαλε ο Euler και o Lagrange.Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η δημοσιοποίηση της ελλειπτικής τροχιάς της Δήμητρας από τον Γκάους με τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων. Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζει τη θεωρία της κίνησης των ουρανίων σωμάτων που περιφέρονται γύρω από τον ήλιο σε κωνικές τομές και έπεται συνέχεια στα υπόλοιπα κεφάλαια του βιβλίου όπου φαίνονται εκτός από τις μαθηματικές και οι ανθρώπινες στιγμές του Gauss.Το βιβλίο θα μπορούσε σε διαθεματικό επίπεδο (Μαθηματικά, Φυσική, Αστρονομία και Ιστορία) να αποτελέσει πηγή εργασιών για τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου.
- Ο Θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ του Απόστολου Δοξιάδη, εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 2000: Είναι η ιστορία ενός νέου ανθρώπου, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά, που περιγράφει τη ζωή του θείου του που ήταν κάποτε φημισμένος μαθηματικός και ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην απόδειξη της εικασίας του Γκόλντμπαχ, η οποία είναι ένα ανοικτό πρόβλημα μέχρι σήμερα στα μαθηματικά. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου φαίνεται ο τρόπος ζωής της μαθηματικής κοινότητας με τους ενδοιασμούς της και τα εναλλασσόμενα έντονα συναισθήματα της δημιουργίας και της αποτυχίας. Επίσης, γίνεται εμφανές το αίσθημα του μελλοντικού λάθους, της ντροπής και του ενδεχόμενου της απόρριψης από την μαθηματική κοινότητα του αποτυχημένου. Έτσι, και ο ήρωας της ιστορίας, ο θείος Πέτρος, προσπαθώντας μέχρι τελευταία στιγμή της ζωής του να αποδείξει την εικασία του Γκόλντμπαχ διηγήθηκε στον ανεψιό του την προσωπική του ιστορία. Τις αποτυχίες του, τις επιτυχίες του που, όμως, δεν δημοσίευσε στην ώρα τους με σκοπό να πετύχει κάτι μεγαλύτερο και που τελικά έγιναν επιτυχίες μεταγενέστερών του μαθηματικών. Την απόσυρσή του από την ενεργό δράση μετά την διατύπωση και απόδειξη του θεωρήματος της μη πληρότητας και το τέλος του. Το βιβλίο κατάφερε να συνδέσει τα φανταστικά πρόσωπα της ιστορίας του με τα πραγματικά της ιστορίας των μαθηματικών. Σε αυτό το σημείο μπορεί να υπάρξει διδακτική αξιοποίηση του μυθιστορήματος από τον εκπαιδευτικό. Έτσι, αναθέτοντας εργασίες, μετά την ανάγνωση του βιβλίου, μπορούν να αποκαλύψουν οι μαθητές του πτυχές της ιστορίας των μαθηματικών που υπήρξαν σημαντικές για τη θεμελίωσή τους και να δώσει, έτσι, διαφορετική ποιότητα στο μάθημά του.
|
