Tο βράδυ της αστροπαρατήρησης της 13ης Απριλίου 2016 στην αυλή του σχολείου παρουσιάστηκε και η εργασία των μαθητών που εκπόνησαν φέτος πολιτιστικό πρόγραμμα με θέμα:
“Από την ιστορία των μαθηματικών και της φυσικής: η μέτρηση της περιφέρειας της Γης με τη μέθοδο του Ερατοσθένη”.
Λίγα λόγια για την ιστορία του πειράματος
Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενη ανάρτηση, ο Ερατοσθένης (3οςπ.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, όπου σε έναν πάπυρο διάβασε ότι το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), στα νότια όρια της πόλης Συήνη (Ασσουάν), οι κατακόρυφοι στύλοι δεν ρίχνουν καθόλου σκιά και ο Ήλιος καθρεφτίζεται ακριβώς στον πυθμένα ενός πηγαδιού (δηλαδή, βρίσκεται στο Ζενίθ του τόπου). Ως επιστήμονας, λοιπόν, ο Ερατοσθένης διερωτήθηκε, εάν συμβαίνει το ίδιο ταυτόχρονα και σε μια άλλη πόλη πχ. στην Αλεξάνδρεια. Όμως στην Αλεξάνδρεια, κατά την ίδια μέρα και ώρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά.
Αν η Γη ήταν επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δυο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε και οι δυο να ρίχνουν σκιά. Αφού, λοιπόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, τι μπορεί να συμβαίνει; Την απάντηση έδωσε ο Ερατοσθένης υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της Γης δεν είναι επίπεδη αλλά σφαιρική. Αυτό το συμπέρασμα είναι, προφανώς, θεμελιώδους σημασίας και επιπλέον επέτρεψε στον Ερατοσθένη να προσδιορίσει την ακτίνα και το μήκος της περιφέρειάς της Γης. Πραγματικά, από το μήκος της σκιάς υπολογίζεται αμέσως η διαφορά των γεωγραφικών πλατών των δύο πόλεων, ίση περίπου με 7 μοίρες. Επειδή η απόσταση των δύο πόλεων ήταν γνωστή από αφηγήσεις βηματιστών και ίση περίπου με 800 Km (φημολογείται ότι ο Ερατοσθένης μίσθωσε βηματιστές για τη μέτρησή της), η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε ίση με 40000 Km.
Αυτή είναι η σωστή απάντηση και ο Ερατοσθένης την έδωσε χρησιμοποιώντας ως μόνα εργαλεία ράβδους, μάτια, πόδια, μυαλό με απλότητα σκέψης και επινοητικότητα. Το λάθος στον υπολογισμό ήταν μόνο 2%, ένα πραγματικά αξιοσημείωτο επίτευγμα για περίπου πριν από 2,5 χιλιετίες. Άρα, ο Ερατοσθένης ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μέτρησε τις διαστάσεις του πλανήτη Γη, γι’ αυτό και θεωρείται δημιουργός της μαθηματικής γεωγραφίας.
Στην ομάδα του σχολείου πουν ασχολήθηκαν με την δράση αυτή συμμετείχαν οι μαθητές:
Αθηνά Τζιαρού, Κωνσταντίνος Παπαμιχελάκης, Αλέξης Γιαννούλας, Σπύρος Μπάλτσας, Μιχάλης Κακουλίδης, Χρήστος Σταυρούδης
Την δράση μας πλαισίωσαν επίσης και άλλοι μαθητές και μαθήτριες.
Συντονίστριες οι καθηγήτριες: Δέσποινα Πανακλερίδου, ΠΕ04 και Ευδοξία Πάτκου ΠΕ19&ΠΕ04.
Στο πλαίσιο του προγράμματος πραγματοποιήσαμε δύο επισκέψεις.
α) Στον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας, όπου παρακολουθήσαμε το σεμινάριο:”Οι κινήσεις της Γης” από τον κ. Δημήτρη Γιαννόπουλο που μας παρείχε χρήσιμο υλικό και
β) στο Αστεροσκοπείο (ΑΠΘ) όπου παρατηρήσαμε τον Ήλιο και μας μίλησε ο καθηγητής Αστρονομίας κ. Γιάννης Σειραδάκης.
Εδώ μπορείτε να δείτε όλη την εργασία των μαθητών σε prezi
Στο πλαίσιο της παρουσίασης του προγράμματος, προβλήθηκε και η ταινία -ντοκυμαντέρ “Ερατοσθένης η κινητή βιβλιοθήκη” του Κωνσταντίνου Βάκκα που περιγράφει την περιπέτεια της ζωής και του έργου του πανεπιστήμονα Ερατοσθένη . Η ταινία αυτή συμμετείχε στο 18ο φεστιβάλ ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο 2016 και ευχαριστούμε πολύ τον κ, Βάκκα για την προσφορά του.
