Καθώς κοιτάμε μπροστά σε μακροπρόθεσμες διαστημικές αποστολές, μία από τις μεγάλες προκλήσεις είναι να βρούμε πώς να παρέχουμε υγιεινή και βιώσιμη τροφή στους αστροναύτες. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η ESA υποστήριξε δύο ερευνητικές ομάδες για να διερευνήσουν τη δυνατότητα καλλιέργειας κρέατος στο διάστημα.
Χθες το βράδυ, 5 Νοεμβρίου 2023, παρατηρήθηκε σέλας από περιοχές της βόρειας Ελλάδας, ένα φαινόμενο που σπάνια παρατηρούμε στη χώρα μας.
H μαγνητική καταιγίδα που καταγράφηκε χθες χαρακτηρίζεται έντασης G3 (στην κλίμακα από G1 έως G5).
Το σέλας δημιουργείται από ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας, που καθώς κινούνται ελικοειδώς κατά μήκος των δυναμικών γραμμών του γεωμαγνητικού πεδίου, πλησιάζουν ενίοτε την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης, συγκρούονται με άτομα και μόρια αζώτου και οξυγόνου και τα διεγείρουν ενεργειακά. Τα διεγερμένα άτομα και μόρια, για να επανέλθουν στην αρχική, σταθερή κατάσταση ενεργειακής ισορροπίας, εκπέμπουν την περίσσεια ενέργειας υπό τη μορφή ορατής ακτινοβολίας.
Το κόκκινο χρώμα του σέλαος εκπέμπεται από διεγερμένο ατομικό οξυγόνο κατά την σύγκρουσή του με ηλεκτρόνια της γήινης μαγνητόσφαιρας. Η μορφή του σέλαος μπορεί να παρομοιαστεί με κινούμενες, λαμπρές, χρωματιστές ουράνιες κουρτίνες φωτός.
Η ένταση μιας μαγνητικής καταιγίδας περιγράφεται από τον γεωμαγνητικό δείκτη Dst, ο οποίος εκφράζει την μεταβολή του μαγνητικού πεδίου της Γης, όπως μετράται στο έδαφος. Η τιμή του χθες έπεσε στα -165 nT, το οποίο χαρακτηρίζει μια ισχυρή μαγνητική καταιγίδα.
Τον δείκτη αυτόν μπορείτε να τον παρακολουθείτε ζωντανά από την ακόλουθη βάση δεδομένων: https://wdc.kugi.kyoto-u.ac.jp/dst_realtime/presentmonth/index.html?fbclid=IwAR09jDfiDR7X7crUNiF9rOACdwbRMPaDDSn8fU4dP05brW33w8tM0OzrcSc
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε επίσης να βλέπετε καθημερινά φωτογραφίες σέλαος από χώρες βόρειων γεωγραφικών πλατών: https://spaceweathergallery2.com/index.php?title=aurora
Μετρήσεις από τον δορυφόρο Copernicus Sentinel-5P δείχνουν ότι η φετινή τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική είναι μία από τις μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί. Η τρύπα, η οποία είναι αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «περιοχή που καταστρέφει το όζον», έφτασε σε μέγεθος 26 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. Αυτό είναι περίπου τρεις φορές το μέγεθος της Βραζιλίας.
Το μέγεθος της τρύπας του όζοντος κυμαίνεται σε τακτική βάση. Από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο, η τρύπα του όζοντος αυξάνεται σε μέγεθος – φτάνοντας στο μέγιστο από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου. Όταν οι θερμοκρασίες ψηλά στη στρατόσφαιρα αρχίζουν να αυξάνονται στο νότιο ημισφαίριο, η καταστροφή του όζοντος επιβραδύνεται, η πολική δίνη εξασθενεί και τελικά καταρρέει και μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου τα επίπεδα του όζοντος επιστρέφουν στο φυσιολογικό.
Εκτοξεύτηκε τον Οκτώβριο του 2017, ο Copernicus Sentinel-5P – συντομογραφία του Sentinel-5 Precursor – είναι ο πρώτος δορυφόρος Copernicus που είναι αφιερωμένος στην παρακολούθηση της ατμόσφαιράς μας. Αποτελεί μέρος του στόλου των αποστολών Copernicus Sentinel που αναπτύσσει η ESA για το πρόγραμμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο δορυφόρος φέρει ένα προηγμένο φασματόμετρο πολυφασματικής απεικόνισης που ονομάζεται Tropomi. Ανιχνεύει τα μοναδικά δακτυλικά αποτυπώματα των ατμοσφαιρικών αερίων σε διαφορετικά μέρη του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος για να απεικονίσει ένα ευρύ φάσμα ρύπων με μεγαλύτερη ακρίβεια και υψηλότερη χωρική ανάλυση από ποτέ.
Οι μετρήσεις του συνολικού όζοντος Tropomi υποβάλλονται σε επεξεργασία εντός του επίγειου τμήματος Sentinel-5P στο Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο ( DLR ) χρησιμοποιώντας αλγόριθμους που έχουν αναπτυχθεί από την DLR και το Βασιλικό Ινστιτούτο Διαστημικής Αερονομίας του Βελγίου (BIRA-IASB).
Ο Diego Loyola, ανώτερος επιστήμονας της DLR, σχολίασε: «Τα προϊόντα ολικού όζοντος Sentinel-5P έχουν ακρίβεια σε ποσοστό σε σύγκριση με τα επίγεια δεδομένα και αυτό μας επιτρέπει να παρακολουθούμε στενά τη στιβάδα του όζοντος και την εξέλιξή της. Οι μετρήσεις Tropomi επεκτείνουν το παγκόσμιο αρχείο δεδομένων του όζοντος των ευρωπαϊκών δορυφορικών αισθητήρων που καλύπτουν σχεδόν τρεις δεκαετίες».
Το προϊόν ολικής στήλης όζοντος Sentinel-5P παρέχεται εντός τριών ωρών μετά το χρόνο μέτρησης στην Υπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας Copernicus ( CAMS ). Το CAMS, το οποίο υλοποιείται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού ( ECMWF ) για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνει αυτά τα δεδομένα όζοντος Sentinel-5P σχεδόν σε πραγματικό χρόνο στην ανάλυση δεδομένων και στο σύστημα πρόβλεψής τους.
Η ανώτερη επιστήμονας της CAMS, Antje Inness, δήλωσε: «Η επιχειρησιακή υπηρεσία παρακολούθησης και πρόβλεψης του όζοντος δείχνει ότι η τρύπα του όζοντος του 2023 ξεκίνησε νωρίς και έχει αυξηθεί γρήγορα από τα μέσα Αυγούστου. Έφτασε σε μέγεθος πάνω από 26 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις 16 Σεπτεμβρίου, καθιστώντας την μια από τις μεγαλύτερες τρύπες του όζοντος που έχουν καταγραφεί. Τα δεδομένα του όζοντος Tropomi αποτελούν ένα σημαντικό σύνολο δεδομένων για την ανάλυση του όζοντος».
Η μεταβλητότητα του μεγέθους της τρύπας του όζοντος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την ισχύ μιας ζώνης ισχυρού ανέμου που ρέει γύρω από την περιοχή της Ανταρκτικής. Αυτή η ισχυρή ζώνη ανέμου είναι άμεση συνέπεια της περιστροφής της Γης και των ισχυρών διαφορών θερμοκρασίας μεταξύ των πολικών και των μέτριων γεωγραφικών πλάτη.
Εάν η ζώνη του ανέμου είναι ισχυρή, λειτουργεί σαν φράγμα: οι μάζες αέρα μεταξύ πολικών και εύκρατων γεωγραφικών πλάτη δεν μπορούν πλέον να ανταλλάσσονται. Στη συνέχεια, οι αέριες μάζες παραμένουν απομονωμένες στα πολικά γεωγραφικά πλάτη και ψύχονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Αν και μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να συζητήσουμε τους λόγους πίσω από τις τρέχουσες συγκεντρώσεις όζοντος, ορισμένοι ερευνητές εικάζουν ότι τα ασυνήθιστα μοτίβα του όζοντος φέτος θα μπορούσαν να σχετίζονται με την έκρηξη του Hunga Tonga-Hunga Ha’apai τον Ιανουάριο του 2022.
Χάρη στην ικανότητά τους να απορροφούν και να αποθηκεύουν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, τα δάση έχουν από καιρό αναγνωριστεί ως βασικό εργαλείο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής – αλλά δεν είναι όλα τα δάση ίσα. Νέα έρευνα που βασίζεται σε δεδομένα από τη δορυφορική αποστολή SMOS της ESA διαπίστωσε ότι, παραδόξως, τα νεαρά δέντρα είναι πρωταθλητές στη δέσμευση άνθρακα.
Για να κατανοήσουν καλύτερα την πολυπλοκότητα του κλιματικού μας συστήματος και να προβλέψουν τις επιπτώσεις της αλλαγής, οι επιστήμονες πρέπει να είναι σε θέση να υπολογίζουν την αποθήκευση άνθρακα. Ωστόσο, οι προσπάθειές τους ματαιώθηκαν από την αβεβαιότητα όσον αφορά τον άνθρακα που περιέχεται στη βλάστηση στη στεριά, καθιστώντας δύσκολη την εκτίμηση του παγκόσμιου ισοζυγίου άνθρακα – μέχρι τώρα.
Μια εργασία που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Geosciences περιγράφει πώς οι επιστήμονες που χρηματοδοτούνται από την ESA παρατήρησαν, για πρώτη φορά, άμεσα πώς τα επίγεια αποθέματα άνθρακα έχουν αλλάξει σε περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα χρησιμοποιώντας παρατηρήσεις από τον δορυφόρο SMOS της ESA.
Τα αποτελέσματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την αποτελεσματική παρακολούθηση της προόδου προς τους καθαρούς μηδενικούς στόχους έως το 2050, όπως ορίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού .
Η ομάδα, με επικεφαλής ερευνητές στο Γαλλικό Εργαστήριο Επιστημών του Κλιματισμού και Περιβάλλοντος (LSCE), διαπίστωσε ότι τα χερσαία αποθέματα άνθρακα αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 510 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως κατά την περίοδο μελέτης 2010-2019.
Το κέρδος σε πλούσια σε άνθρακα βιομάζα προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τα βόρεια και εύκρατα δάση, με τα τροπικά δάση να προσθέτουν μόνο μικρές αυξήσεις σε άνθρακα – αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών και των γεωργικών διαταραχών.
Παραδόξως, η έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Climate Change Initiative RECCAP-2 της ESA, διαπίστωσε ότι τα νεαρά και μεσήλικα δάση – που περιλαμβάνουν δέντρα ηλικίας μεταξύ 50 και 140 ετών – έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στην απορρόφηση του ατμοσφαιρικού άνθρακα και στη συσσώρευση βιομάζας .
Ωστόσο, τα δάση ηλικίας 140 ετών και άνω ήταν περίπου ουδέτερα από άνθρακα, κάτι που είναι το αντίθετο από τις προβλέψεις των μοντέλων βλάστησης.
του Στέφανου Τραχανά
Αφιερώνεται σε όλους τους ανθρώπους των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης και του Mathesis.
Χωρίς αυτούς δεν θα ήμουν σήμερα εδώ.
Το βραβείο ανήκει σε όλους μας.
Η ομιλία διηγείται πέντε σύντομες ιστορίες που οδηγούν όλες σε ένα κοινό συμπέρασμα, σε ένα «δίδαγμα».
Ας αρχίσουμε όπως στα παραμύθια: Μια φορά κι έναν καιρό… Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, ήταν ένα χωριό της Ανατολικής Κρήτης από τη φτωχή μεριά του κόλπου του Μεραμπέλου, δηλαδή απέναντι από την πλούσιά του μεριά που ήταν πάντα για μας η πλευρά του Αγίου Νικολάου. Εκεί, λοιπόν, στις ρίζες των στειακών βουνών ήταν ένα χωριό που λέγεται Καβούσι και ήταν το χωριό του μεγάλου παιδιού που βρίσκεται σήμερα μπροστά σας με αισθήματα ευγνωμοσύνης για την τιμή που του κάνατε και τα γενναιόδωρα λόγια που ειπώθηκαν.
Σ’ αυτό το χωριό –στη φτωχή μεριά του κόλπου– γεννήθηκε και μεγάλωσε εκείνο το παιδί κι ένα από τα πρώτα πράγματα που κίνησαν την περιέργειά του –εκτός από τα φωτάκια που τρεμόσβηναν στον ουρανό και του είπαν πως αυτά τα λέμε άστρα και είναι δουλειά ενός ουράνιου καντηλανάφτη να τα ανάβει κάθε βράδυ– του κίνησαν λοιπόν την περιέργεια και κάποια άλλα φωτάκια που έβλεπε από το δώμα του σπιτιού του, κοιτάζοντας προς την πλούσια μεριά του κόλπου. Και τότε άκουσε για πρώτη φορά για μέρη που λέγονται πόλεις και όπου οι άνθρωποι δεν ανάβουν λύχνους το βράδυ, γιατί έχουν ηλεκτρισμό! Μια παράξενη λέξη που τον μάγεψε!
Κανείς από τους παππούδες αυτού του παιδιού δεν είχε πάει ποτέ σχολείο, ο πατέρας του (που τον έχασε πολύ γρήγορα) μόλις μέχρι την Τρίτη Δημοτικού και η σπουδαγμένη της οικογένειας ήταν η μάνα του που το είχε τελειώσει.
Όμως η λαχτάρα για τα γράμματα όλων τους –γονιών, παππούδων και όλου του χωριού– ήταν τόση και η αγάπη της δασκάλας του, της Μαρίας Μουτσάκη, ακόμα μεγαλύτερη, ώστε εκείνο το μικρό παιδί, που κοιτούσε με θαυμασμό τη μεγάλη πόλη προς την πλούσια μεριά του κόλπου, να πάρει τελικά αρκετή φόρα και να φτάσει κάποτε –έχοντας αποφοιτήσει πρώτα από τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ (όπου σπούδασε με κρατική υποτροφία) και ύστερα από έναν χρόνο μεταπτυχιακών σπουδών στη θεωρητική φυσική στον Δημόκριτο (πάλι με υποτροφία)– να φτάσει λοιπόν έως και την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αναζητώντας όλο και καλύτερες απαντήσεις στα παράξενα εκείνα παιδικά ερωτήματα για τα ουράνια ή τα γήινα φωτάκια.
Και έτσι έμαθε, μεταξύ άλλων, ότι τα ουράνια φωτάκια τα ανάβει κάποιος ονόματι Χάιζενμπεργκ και τα γήινα ένας άλλος ονόματι Μάξγουελ. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία!
Τίποτα το ασυνήθιστο στην ιστορία μας μέχρι τώρα. Με εξαίρεση το αμερικανικό της κομμάτι, αυτή ήταν η τυπική πορεία εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών από οικογένειες φτωχών γεωργών της δεκαετίας του ’50 έως και του ’70, τα οποία κατάφεραν να σπουδάσουν και να ανανεώσουν ταυτόχρονα την ίδια τη χώρα χάρη στη θέληση, τον δυναμισμό και την εργατικότητα με την οποία τα όπλισε η ταπεινή καταγωγή τους.
Κι όλα αυτά χάρις και σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που εκείνα τουλάχιστον τα χρόνια μπόρεσε να ανταποκριθεί στη βασική αποστολή του που πιστεύω πως ήταν, και πρέπει να συνεχίσει να είναι, τούτη: Να μειώνει όσο γίνεται τις συνέπειες των κοινωνικών ανισοτήτων πάνω στα ίδια τα παιδιά. Ώστε οι εκπαιδευτικές τουλάχιστον ευκαιρίες να είναι οι ίδιες για όλα. Να εξαρτώνται μόνο από τις ικανότητές τους και όχι από την οικονομική επιφάνεια ή την κοινωνική θέση της οικογένειάς τους.
Σ’ αυτόν τον ρόλο του εξισωτή ευκαιριών, το εκπαιδευτικό μας σύστημα ανταποκρίθηκε με υποδειγματικό τρόπο για πολλά-πολλά χρόνια. Δεν είμαι βέβαιος ότι συνεχίζει να το κάνει εξίσου αποτελεσματικά σήμερα.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το: https://researchersnight.gr/
Για να συμμετάσχετε, απλώς κλείστε το ραντεβού σας εδώ:
…
Την στιγμή αυτή ο Ήλιος θα φτάσει στο σημείο της Φθινοπωρινής Ισημερίας, δηλαδή στην μία από τις δύο τομές των δύο μεγάλων κύκλων του ουρανού της Εκλειπτικής (που είναι η φαινόμενη τροχιά του Ήλιου ανάμεσα στους αστερισμούς) και του Ουράνιου Ισημερινού (που είναι η προέκταση του Γήινου Ισημερινού στον Ουράνιο θόλο). Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Ο υπολογισμός του Έτους των 365,25 ημερών έγινε από την αρχαιότητα με την παρατήρηση της επίδρασης που έχει πάνω στην Γη η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, η επίδραση δηλαδή του κύκλου των εποχών! Είναι η επαναλαμβανόμενη παρέλαση της Άνοιξης, του Καλοκαιριού, του Φθινοπώρου και του Χειμώνα! Κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία. Επειδή λοιπόν εμείς βλέπουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία κάθε μέρα, μας φαίνεται ότι ο Ήλιος βρίσκεται μπροστά από διαφορετικά άστρα. Έτσι κάθε φορά που η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, μας φαίνεται ότι ήταν ο Ήλιος αυτός που συμπλήρωσε έναν κύκλο γύρω από τη Γη, πάνω στην εκλειπτική. Η εκλειπτική δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απεικόνιση, ή η προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.
Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του ισημερινού της Γης και την αποτύπωσή του πάνω στον ουράνιο θόλο), θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δεν συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά (περίπου 23,5 μοίρες), λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής», και τα δύο σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».
Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται «εαρινό ισημερινό σημείο», και από την ημέρα αυτή αρχίζει η άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται «φθινοπωρινό ισημερινό σημείο», και από την ημέρα αυτή αρχίζει το φθινόπωρο. Η κάθοδος, όμως, του Ήλιου θα συνεχιστεί μέχρις ότου, γύρω στις 22 Δεκεμβρίου, θα φτάσει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του που ονομάζεται χειμερινό τροπικό σημείο, ή απλά χειμερινή τροπή ή χειμερινό ηλιοστάσιο. Από την ημέρα αυτή θα αρχίσει ο Χειμώνας. Αλλά από κει κι έπειτα ο Ήλιος σταματάει να κατέρχεται και ξαναρχίζει και πάλι να σκαρφαλώνει, κάθε μέρα όλο και πιο ψηλά.
Και ο κύκλος των εποχών τελειώνει με τον Ήλιο και πάλι στην εαρινή ισημερία, με το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό της άνοιξης, που καλωσοριζόταν από τους ανθρώπους με μεγάλη χαρά και αγαλλίαση, διότι στον ερχομό της έβλεπαν το τέλος του χειμώνα και των στερήσεών τους, του κρύου και του θανάτου. Την άνοιξη τα χιόνια έλιωναν και χάνονταν, τα χόρτα και τα αγριολούλουδα των λιβαδιών ξαναφούντωναν, ο καιρός ημέρευε και γινόταν θερμότερος και τα μπουμπούκια εμφανίζονταν ξανά στα δένδρα. Έβλεπαν τη ζωή να ξαναγυρίζει στη Γη. Με την άφιξη της άνοιξης οι μέρες θα μεγάλωναν, ο καιρός θα γλύκαινε και καλύτερες μέρες θα έρχονταν και πάλι. Πώς, λοιπόν, να παραξενευτεί κανείς που στα παλιά τα χρόνια γιόρταζαν την πρώτη ημέρα της άνοιξης, την εαρινή ισημερία, σαν πρωτοχρονιά, σαν αρχή ενός καινούργιου χρόνου, σαν εποχή της αναγέννησης της φύσης; Ήταν πραγματικά ο θάνατος του σκότους και η γέννηση του φωτός.
Οι αλλαγές των εποχών, άλλωστε, είχαν για τους αρχαίους τεράστια σημασία, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την εμφάνιση της γεωργίας πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Γι’ αυτό, η διάρκεια ενός ηλιακού έτους έπρεπε να μετρηθεί επακριβώς, επειδή η σπορά, η συγκομιδή και οι άλλες γεωργικές ασχολίες εξαρτώνταν από τις αλλαγές των εποχών. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου παράξενο που ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεός, αφού γι’ αυτούς ο Ήλιος ήταν ο δημιουργός των εποχών του έτους και του κύκλου των φαινομένων και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές: από τη σπορά ως τη βλάστηση και από την ανθοφορία ως τη συγκομιδή.
Κείμενο από τον Διονύση Σιμόπουλο . Ευγενίδειο Ίδρυμα.
Ο φυσικός Βέρνερ Χάιζενμπεργκ έχει πει «Όταν συναντήσω τον Θεό, θα του θέσω δύο ερωτήματα: Γιατί σχετικότητα και γιατί στροβιλισμός; Πιστεύω ότι θα έχει μια απάντηση για το πρώτο». Παρόλο που η τυρβώδης ροή είναι δυσνόητη μαθηματικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τέχνη για να την παραστήσουμε. Η Ναταλία Σαιντ Κλαιρ δείχνει πώς ο Βαν Γκογκ παρουσίασε το βαθύ μυστήριο της κίνησης, των ρευστών και του φωτός, στα έργα του. Μάθημα από τη Ναταλία Σεν Κλερ, κινούμενα σχέδια από τον Άβι Όφερ.
Tο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα: από αριστερά προς τα δεξιά αυξάνεται η συχνότητα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (και μικραίνει το μήκος κύματος)
Όλοι γνωρίζουμε ότι μαυρίζουμε όταν εκτεθούμε σε υπεριώδες φως, αλλά όχι σε ορατό και, πολύ περισσότερο, σε υπέρυθρο. Το οποίο σημαίνει, βεβαίως, ότι οι χημικές αντιδράσεις που προκαλούν το μαύρισμα ενεργοποιούνται μόνο όταν η συχνότητα της προσπίπτουσας ακτινοβολίας υπερβεί μια ορισμένη τιμή. Η ερμηνεία του φαινομένου αυτού είναι ίδια με την ερμηνεία του φωτοηλεκτρικού φαινομένου.
Η υπόθεση του Αϊνστάιν για την ερμηνεία του φωτοηλεκτρικού φαινομένου: «Το ηλεκτρομαγνητικό κύμα αποτελείται από φωτόνια ενέργειας E=hf, όπου h η σταθερά του Planck και f η συχνότητα του κύματος»
Για να συμβεί μια χημική αντίδραση πρέπει να δοθεί στα αντιδρώντα μόρια μια ελάχιστη χαρακτηριστική ενέργεια. Αν η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είχε τον συνεχή χαρακτήρα που της αποδίδει η κλασική φυσική, τότε η απαιτούμενη ενέργεια θα μπορούσε να απορροφηθεί σιγά-σιγά και επομένως η αντίδραση θα συνέβαινε ανεξάρτητα από την συχνότητα του προσπίπτοντος φωτός. Σε έναν τέτοιο κόσμο ακόμα και τα ραδιοφωνικά κύματα θα είχαν χημική δραστικότητα. Δηλαδή θα μαυρίζαμε ακόμα και δίπλα σε μια ραδιοφωνική κεραία! Το ότι τέτοια αλλόκοτα δεν συμβαίνουν, δείχνει πολύ καθαρά ότι η χημική δράση του φωτός έχει κβαντικό χαρακτήρα. Η απαιτούμενη ελάχιστη ενέργεια W προσλαμβάνεται σε μια μοναδική δόση με την απορρόφηση ενός φωτονίου. Έτσι, αν η φωτεινή συχνότητα f είναι μικρότερη από την τιμή fmin=W/h, τότε η αντίδραση δεν πρόκειται να συμβεί, όσο μεγάλη κι αν είναι η φωτεινή ένταση. Και είναι ευτύχημα ότι έτσι έχουν τα πράγματα. Γιατί αλλιώτικα … δεν θα υπήρχαμε! Χωρίς την κβάντωση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, τα ηλεκτρόνια των ατόμων και των μορίων θα απορροφούσαν συνεχώς ενέργεια από το φως οποιασδήποτε συχνότητας, με αναπόφευκτο τέλος την πλήρη διάλυση της ύλης. Σε έναν τέτοιο κόσμο η ύπαρξη σταθερών ατομικομοριακών δομών θα ήταν απολύτως αδύνατη. Διαπιστώνουμε δηλαδή, ότι η κβάντωση του φωτός δεν είναι ένα καπρίτσιο της φύσης αλλά μια αναγκαιότητα συνυφασμένη – ούτε λίγο ούτε πολύ – με την ίδια την ύπαρξή μας.
πηγή: Κβαντομηχανική Ι – Στέφανος Τραχανάς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
