Την σχολική χρονιά 2021-22 εκπονήσαμε στο σχολείο μας ένα  περιβαλλοντικό πρόγραμμα με τίτλο “Οι επιπτώσεις του ρέματος της Πυλαίας στο τοπικό κλίμα”, και το συνδυάσαμε με  το ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό project  “Climate Detectives” της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA). 

Στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα ασχοληθήκαμε περισσότερο με τα δεδομένα εδάφους, ενώ στο πρόγραμμα Climate Detectives της ESA κυρίως με τα δορυφορικά δεδομένα.

Στόχος μας ήταν να μελετήσουμε αν το ρέμα που διέρχεται από τη γειτονιά μας καθώς και η ύπαρξη ανοιχτών,  περιοχών βλάστηση έχει θετικό αντίκτυπο στο τοπικό μας κλίμα και, κατά συνέπεια, στην υγεία των κατοίκων. Το ρέμα, το οποίο στο παρελθόν συγκέντρωνε νερά από πολλά μικρότερα ρέματα, προερχόμενο από τις σημερινές περιοχές του Πανοράματος και των Ελαιώνων αποτελεί τεχνητό έργο και κατασκευάστηκε για την πρόληψη πλημμυρών.

Η μελέτη μας περιλάμβανε:

α) μετεωρολογικά δεδομένα από 5 μετεωρολογικούς σταθμούς που βρίσκονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα (δηλαδή αστικές, προαστιακές, ορεινές και ορεινές περιοχές).

β) δορυφορικά δεδομένα από το πρόγραμμα περιήγησης EO, τα οποία χρησιμοποιήσαμε για να μελετήσουμε το πως ήταν η περιοχή τα προηγούμενα χρόνια.

γ) ιστορικά δεδομένα βασισμένα σε αφηγήσεις ηλικιωμένων, οι οποίοι ζούσαν στην περιοχή από την παιδική τους ηλικία.

Τα συμπεράσματά μας

Καθώς ο μετεωρολογικός σταθμός κοντά στο ρέμα εγκαταστάθηκε μόλις φέτος, στο 2ο Δημοτικό Πυλαίας, δεν διαθέτει επαρκή δεδομένα. Έτσι,  χρησιμοποιήσαμε δεδομένα από πέντε κοντινούς σταθμούς, τα οποία περιείχαν μετρήσεις από τις αρχές του 2021.  Τα δεδομένα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία με το excel.  Ο μετεωρολογικός σταθμός που προσομοιώνει τον σταθμό Πυλαίας είναι αυτός του Πανοράματος. Τα στοιχεία έδειξαν ότι η μέση τιμή της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες από αυτόν τον σταθμό είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις αντίστοιχες αστικές περιοχές χωρίς μεγάλη βλάστηση (Κηφισιά) ή χωρίς βλάστηση (Τούμπα). Η  περιοχή των Ταγαράδων έχει περίπου τις ίδιες θερμοκρασίες και ο σταθμός του Λευκού Πύργου, αν και κοντά στη θάλασσα, δεν φαίνεται να έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Επίσης, ο βαθμός δυσφορίας Di όπως προκύπτει από το σταθμό Panorama για τους καλοκαιρινούς μήνες είναι σημαντικά χαμηλότερος από τις άλλες γύρω περιοχές. Μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα  στον συνημμένο σύνδεσμο.

Ωστόσο, επειδή η περιοχή της Πυλαίας βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο (80 μ.) από τον μετεωρολογικό σταθμό του Πανοράματος (250μ.) η θερμοκρασία είναι υψηλότερη, καθώς για κάθε 100 μ. σε υψόμετρο η θερμοκρασία μειώνεται κατά περίπου 0,5 ^o C.  Δυστυχώς, με τη μείωση, τα αποτελέσματα που πετύχαμε δεν δείχνουν μεγάλη υποστήριξη σε σχέση με το ερώτημά μας.

Το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη δεδομένων από μετεωρολογικό σταθμό στην Πυλαία και η σύνθετη τοπιογραφία της πόλης. Επιπλέον, η μελέτη χρησιμοποιεί μόνο δεδομένα του προηγούμενου έτους, δηλαδή το 2021.

Οι εικόνες που πήραμε από το διάστημα (EO Browser), μας βοήθησαν να περιγράψουμε την πορεία του ρέματος και να εντοπίσουμε τις πηγές του και πού χύνεται στη θάλασσα. Το ρέμα της Πυλαίας είναι ένα τεχνητό έργο, όπως προαναφέρθηκε.

Τα νερά των χειμάρρων έχουν ελαττωθεί και οι λόγοι μπορεί να είναι: η αστική επέκταση, η αλλαγή χρήσης του νερού, η ανάπτυξη ξανά (1929) του περιαστικού δάσους, αλλά κυρίως η κλιματική αλλαγή:

Υπάρχει  προβληματισμός που εκδηλώνεται από πολλές πλευρές για τη μείωση των υδάτινων ροών σε σύγκριση με παλαιότερες ιστορικές περιόδους. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Χορτιάτη, ενός βουνού με κλίμα πολύ ψυχρότερο από το σημερινό. Οι πάγοι και τα χιόνια που ήταν διαρκείς όλο το χρόνο στην κορυφή του βουνού, τώρα δεν διατηρούνται πάνω από ένα μήνα. Θα πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι αυτή η δραματική μείωση του χιονιού και του πάγου κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχε σημαντική επίπτωση και στη μείωση των υδάτων των ποταμών και των χειμάρρων που πηγάζουν από τις πλαγιές του και πρέπει να είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.

• Η εργασία μας είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της ESA εδώ
• Το σχολείο μας σημειώνεται στο χάρτη μαζί με άλλα σχολεία (του κόσμου) που συμμετείχαν στο πρόγραμμα  εδώ
• Η εργασία μας αναρτημένη είναι εδώ
• Και η παρουσίαση στο Φεστιβάλ περιβαλλοντικών και πολιτιστικών προγραμμάτων που έγινε στις 12 -5-2022 είναι εδώ 

• Στο πλαίσιο του προγράμματος συμμετείχαμε στο διαδικτυακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου “Το κλίμα αλλάζει! Εμείς;” που αφορούσε την κλιματική αλλαγή, τις αιτίες και τα αποτελέσματα της και τους τρόπους αντιμετώπισης της. Το τρίωρο αυτό πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2022  στο εργαστήριο πληροφορικής και το παρακολούθησαν όλο το Β1 και οι μαθητές/τριες των Climate Detectives.
• Παρακολουθήσαμε επίσης το Webinar της   ESA Climate Detectives “Ask a Scientist” στις 3 Μαρτίου 2022.
• Συνεργαστήκαμε με α) τον Μετεωρολόγο και Γεωλόγο κ. Σταύρο Κέππα που μας παραχώρησε και τα κλιματικά δεδομένα 10 μετεωρολογικών σταθμών, β) με τον Βιολόγο ερευνητή και συγγραφέα κ. Γεώργιο Μπλιώνη που μας μίλησε για τα ρέματα και τους χειμάρρους της Θεσσαλονίκης με ιστορικά και ερευνητικά στοιχεία και γ) τον εκπαιδευτικό Γεωλόγο κ. Αθ. Μπαταλαμά που μας ξενάγησε στο Ελαιόρεμα και μας μίλησε για τη ζωή των κατοίκων και τη σχέση τους με το ρέμα στην Πυλαία ,όταν αυτό είχε πολύ νερό, τις δεκαετίες 50-60 .

*Η ιδιαίτερη κατάσταση με την πανδημία του covid δεν μας επέτρεψε να πραγματοποιήσουμε τις επισκέψεις που θα θέλαμε. Υπάρχει όμως η διάθεση να συνεχίσουμε την επόμενη σχολική χρονιά με μεγαλύτερη έρευνα σε βάθος χρόνου και περισσότερη επεξεργασία με δορυφορικά δεδομένα.

Συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες από την Β τάξη και επιμελήθηκαν οι καθηγήτριες:

Ευδοξία Πάτκου  (ΠΕ86 κ ΠΕ0401)

Κατερίνα Καλίτση (ΠΕ0401)

Μάγδα Αραπίδου (ΠΕ0404)