Το αρχείο του Σχεδίου Υποβολής Προγράμματος σε μορφή word εδώ.
Ενδεικτική Θεματολογία Προγραμμάτων
Επίκαιρο θέμα για τη σχολική χρονιά 2016-17: Νοιάζομαι για το Περιβάλλον, φροντίζω την Υγεία μου, προωθώ τον Πολιτισμό
Ο παράγοντας της υγείας και της ευημερίας είναι ένας από 17 στόχους της Ατζέντας για την Αειφόρο Ανάπτυξη της προσεχούς
δεκαπενταετίας (2030 Agenda for Sustainable Development) (βλ. παρακάτω Παράρτημα 2). Υπάρχουν ισχυρά δεδομένα σχετικά με την επίδραση που έχουν στην ανθρώπινη υγεία οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και εμπορικές ή πολιτικές επιλογές. Η υγεία ενός ατόμου σε κάθε στάδιο της ζωής του επηρεάζει την υγεία του στο μέλλον και έχει σωρευτικά αποτελέσματα για την επόμενη γενιά. Η παγκόσμια στρατηγική αναγνωρίζει ως καθοριστικούς και ενισχυτικούς παράγοντες υγείας τη διατροφή, την εκπαίδευση, το νερό, τον καθαρό αέρα, την υγιεινή και τις υποδομές υγιεινής για την επίτευξη των στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην υγεία και ευημερία των γυναικών, των παιδιών και των εφήβων.
Το τρίπτυχο Επιβίωση, Ευημερία, Μετασχηματισμός καθοδηγεί την Ατζέντα 2030 για την Αειφόρο Ανάπτυξη στον τομέα της υγείας. Οι κυρίαρχοι στόχοι για τις γυναίκες, τα παιδιά και τους εφήβους είναι η καταπολέμηση της προβλέψιμης θνησιμότητας, η διασφάλιση της καλής υγείας και ο σημαντικός ρόλος τους για τη μετασχηματιστική αλλαγή και την αειφόρο ανάπτυξη
Επιβίωση: Εξάλειψη των προβλέψιμων θανάτων
Ευημερία: Εξασφάλιση υγείας και ευεξίας
Μετασχηματισμός: Επέκταση των κατάλληλων συνθηκών σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το καθαρό νερό και ο αέρας, η επαρκής υγιεινή, το ασφαλές εργασιακό και οικιακό περιβάλλον, οι δρόμοι, συμβάλλουν στην καλή υγεία. Αντίθετα μολυσμένο νερό, ρύπανση του αέρα, βιομηχανικά λύματα και άλλοι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι είναι σημαντικά αίτια ασθενειών, αναπηριών και πρόωρων θανάτων, συμβάλλουν και απορρέουν από την φτώχεια, η οποία πολλές φορές είναι διαγενεακή.
Τα στοιχεία για την υγεία των γυναικών, παιδιών και εφήβων είναι χειρότερα όταν οι άνθρωποι ζουν στο περιθώριο ή εκτός κοινωνίας, είναι θύματα διακρίσεων ή ζουν σε υποβαθμισμένες κοινότητες κυρίως στις περιοχές με χαμηλό εισόδημα, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Αν και μεγάλη πρόοδος έχει γίνει τις τελευταίες δεκαετίες, οι γυναίκες,τα παιδιά και οι έφηβοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις στον τομέα της υγείας, με πολλούς παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Ο πολιτισμός μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή τη διαδικασία εξέλιξης της κοινωνίας και κυρίως στη προετοιμασία της επόμενης γενιάς καθώς μέσα από διάφορες μορφές τέχνης μπορεί ευκολότερα να προσεγγίσουμε παιδιά και εφήβους και να τους ενημερώσουμε. Οι τέχνες (θέατρο, εικαστικά, χορός, λογοτεχνία κ.λπ.) μπορούν να αποτελέσουν το όχημα για την ψυχική καλλιέργεια των νέων, αλλά και να διαμορφώσουν αντιλήψεις και πρακτικές οι οποίες θα προωθήσουν το όραμα της Αειφόρου κοινωνίας. Στα πολιτιστικά προγράμματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναύσματα θεματολογίας και οι δεκαεπτά στόχοι για την Αειφόρο Ανάπτυξη που έχει θέσει η UNESCO. Οι στόχοι αυτοί μπορούν να αναπτυχθούν μέσα από διάφορες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης.
Ενδεικτικοί θεματικοί άξονες:
– Ασφαλές και υγιεινό σχολικό και οικιακό περιβάλλον
– Πηγές ρύπανσης στο τοπικό περιβάλλον και ενδεχόμενες επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων
– Η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η εκπαίδευση ως παράγοντες της δημόσιας υγείας
– Ζητήματα διατροφής (μέθοδοι καλλιέργειας τροφίμων, υγιεινή διατροφή)
– Η κατάσταση των φυσικών πόρων ως παράγοντας εξασφάλισης καλής υγείας και ευεξίας
– Οδική ασφάλεια (δίκτυο δρόμων, κυκλοφοριακή αγωγή, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων κ.λ.π.)
– Ασφάλεια και υγεία σε εργασιακό περιβάλλον
– Παρεμβάσεις και βελτιώσεις στο αστικό και σχολικό περιβάλλον με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών υγείας και υγιεινής
– Μέθοδοι πρόληψης των απορριμμάτων και διαχείρισης τους (μείωση της κατανάλωσης, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση)
– Περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία τη μητρότητα (την κύηση, το θηλασμό κ.λ.π.) και των παιδιών (παιδική θνησιμότητα, έκθεση σε ακτινοβολία, ανάπτυξη κ.λ.π.)
– Προώθηση καλών πρακτικών υγιεινής, οδικής ασφάλειας, ανακύκλωσης κ.λπ. μέσα από εικαστικές προσεγγίσεις
– Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων, προβλημάτων φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού κ.λπ. μέσα από την θεατρική πράξη
– Σχολικό περιβάλλον που προάγει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και εφήβων
Επίκαιρη δράση για το σχολικό έτος 2016-17:
Τα προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων δημιουργούν ένα εναλλακτικό παιδαγωγικό πλαίσιο το οποίο προωθεί μορφές συνεργασίας, αλληλεγγύης και κριτικής ερμηνείας της πραγματικότητας. Τα προγράμματα αυτά θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση του σεβασμού και της αποδοχής της ετερότητας, και συνεπώς θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των φαινομένων του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και στην πρόληψη και αποτροπή ξενοφοβικών και ρατσιστικών συμπεριφορών στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό χώρο.
Για τη φετινή σχολική χρονιά προτείνεται η ανάπτυξη συνεργασιών των σχολικών μονάδων στο πλαίσιο των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων με τμήματα Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση Προσφύγων (ΔΥΕΠ). Στις ΔΥΕΠ φοιτούν παιδιά πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν σε κέντρα ή δομές φιλοξενίας του Ελληνικού κράτους ή της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ (ΥΑ 152360/ΓΔ4/19-09-2016, ΦΕΚ 3049/2016, τ.Β). Η συνεργασία μπορεί να αναπτυχθεί με τη μορφή κοινής εκπόνησης και υλοποίησης προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων, αλλά και με τη διοργάνωση αυτοτελών δραστηριοτήτων, δράσεων ή παρεμβάσεων.
Οι καλές πρακτικές που θα προκύψουν από αυτές τις συνεργασίες θα προβληθούν και θα διαχυθούν στο τέλος της σχολικής χρονιάς μέσω των Υπεύθυνων ΠΕ, ΑΥ, ΠΘ και Σχολικών Δραστηριοτήτων.
Παράρτημα 2
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Η UNESCO έχει θέσει 17 στόχους για την Αειφόρο Ανάπτυξη μέχρι το 2030 (Ατζέντα 2030). Οι στόχοι αυτοί αναφέρονται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και μπορούν να εξετασθούν ανά τομέα ή διατομεακά. Για παράδειγμα η δράση για την κλιματική αλλαγή συναρτάται και επηρεάζει μια σειρά άλλων τομέων και στόχων (καθαρή ενέργεια, καθαρό νερό, καλή υγεία, βιομηχανία, ζωή στο νερό και στη στεριά κ.λ.π.). Συνιστάται η ανάπτυξη της θεματολογίας όλων των προγραμμάτων να χρησιμοποιήσει ως πλαίσιο αναφοράς τους παρακάτω στόχους. Περισσότερα για τους στόχους και υποστόχους της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη: http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=6&Itemid=71
1. Μηδενική φτώχεια: Δίνουμε τέλος σε όλες τις μορφές φτώχειας παντού
2. Μηδενική πείνα: Δίνουμε τέλος στην πείνα, πετυχαίνουμε την επισιτιστική ασφάλεια, βελτιώνουμε τη διατροφή και τη βιώσιμη γεωργία
3. Καλή υγεία και ευημερία: Διασφαλίζουμε μία ζωή με υγεία και προάγουμε την ευημερία για όλους, σε όλες τις ηλικίες
4. Ποιοτική εκπαίδευση: Διασφαλίζουμε την ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση προάγοντας τις ευκαιρίες για δια βίου μάθηση
5. Ισότητα των φύλων: Επιτυγχάνουμε την ισότητα των φύλων και την χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών
6. Καθαρό νερό και αποχέτευση: Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους
7. Φθηνή και καθαρή ενέργεια για όλους: Διασφαλίζουμε την πρόσβαση σε οικονομική, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους
8. Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη: Προάγουμε τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και την πλήρη απασχόληση και αξιοπρεπή εργασία για όλους
9. Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές: Οικοδομούμε ανθεκτικές υποδομές, προάγουμε την ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθαρρύνουμε την καινοτομία.
10. Λιγότερες ανισότητες: Μειώνουμε την ανισότητα εντός και μεταξύ των χωρών
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες: Δημιουργούμε ασφαλείς, προσαρμοστικές βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινους οικισμούς, χωρίς αποκλεισμούς
12. Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή: Διασφαλίζουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και μεθόδους παραγωγής
13. Δράση για το κλίμα: Αναλαμβάνουμε άμεση δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της
14. Ζωή στο νερό: Προστατεύουμε και χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους για βιώσιμη ανάπτυξη
15. Ζωή στη στεριά: Προωθούμε τη βιώσιμη χρήση των χερσαίων οικοσυστημάτων και δασών, καταπολεμούμε την ερημοποίηση, αναστρέφουμε την υποβάθμιση του εδάφους και της βιοποικιλότητας
16. Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί: Προάγουμε τις ειρηνικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, παρέχουμε πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδομούμε αποτελεσματικούς θεσμούς σε όλα τα επίπεδα
17. Συνεργασία για τους στόχους: Ενισχύουμε τα μέσα εφαρμογής και ανανεώνουμε την Παγκόσμια Συνεργασία για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
α. Μαθαίνω για τη ζωή
Υγεία
Η Υγεία ως πολιτισμικό και κοινωνικό αγαθό
Διαπολιτισμικές Προσεγγίσεις στην Υγεία και την Ασθένεια
Εξαρτησιογόνες Ουσίες (καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικά )
Ασθένειες: AIDS, ηπατίτιδα Β, Μεσογειακή αναιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα, ασθένειες στο εργασιακό περιβάλλον, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καρκίνος
Στοματική υγιεινή
Υγιεινή διατροφή
Ατυχήματα και Ασφάλεια
Πρώτες Βοήθειες
Εθελοντισμός και Υγεία: Αιμοδοσία, Προσφορά ιστών και Οργάνων
Ψυχική Υγεία
Κοινωνική Συναισθηματική ανάπτυξη:
Συναισθηματική και Ψυχοκινητική Ανάπτυξη – Αντιμετώπιση Προβλημάτων
Αυτοεκτίμηση, Αυτοσυναίσθημα – Ανάπτυξη Δεξιοτήτων
Αξίες ζωής (Σεβασμός, αγάπη, ειρήνη, συνεργασία, υπευθυνότητα, ανεκτικότητα, ελευθερία, τιμιότητα, ευγένεια, προσφορά)
Διαπροσωπικές Σχέσεις
Διαφυλικές σχέσεις – Σεξουαλική Αγωγή
Ανάπτυξη δεξιοτήτων για αντιμετώπιση του άγχους και του φόβου
Αντιμετώπιση πένθους
Εφηβεία, συμπεριφορές και αντιλήψεις
Εξαρτήσεις (ναρκωτικά, αλκοόλ, κάπνισμα, ηλεκτρονικά μέσα, τυχερά παιχνίδια, κλπ)
Υγεία, Ιστορία και Τέχνη
Μυθολογία, Ιστορικές Αντιλήψεις για την υγεία, Έθιμα, δοξασίες και λαογραφικά στοιχεία
Μνημεία, Έργα και αρχαιολογικοί χώροι (π.χ. προσωποποιήσεις Υγείας, Ασκληπιεία, Αμφιαράεια κ.ά.)
Υγεία και Λογοτεχνία
Ζητήματα σωματικής/ ψυχικής υγείας και ποιότητας ζωής στην μυθιστοριογραφία και την ποίηση
β. Αγωγή του Ενεργού Πολίτη
Ανθρώπινα Δικαιώματα – Δημοκρατία
Προβλήματα Φτώχειας, Αναλφαβητισμού κ.ά
Δημοκρατικά δικαιώματα, δικαιώματα του πολίτη, δικαιώματα του παιδιού
Διαφορετικότητα
Κοινωνικός αποκλεισμός, Ισότητα ευκαιριών
Ισότητα φύλων
Ρατσισμός, ξενοφοβία
Ποιότητα Ζωής
Κατοικία, Υγιεινή και Ασφάλεια
Ποιότητα ζωής στο εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον – Έκθεση σε τοξικές ουσίες
Φυσική Ζωή, άσκηση και υγιεινός τρόπος διαβίωσης
Διατροφικές συνήθειες και μεταλλαγμένα τρόφιμα
Εθελοντισμός
Πολιτική Προστασία: Πρόληψη και αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων/ Σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές
Κυκλοφοριακή Αγωγή
Οδική συμπεριφορά πεζών και οδηγών
Οδική συμπεριφορά μαθητών: οι μαθητές ως οδηγοί και ως επιβάτες – διαμόρφωση κυκλοφοριακής συνείδησης
Οδική Ασφάλεια
Αγωγή του καταναλωτή
Αγωγή του καταναλωτή και οικονομία
Αγωγή του καταναλωτή και κοινωνία
Πληθυσμιακές μετακινήσεις και κατανάλωση
Υγεία και κατανάλωση
Ανάλυση προτύπων κατανάλωσης κ.ά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Αειφόρο Σχολείο – Αυλή σχολείου
Οι πηγές ενέργειας στο σχολείο και η συμπεριφορά της σχολικής κοινότητας για εξοικονόμηση ενέργειας , Πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση της ποιότητας των σχέσεων των μελών της σχολικής κοινότητας και του περιβάλλοντος στο σχολείο, Η σήμανση για την καθαριότητα, Η φροντίδα και η ευθύνη για την αυλή και την αίθουσα, …Οραματίζομαι το σχολείο του μέλλοντος… κ.α.
Αειφόρος κατοικία
Σχεδιασμός κτηρίων, οικισμών, πόλεων μέσα στη φέρουσα ικανότητα του πλανήτη, Βιοκλιματική αρχιτεκτονική, Ασφάλεια & επικινδυνότητα υλικών π.χ. επίπλων, ελαιοχρωμάτων, κλπ.
Ενεργειακό ζήτημα –Οικολογικό / Ενεργειακό αποτύπωμα στο σχολείο και στο σπίτι
Οι καθημερινές μας μετακινήσεις, Οι μεταφορές, Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας για θέρμανση–ψύξη, Τι ξοδεύουμε για ενέργεια , κλπ.
Τοπικό Περιβάλλον : το σπίτι, το σχολείο , η κοινότητα
Γνωριμία με το τοπικό οικοσύστημα, Η διαχείριση απορριμμάτων στη πόλη που ζω, Η προσωπική και συλλογική ευθύνη της διατήρησης του πράσινου στο άμεσο περιβάλλον, Οι δραστηριότητες και καθημερινές συνήθειες που επηρεάζουν την φέρουσα ικανότητα σε άλση, δάση, παραλίες, κλπ.
Ελεύθεροι χώροι: Αξιοποίηση – Διαμόρφωση – Προστασία
Παιδικές Χαρές – Χώροι άθλησης – ψυχαγωγίας, Καταλληλότητα των χώρων ως προς την καθαριότητα, τα υλικά, την φροντίδα, την εθελοντική προσφορά στον έλεγχο και τη διατήρησή τους, Υιοθετώ και προστατεύω ένα άλσος, μία παραλία του τόπου μου.
Διατήρηση και προστασία αστικού και περιαστικού πρασίνου
Αλλαγή χρήσεων γης (Αστυφιλία και ανεργία, Οικολογική επιβάρυνση, Η σημασία του κτηματολογίου στην διαχείριση των χρήσεων γης).
Βιοτεχνολογικές Εφαρμογές και Περιβάλλον
Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ) : Παραγωγή τροφής από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (Υβρίδια, Άγριες ποικιλίες φυτών, Γενετικά τροποποιημένα φυτά, Επιπτώσεις των ΓΤΟ στο περιβάλλον, την υγεία, την οικονομία, την κοινωνία), Παραδοσιακές τοπικές καλλιέργειες και η σχέση τους με την τοπική οικονομία και το περιβάλλον.
Διαχείριση Φυσικών Πόρων
Εντατικές μορφές εκμετάλλευσης φυσικών πόρων
Δάση, Αποδάσωση, διάβρωση εδαφών
Υδάτινοι Πόροι
Γεωργία, Κτηνοτροφία, Υπερεκμετάλλευση – η σχέση οικονομίας και προστασίας του τοπικού περιβάλλοντος, Ανάδειξη τοπικών παραδειγματικών χρήσεων γης οικονομικής κλίμακας με σεβασμό στα περιβάλλον
Η έννοια της Διατήρησης του Φυσικού Περιβάλλοντος
Οικοσυστήματα : Δομή και λειτουργία χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων
Βιοποικιλότητα: Απειλούμενα είδη – προστατευόμενες περιοχές
Η έννοια της Υποβάθμισης του Περιβάλλοντος
Ατμόσφαιρα – Ρύπανση του αέρα φαινόμενο θερμοκηπίου, Τρύπα όζοντος
Ρύπανση υδάτων
Ρύπανση εδαφών
Ραδιενεργός ρύπανση
Απόβλητα και Διαχείριση των απορριμμάτων
Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι
Κλιματικές Αλλαγές
Φυσικές καταστροφές και ανθρώπινη παρέμβαση
Περιβάλλον και πόλεμος
Χώρος, Οργάνωση και Χρήση
Αστικά περιβάλλοντα: Αστική ανάπτυξη, χρήσεις, αστικό και περιαστικό πράσινο, Οδικά δίκτυα, Ηχητική ρύπανση, Περιβάλλον σχολικών και εσωτερικών χώρων
Οικιστική ανάπτυξη, Δημόσιος χώρος και περιβάλλον
Φυσικό Περιβάλλον, Σχεδιασμός του διαθέσιμου χώρου, Αγροτική ανάπτυξη, Τουρισμός, Εναλλακτικός και οικολογικός τουρισμός, Υιοθεσίες περιοχών
Περιβάλλον και Μνημεία, Αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι
Τοπίο και κατοίκηση, Υποβάθμιση του τοπίου
Γεωλογικά μνημεία και μνημεία της φύσης
Ανθρωπογενές Περιβάλλον – Παράμετροι & Υποβάθμιση
Περιβάλλον και Επικοινωνία: Μονοπάτια– φυσικές διαδρομές, Μεταφορές, συγκοινωνίες
Περιβάλλον και Ιστορία: Τοπική ιστορία, Ιστορία μετακινήσεων, Φυσική ιστορία, Ιστορία πόλεων και αγροτικών εγκαταστάσεων, Φυσικά Στοιχεία: Μυθολογία, Λαογραφία
Το Περιβάλλον ως πηγή έμπνευσης και πεδίο διαλόγου: Περιβάλλον και Τέχνη
Το περιβάλλον ως έκθεμα: Μουσεία φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, φυσικής ιστορίας, Συλλογές εκθέματα, Περιβαλλοντικά στοιχεία σε συλλογές, Μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις μουσειακών οργανισμών
Το περιβάλλον ως αφήγηση: Η φύση και τα περιβαλλοντικά ζητήματα στη λογοτεχνία
Περιβάλλον, Αντιλήψεις και Ιδέες:
o Φύση και Θρησκεία
o Περιβαλλοντική Ηθική
o Δημοκρατία, Περιβαλλοντικές δράσεις και περιβαλλοντική συνείδηση
o Καταναλωτισμός και Περιβάλλον
Το Περιβάλλον ως πεδίο συνάντησης των πολιτισμών – Διαπολιτισμικές Αναφορές
Ποιότητα Ζωής
Καταλληλότητα–επικινδυνότητα υλικών και κατασκευών
Ασφάλεια στο σχολείο και στο σπίτι σε σχέση με τα αντικείμενα
Υλικά φιλικά προς το περιβάλλον–Τρόποι προφύλαξης
Βιομηχανική ρύπανση –Γεωργική ρύπανση
Βαρέα μέταλλα – Εντομοκτόνα – Φυτοφάρμακα – Βιοσυσσώρευση
Ηλιακή ακτινοβολία. Ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες
Ηχορύπανση – Ένταση ήχου – Χάρτης θορύβου
Κρυμμένη ρύπανση: Άρρωστα κτίρια – Ρύπανση εσωτερικών χώρων: συστήματα καύσης, κάπνισμα, κατασκευαστικά υλικά, ραδιενεργό ραδόνιο, υλικά καθαριότητας
Ανθρώπινα Δικαιώματα – Δημοκρατία
Προβλήματα Φτώχειας, Αναλφαβητισμού, Δημοκρατικά δικαιώματα, δικαιώματα του πολίτη & του παιδιού, Κοινωνικός αποκλεισμός, Ισότητα ευκαιριών, Ισότητα φύλων, Ρατσισμός, ξενοφοβία κ.ά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Η θεματολογία των πολιτιστικών προγραμμάτων εκτείνεται σε ένα ευρύτατο φάσμα τομέων πολιτισμού και τεχνών (χορού, θεάτρου, μουσικής, εικαστικών τεχνών, κλπ.).
Ενδεικτικά τα Πολιτιστικά Προγράμματα, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν σε δράσεις όπως:
Θεατρικό εργαστήριο: ανάπτυξη παραστατικών δεξιοτήτων των μαθητών, προετοιμασία παράστασης θεατρικού έργου επώνυμου συγγραφέα, δημιουργία πρωτότυπης παράστασης των μαθητών, θεατρικό αναλόγιο, κ.ά.
Μουσικό / χορευτικό εργαστήριο, για παράδειγμα συγκρότηση χορωδίας, συνόλων (φωνητικών, ορχηστρικών, μικτών), ομάδας σύγχρονου χορού, παραδοσιακών χορών κ.λπ. Μια τέτοια δραστηριότητα, για να συνιστά πρόγραμμα, προϋποθέτει πρακτική και θεωρητική προσέγγιση του θέματος (π.χ. παραδοσιακοί χοροί μιας συγκεκριμένης περιοχής και διερεύνηση των ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν την εξέλιξή του ή αφιέρωμα στην φορεσιά της περιοχής, τα κοσμήματα που την συνοδεύουν κ.ά.).
Εικαστικό εργαστήριο: πρακτική και θεωρητική προσέγγιση μιας συγκεκριμένης μορφής τέχνης (κεραμικής, ψηφιδωτού, αγιογραφίας, κ.λπ.), μελέτη κινημάτων και τεχνοτροπιών, συγκρότηση ομάδας αισθητικής παρέμβασης στον χώρο του σχολείου κ.λπ.
Λογοτεχνικό εργαστήριο: μελέτη λογοτεχνικών ρευμάτων, δημιουργών, έργων, καθώς και δημιουργική γραφή.
Προγράμματα προώθησης της ανάγνωσης
Μαθητικός τύπος: έκδοση εφημερίδας ή περιοδικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή. Η δραστηριότητα αυτή, για να συνιστά πρόγραμμα, προϋποθέτει συγκεκριμένη συντακτική ομάδα μαθητών, η οποία θα έχει την ευθύνη της συγκέντρωσης, επιλογής, σύνταξης και παρουσίασης της ύλης. Ένα μαθητικό έντυπο, ανάλογα με τον χαρακτήρα του, παρακολουθεί την επικαιρότητα, τα τοπικά και παγκόσμια γεγονότα, περιλαμβάνει συνεντεύξεις, ανταποκρίσεις, παρουσιάσεις, ανακοινώσεις, κ.ά. Δεν αποτελούν πρόγραμμα τεύχη που συγκεντρώνουν τις συνθετικές εργασίες των μαθητών κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς ή παρουσιάζουν απλώς τις δραστηριότητες της σχολικής μονάδας.
Παιδί και παιχνίδι
Λέσχη φωτογραφίας: γνωριμία με την τέχνη και τεχνική της φωτογραφίας, πρακτική άσκηση με αφορμή συγκεκριμένο θέμα και στόχο τον συνδυασμό θεωρίας και πράξης.
Θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπικής ιστορίας και μυθολογίας (αρχιτεκτονική κληρονομιά μιας περιοχής, μνημεία, μουσεία), θέματα κοινωνικά (ρατσισμός, πρόσφυγες) με προσέγγιση μέσω των διαφόρων μορφών τέχνης (πολιτιστικά στοιχεία των μεταναστών και προσφύγων, όπως τραγούδια, χοροί, έθιμα), θέματα λαογραφικά (ήθη, παραδόσεις, παιχνίδια) κ.λ.π.
Δημιουργία ντοκιμαντέρ με θέματα όπως πορτραίτα προσωπικοτήτων, θέματα της τοπικής κοινωνίας ή της καθημερινής ζωής κλπ.
Κινηματογραφική Λέσχη: γνωριμία με την τέχνη και την τεχνική του κινηματογράφου μέσα από τις προβολές ταινιών, αφιερώματα σε σκηνοθέτες, πρακτική άσκηση δημιουργίας ταινίας μικρού μήκους, διαφημιστικού σποτ για μια εκστρατεία σχετικά με κοινωνικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα κ.λπ.
Ανθρώπινα Δικαιώματα μέσα από τον πολιτισμό και τις τέχνες.
Άλλα καινοτόμα πολιτιστικά προγράμματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ
Στο πλαίσιο της υλοποίησης προγραμμάτων Αγωγής Σταδιοδρομίας στα Γυμνάσια, ΓΕΛ και ΕΠΑΛ της χώρας, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν δράσεις, που σχετίζονται με τους παρακάτω θεματικούς άξονες:
Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΖΩΗΣ : ανάπτυξη στρατηγικών για τη λήψη αποφάσεων, απόκτηση δεξιοτήτων για τη διαχείριση του άγχους, διαχείριση του χρόνου και των προκλήσεων της μαθητικής ζωής, καλλιέργεια αυτοεκτίμησης, βελτίωση δεξιοτήτων επικοινωνίας στις προσωπικές, κοινωνικές και ακαδημαϊκές σχέσεις, σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, τρόποι αναζήτησης απασχόλησης, παρουσία & συμπεριφορά σε μια συνέντευξη επιλογής, ενεργός πολίτης – εθελοντισμός, προκαταλήψεις – στερεότυπα, θετικά πρότυπα στη σύγχρονη κοινωνία, εντοπισμός και αξιοποίηση πηγών πληροφόρησης, σύγχρονες μορφές της πληροφορίας και επικοινωνίας.
Β. ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ/ ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ: περιγραφές επαγγελμάτων (επαγγελματικές μονογραφίες), επαγγέλματα που χάνονται, επαγγέλματα που αναπτύσσονται, ισότητα ευκαιριών απασχόλησης, ισότητα των δύο φύλων, εργασία και άτομα με αναπηρία, νέοι και ανεργία, πράσινα επαγγέλματα, πράσινη επιχειρηματικότητα, βιολογικές μονάδες καλλιέργειας, αγροτουριστικές μονάδες, ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
Γ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ: Εκπαιδευτικά συστήματα στην Ελλάδα και Ευρώπη (Γυμνάσιο – ΓΕΛ –ΕΠΑΛ – ΟΑΕΔ –ΙΕΚ –ΤΕΙ –ΑΕΙ – ΕΑΠ), εκπαιδευτικές επιλογές – επαγγελματικές προοπτικές, δρόμοι μετά το Γυμνάσιο, Δια Βίου Μάθηση & Κατάρτιση, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, εκπαίδευση ενηλίκων, σχολεία 2ης ευκαιρίας.
Δ. ΣΠΟΥΔΕΣ & ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ : Επαγγελματικά δικαιώματα εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπολιτισμική επικοινωνία/ρατσισμός, ο ΣΕΠ σε χώρες της ευρώπης, κινητικότητα μαθητών – φοιτητών στην Ε.Ε., επαγγελματική κινητικότητα, αναγνώριση τίτλων εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προσόντων.
Ε. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Ανάπτυξη δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας, από τη σύλληψη μιας ιδέας μέχρι το στήσιμο μιας επιχείρησης, ανάλυση των χαρακτηριστικών μιας επιχείρησης στην πόλη μου, επιχειρήσεις που χάνονται, βιωσιμότητα επιχειρήσεων στη σύγχρονη κοινωνία, δομή και οργάνωση επιχειρήσεων, ενεργός συμμετοχή των μαθητών στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι με βάση τις αρχές της αειφορίας, η ευθύνη της επιχείρησης προς το κοινωνικό σύνολο, συνεταιρισμοί.
ΣΤ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Θεματική με αντικείμενο την προβολή της πολιτισμικής ή επιστημονικής κληρονομιάς της περιοχής των μαθητών, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο των Προγραμμάτων Αγωγής Σταδιοδρομίας.
–Σκοπός–Γενικό πλαίσιο: Να σχεδιάσουν οι μαθητές, από κοινού με τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό, ένα πρόγραμμα που θα έχει ως κεντρικό στόχο να διερευνήσει και να αξιοποιήσει τις πολιτισμικές, φυσικές ή άλλες ιδιαιτερότητες της αντίστοιχης περιοχής (σε μια στοχευμένη προσέγγιση της τοπικής ιστορίας) και να μελετήσει τα επαγγέλματα που χαρακτηρίζουν την επαγγελματική φυσιογνωμία της περιοχής τους (συγχρονικά και διαχρονικά).
–Μορφή–Περιεχόμενο: Το πρόγραμμα θα μπορεί να διαμορφώνεται κατά περίπτωση αλλά θα πρέπει σταθερά να συμπεριλαμβάνει θεωρητικό και πρακτικό μέρος, έρευνες και συγκεκριμένα παραδοτέα (έκθεση, ερευνητικά αποτελέσματα, κλπ).
Τα προγράμματα εποπτεύουν οι Υπεύθυνοι ΣΕΠ, με την δυνατότητα υποστηρικτικής συμβολής του Σχολικού Συμβούλου, τοπικών φορέων (π.χ. επιστημονικών ή επαγγελματικών φορέων, πανεπιστημιακών, κλπ).
–Παραδείγματα:
Μελετούμε τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής μας, σε συνάρτηση με επαγγέλματα που σχετίζονται με αυτά, π.χ:
1-Ο Όλυμπος, η φυσιογνωμία του και τα επαγγέλματα που αναπτύσσονται «στη σκιά του» (δασοπόνοι, φυσιοδίφες, μελισσοκόμοι, υλοτόμοι, κλπ)
2-Το Μεσολόγγι, η λιμνοθάλασσα και οι παραδοσιακές μορφές επαγγελματικής απασχόλησης (ψαράδες, εργαζόμενοι στις αλυκές, παραγωγοί τοπικών προϊόντων, κλπ)
3-Ο αρχαιολογικός χώρος του Δίου και τα επαγγέλματα που μπορεί να στηρίξει (αρχαιολόγοι, αρχαιοφύλακες, ξεναγοί, τουριστικοί πράκτορες, φωτογράφοι, επαγγέλματα εστίασης, κλπ)
Τέλος, σε περίπτωση που υπάρχουν οι σχετικές δυνατότητες, τα σχολεία που αναπτύσσουν τέτοια προγράμματα μπορούν να συνεργάζονται με σχολεία από άλλες περιοχές της χώρας και να αλληλοπροβάλλουν τις εργασίες τους, προωθώντας την αλληλογνωριμία και αναπτύσσοντας την επικοινωνία και την συνεργασία μεταξύ τους.
Προσθήκη στη Θεματολογία των Πολιτιστικών, από έγγραφο 197354/Δ2/18-11-2016
«Μαθητικό Ραδιόφωνο». Το Μαθητικό Ραδιόφωνο καλλιεργεί τον Γραμματισμό των Μέσων και της Πληροφορίας στα σχολεία, εμπλέκοντας ενεργά και με κριτικό τρόπο τους μαθητές και τις μαθήτριες
