Βασίλης Τασινός
Ιωάννινα 18 Μαρτίου 2016

Με το παρόν άρθρο αναφέρομαι στο προσφυγικό πρόβλημα, που έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις εξαιτίας των συνεχόμενων πολέμων, καθώς και στην ανάγκη ανθρωπιστικής αντιμετώπισής του.
Η Ελλάδα δέχεται από τις εμπόλεμες χώρες της Μέσης Ανατολής και τις φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, εδώ και πολλά χρόνια, ένα μεγάλο κύμα κατατρεγμένων, απελπισμένων και δυστυχισμένων ανθρώπων, που κατευθύνονται, κυρίως, προς τη Βόρεια Ευρώπη! «Κάθε ένας είναι ένας που σύνορο πονά», όπως λέει σε ένα στίχο του ο Μανώλης Ρασούλης!
Όμως, ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων, προέρχεται κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ, που πλήττονται από τους τρομοκράτες και βομβαρδίζονται από τις «προστάτιδες» δυνάμεις, οι οποίες φέρνουν μεγάλες ευθύνες για τα εκατομμύρια των προσφύγων που κατακλύζουν την Ευρώπη. Και σήμερα, οι μεγάλες δυνάμεις, όχι μόνο δεν δέχονται ούτε έναν πρόσφυγα στη χώρα τους, αλλά εξακολουθούν να βομβαρδίζουν και να δημιουργούν νέες στρατιές προσφύγων!
Και τι δεν είδαμε όλον αυτόν τον καιρό με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες! Μικρά παιδιά και ενήλικες να πνίγονται στα νερά του Αιγαίου• γυναίκες να γεννάνε μέσα στις βάρκες• τούρκοι δουλέμποροι να τους εκμεταλλεύονται και αρκετές φορές να βυθίζουν και τις βάρκες που τους μεταφέρουν για να αποφύγουν τη σύλληψη• ανήλικα προσφυγόπουλα να βαδίζουν μόνα τους το δρόμο της προσφυγιάς, γιατί οι γονείς τους χάθηκαν στον πόλεμο• και πολλά άλλα δυσάρεστα γεγονότα!
Η χώρα μας, αν και βρίσκεται σε πρωτοφανή οικονομική κρίση, δίνει στους ανθρώπους αυτούς την πρώτη αγκαλιά, την πρώτη στοργή, την πρώτη στήριξη για να πάρουν δύναμη στο ταξίδι τους προς το άγνωστο. Το λιμενικό, ο στρατός, η αστυνομία, οι ιατρικές υπηρεσίες, η εκκλησία, οι εθελοντές, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι γιατροί δίχως σύνορα και πολλοί άλλοι, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσφοράς.
Ακόμη, πολλοί μαθητές και εκπαιδευτικοί, αλλά και μεμονωμένα πολλές Ελληνίδες και πολλοί Έλληνες, προσφέρουν ό,τι μπορούν για να απαλύνουν το δράμα αυτών των ανθρώπων! Τι να πρωτοαναφέρει κανείς! Το φούρναρη από την Κω, τον 76χρονο Διονύση Αρβανιτάκη, που τους μοιράζει καθημερινά δωρεάν ψωμί• τους ψαράδες που βουτούν στα παγωμένα νερά του Αιγαίου και σώζουν πολλούς από βέβαιο πνιγμό• τις νησιώτισσες που τους δίνουν τρόφιμα και ρούχα μόλις βγαίνουν απ’ τη θάλασσα! Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που η 85χρονη Αιμιλία Καμβύση από τη Συκαμιά Λέσβου, που την «συνέλαβε» ο φωτογραφικός φακός να ταΐζει ένα νεογέννητο προσφυγόπουλο, και ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλαμιός από το ίδιο νησί, που εδώ και δέκα χρόνια σώζει ζωές με το καΐκι του στο Αιγαίο, έχουν προταθεί για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης! Στα πρόσωπα των δύο αυτών ανθρώπων επιβραβεύεται και η πλειοψηφία των κατοίκων των νησιών μας για την προσφορά τους στους πονεμένους ανθρώπους! Τα εξαίρετα αυτά δείγματα ανθρωπισμού, αγάπης και αλληλεγγύης των νησιωτών, σίγουρα θα καταγραφούν στις χρυσές σελίδες της Παγκόσμιας Ιστορίας! «Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά», όπως λέει σε έναν άλλο στίχο του ο Μανώλης Ρασούλης!
Αλλά θα ήθελα να γράψω και δύο λέξεις, στην κυριολεξία δύο μόνο λέξεις, για τους ελάχιστους Έλληνες, αυτούς τους ρεζίληδες, που κερδοσκοπούν σε βάρος των δυστυχισμένων προσφύγων, πουλώντας τους πανάκριβα τα είδη πρώτης ανάγκης: Αιδώς Αργείοι!
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη, αν δεν ανέφερα και την προσφορά πολλών Ευρωπαίων πολιτών σε τρόφιμα και ρουχισμό στους πρόσφυγες που καταφθάνουν στον τόπο τους, καθώς και στην αξιοπρεπή βοήθεια που τους προσφέρουν κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες! Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, που οι κυβερνήσεις τους κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν και παραβιάζουν κατ’ εξακολούθηση το Διεθνές Δίκαιο που αφορά τους πρόσφυγες πολέμου• κλείνουν τα σύνορα με συρματοπλέγματα και ρίχνουν χημικά στα γυναικόπαιδα! Οι χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» πρωτοστατούν στη βαρβαρότητα, ενώ δέχτηκαν και δέχονται τη βοήθεια της Ευρώπης σε πολλά επίπεδα για να ξεπεράσουν τα σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που τους άφησε το προηγούμενο καθεστώς. Και δε φτάνει αυτό, όλοι αυτοί οι «νεόκοποι δημοκράτες», που δεν πρόσφεραν μέχρι σήμερα ούτε μία κουβέρτα, ούτε ένα κομμάτι ψωμί στους πρόσφυγες πολέμου, κουνάνε το δάχτυλο στην Ελλάδα, γιατί δεν φυλάει καλά τα θαλάσσια σύνορα! Τι θα πρέπει να κάνει δηλαδή η Ελλάδα; Να καταπατεί το Διεθνές Δίκαιο για τους πρόσφυγες πολέμου! Ή να βυθίζει τις βάρκες με τα γυναικόπαιδα στο Αιγαίο πέλαγος! Λυπάμαι που θα το γράψω, αλλά σε πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, αν τους ξύσεις λίγο το δέρμα, θα εμφανιστεί η βαρβαρότητα που κρύβουν! Και οι ανάγκες των προσφύγων, έξυσαν το δέρμα τους και εμφανίστηκε στην κοινή θέα η βαρβαρότητά τους!
Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να δράσει δημοκρατικά και να απομονώσει τις ξενοφοβικές και ρατσιστικές φωνές, γιατί το φάντασμα του φασισμού άρχισε να πλανάται και πάλι πάνω από τη γηραιά Ήπειρο. Τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνουν τα ποσοστά τους σε όλα τα κράτη της Ευρώπης. Φοβούμαι, ότι πολλά από τα Ευρωπαϊκά κράτη, αν δεχόταν όλο αυτό το κύμα των προσφύγων και των μεταναστών που δέχτηκε η Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια, θα είχαν αναδείξει τα ακροδεξιά και τα ναζιστικά κόμματα, σε κόμματα εξουσίας!
Η Ευρώπη, εδώ και δεκαετίες, δεν έχει σωστή πολιτική στο προσφυγικό και στο μεταναστευτικό πρόβλημα και γι’ αυτό δυσκολεύεται σήμερα να το αντιμετωπίσει, και ως εκ τούτου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος τα ακραία και φασιστικά κόμματα να περνούν τις θέσεις τους στις ευρύτερες μάζες.
Όλοι αυτοί που εγκαταλείπουν λόγω των πολεμικών συγκρούσεων τη χώρα τους ή μεταναστεύουν για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη, είναι νέοι άνθρωποι και μπορούν να συνεισφέρουν στην οικονομία των Ευρωπαϊκών κρατών, αρκεί να γίνει σωστά και οργανωμένα η κατανομή τους.
Αλλά το προσφυγικό και το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ευρώπη• είναι και παγκόσμιο πρόβλημα και δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει καμία χώρα από μόνη της, όση οικονομική ευρωστία κι αν έχει.
Τα κράτη της Ευρώπης, αν θέλουν να λέγονται πολιτισμένα κράτη, οφείλουν σε πρώτο χρόνο να κατανείμουν τους πρόσφυγες ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει το κάθε κράτος, και σε δεύτερο χρόνο να πιέσουν τις μεγάλες δυνάμεις για να σταματήσουν οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και να μην επιτρέψουν να ανοίξουν νέα πολεμικά μέτωπα σε άλλα κράτη. Έτσι θα σταματήσει το προσφυγικό ρεύμα προς την Ευρώπη και κάποια στιγμή οι πρόσφυγες θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους!
Οι φτωχοί λαοί πρέπει να βοηθιούνται από τα ανεπτυγμένα κράτη στο τόπο τους, πριν γίνουν μετανάστες σε ξένους τόπους! Κανένας δεν αφήνει στα καλά καθούμενα την πατρίδα του, ακολουθώντας μάλιστα ένα επικίνδυνο δρομολόγιο, αν δεν αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης! Εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει μετανάστευση!
Ο δρόμος της ειρήνης και της δημοκρατίας, είναι ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί στη λύση του προσφυγικού και του μεταναστευτικού προβλήματος! Το δρόμο του φασισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού τον διάβηκε στο παρελθόν η Ευρώπη και όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά που μας οδήγησε!
Ελπίζω οι σημερινές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό να κινηθούν στα πλαίσια της Συνθήκης της Γενεύης, του Ανθρωπισμού, της Ειρήνης και της Δημοκρατίας!

Βασίλης Τασινός
Ιωάννινα 1 Μαρτίου 2016

Εισαγωγή
Με το παρόν άρθρο αναφέρομαι στην πορεία μου τα πέντε χρόνια που δίδαξα στην Α` τάξη του Δημοτικού Σχολείου, σε κάποιες καλές πρακτικές που εφήρμοσα στα ολιγοθέσια σχολεία και αφορούν κυρίως την Α` τάξη, καθώς και σε κάποιες ενέργειες του συλλόγου διδασκόντων, του δασκάλου, του διευθυντή και του σχολικού συμβούλου που τις θεωρώ απαραίτητες για την καλύτερη λειτουργία όλων των τάξεων του σχολείου.

Η πορεία μου με την Α` τάξη
Η πρώτη φορά που δίδαξα στην Α` τάξη, ήταν στο 137ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, το σχολικό έτος 1979-1980, και συμπίπτει με το ξεκίνημα της εκπαιδευτικής μου θητείας. Ο διευθυντής μου, χωρίς δεύτερη κουβέντα, μου ανέθεσε την Α` τάξη, τη δυσκολότερη τάξη του Δημοτικού Σχολείου, ενώ είχε στη διάθεσή του έμπειρες δασκάλες! Ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά, λόγω έλλειψης εμπειριών, όπως την περιγράφω στο άρθρο μου, «Το ξεκίνημά μου ως δάσκαλος».
Στη συνέχεια, για κάποια χρόνια, δεν το κρύβω, δεν επιθυμούσα να διδάξω στην Α` τάξη, κι όταν είχα τη δυνατότητα της επιλογής την απέφευγα, όπως έκαναν και πολλοί άλλοι δάσκαλοι.
Όμως, οι επιθυμίες μου δεν συμβάδιζαν πάντοτε με τις ανάγκες του σχολείου ή τις βουλές του διευθυντή. Έτσι, μετά από τέσσερα χρόνια, το σχολικό έτος 1983-1984, με «κρύα καρδιά» και χωρίς να έχω άλλη επιλογή, βρέθηκα να διδάσκω στην Α` τάξη του 1ου Δημοτικού Σχολείου Περάματος. Ήταν, όμως, μια χρονιά όχι και τόσο δύσκολη, γιατί ήδη είχα αποκτήσει διδακτική εμπειρία κι άρχισα να μπαίνω στο ρυθμό των εξάχρονων παιδιών.
Την επόμενη φορά που έτυχε να διδάξω στην Α` τάξη, ήταν στο Δημοτικό Σχολείο Τύμβου Μαραθώνα, το σχολικό έτος 1989-1990. Ήταν μια καλή χρονιά για εμένα και τους μαθητές μου, γιατί και περισσότερες διδακτικές εμπειρίες είχα, και θετικά το είδα από την αρχή το θέμα, και είχα μπει πλέον για τα καλά στην νοοτροπία και τα θέλω των μικρών παιδιών. Έπαιζα συνεχώς με τα πρωτάκια μου στην τάξη, στο διάλειμμα, στις εκδρομές κι όπου μου δινόταν η ευκαιρία! Άργησα να αντιληφθώ, χωρίς να φταίω μόνο εγώ, ότι οι μικρές τάξεις έχουν τη δική τους χάρη και τις δικές τους συγκινήσεις.
Το σχολικό έτος 1999-2000, δίδαξα στο διθέσιο Δημοτικό Σχολείο Δολιανών του Νομού Ιωαννίνων, στις τάξεις Α`, Γ` και Δ`. Εδώ, όμως, ο διδακτικός χρόνος είναι περιορισμένος, γιατί μοιράζεται και στις τρεις τάξεις και θα πρέπει ο δάσκαλος να κάνει και κάτι παραπάνω για να βοηθήσει τους μαθητές του. Το κάτι παραπάνω που έκανα, ήταν ότι ζητούσα από τους μαθητές της Γ` και Δ` τάξης, κάποιες στιγμές που είχαν τελειώσει τις εργασίες τους, να προσέχουν και να βοηθούν τους μαθητές της Α` τάξης. Παρατηρούσα ότι οι μαθητές της Γ` και Δ` τάξης με μεγάλη ευχαρίστηση, όταν τελείωναν τις εργασίες τους, πρόσεχαν και βοηθούσαν τα πρωτάκια και μάλιστα τις περισσότερες φορές με πρωτοβουλία δική τους!
Η ιδέα της βοήθειας των μικρών μαθητών από τους μεγαλύτερους, μου γεννήθηκε το 1982, που δίδασκα για δύο περίπου μήνες στο μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Γάλαρου του Νομού Αχαΐας (είχα συνολικά δεκαέξι μαθητές και από τις έξι τάξεις). Ο όγκος της διδακτέας ύλης σε συνάρτηση με το περιορισμένο διδακτικό χρόνο του ωρολογίου προγράμματος, με ανάγκασε να σκεφτώ αυτόν τον πρακτικό και απλό τρόπο• και για να είναι και πιο αποτελεσματικός, ζητούσα από κάποιους μαθητές των μεγάλων τάξεων (χωρίς να το επιβάλλω) να κάθονται στο ίδιο θρανίο με τους μικρότερους μαθητές. Η καλή αυτή πρακτική, εκτός του ότι βοηθούσε τους μικρούς μαθητές στα μαθήματα, δημιουργούσε και πολύ καλές σχέσεις μεταξύ των μαθητών!
Θα ήθελα, πριν συνεχίσω το οδοιπορικό μου με την Α` τάξη, να εκφράσω μερικές σκέψεις για τα ολιγοθέσια σχολεία και κυρίως για το μονοθέσιο σχολείο.
Τα προβλήματα, εξ αντικειμένου, στο μονοθέσιο σχολείο είναι πολλά, λόγω της συνύπαρξης όλων των τάξεων στην ίδια αίθουσα διδασκαλίας, μ` έναν δάσκαλο ο οποίος είναι υποχρεωμένος – σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια – να διδάσκει διαδοχικά σε όλες τις τάξεις, όλα τα μαθήματα, και να αναθέτει συγχρόνως και τις απαραίτητες σιωπηρές εργασίες που στη συνέχεια θα πρέπει να ελέγξει! Πραγματικά εξωπραγματικό!!!
Για να καταφέρει ο δάσκαλος να λειτουργήσει στο δύσκολο και πιεστικό περιβάλλον του μονοθέσιου, πρέπει αφενός μεν να οργανώσει τις βοήθειες που θα παίρνουν οι μικροί μαθητές από τους μεγαλύτερους, αφετέρου δε να παροτρύνει τους μαθητές εκείνους που υστερούν σε κάποια μαθήματα, να παρακολουθούν τη διδασκαλία του στις μικρότερες τάξεις, για να συμπληρώνουν τα κενά που έχουν στη διδακτέα ύλη των προηγούμενων ετών. Ακόμη, θα πρέπει να λειτουργεί με το σύστημα της αυτοδιόρθωσης ή της αλληλοδιόρθωσης στις περισσότερες από τις εργασίες που αναθέτει στους μαθητές του.
Συνήθως, οι νεοδιόριστοι δάσκαλοι που διδάσκουν στα μονοθέσια σχολεία, όλους αυτούς τους δρόμους τους ανακαλύπτουν μόνοι τους (αφού πρώτα έχουν πελαγοδρομήσει και απογοητευτεί) και όχι μέσα από μια οργανωμένη παρέμβαση των σχολικών συμβούλων.
Όμως, είναι γεγονός ότι και οι έμπειροι δάσκαλοι δυσκολεύονται στο μονοθέσιο σχολείο, και λογικό είναι αυτό, γιατί ο χρόνος είναι πολύ περιορισμένος σε σχέση με όλα αυτά που απαιτεί το αναλυτικό πρόγραμμα.
Για το λόγο αυτό, ήδη το Υπουργείο Παιδείας κατήργησε ή συγχώνευσε αρκετά μονοθέσια, αλλά και διθέσια και τριθέσια σχολεία. Οι μαθητές των χωριών που καταργήθηκαν τα σχολεία τους, μεταφέρονται από τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στα πολυθέσια σχολεία. Παρά τις τοπικές αντιδράσεις που υπήρξαν από κάποιους ανημέρωτους γονείς (έγιναν και κάποιες λαθεμένες καταργήσεις ή συγχωνεύσεις που πρέπει να διορθωθούν), οι καταργήσεις των ολιγοθέσιων σχολείων ήταν απαραίτητες και έπρεπε να γίνουν εδώ και πολλά χρόνια, γιατί, εκτός των άλλων, ήταν δύσκολο τα σχολεία αυτά να λειτουργήσουν και ως Ολοήμερα Σχολεία, και ήταν αδύνατον να στελεχωθούν με εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων (Ξένης Γλώσσας, Φυσικής Αγωγής, Θεατρικής Αγωγής, Μουσικής, Εικαστικών και Πληροφορικής).
Τα μονοθέσια, τα διθέσια και τα τριθέσια σχολεία, πρέπει να λειτουργούν μόνο σε απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές, γιατί η μεταφορά των μαθητών τους στα πολυθέσια σχολεία είναι απαγορευτική, λόγω του μεγάλου χρόνου που απαιτείται.
Επανέρχομαι στην πορεία μου με την Α` τάξη, που την ανέλαβα για πέμπτη φορά, στο 5ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων, το σχολικό έτος 2000-2001. Αξίζει να σημειώσω ότι αυτή τη φορά επέλεξα να διδάξω στην Α` τάξη, κάτι που δεν μπορούσα να διανοηθώ τα πρώτα διδασκαλικά μου χρόνια, μετά το σοκ που υπέστην το 1979, στο 137ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών! Έχοντας ήδη είκοσι χρόνια υπηρεσίας, και τέσσερα χρόνια απ` αυτά με την Α` τάξη (συν δύο μήνες σε μονοθέσιο σχολείο), πέρασα με τα πρωτάκια μου μια πολύ ωραία χρονιά από κάθε άποψη! Η διδασκαλία μου είχε εναλλαγές στις μεθόδους, εκπλήξεις, χιούμορ και παιχνίδι και κρατούσε το ενδιαφέρον των μικρών μαθητών. Κι αυτό γινόταν, γιατί σκηνοθετούσα από τα πριν, τα περισσότερα απ` αυτά που διαδραματίζονταν στην αίθουσα διδασκαλίας. Πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα από την πρώτη φορά που δίδαξα στην Α` τάξη!
Η πέμπτη φορά, ήταν και η τελευταία που δίδαξα στα πρωτάκια, γιατί μετά από ένα χρόνο αποσύρθηκα από την πρώτη γραμμή της «μάχης» και ανέλαβα τη θέση του προϊσταμένου εκπαιδευτικών θεμάτων στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων, στην οποία παρέμεινα μέχρι την αποχώρησή μου από την υπηρεσία, το Σεπτέμβριο του 2011.

Η επικοινωνία με τους γονείς
Είναι πολύ σημαντικό για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου, αλλά προπάντων για τους μαθητές της Α` τάξης, η τακτική επικοινωνία των γονέων με το δάσκαλο.
Οι εξάχρονοι μαθητές, μεταβαίνοντας από το χαλαρό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου στο απαιτητικό πρόγραμμα του Δημοτικού, όπως είναι φυσικό θα χρειαστούν ένα μικρό στάδιο προσαρμογής. Ο δάσκαλος είναι αυτός που θα τους βοηθήσει να προσαρμοστούν και να λειτουργήσουν στο νέο πλαίσιο μάθησης. Για το λόγο αυτό, δεν θα πρέπει οι προσπάθειες του να προσκρούουν σε λαθεμένες ενέργειες ορισμένων γονέων, οι οποίοι από ανασφάλεια μήπως και δεν τα καταφέρουν τα παιδιά τους, δημιουργούν ένα «δεύτερο σχολείο» στο σπίτι με την πολύωρη μελέτη που τους επιβάλλουν. Το γεγονός αυτό καταπονεί τα παιδιά με ότι αυτό συνεπάγεται για τη συνέχεια της μαθητικής τους ζωής
Στο τελευταίο κεφάλαιο του άρθρου μου, «Ενημέρωση γονέων», αναφέρομαι αναλυτικά στο πώς ενημέρωνα τους γονείς των μαθητών της Α` τάξης.

Ο δάσκαλος πρέπει να διδάσκει σε όλες τις τάξεις
Από όλες τις τάξεις, η Α` τάξη, είναι μια ξεχωριστή περίπτωση, γιατί έχει να κάνει με το ξεκίνημα της μαθητικής ζωής. Ένα καλό ή κακό ξεκίνημα θα παίξει θετικό ή αρνητικό ρόλο και στις επόμενες τάξεις. Ακόμη, μια όμορφη εμπειρία ή μια τραυματική εμπειρία που θα έχουν οι μαθητές στο ξεκίνημά τους, θα τους ακολουθεί σαν μια γλυκιά ή πικρή ανάμνηση για όλη τους τη ζωή.
Για όλα τα παραπάνω, ο σύλλογος διδασκόντων με το διευθυντή θα πρέπει να αναθέτουν την Α` τάξη μόνο σε δασκάλες και δασκάλους που έχουν διδακτική εμπειρία, και όχι να παίρνουν «το βάπτισμα του πυρός» στην Α` τάξη νεοδιόριστοι και αναπληρωτές, όπως γινόταν σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν, και δυστυχώς γίνεται ακόμη και σήμερα!
Στο σωστό χρόνο, όμως, θα πρέπει όλοι οι δάσκαλοι να περάσουν απ` όλες τις τάξεις. Πιστεύω πως χάνουν σε πολλά επίπεδα οι δάσκαλοι εκείνοι που αποφεύγουν καθ` όλη τη διάρκεια της θητείας τους να διδάξουν στις μικρές τάξεις, όπως χάνουν και οι δασκάλες εκείνες που επιλέγουν μόνο τις μικρές τάξεις. Είναι καλό οι εκπαιδευτικοί να εναλλάσσουν τις τάξεις, γιατί έτσι θα αποκτήσουν μια συνολική εικόνα για την εξέλιξη των μαθητών, που θα τους βοηθήσει στο παιδαγωγικό και διδακτικό τους έργο.
Ο σύλλογος διδασκόντων και ο διευθυντής θα πρέπει να αποτρέψουν τη δημιουργία δασκάλων δύο ταχυτήτων• δηλαδή, δασκάλους που θα διδάσκουν μόνο στις μεγάλες τάξεις και δασκάλες που θα διδάσκουν μόνο στις μικρές τάξεις. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει εκ περιτροπής όλοι οι εκπαιδευτικοί να αναλαμβάνουν όλες τις τάξεις, έχοντας πάντα σαν γνώμονα την καλή λειτουργία του σχολείου και όχι τις πάγιες απαιτήσεις ορισμένων εκπαιδευτικών. Και είναι βέβαιο ότι στο εγγύς μέλλον όλοι τους θα είναι ικανοποιημένοι, γιατί θα αποκτήσουν καινούριες εμπειρίες, που θα τους είναι χρήσιμες στη συνέχεια της εκπαιδευτικής τους διαδρομής!
Ακόμη, ο σχολικός σύμβουλος στην πρώτη επαφή που θα έχει με τους δασκάλους, πριν την έναρξη των μαθημάτων, θα πρέπει να τους περάσει το μήνυμα ότι όλοι τους, για το καλό όλων, είναι ανάγκη – μέσα στα σωστά χρονικά πλαίσια – να διδάξουν σε όλες τάξεις.

Η καλή προετοιμασία
Ο δάσκαλος σε όποια τάξη κι αν εργάζεται, θα πρέπει να προετοιμάζει πολύ καλά τα μαθήματα που πρόκειται να διδάξει• να πρωτοτυπεί και να χρησιμοποιεί το χιούμορ και το «παιχνίδι» στη διδασκαλία του. Η πείρα με δίδαξε ότι όσο πιο μικρή είναι η τάξη, τόσο μεγαλύτερη προετοιμασία απαιτείται. Και η προετοιμασία αφορά, κυρίως, τη μέθοδο και τα μέσα με τα οποία ο δάσκαλος θα προσεγγίσει τη διδακτέα ύλη.
Ο απροετοίμαστος δάσκαλος γίνεται αμέσως αντιληπτός, προπάντων από τους μαθητές των μικρών τάξεων! Βέβαια, ο μικρός μαθητής δεν θα πει ποτέ ότι «ο δάσκαλός μου είναι απροετοίμαστος», αλλά θα το δείχνει καθημερινά με την αφηρημάδα του ή τη φασαρία του! Όταν, λοιπόν, ο δάσκαλος μπαίνει στην αίθουσα να διδάξει χωρίς να έχει προετοιμαστεί στο σπίτι, χωρίς να χρησιμοποιεί τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας και χωρίς να έχει κέφι, και απλώς κάνει μια τυποποιημένη διδασκαλία (συμβάλλουν προς τούτο και τα απαράδεκτα σχολικά εγχειρίδια, όπως γράφω στο άρθρο μου, «Τα βιβλία στο Δημοτικό Σχολείο»), δεν μπορεί να έχει την απαίτηση να τον προσέχουν οι μαθητές του!
Οι μαθητές, ειδικά της Α` τάξης, δεν είναι εύκολο με λόγια και παρατηρήσεις να πεισθούν ότι πρέπει να προσέχουν στο μάθημα. Είναι αναγκαίο ο δάσκαλος να κάνει ελκυστική τη διδασκαλία του με μεθόδους που συνεχώς θα ανανεώνει, για να ενθουσιάζει και να «αναγκάζει» τους μαθητές να προσέχουν και να συμμετέχουν στο μάθημα• έτσι απλά και αβίαστα προκύπτει η μάθηση.

Στιγμές έμπνευσης
Θυμάμαι κάποιες φορές που βρισκόμουν στην ταβέρνα και συζητούσα με τους φίλους μου διάφορα θέματα με τη συνοδεία οίνου και μουσικής, εντελώς ξαφνικά, «απ` το πουθενά», μου ερχόταν μια καλή και πρωτότυπη ιδέα για τις προσεχείς διδασκαλίες μου, και αμέσως την κατέγραφα• έχω χρησιμοποιήσει, σε στιγμές έμπνευσης, πολλές χαρτοπετσέτες ως σημειωματάριο! Θα έλεγα ότι οι καλύτερες παιδαγωγικές και διδακτικές ιδέες μού ερχόταν εκτός τόπου και χρόνου και δεν τις άφηνα ποτέ να πάνε χαμένες!

Το δώρο της Ηλιάνας
Θα ήθελα να κλείσω το άρθρο τούτο με τα λόγια της Ηλιάνας, μαθήτριάς μου στην Α` τάξη του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ιωαννίνων, που μόλις έμαθε να γράφει και να διαβάζει, μου έγραψε σ` ένα φύλλο ζωγραφικής: «Αγαπητέ κύριε, σας ευχαριστώ πολύ που με μαθαίνετε γράμματα. Σας αγαπώ πολύ, θέλω να είστε καλά και ποτέ να μην αρρωστήσετε.»!!!