Τα κατοικίδια ζώα μας προσφέρουν την συντροφιά, την αποδοχή, την συναισθηματική υποστήριξη και άνευ όρων αγάπη κατά τη διάρκεια του χρόνου που μοιράζονται μαζί μας. Σε αντάλλαγμα, τα αγαπάμε και τα εντάσσουμε στα μέλη της οικογένειας μας. Έτσι, όταν αυτή η ειδική σχέση φτάνει στο τέλος, είναι φυσικό να υπάρχει θλίψη.
Κατανοώντας τη βαθιά αίσθηση της απώλειας που νιώθει κανείς όταν το κατοικίδιο ζώο του φύγει από τη ζωή, βάλαμε στόχο να αναδείξουμε την αξιοπρέπεια και το σεβασμό που αξίζει στους μικρούς μας φίλους μιλώντας για την απώλειά τους συμβάλοντας στη ανακούφιση της θλίψης της οικογένειας.
Πολλοί έχουν την ανάγκη να μπαίνουν στα ανθρώπινα πρότυπα, του τάφου, με αναμνηστικά και λουλούδια. Το ζώο ήταν ένας μέλος της οικογένειας. Είτε πρόκειται για κατοικίδιο, είτε για άνθρωπο, είναι μια απώλεια
Η απώλεια ενός κατοικίδιου είναι αναπόφευκτη αλλά επώδυνη. Ο κάθε άνθρωπος που έχει υιοθετήσει ένα ζωάκι γνωρίζει ότι κάποτε θα έρθει το τέλος. Κάποια μέρα θα πρέπει να αποχαιρετήσετε το αγαπημένο μέλος της οικογένειάς σας, κάποιες φορές ξαφνικά ή μετά από χρόνια μάχη. Δεν έχει σημασία ποια είναι η αιτία του θανάτου, το αντίο μπορεί να σας ραγίσει την καρδιά. Κάποιοι άνθρωποι που έχουν κατοικίδιο νιώθουν έντονο άγχος με τις πολύπλοκες αποφάσεις που πρέπει να πάρουν για τη ζωή των φίλων τους.
Η επώδυνη εμπειρία του πένθους και της απώλειας μπορεί να είναι εξουθενωτική. Δεν βοηθά το γεγονός ότι η κουλτούρα μας δεν δίνει ιδιαίτερη αξία στην απώλεια ενός ζώου όπως συμβαίνει και με το θάνατο ενός μέλους της οικογένειας.
Πολλές φορές ιδιοκτήτες βρίσκονται μπροστά σε συζητήσεις, όπου με ειρωνικό τρόπο αναφέρεται ότι: «Στις «αναπτυγμένες» χώρες έχουν ακόμα και θεραπευτή όταν πεθάνει ο σκύλος τους, δεν κοιτάμε που πεθαίνουν τόσα παιδιά στο κόσμο…».
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο θάνατος ενός κατοικίδιου είναι επώδυνος και δεν πρέπει να συγκρίνεται με τα «παιδάκια που πεθαίνουν» ή οτιδήποτε άλλο αφού αυτό είναι ένα διαφορετικό θέμα το οποίο με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να αναστέλλει τη διαδικασία του πένθους & να δημιουργεί ενοχές
Δεν υπάρχει σχετική άδεια από το σχολείο ή την δουλειά, το πένθος καλείται ο καθένας να το διαχειριστεί μόνος του, καθώς δεν έχει αναγνωριστεί η αξία των ζώων στη ζωή μας και το πόσο συμβάλλουν στην ευεξία μας. Αυτή η αντίληψη αρχίζει να αλλάζει σταδιακά. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα sites γράφονται συνεχώς πληροφορίες για την αξία των ζώων και πόσο επώδυνη είναι η απώλειά τους. Όμως παρόλα αυτά δεν υπάρχει η αναμενόμενη υποστήριξη και κατανόηση γύρω από την απώλεια ενός κατοικίδιου και το πένθος που την συνοδεύει.
Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής όπως και η γέννηση
Ένα κατοικίδιο, όμως, έχει και μία αξία από μόνο του και όχι μόνο για αυτά που προσφέρει σε εμάς τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει πως έχουμε μεγάλη ευθύνη απέναντι στο ζώο αυτό, ότι και αν συμβεί, από την πρώτη μέρα που θα το αποκτήσουμε μέχρι τη στιγμή που θα χρειασθεί να το αποχωριστούμε εξαιτίας κάποιας ασθένειας, προχωρημένης ηλικίας ή άλλου αναπάντεχου συμβάντος. Θα πρέπει να θεωρούμε αυτονόητο πως θα παραμείνουμε δίπλα στο κατοικίδιό μας ώστε, όταν έρθει η ώρα, να κλείσει τα μάτια του όσο γίνεται πιο ανώδυνα και με τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοπρέπεια.
Όλα αυτά ίσως να φαντάζουν για πολλούς ως πολυτέλεια και υπερβολή, ιδιαίτερα όταν βλέπουμε τόσο συχνά εγκαταλειμμένους από τα ίδια τους τα παιδιά ανήμπορους ηλικιωμένους και μια γενικευμένη μεγαλειώδη αναλγησία απέναντι σε κατατρεγμένους, πεινασμένους, αποδεκατισμένους και «διαφορετικούς».
Οι προσθαφαιρέσεις, όμως, δεν έχουν θέση στις πανανθρώπινες αξίες. Κάθε πλάσμα πάνω σε αυτόν τον πολύπαθο πλανήτη θα πρέπει να έχει το σεβασμό και την προστασία που του αξίζει ως μέρος της αλυσίδας ζωής στην οποία κι εμείς, ως άνθρωποι, ανήκουμε.
Ο πόνος της απώλειας
Ένα άτομο που θεωρεί το κατοικίδιο του αγαπημένο του φίλο, συντροφιά ή μέλος της οικογένειας του γνωρίζει τον έντονο πόνο που συνοδεύει την απώλεια αυτού του φίλου. Η απώλεια είτε πρόκειται για την απώλεια ενός ανθρώπου είτε πρόκειται για την απώλεια ενός ζώου προκαλεί έντονα συναισθήματα και χρειάζεστε χρόνο για να επεξεργαστείτε το πένθος.
Μην αφήσετε κανέναν να σας πει ότι είστε ανόητοι, τρελοί ή υπερευαίσθητοι επειδή πενθείτε. Πολλοί άνθρωποι υιοθετούν τα ζωάκια τους όταν είναι μωρά και τα βλέπουν σαν να είναι παιδιά τους, συντροφιά τους ή οι καλύτεροι τους φίλοι. Με την πάροδο του χρόνου δένεστε περισσότερο με το κατοικίδιο σας και νιώθετε όμορφα μαζί του, μοιράζεστε τις βόλτες σας, περνάτε καλά, κάνετε αγκαλιές και σας δείχνει άνευ όρων αγάπη και αποδοχή.
Για αυτό είναι φυσιολογικό όταν έχετε ένα τόσο βαθύ δέσιμο να νιώθετε συντετριμμένοι από την απώλεια του αγαπημένου σας φίλου. Μερικοί άνθρωποι δεν κατανοούν το δέσιμο και φυσικά ούτε και τον πόνο που προκαλεί η απώλεια.
Το πένθος είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο και ο καθένας το βιώνει διαφορετικά.
Μια πληθώρα συναισθημάτων διαπερνά σε ένταση τους ανθρώπους που πενθούν. Υπάρχουν πέντε στάδια τα οποία είναι κοινά στην οποιαδήποτε απώλεια:
- Άρνηση : Όχι δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό.Στη διάρκεια της φάσης αυτής, που μπορεί να είναι από μερικά λεπτά έως πολλές ημέρες, δεν αντιδρούμε πραγματικά και δεν αισθανόμαστε το πραγματικό μέγεθος και την ένταση των συναισθημάτων μας.
Δεν είναι εύκολο να αποδεχτεί κανείς ότι το ζώο του δεν υπάρχει πια. Είναι πολύ σκληρό να φανταστείς και να αρχίσεις να το ζεις, ότι το ζώο δεν σε χαιρετά πια όταν μπαίνεις στο σπίτι ή δεν έρχεται να φάει για βράδυ. Μερικοί ιδιοκτήτες ζώων φτάνουν στο σημείο να θεωρούν ότι το ζώο είναι ακόμα ζωντανό, κάποιος το έχει ή είναι κάπου μόνο του και υποφέρει. Άλλοι δεν παίρνουν νέο ζωάκι γιατί φοβούνται ότι το παλιό τους θα στεναχωρηθεί, ότι το προδίδουν. - Θυμός : Γιατί σε αυτό – Γιατί τώρα – Δεν είναι δίκαιο και άλλες σκέψεις για την ασθένεια, το αυτοκίνητο, τον “κακό” κτηνίατρο ή ό,τι άλλο σκότωσε το ζωάκι σας. Μερικές φορές ίσως να ναι και δικαιολογημένος και να έχετε δίκιο, όμως δεν σας οδηγεί πουθενά. Απλά σας αποσπά από αυτό που είναι πιο σημαντικό: να θρηνήσετε και να κλάψετε για το ζώο σας.
Στη διάρκεια της φάσης αυτής, αρχίζουμε να κατανοούμε και να νιώθουμε τι πραγματικά έχει συμβεί και τι πραγματικά νιώθουμε.
Ενοχές:
Χαρακτηριστικό της φάσης αυτής είναι η ενεργοποίηση ενοχών για το κατά πόσο κάποιος ήταν αρκετά καλός και ανεκτικός απέναντι στο κατοικίδιό του όσο αυτό ζούσε.Οι ενοχές είναι εντονότερες αν είστε υπεύθυνοι για τις συνθήκες που οδήγησαν στο θάνατο του κατοικίδιου σας. Αν το κατοικίδιο σας υπέφερε και εσείς θέλατε να κοιμηθεί ίσως να νιώθετε ενοχές ακόμη και αν αυτό ήταν η καλύτερη επιλογή για να μην υποφέρει. Τέτοιου είδους ενοχικά αισθήματα βιώνουν όλοι οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων, όσο καλοί και αν ήσαν μαζί του. Δεν έχει όμως νόημα και επιβαρύνετε τον ευαυτό σας με ένα φορτίο ενοχής για το ατύχημα ή την αρρώστια που κόστισε τη ζωή του ζώου σας που απλά κάνει πιο δύσκολο για εσάς να το περάσετε. - Διαπραγμάτευση :Αν υπήρχε χρόνος, αν το είχα πάει σε άλλο κτηνίατρο, αν δαπανούσα περισσότερα χρήματα ίσως μπορούσε να γίνει κάτι.
- Κατάθλιψη – Όπου σε αυτό το στάδιο η λύπη είναι παρούσα και έντονη.
- Αποδοχή – Ίσως ήταν και καλύτερα για αυτό τελικά, θα πόναγε, δεν έβλεπε καλά κτλ.Κάποια στιγμή -συνήθως μέσα σε διάστημα έξι μηνών περίπου- τα έντονα αισθήματα θλίψης, έλλειψης, απουσίας, ενοχών, κ.τ.λ. ενσωματώνονται εντός μας, γίνονται ολοένα και λιγότερο επώδυνα, ενώ, παράλληλα, νιώθουμε σαν να ψηλώσαμε ψυχικά, σαν να ωριμάσαμε ως άνθρωποι. Στη διάρκεια της φάσης αυτής, σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο να πάρουμε κάποιο άλλο ζωάκι ή με ποιον άλλον τρόπο θα διαχειριστούμε την απώλεια αυτή.
Τα στάδια αυτά δεν είναι σε κλίμακα (1,2,3,4,5) αλλά κινούνται σαν σπείρα και θα παρατηρήσουμε ότι πολλές φορές θα βρεθούμε έπειτα από μια περίοδο θλίψης να θυμώνουμε πάλι. Αυτό είναι φυσικό και αναμενόμενο.
Μπορεί να νιώθετε βαθιά θλίψη, αλλά υπάρχουν και άλλα συναισθήματα που ίσως να νιώσετε, όπως η κατάθλιψη: Είναι μια φυσιολογική συνέπεια, αντίδραση στο πένθος μετά από μια απώλεια αλλά μπορεί να σας αφήσει ανίκανους να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματα σας. Σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να μην έχετε πια ενέργεια, να κοιμάστε όλη μέρα και να βυθιστείτε στη θλίψη.
Ας προσπαθήσουμε όμως να απαντήσουμε σε κάποιες ερωτήσεις που προκύπτουν συχνά όταν πεθαίνει ή έχει πεθάνει ένα κατοικίδιο:
Πότε είναι η σωστή ώρα να κάνεις ευθανασία στο ζώο σου;
Ο κτηνίατρος είναι πάντα ο καλύτερος κριτής για να αποφασίσει σε τι φυσική κατάσταση βρίσκεται το ζώο. Όμως, είστε ο καλύτερος κριτής για την ποιότητα της καθημερινής ζωής του ζώου σας. Αν το ζώο έχει όρεξη, αναζητά τη συντροφιά σας, ανταποκρίνεται στα χάδια σας, συμμετέχει στη ζωή σας, δεν είναι η ώρα ακόμα. Αν όμως το ζώο πονά συνεχώς, πρέπει να κάνει επίπονες θεραπείες που δεν θα έχουν 100% αποτέλεσμα, αν δεν ανταποκρίνεται, αν δεν έχει όρεξη πια για τίποτα, ίσως θα πρέπει να επιλέξετε να το βοηθήσετε να μην βασανίζεται άλλο.
Θα πρέπει να αξιολογήσετε την ζωή του ζώου σας αντικειμενικά, ειλικρινά, χωρίς εγωϊσμό, μαζί με τον κτηνίατρο. Δεν θα πρέπει να κρατάτε το ζώο σας στη ζωή ενώ πονά μόνο και μόνο για να μην νιώσετε εσείς πόνο ή θλίψη. Φυσικά είναι μια πολύ δύσκολη απόφαση αλλά είναι αλήθεια η ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΑΓΑΠΗΣ που μπορείτε να κάνετε για το ζώο σας.
Να είμαι εκεί την ώρα της ευθανασίας;
Πολλοί θεωρούν ότι αυτή είναι η υπέρτατη χειρονομία αγάπης, που χαρίζει ασφάλεια στο ζώο. Άλλοι ανακουφίζονται οι ίδιοι όταν είναι εκεί και βλέπουν το ζώο τους να κοιμάται πια ειρηνικά, χωρίς πόνο. Για άλλους είναι δύσκολο να ξέρουν ότι πέθανε χωρίς να έχουν δει το σώμα και έτσι νομίζουν ότι είναι για πάντα ζωντανό. Παράλληλα όμως μπορεί να είναι μια τραυματική εμπειρία. Ρωτήστε τον ευαυτό σας, ειλικρινά, αν θα είστε ικανοί να το περάσετε. Αν κλαίτε και είστε ταραγμένοι, θα αγχώσετε το ζώο σας.
Μερικοί κτηνίατροι κάνουν ευθανασία στο σπίτι σας.. Σκεφτείτε τι θα είναι λιγότερο τραυματικό, τόσο για εσάς όσο και για το ζώο σας, συζητείστε με το κτηνίατρο και αποφασίστε.
Τι κάνω μετά;
Όταν πεθάνει ένα ζώο, πρέπει να διαλέξετε τι θα κάνετε με το σώμα του. Μερικές φορές, ίσως είναι πιο εύκολο να αφήσετε το ζώο στη κλινική ή στο κτηνίατρο, που συνεργάζεται με διαχείρηση νεκρών ζώων.
Η ταφή του ζώου στο κήπο ή σε κάποιο κοντινό βουνό, μπορεί να θεωρηθεί παράνομη και με κίνδυνο μόλυνσης πηγών κλπ.
Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, μπορεί να θέλετε να κάνετε μια μικρή τελετή, σαν κηδεία, να πείτε ένα τελευταίο αντίο, ένα ποίημα ή να αφήσετε λουλούδια. Κάντε ό,τι νιώθετε και μην αισθάνεστε ντροπή.
Η επιλογή του νεκροταφείου ζώων ή αποτεφρωτηρίου σας προσφέρει μία ασφαλή διαδικασία.
Μήπως δεν είναι φυσιολογικό το ότι πονάω τόσο πολύ;
Ο πόνος είναι κάτι το φυσικό και το φυσιολογικό. Μην αφήνετε κανέναν να υποτιμήσει τον πόνο που αισθάνεστε, επειδή «απλά ήταν ένας σκύλος».Μην αφήσετε κανέναν να σας πει ότι είστε ανόητοι, τρελλοί ή πολύ συναισθηματικοί. Αγνοήστε τους. Έπειτα από τις τόσες αναμνήσεις που υπάρχουν αλλά και με τη σχέση που αναπτύχθηκε, είναι απόλυτα φυσιολογικό να πονάτε. Πολλοί ιδιοκτήτες κατοικίδιων έχουν τα ανάλογα συναισθήματα. Θυμηθείτε:Δεν είστε μόνοι. Χιλιάδες ιδιοκτήτες ζώων έχουν περάσει τα ίδια…
Απώλεια κατοικιδίου και παιδιά
Πώς να προετοιμάσετε το παιδί σας για το αναπόφευκτο
Είναι καλό προτού αγοράσετε ένα κατοικίδιο στο παιδί σας να του έχετε μιλήσει για τον ενδεχόμενο θάνατο του και να συζητήσετε μαζί του ότι μπορεί να το απασχολεί. Συγκεκριμένα:
• Διευκρινίστε του πόσο χρόνο ζωής έχουν η γάτα, ο σκύλος, το καναρίνι κλπ
• Σε κάθε ευκαιρία μιλήστε του για τη ζωή και τον θάνατο
• Απαντήστε σε όλες του τις ερωτήσεις με απλότητα και σαφήνεια
Δυστυχώς όμως η διάρκεια ζωής τους είναι σύντομη……
Ο θάνατος ενός κατοικίδιου ζώου είναι ένα σημαντικό μάθημα ζωής
Ιδιαίτερα για τα παιδιά, τα κατοικίδια είναι κάτι παραπάνω από ζώα που απλά συνυπάρχουν μαζί τους- είναι μέλη της οικογένειάς τους. Τα παιδιά μοιράζονται ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους με το αγαπημένο τους ζωάκι. Συνήθως, τα κατοικίδια είναι εκείνα που «καλημερίζουν» κάθε πρωί τα παιδιά, τα περιμένουν γεμάτα χαρά να επιστρέψουν από το σχολείο και τις πιο πολλές φορές γίνονται οι πιο πιστοί τους φίλοι στους οποίους εκμυστηρεύονται τα πιο κρυφά τους μυστικά. Τα κατοικίδια είναι πάντα διαθέσιμα να προσφέρουν ανακούφιση και συντροφιά στο παιδί, όταν είναι στενοχωρημένο ή άρρωστο.
Τι γίνεται, όμως, όταν έρθει εκείνη η μέρα που ο αγαπημένος τους φίλος φύγει από τη ζωή; Τότε τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με μία από τις πιο επώδυνες καταστάσεις, αυτή της απώλειας.Δεν έχει να κάνει αν το ζώο είναι ένα σκυλί, μια γάτα ή ένα χρυσόψαρο, η σχέση ανάμεσα στα παιδιά και τα κατοικίδια ζώα τους είναι μοναδική και αναντικατάστατη.
Οι γονείς είναι αδύνατο να προφυλάξουν τα παιδιά από τη βίωση αυτής της εμπειρίας, ωστόσο, μπορούν να τα βοηθήσουν να την διαχειριστούν όσο καλύτερα γίνεται. Πολλές φορές, η απώλεια ενός ζώου είναι η πρώτη εμπειρία θανάτου την οποία έχουν να διαχειριστούν τα παιδιά. Η διαδικασία, λοιπόν, του πένθους για το αγαπημένο κατοικίδιο έχει πολλά να διδάξει για τις μελλοντικές απώλειες που έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά.
Τι να πω στο παιδί μου; Η ανακοίνωση της δυσάρεστης είδησης…
Μία από τις πιο δύσκολες καταστάσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο γονέας είναι αυτή της ανακοίνωσης της απώλειας του αγαπημένου κατοικίδιου. Μην τα υποτιμήσετε όμως. Μπορεί να δείτε ότι αν είστε ειλικρινής με τα παιδιά σας, θα μπορέσουν να καταλάβουν το θάνατο, τις φοβίες τους γι αυτόν και το τι σημαίνει.
Αν και εσείς είστε ο καλύτερος κριτής, αυτό που προτείνεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, είναι να του πείτε την αλήθεια. Μπορεί να σας είναι δύσκολο και οδυνηρό να βλέπετε το παιδί σας να πονάει και να κλαίει. Δουλειά σας ως ενήλικος όμως είναι να είστε εκεί να το στηρίξετε.
Αν το ζωάκι σας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας και θα αναγκαστείτε να προβείτε σε ευθανασία, εξηγείστε στο παιδί πως ο κτηνίατρος έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε, αλλά, δυστυχώς, η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Εξηγείστε στο παιδί πως η ευθανασία είναι η τελευταία ευγενική προσφορά που μπορείτε να κάνετε στο ζωάκι σας, λυτρώνοντάς το από τους πόνους που βιώνει και προσφέροντάς του έναν ανώδυνο θάνατο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, καλό είναι το παιδί να είναι ενήμερο από πριν για την κατάσταση υγείας του αγαπημένου του φίλου και να το προετοιμάσετε σιγά σιγά για την επερχόμενη απώλειά του.
Βοηθήστε τα παιδιά να κατανοήσουν γιατί η ευθανασία είναι απαραίτητη
Εξηγήστε ότι το κατοικίδιο ζώο τους μπορεί να πάσχει από:
Το γήρας: «Όταν ένα ζώο γίνεται πολύ, πολύ, πολύ γέρικο, το σώμα του φθείρεται και παύει να λειτουργεί.”
Ανίατη ασθένεια: «Επειδή η ασθένεια του δεν μπορεί να θεραπευτεί, το κατοικίδιο ζώο μας είναι πολύ, πολύ άρρωστο, το σώμα του έχει φθαρεί και θα σταματήσει να λειτουργεί.”
Ένα ατύχημα: “Ένα φοβερό πράγμα συνέβη (χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο, κλπ.) Το σώμα του ήταν αρκετά άσχημα χτυπημένο και δεν θα μπορούσε να γιατρευτεί, έτσι αυτό σταμάτησε να λειτουργεί.».
Αποφύγετε να λέτε στα παιδιά ότι το κατοικίδιο ζώο τους ήταν τόσο καλό ή τόσο ξεχωριστό που ο Θεός θέλει να είναι μαζί Του στον ουρανό. Τα παιδιά μπορεί να θυμώσουν με τον Θεό.
Συμπεριλάβετε τα παιδιά στην απόφαση της ευθανασίας.
Τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια στην κατανόηση του γιατί πρέπει να παρθεί αυτή η απόφαση και μια αίσθηση ότι έχουν συμμετάσχει στην υλοποίηση αυτού. Χρειάζονται επίσης την ευκαιρία να πουν αντίο και να αξιοποιήσουν στο έπακρο ό, τι στιγμή που μπορεί να τους έχει απομείνει με το κατοικίδιο ζώο τους.
Προγραμματίστε μία επίσκεψη στο ιατρείο του κτηνιάτρου για να μάθουν για τη διαδικασία της ευθανασίας και να απαντήσει σε τυχόν ερωτήσεις δικιές σας ή των παιδιών σας.
Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή των παιδιών στην ευθανασία του ζώου.
Αφήστε τους να είναι παρόντες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εφόσον το επιλέξουν. Η πραγματικότητα του θανάτου θα είναι πολύ λιγότερο τραυματική για τα παιδιά από ό, τι στη φαντασία τους.Οι γονείς πρέπει να αποφασίσουν σχετικά με το αν θα αφήσουν τα παιδιά τους να παρακολουθήσουν ή όχι τη διαδικασία ευθανασίας.
Όσον αφορά όμως τους ενήλικες, οι κτηνίατροι και άλλοι ειδικοί συνιστούν γενικά να είναι παρόντες, καθώς όσοι επιλέγουν να μην είναι παρόντες στη διαδικασία συχνά το μετανιώνουν αργότερα και δυσκολεύονται να βρουν ένα τέλος.
Το πρώτο σοκ
Αν η απώλεια οφείλεται σε ένα ξαφνικό γεγονός όπως ένα ατύχημα , η ειλικρίνεια είναι σημαντική.
Να είστε ειλικρινής και με την δική σας θλίψη, μην την κρύψετε. Γιατί τότε και τα παιδιά θα κρύψουν την θλίψη τους κι αυτό δεν είναι καλό. Συζητείστε το θέμα, όλη η οικογένεια μαζί και δώστε στον καθένα την ευκαιρία να δουλέψει με τον πόνο του, στο ρυθμό που εκείνος μπορεί.
Όσο κι αν σας δυσκολεύει, μιλήστε ανοιχτά στο παιδί, εξηγώντας του με απλά λόγια και λαμβάνοντας πάντα υπόψη την ηλικία του και το επίπεδο ωριμότητάς του τι ακριβώς έχει συμβεί. Επιλέξτε έναν χώρο στον οποίο το παιδί θα νιώθει ασφάλεια, όπως είναι το σπίτι σας. Χρησιμοποιείστε τη λέξη «πέθανε» κι όχι φράσεις όπως «πήγε στον ουρανό και τώρα θα τρέχει ανέμελο εκεί» ή το «πήγε για ύπνο». Αν πείτε ότι το ζώο σας “κοιμήθηκε”, πρέπει να τους δώσετε να καταλάβουν την διαφορά από τον κανονικό, καθημερινό ύπνο.
Επιλέξτε τα σωστά λόγια
Οι ερωτήσεις του παιδιού συνήθως καθοδηγούν τις πληροφορίες που θα χρειαστεί να δώσετε, αλλά θα πρέπει να φροντίσετε να προσαρμόσετε τα λόγια σας με βάση την ηλικία*, το επίπεδο ωριμότητας και τις εμπειρίες του.
Μην νομίζετε ότι ένα παιδί είναι πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο για να μάθει την αλήθεια.
Μην πείτε ψέματα ότι για παράδειγμα… «έφυγε» ή χάθηκε, ή «το πήρε κάποιος» γιατί τα παιδιά μπορεί να νιώθουν ενοχές ότι του έκαναν κάτι που δεν έπρεπε και θα περιμένουν με αγωνία να γυρίσει κάποτε.Επιπλέον το παιδί θα ανυπομονεί και θα αγχώνεται μήπως γυρίσει ή αν του φέρονται καλά. Αυτό ο πόνος δεν θα έχει τέλος. Ο πόνος της αλήθεια όμως, έχει. Η αλήθεια, όσο επώδυνη κι αν είναι, είναι πάντα πιο λυτρωτική στο τέλος, από ένα ψέμα. Άλλωστε, αν κάποια στιγμή αποκαλυφθεί η αλήθεια, το παιδί θα βιώσει έντονο θυμό για την απόκρυψη του γεγονότος. Αυτό επίσης θα δυσκολέψει τα παιδιά να δεχτούν ένα νέο ζώο, αν πάρετε.
Να είστε σαφείς
*Ο κανόνας είναι ότι τα παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών βλέπουν τον θάνατο ως προσωρινό και δυνητικά αναστρέψιμο. Τα παιδιά από 6 έως 8 ετών αρχίζουν να αναπτύσσουν μια πιο ρεαλιστική κατανόηση της φύσης και των συνεπειών του θανάτου. Τα παιδιά μετά την ηλικία των 9 ετών τείνουν να αντιλαμβάνονται πλήρως ότι ο θάνατος είναι μόνιμος και μη αναστρέψιμος.
Κάντε σαφές ότι το ζωάκι αυτό δεν θα ξαναγυρίσει αλλά είναι ευτυχισμένο εκεί που είναι και δεν πονά. Εκεί δίπλα του θα είστε, για να το στηρίξετε. Ποτέ μην υπόθετε ότι το παιδί είναι πολύ μικρό για να θρηνήσει.
Μην ασκείτε κριτική στα συναισθήματά του, μην το παροτρύνετε να είναι «δυνατό»και να μην στεναχωριέται. Αφήστε το παιδί να είναι ο εαυτός του και να εκφράσει τα δικά του μοναδικά συναισθήματα και την αγάπη του για το κατοικίδιο.
Η ηλικία του παιδιού θα κρίνει τις διατυπώσεις μας
Αν το παιδί είναι μικρότερο από τριών ετών, εξηγήστε του με απλά λόγια ότι το ζωάκι του πέθανε και δεν θα επιστρέψει κοντά του. Αντισταθείτε στον πειρασμό να χρησιμοποιήσετε μεταφορικό λόγο για να κάνετε την είδηση πιο ήπια. Το μικρό σας δεν μπορεί να αντιληφθεί ακόμη την έννοια του θανάτου, άρα ούτε και να φοβηθεί από αυτόν. Αντίθετα, ενδέχεται να ερμηνεύσει πολύ κυριολεκτικά τη φράση «το σκυλάκι σου κοιμήθηκε για πάντα» και να συνδέσει τον ύπνο με τον κίνδυνο. Μην πείτε πολλά πράγματα και μην νιώσετε την ανάγκη να προσθέσετε πληροφορίες αν σας κάνει την ίδια ερώτηση ξανά και ξανά. Αν από μόνο του ζητήσει επιπλέον λεπτομέρειες, απαντήστε με ειλικρίνεια.
Αν το μικρό σας είναι από τεσσάρων έως και έξι ετών, έχει τεράστια σημασία να του εξηγήσετε πως δεν ευθύνεται το ίδιο για τον θάνατο του κατοικίδιου. Επίσης, υπάρχει περίπτωση το παιδί να αρχίσει να φοβάται πως θα πεθάνει και το ίδιο. Σε αυτή την περίπτωση καθησυχάστε το ήπια και αφήστε το να εκφράσει ανοιχτά τα συναισθήματά του για να το βοηθήσετε να ξεπεράσει την αγωνία του.
Στην ηλικία των επτά με εννέα ετών τα παιδιά είναι σε θέση να καταλάβουν ότι ο θάνατος αποτελεί μόνιμη κατάσταση. Πλέον είναι λιγότερο πιθανό να φοβηθούν για τον εαυτό τους και πιο πιθανό να αρχίσουν να ανησυχούν ότι μετά το ζωάκι τους θα χάσουν και εσάς. Μιλήστε τους με ηρεμία και ειλικρίνεια, κρατώντας όμως και πάλι τις απαντήσεις σας σύντομες και χωρίς πολλές λεπτομέρειες.
Οι έφηβοι και τα παιδιά στην προεφηβεία έχουν περίπου την ίδια αντίληψη και αντίδραση στην απώλεια με τους ενήλικες. Όμως, καθώς δεν έχουν έρθει ακόμη τόσες φορές αντιμέτωποι με ένα τέτοιο γεγονός χρειάζονται υποστήριξη και τη διαβεβαίωση πως σύντομα θα αισθανθούν καλύτερα.
Επειδή πολλές φορές τα παιδιά θεωρούν πως το ζωάκι τους, ακόμα και μετά το θάνατο, πεινάει, πονάει ή κρυώνει, εξηγείστε τους πως με το θάνατο παύουν οι λειτουργίες του σώματος και το ζώο δε νιώθει τίποτα από όλα αυτά.
Αν το παιδί σας αρχίσει να ρωτάει τι γίνεται μετά το θάνατο και πού πήγε το ζωάκι του αφότου πέθανε, απαντήστε ειλικρινά στο παιδί με βάση τις δικές σας πεποιθήσεις. Αν, πάλι, ούτε εσείς έχετε μία ξεκάθαρη πεποίθηση του τι γίνεται μετά, πείτε στο παιδί πως ο θάνατος παραμένει και για εσάς ένα μυστήριο και δεν ξέρετε.
Μετά το πρώτο σοκ
Τιμήστε τη ζωή του κατοικίδιου
Αφού ανακοινώσετε την απώλεια του κατοικίδιου στο παιδί, δώστε του την ευκαιρία να το αποχαιρετήσει.
Ενθαρρύνετε τα παιδιά να δουν το κατοικίδιο ζώο τους μετά το θάνατο του, η οποία ενισχύει την πραγματικότητα και αφαιρεί το μυστήριο και το φόβο του θανάτου.Μπορείτε να πάτε παρέα να θάψετε το ζωάκι σας
Εξηγήστε τι θα συμβεί με τη σωρό του κατοικίδιου ζώου. Προτρέψτε το παιδί να ζωγραφίσει κάτι για τον αγαπημένο του φίλο, βάζοντάς το μαζί, όταν θα το θάψετε.
Βοηθήστε το παιδί σας να ξεπεράσει τον θάνατο του κατοικίδιού του – Ενσυναίσθηση
Να θυμάστε ότι δεν υπάρχει “σωστή μέθοδος” που να ταιριάζει σε κάθε παιδί ως προς τη διαχείριση της απώλειας. Αφήστε την ατομικότητά τους να σας καθοδηγήσει και αντισταθείτε στις συγκρίσεις.
Όπως κάθε άνθρωπος που βιώνει μια απώλεια και έρχεται αντιμέτωπος με διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις, έτσι και το παιδί που πενθεί για την απώλεια του αγαπημένου του ζώου, βιώνει διάφορες εναλλαγές συναισθήματος.
Άρνηση και απομόνωση: Το παιδί μπορεί να αρνείται να αποδεχτεί την πραγματικότητα. Είναι μία φυσιολογική αντίδραση και ένας μηχανισμός άμυνας που ενεργοποιείται κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα επώδυνο γεγονός. Επίσης, μπορεί το παιδί να μονωθεί συναισθηματικά, δηλαδή να «κλειστεί στον εαυτό του».
Θυμός: Είναι μία δεύτερη γραμμή άμυνας που ενεργοποιεί ο εγκέφαλός μας, όταν αρχίζει να συνειδητοποιεί το μέγεθος του πόνου που έχει προκληθεί από την απώλεια.
Ενοχή: για τις φορές που το παιδί φέρθηκε άσχημα στο ζωάκι του.
Απενοχοποιείστε το παιδί από όλα αυτά τα συναισθήματα, εξηγώντας του πως είναι φυσιολογικά. Ενθαρρύνετέ το να μιλήσει για το πώς νιώθει, μιλώντας και εσείς για το δικό σας συναίσθημα. Έτσι το παιδί αντιλαμβάνεται πως δεν είναι μόνο στη θλίψη που βιώνει και πως υπάρχει «χώρος» για τη βίωση όλων αυτών των συναισθημάτων. Αποφύγετε να πείτε στο παιδί να μη στενοχωριέται. Είναι κάτι που ξέρετε καλά πως είναι αναπόφευκτο. Μιλήστε για δικές σας εμπειρίες απώλειας αγαπημένων σας ζώων όταν ήσασταν παιδιά και πόσο είχατε δυσκολευτεί να αποχαιρετήσετε το αγαπημένο σας κατοικίδιο.
Τελετουργίες και αναμνήσεις.
Παροτρύνετε το να εκφράσει τα συναισθήματά του
Το παιδί πρέπει να έχει την ευκαιρία να αποχαιρετήσει τον αγαπημένο του φίλο με τον δικό του τρόπο. Βοηθήστε και παροτρύνετε το παιδί να τιμήσει το αγαπημένο του κατοικίδιο μέσα από λευκώματα, ζωγραφιές, κολάζ φωτογραφιών, νοσταλγικές συζητήσεις, μουσική ή άλλες διαδικασίες που θα του επιτρέψουν να κάνει ένα «αφιέρωμα» στον φίλο του.
Με αυτόν τον τρόπο θα του διδάξετε ότι παρά τον θάνατό του, οι αναμνήσεις, τα συναισθήματα και η αγάπη σας, θα τον κρατούν πάντα κοντά σας.
Εξηγείστε του ότι επειδή πέθανε δεν σημαίνει ότι δεν είναι ακόμη στην καρδιά μας.
Διαβάστε με το παιδί σας για να το βοηθήσετε να ξεπεράσει τον θάνατο του κατοικίδιού του.
Μέσα από τις παιδικές ιστορίες, μπορείτε να αντιμετωπίσετε τον θρήνο ενός παιδιού.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες για τον θάνατο ενός μέλους της οικογένειας ή ενός κατοικίδιου, όπως το Για πάντα στην καρδιά σου (Forever in Your Heart) της Sumara Marletta Guimbra. Άλλο παράδειγμα τέτοιου βιβλίου αποτελεί το “Being brave for Bailey” , γραμμένο από κτηνίατρο που εξηγεί την έννοια της ευθανασίας μέσα από την ιστορία του δικού του σκύλου.Βρείτε χρόνο να διαβάσετε μια ιστορία σχετικά με τον θάνατο στο παιδί σας και να συζητήσετε γι’ αυτόν.
Πέθανε το σκυλάκι μου… Αφήγηση Παιδικού παραμυθιού απο τον παλιάτσο Παταπούφα
Ο Paliatsos Patapoufas μας διαβάζει παρέα με τον παλιάτσο Παντούφλα ένα παραμύθι που μπορούμε να ακούσουμε μαζί με τα παιδιά σαν εργαλείο χειρισμού συναισθημάτων, φόβων και ανησυχιών αλλά και επαφής των παιδιών με προβλήματα της ζωής όπως ο θάνατος.
Επίτρεψε την επούλωση. Η θλίψη δεν είναι μεμονωμένο γεγονός, αλλά μια διαδικασία. Το παιδί σου μπορεί να συνεχίσει να εκφράζει απορίες και συναισθήματα για αρκετές ημέρες, εβδομάδες ακόμα και μήνες μετά το θάνατο του ζώου.Μοιραστείτε με το παιδί αναμνήσεις από την καθημερινότητα που είχατε με το κατοικίδιό σας.
Δείτε παλιές φωτογραφίες από χαρούμενες οικογενειακές στιγμές που περάσατε μαζί του. Ακόμη μία επιλογή είναι να κάνετε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες που θα βοηθήσει το παιδί σας να θυμάται το κατοικίδιό του ή φτιάξτε ένα κουτί αναμνήσεων με όλα τα υπάρχοντα του ζώου τους ή ακόμη να φυτέψετε μαζί ένα φυτό στο όνομα του μικρού τους φίλου, γεγονός που συμβολίζει την αναγέννηση.
Πάνω από όλα, δείξτε συναισθηματική διαθεσιμότητα στο παιδί. Να θυμάστε πως ο θρήνος ενός παιδιού που βιώνει την απώλεια ενός ζώου είναι παρόμοιος με τον πόνο που βιώνουν οι ενήλικες, όταν χάνουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο.
Παίξτε με το παιδί σας.
Συνοδεύστε το παιδί σας μέσα στη διαδικασία του θρήνου παίζοντας παιχνίδια μαζί του.
Ορισμένα παιδιά ίσως να προσποιούνται ότι τα λούτρινα ζωάκια τους είναι άρρωστα και πεθαίνουν. Αυτό το παιχνίδι ρόλων είναι πολύ ισχυρό και επουλωτικό. Εκμεταλλευτείτε το και χρησιμοποιήστε το σαν παιχνίδι ώστε να καταλάβει το παιδί σας και να αποδεχθεί την απώλεια.
Ενημερώστε τον περίγυρο για το τι συμβαίνει στη ζωή των παιδιών σας.
Ένα παιδί το πιθανότερο είναι να πονέσει πολύ περισσότερο εάν χάσει τον αγαπημένο του κατοικίδιο, παρά έναν μακρινό συγγενή. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να το αντιληφθούν όσοι δεν έχουν ζήσει με κάποιο ζωάκι και ίσως χρειαστεί να το επισημάνετε σε άτομα της οικογένειας ή σε φίλους σας, ώστε να έχετε μια κοινή γραμμή αντιμετώπισης προς το παιδί.
Ζητήστε από τους γείτονες, τους δασκάλους, τους συγγενείς και τους φίλους για επιπλέον υποστήριξη και κατανόηση.
Ο χρόνος και οι ιδέες που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορούν να επουλώσουν τις πληγές και να ανοίξουν το δρόμο για το επόμενο ζωάκι – σύντροφο της οικογένειας.
Μην αντικαταστήσετε αμέσως το κατοικίδιο με ένα άλλο.
Αυτό που προτείνεται είναι να περιμένετε λίγο. Το παιδί σας χρειάζεται χρόνο για να επεξεργαστεί την απώλεια και να δεχθεί ότι ο φίλος του δε θα είναι πλέον κοντά του.
Μην προσπαθήσετε να γεμίσετε το κενό με ένα καινούργιο ζώο. Δώστε στο παιδί σας χρόνο να ξεπεράσει την απώλεια πριν σκεφτείτε να υιοθετήσετε ένα νέο κατοικίδιο.
Τα παιδιά θυμώνουν με τους γονείς τους όταν τους φέρνουν αμέσως μετά το θάνατο ένα άλλο κατοικίδιο. Εκφράζουν την απλή αλήθεια: «Μα δεν είναι ο δικός ΜΟΥ, σκύλος». Αφήστε λίγο χρόνο ώστε η διαδικασία του θρήνου να εκφραστεί. Όταν θα νοιώσετε άνετα, συζητείστε αυτήν την απόφαση σας με όλη την οικογένεια.
Αποφύγετε να πάρετε ένα κατοικίδιο που θα μοιάζει με το προηγούμενο. Το πιο πιθανό θα είναι ότι αντί να το εκτιμήσετε για τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά θα το συγκρίνετε με αυτό που πέθανε και έτσι θα χάσετε μια θαυμάσια ευκαιρία να φτιάξετε μια υπέροχη μοναδική σχέση.
Αν πάρετε ένα νέο ζώο, μην περιμένετε το νέο ζώο να είναι ίδιο με αυτό που πέθανε. Αφήστε το να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα. Μην δώσετε στο νέο ζώο το ίδιο όνομα με το παλιό…
Προσέξτε το παιδί σας
Αν παρατηρήσετε πως έχει εφιάλτες το παιδί, δε μπορεί να κοιμηθεί ή έχει άγχος, συμβουλευτείτε τον/ην παιδίατρό σας. Είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί συμβουλευτική για να μπορέσει να ξεπεράσει τον θάνατο του κατοικίδιού του.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.
Έχω και άλλα κατοικίδια , πενθούν και αυτά;
Τα ζώα αντιλαμβάνονται κάθε αλλαγή στο σπίτι και σίγουρα θα παρατηρήσουν την απώλεια της παρέας τους. Πολλές φορές τα ζώα είναι δεμένα το ένα με το άλλο και αν ήταν ζευγάρι, ίσως αυτό που μένει πίσω να θρηνήσει. Έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και γάτες μπορεί να είναι στεναχωρημένες για την απώλεια του σκύλου του σπιτιού ή το αντίθετο.
Αν τα ζώα είχαν στενή παρέα μεταξύ τους μπορεί να παρατηρήσετε αλλαγές στη διατροφή τους ή να είναι ανήσυχα ή αποσυρμένα. Δώστε πολύ αγάπη στα κατοικίδια που απόμειναν. Αυτή είναι μια θεραπευτική διαδικασία και για τους δυό σας. Προσπαθήστε να μην αλλάξετε την καθημερινή ρουτίνα του ζώου.
Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να δώσετε όλη την παραπάνω αγάπη και φροντίδα που δίνατε στο ζώο που έφυγε, στα ζώα που έχετε ζωντανά, μαζί σας και να τα βοηθήσετε. Αν πάρετε νέο ζώο, μπορεί τα άλλα ζώα σας να μη το δεχτούν εύκολα αλλά με το καιρό θα δεθούν μαζί του.ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ… Η αγάπη των ζώων που μένουν μαζί σας μπορεί να είναι ίσως η μόνη ΘΕΡΑΠΕΙΑ της ψυχής σας για το πόνο που νιώθετε.
Να πάρω άμεσα ένα καινούριο κατοικίδιο;
Γενικά, η απάντηση είναι ΟΧΙ. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται το χρόνο του, να θρηνήσει, να πονέσει και να νιώσει ό,τι θέλει, πριν να είναι έτοιμος να χτίσει μια νέα σχέση με ένα νέο ζώο. Αν τα αισθήματα σας είναι ακόμα έντονα, ίσως να νιώθετε ότι ένα νέο ζώο θα προσπαθήσει να αντικαταστήσει τον πολυαγαπημένο σας φίλο και να το αρνείστε. Ειδικά τα παιδιά, θα νιώθουν ότι προδίδουν τον παλιό τους φίλο αν αγαπήσουν ένα νέο ζώο.
Θα πρέπει να πάρετε ένα νέο ζώο μόνο αν νιώθετε έτοιμοι να προχωρήσετε, να δημιουργήσετε μια νέα σχέση και όχι αν ακόμα θρηνείτε για την απώλεια σας. Όταν είστε έτοιμοι, διαλέξτε ένα ζώο και αφιερώστε του όλη σας την αγάπη και τη φροντίδα.
ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΕ το νέο ζώο με το παλιό. Είναι σκληρό να θυμάστε τον αγαπημένο σας τετράποδο φίλο, τις σκανταλιές του και τις χαριτωμενιές του.
Η γιαγιά μου ή ο παππούς μου ήταν πολύ συνδεδεμένη με τη γάτα της και το σκύλο της. Τώρα που πέθαναν την βλέπω να «καταπέφτει». Τι συμβαίνει;
Η σχέση με ένα κατοικίδιο είναι ιδιαίτερα σημαντική για άτομα που είναι μόνα, που χρειάζονται ιδιαίτερη και εξειδικευμένη βοήθεια (π.χ. τυφλοί), για άτομα που νιώθουν την ανάγκη να καλύψουν κάποιο κενό στην προσωπική τους ζωή.
Για πολλούς ανθρώπους μεγάλης ηλικίας ένα κατοικίδιο ζώο είναι απλά ένας λόγος να συνεχίσουν να ζουν. Είναι μία παρέα που διακόπτει τη μοναξιά μέσα στην οποία πολλοί ηλικιωμένοι, ζουν. Ο θάνατος ενός κατοικίδιου συντρόφου μπορεί να πυροδοτήσει περασμένες απώλειες που θα αναβιώσουν ξανά.
Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι όταν πέθανε το κατοικίδιο τους αισθάνθηκαν μεγαλύτερη ενοχή από ότι κάποιοι άλλης ηλικίας, αφού συνήθως οι ηλικιωμένοι δεν έχουν μεγάλα εισοδήματα. Πίστευαν ότι «έφταιγαν» εκείνοι, που δεν είχαν χρήματα να δώσουν ώστε να γίνει καλά το κατοικίδιο τους. Μιλήστε με τους ηλικιωμένους ανθρώπους που πενθούν και δείτε, πως αισθάνονται. Μην τους αφήνετε μόνους.
Τι να κάνω τελικά;
- Μιλήστε για ότι αισθάνεστε. Μοιραστείτε τον πόνο σας και τις αναμνήσεις σας, χωρίς φόβο. Το πένθος που βιώνεται φεύγει. Ο φόβος του πόνου, ποτέ.
- Φτιάξτε ένα τάφο για το κατοικίδιο σας.
- Γράψτε ένα ποίημα, ένα τραγούδι ή μια ιστορία.
- Φτιάξτε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες του.
- Μπείτε σε forum για κατοικίδια και μοιραστείτε την ιστορία σας.
S.O.S : Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να βιώνετε με μεγάλη ένταση το θρήνο. Αν υπάρχουν πολλαπλές απώλειες στη ζωή ενός ανθρώπου, αν η ενοχή που βιώνουν είναι μεγάλη ή αν δεν έχουν πενθήσει επαρκώς προηγούμενες απώλειες, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ περίπλοκα. Ζητήστε βοήθεια για ότι σας ανησυχεί ή νοιώθετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε.
Επεξεργασία της απώλειας
Είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι δεν υπάρχει εγχειρίδιο για το πένθος. Ο καθένας πενθεί με το δικό του μοναδικό τρόπο, ανάλογα με την απώλεια, τις συνθήκες και την ψυχολογία του και ο χρόνος που απαιτείται για να ξεπεραστεί η απώλεια μπορεί να διαφέρει.Αν και ο καθένας πενθεί διαφορετικά, είναι σημαντικό να γνωρίζετε κάποια συγκεκριμένη σημεία:
- Αποδεχθείτε αυτά τα συναισθήματα & το πένθος: Είναι σημαντικό να είστε ειλικρινείς με τα συναισθήματά σας. Κάποιος αγαπημένος σας έχει πεθάνει και εσείς έχετε το δικαίωμα να νιώσετε πόνο , θλίψη, οδύνη και μείωση της ενέργειας μετά τον θάνατο του κατοικίδιου σας. Αποδεχθείτε τα και επιτρέψτε στον εαυτό σας να θρηνήσει και να θρηνήσει όπως χρειάζεται. Μην προσπαθείτε να αγνοήσετε ή να αποφύγετε αυτά τα συναισθήματα καθώς αυτό δεν θα βελτιώσετε την κατάσταση.Η αποδοχή της απώλειας και όλων των συναισθημάτων είναι σημαντική για την επούλωση. Την ίδια στιγμή, κάντε ένα διάλλειμα από το πένθος και αποσπάστε την προσοχή σας υιοθετώντας νέες συνήθειες.
- Μοιραστείτε τις αναμνήσεις: Μιλήστε για το κατοικίδιο σας με άλλους ανθρώπους που καταλαβαίνουν τη σημασία της απώλειάς. Θυμηθείτε όλες τις καλές στιγμές, τις βόλτες, τις χαζομάρες και τα παιχνίδια του. Αυτό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι η απώλεια του ζώου σας σημαίνει κάτι σημαντικό για εσάς. Μοιραστείτε φωτογραφίες και ιστορίες για να βοηθήσετε στην ανακούφιση της θλίψης σας.
- Σε ποιόν να μιλήσω;Βρείτε κάποιον στον οποίο θα μπορείτε να μιλήσετε για το πόσα σήμαινε το ζώο σας για εσάς και πόσο σας λείπει.Καλό είναι να έχετε δίπλα σας ανθρώπους που σας καταλαβαίνουν, ανθρώπους που αγαπούν τα ζώα, που αναγνωρίζουν την σημασία τους ως μέλη της οικογένειας, και που έχουν βιώσει την ίδια απώλεια. Μην κρύβετε τα αισθήματά σας για να φανείτε ήρεμοι ή δυνατοί. Πρέπει να δουλέψετε με τα αισθήματά σας, με ένα άλλο άτομο. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να τα βάλετε σε μια σειρά και να βρείτε τρόπους να τα χειριστείτε. Κλάψτε και νιώστε άνετα.
Αν δεν έχετε οικογένεια ή φίλους που αγαπούν τα ζώα ή νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερη βοήθεια, μπορείτε να μιλήσετε με το κτηνίατρο σας, με ένα σωματείο αδέσποτων που μπορεί να σας προτείνει κάποιον που μιλήσει μαζί σας ή ακόμα και με φιλόζωους σε διαδικτυακές κοινότητες που έχουν περάσει τον πόνο αυτό. Θυμηθείτε, ο πόνος σας είναι αυθεντικός και αξίζει υποστήριξη. - Κάντε ότι λειτουργεί για εσάς. Κάποιοι άνθρωποι προχωρούν αμέσως στην υιοθεσία ενός νέου ζώου. Άλλοι θέλουν το χρόνο τους για να πενθήσουν πριν ανοίξουν το σπίτι τους και την καρδιά τους σε ένα νέο ζωάκι. Κάποιοι μπορεί να αποφεύγουν να κοιτούν φωτογραφίες και βίντεο του κατοικίδιου τους για ένα χρονικό διάστημα μετά την απώλεια. Άλλοι βρίσκουν παρηγοριά στα μέσα κοινωνική δικτύωσης ή απασχολούνται με όσα τους γεμίζουν.
Μερικές φορές βοηθάει το να εκφράζετε τα αισθήματα σας γράφωντας, ποιήματα, ιστορίες ή γράμματα στο ζώο σας. Μπορείτε να αλλάξετε το πρόγραμμά σας και τις ώρες που περνούσατε με το ζώο σας ή να φτιάξετε ένα αναμνηστικό με φωτογραφίες του . - Συνειδητοποιήστε ότι είναι φυσιολογικό να πενθείτε για το κατοικίδιο σας, αλλά μην κρίνετε το πένθος σας. Η απώλεια ενός κατοικίδιου είναι μια επώδυνη εμπειρία. Τα ζώα είναι ζωτικό κομμάτι της καθημερινότητας. Η απώλεια σημαίνει ότι πρέπει να αποχαιρετήσετε έναν αγαπημένο σας και να αλλάξετε τη ρουτίνα σας, δεν θα έχετε πλέον να φροντίζετε το ζωάκι σας, να το βγάζετε βόλτες, να επισκέπτεστε τον κτηνίατρο ή να κάνετε ατελείωτες αγκαλιές όταν είστε σπίτι. Μην υποτιμάτε την επίδραση της αλλαγής της ρουτίνας στο πένθος σας.
- Προσέξτε τον εαυτό σας: Σε περιόδους πένθους, είναι σημαντικό να φροντίζετε τον εαυτό σας. Τρώτε καλά, κοιμηθείτε αρκετά, ασκηθείτε και ασχοληθείτε με δραστηριότητες που απολαμβάνετε. Προσπαθήστε να διατηρήσετε έναν κανονικό ρυθμό ζωής, ακόμα και αν αισθάνεστε συντετριμμένοι.
- Αναζητήστε καταπραϋντικές δραστηριότητες: Προσπαθήστε να βρείτε δραστηριότητες που σας βοηθούν να χαλαρώσετε και να ανασυνταχθείτε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει να διαβάσετε ένα αγαπημένο βιβλίο, να γράψετε στο ημερολόγιό σας ή να ασχοληθείτε με κάποιο χόμπι.
- Σκεφτείτε το μέλλον: Με την πάροδο του χρόνου, προσπαθήστε να σκεφτείτε το μέλλον και πώς μπορείτε να ενσωματώσετε την αγάπη και την ανάμνηση του κατοικίδιου σας στη ζωή σας. Μπορεί να σκεφτείτε να υιοθετήσετε ένα άλλο κατοικίδιο ή να βοηθήσετε άλλα ζώα που έχουν ανάγκη.
- Σκεφτείτε αν υπάρχουν σωματεία και οργανισμοί που μπορείτε να βοηθήσετε. Μερικές φορές, οι άνθρωποι νιώθουν παρηγοριά όταν κάνουν κάτι καλό και προσφέρουν. Μπορεί να κάνετε μια δωρεά σε μια οργάνωση για τα ζώα, να προσφέρετε εθελοντική εργασία.
- Βρείτε υποστήριξη: Ζητήστε υποστήριξη από οικογένεια, φίλους ή ακόμη και ειδικούς ψυχολόγους ή θεραπευτές. Η συμπαράσταση και η κατανόηση από άλλους μπορούν να είναι πολύ καταπραϋντικές.Μπορεί να βρείτε υποστήριξη σε κάποια γραμμή βοήθειας ή σε ένα φόρουμ. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που ειδικεύονται στο πένθος και στην απώλεια.
- Κατανοήστε ότι το πένθος είναι μια διαδικασία. Αναγνωρίστε ότι είναι φυσιολογικό να υπάρχουν σκαμπανεβάσματα στην επούλωση. Ίσως μια μέρα, να νιώσετε καλύτερα. Όλα είναι κομμάτι της διαδικασίας. Με τον καιρό, είναι πολύ πιθανό το άγχος να μειωθεί και οι αναμνήσεις με το κατοικίδιο σας να σας φέρνουν χαρά και γαλήνη.
Ψυχοθεραπεία για την απώλεια του κατοικίδιου
Είναι σημαντικό να εκφράσετε όσα νιώθετε μιλώντας σε κάποιον. Μπορεί να έχετε ένα φίλο που κατανοεί απόλυτα το δέσιμο που είχατε με το κατοικίδιο σας. Αν νιώθετε ότι δεν έχετε να μιλήσετε σε κάποιον μπορείτε να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία σας παρέχει ασφαλές και μη επικριτικό περιβάλλον για να μιλήσετε ελεύθερα για όσα νιώθετε και να λάβετε την υποστήριξη που χρειάζεστε στο πένθος σας.
Όταν χάνετε το αγαπημένο σας κατοικίδιο μπορεί να προκύψουν πολλά θέματα. Μπορεί να είναι δύσκολο να το ανακοινώσετε στα παιδιά σας. Στην ψυχοθεραπεία θα βρείτε τόπους για να γίνει αυτό με υγιή και εποικοδομητικό τρόπο. Επίσης μπορεί να έχετε και άλλα ζωάκια και να μην ξέρετε πως θα αντιδράσουν στην αλλαγή. Αυτό το χρονικό διάστημα καλό είναι να δείξετε λίγη παραπάνω προσοχή στα ζωάκια σας.
Βιβλιογραφία:
Kubler-Ross, Ε. (2014). On death and dying: What the dying have to teach doctors, nurses, clergy and their own families. Scribner
Τα άρθρα επιμελούνται οι κτηνίατροι :
Dr. Καραμιχάλη Παναγιώτα , απόφοιτος της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, διδάκτωρ αναισθησιολογίας και εντατικής θεραπείας του ΑΠΘ.
και Βαλάντης Σκρέκας, ειδικός υπερηχολόγος, απόφοιτος της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου.
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με την υγεία & τη φροντίδα του αγαπημένου σας φίλου!
Τηλέφωνο: 697 956 9634
Email: info@veterinary-care.gr
Ευχαριστούμε το κτηνιατρείο Καραμιχάλη Σκρέκα για τις επιστημονικές γνώσεις που μοιράζονται τακτικά μαζί μας!!!
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
