Είναι κάτι περισσότερο από φίλοι, από απλοί φύλακες και κατοικίδια. Είναι οδηγοί τυφλών, οι καθημερινοί φύλακες άγγελοι ανθρώπων που δεν έχουν όραση και είναι εκτεθειμένοι καθημερινά σε αμέτρητους κινδύνους.
Η απώλεια όρασης, όπως και κάθε σημαντική απώλεια η οποία είτε προϋπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου είτε συμβαίνει σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής του ξαφνικά ή σταδιακά μέσα από μία αργή και ψυχικά οδυνηρή διαδικασία, συνεπάγεται απώλεια πολλών επιμέρους δεξιοτήτων και ανέσεων, αλλά και καθιερωμένων φυσικών, ψυχικών και κοινωνικών καταστάσεων, από τις οποίες μία από τις σημαντικότερες είναι η ελεύθερη μετακίνηση. Απώλεια της ικανότητας αυτής συνεπάγεται δυσκολία διατήρησης της εργασίας, του οικονομικού επιπέδου, της κοινωνικής θέσης, των κοινωνικών δραστηριοτήτων και των φιλικών επαφών, με αποτέλεσμα την απομόνωση και τον αποκλεισμό του ανθρώπου.
Ο άνθρωπος που έχει χάσει μερικώς ή ολικώς την όρασή του, έχει τη δυνατότητα να εκπαιδευτεί σταδιακά μέσω του κατάλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος και με τη βοήθεια ειδικών τεχνικών και τεχνικών βοηθημάτων αφενός στην άνετη, ασφαλή και ανεξάρτητη κίνηση τόσο σε εσωτερικό όσο και εξωτερικό χώρο, αφετέρου στην αυτόνομη διαβίωση στο χώρο του σπιτιού και της εργασίας.
Η εκπαίδευση στην Κινητικότητα και τον Προσανατολισμό πραγματοποιείται μέσα από τη χρήση βοηθημάτων κινητικότητας, το πιο γνωστό από τα οποία είναι το λευκό μπαστούνι, το οποίο διατίθεται σε διάφορους τύπους ανάλογα με το βαθμό απώλειας της όρασης ή την ύπαρξη ταυτόχρονα και άλλων αναπηριών.
Άλλα βοηθήματα χρήσιμα στην Κινητικότητα και τον Προσανατολισμό ενός ανθρώπου με μερική ή ολική απώλεια όρασης είναι επίσης τα ηλεκτρονικά βοηθήματα, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι της μετακίνησης των τυφλών και μερικώς βλεπόντων ατόμων καλύπτουν και οι βλέποντες οδηγοί.
ΣΚΥΛΟΙ ΟΔΗΓΟΙ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΥΦΛΩΝ
Όμως η ανεξαρτησία που συνεπάγεται η κίνηση με το λευκό μπαστούνι σε συνδυασμό με την ασφάλεια που παρέχει η ύπαρξη ενός έμψυχου οδηγού συναντιούνται ταυτόχρονα στη χρήση σκύλων οδηγών τυφλών.
Ο σκύλος, πιστός σύντροφος και βοηθός του ανθρώπου, χαρακτηρίζεται όπως είναι γνωστό για την ευφυΐα του, την πολύ καλή του ακοή και τη δυνατή του όσφρηση, την προθυμία του για συνεργασία με τον άνθρωπο, τη δεκτικότητά του στην εκπαίδευση και την ανάγκη του για ανθρώπινη παρουσία. Όλες αυτές οι ιδιότητες, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα παροχής πολλών και διάφορων υπηρεσιών από τους σκύλους, οδήγησαν στην αποτελεσματική χρήση τους κατά την αντιμετώπιση, θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων αναπηριών αλλά και ψυχικών παθήσεων.
Οι σκύλοι βοηθοί μπορεί να είναι σκύλοι υπηρεσίας για άτομα με κινητικές αναπηρίες, σκύλοι για άτομα με πρόβλημα ακοής, σκύλοι θεραπείας για άτομα με ψυχικές ή νοητικές παθήσεις, κλπ, ενώ οι σκύλοι οδηγοί είναι ένα πολύ σημαντικό και αποτελεσματικό εργαλείο στην κινητικότητα και τον προσανατολισμό των ατόμων με πρόβλημα όρασης.
Οι σκύλοι-οδηγοί τυφλών, προσφέρουν τον ευκολότερο, ασφαλέστερο και ταχύτερο τρόπο μετακίνησης στους ανθρώπους με βλάβη στην όραση. Με άλλα λόγια, γίνονται τα μάτια τους.
Υπακούν σε 25 εντολές, προσπερνούν κάθε είδους εμπόδια, μπορούν και εντοπίζουν στοιχεία στο χώρο όπως καθίσματα, γκισέ, ταμεία, πόρτες, σκάλες, στάσεις, διαβάσεις, ασανσέρ, κάδους σκουπιδιών κι άλλα πολλά. Έχουν την ικανότητα να κοιτούν ψηλά και να αποφεύγουν έτσι, εμπόδια ύψους που δεν ανιχνεύονται με το λευκό μπαστούνι όπως μπαλκόνια, ταμπέλες, κλαδιά.
Έχουν το δικαίωμα να παρακούσουν μια εντολή εάν κρίνουν πως αυτή, είναι εσφαλμένη, δεδομένου ότι, οι χειριστές τους δεν έχουν οπτική επαφή με το περιβάλλον και μπορεί να μην κρίνουν σωστά μια κατάσταση.
Βλέπουν από μακριά εάν υπάρχει ένα εμπόδιο, π.χ. εάν το απέναντι πεζοδρόμιο είναι παρκαρισμένο κάποιο όχημα κι επινοούν μια διαφορετική διαδρομή. Ενώ ο ήχος μίας κατάστασης μπορεί να μπερδέψει ένα άτομο με προβλήματα όρασης, οι σκύλοι μπορούν να δουν αν ένα όχημα περνάει το φανάρι με κόκκινο και σταματούν.
Η δουλειά του σκύλου-οδηγού, είναι η δυσκολότερη δουλειά που μπορούν να κάνουν οι σκύλοι, κυρίως επειδή, είναι οι μοναδικοί σκύλοι, που συνοδεύουν ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν οπτική επαφή με το περιβάλλον. Οπότε, συχνά καλούνται να λύσουν εξ ολοκλήρου ένα πρόβλημα, χωρίς βοήθεια.
Μεταξύ του τυφλού χρήστη και του σκύλου του υπάρχει συναισθηματικό δέσιμο, όπως και στη σχέση κάθε ανθρώπου με το σκύλο του, πόσο μάλλον στην περίπτωση αυτή που προσφέρεται αυτή η μοναδική βοήθεια προς όφελος του τυφλού χρήστη. Οι περισσότεροι άνθρωποι με πρόβλημα όρασης θέλουν να είναι ανεξάρτητοι και δε μπορούν να περιμένουν τον κάθε φίλο ή συγγενή να τους οδηγήσει στις υποχρεώσεις τους. Αγαπούν την ανεξαρτησία και γι΄αυτόν τον λόγο εκπαιδεύονται στη χρήση του λευκού μπαστουνιού. Με το σκύλο νιώθουν ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια ενώ συνεχίζουν να διατηρούν την ανεξαρτησία τους και παράλληλα απολαμβάνουν και τη συντροφιά ενός πολύ καλού και πιστού φίλου, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι όσοι ζούμε παρέα μ’ ένα σκύλο.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ ΟΔΗΓΩΝ
Οι σκύλοι οδηγοί μέσα στο πέρασμα του χρόνου
Ενώ υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η σχέση του ανθρώπου με τους λύκους φτάνει τα 400,000 χρόνια πίσω, η εξημέρωση του σκύλου από τον άνθρωπο συμπίπτει χρονικά με την εξέλιξη των πρωταρχικών ειδών σκύλων, γύρω στα 150,000 χρόνια πριν.
Η πρώτη ξεχωριστή σχέση ανάμεσα σε έναν σκύλο και ένα τυφλό άτομο χάνεται στην ομίχλη του χρόνου, παρά ταύτα, το πρώτο καταγεγραμμένο παράδειγμα εμφανίζεται μάλλον σε ένα μωσαϊκό του 1ου αιώνα μ.Χ., στα θαμμένα ερείπια του ρωμαϊκού Herculaneum. Υπάρχουν επίσης άλλα ντοκουμέντα, από την Ασία και την Ευρώπη, που φτάνουν μέχρι και τον Μεσαίωνα, με σκύλους που οδηγούν τυφλούς ανθρώπους.
Παρά ταύτα, η πρώτη συστηματική προσπάθεια στην εκπαίδευση σκύλων με σκοπό να βοηθούν άτομα με οπτική αναπηρία έρχεται περίπου το 1780 στο νοσοκομείο για τυφλούς “Les Quinze-Vingts” του Παρισιού. Έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα, το 1788, ο Josef Riesinger, ένας τυφλός κατασκευαστής κόσκινων από την Βιέννη, εκπαίδευσε ένα σκυλί ράτσας Spitz με τέτοιο τρόπο, που πολύ συχνά οι άνθρωποι γύρω του αναρωτιούνταν αν ήταν όντως τυφλός.
Το 1819, ο Johann Wilhelm Klein, ιδρυτής του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης για Τυφλούς στην Βιέννη, ανέφερε το ζήτημα του σκύλου-οδηγού στο βιβλίο του σχετικά με την εκπαίδευση τυφλών ατόμων, αναλύοντας την μέθοδο του για την εκπαίδευση σκύλων. Ακόμη, ένας Ελβετός, ο Jakob Birrer, έγραψε το 1847 σχετικά με την εμπειρία του να καθοδηγείται από σκύλο τον οποίο είχε ειδικά εκπαιδεύσει για αυτόν τον σκοπό, για μια περίοδο πέντε ετών.
Η ιστορία του σύγχρονου σκύλου οδηγού, όμως, ξεκινά πραγματικά κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με χιλιάδες στρατιώτες να επιστρέφουν από το μέτωπο έχοντας τυφλωθεί, συνήθως από δηλητηριώδη αέρια.
Τότε, ένας Γερμανός γιατρός, ο Dr. Gerhard Stalling είχε την ιδέα της μαζικής εκπαίδευσης σκύλων με σκοπό να βοηθήσουν τους τραυματισμένους στρατιώτες. Ενόσω περπατούσε με έναν ασθενή στους χώρους του νοσοκομείου, ο Stalling κλήθηκε εκτάκτως για ένα περιστατικό και αναγκάστηκε να αφήσει τον ασθενή με τον σκύλο του ως παρέα. Όταν επέστρεψε, παρατήρησε σημάδια, από τον τρόπο που συμπεριφερόταν ο σκύλος, ότι πρόσεχε τον τυφλό ασθενή.
Ο Dr Stalling ξεκίνησε να εξερευνά τρόπους με τους οποίους οι σκύλοι ήταν δυνατόν να εκπαιδευτούν ώστε να αποτελέσουν αξιόπιστους οδηγούς, και τον Αύγουστο του 1916 ίδρυσε την πρώτη σχολή για σκύλους-οδηγούς για τυφλά άτομα στο Oldenburg. Η σχολή ολοένα και μεγάλωνε και νέα παραρτήματα άνοιξαν σε πολλές γερμανικές πόλεις, μεταξύ των οποίων οι Βόννη, Βροτσλαβ, Δρέσδη, Έσσεν, Φράιμπουργκ, Αμβούργο, Μαγδεμβούργο, Μίνστερ και Αννόβερο, εκπαιδεύοντας πάνω από 600 σκύλους κάθε χρόνο. Αυτές οι σχολές, παρείχαν σκύλους-οδηγούς όχι μόνο σε πρώην στρατιώτες, αλλά και σε τυφλά άτομα στην Βρετανία, την Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Σοβιετική Ένωση.
Δυστυχώς, εξαιτίας μιας μείωσης στην ποιότητα των σκύλων, το εγχείρημα αναγκάστηκε να σταματήσει το 1926 αλλά μέχρι τότε, ένα καινούργιο, μεγάλο κέντρο εκπαίδευσης σκύλων είχε ανοίξει στην πόλη Πότσνταμ, κοντά στο Βερολίνο, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία. Η δουλειά που διετελέσθη στο πλαίσιο αυτού του κέντρου, άνοιξε τον δρόμο για καινούργια ζητήματα στην εκπαίδευση σκύλων, φιλοξενώντας περίπου 100 σκύλους ανά κύκλο εκπαίδευσης και έχοντας 12 εντελώς εκπαιδευμένα σκυλιά ανά μήνα.
Αυτήν την εποχή περίπου, μια πλούσια Αμερικανίδα γυναίκα, ονόματι Dorothy Harrison Eustis, ήδη εκπαίδευε σκύλους για τον στρατό, την αστυνομία και τον συνοριακό έλεγχο στην Ελβετία. Ήταν η ενέργεια αυτής της γυναίκας και οι ικανότητές της που θα εκτόξευαν την δημοφιλία του κινήματος για τους σκύλους οδηγούς παγκοσμίως.
Έχοντας μάθει για το κέντρο εκπαίδευσης στο Πότσνταμ, η Eustis είχε την περιέργεια να μελετήσει τις μεθόδους της σχολής και έτσι, πέρασε αρκετούς μήνες εκεί. Έφυγε από εκεί τόσο εντυπωσιασμένη, που έγραψε ένα άρθρο σχετικά με την εμπειρία της για την εφημερίδα “Saturday Evening Post” στην Αμερική τον Οκτώβριο του 1927.
Ένας τυφλός Αμερικανός άνδρας, ο Morris Frank, άκουσε σχετικά με το άρθρο και αγόρασε την εφημερίδα. Αργότερα είπε πως αυτά τα 5 σεντ που του κόστισε η εφημερίδα “αγόρασαν ένα άρθρο που άξιζε πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια για εμένα. Άλλαξε την ζωή μου”. Έγραψε στην Eustis, λέγοντάς της ότι θα ήθελε πολύ να την βοηθήσει να εισάγουν τις πρακτικές σχετικά με τους σκύλους οδηγούς στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Απολαμβάνοντας την πρόκληση, η Eustis εκπαίδευσε έναν σκύλο ονόματι Buddy, και έφερε τον Frank στην Ελβετία ώστε να τον διδάξει πως να δουλεύει μαζί με τον σκύλο. Ο Frank γύρισε στις Ηνωμένες Πολιτείες με ένα πλάσμα που πολλοί θεωρούν πως ήταν το πρώτο σκυλί-οδηγός της Αμερικής. Η Eustis μετέπειτα ίδρυσε το Seeing Eye School, στο Morristown του New Jersey, όμως, πριν από αυτό, επέστρεψε στην Ελβετία, ώστε να κάνει ακόμη περισσότερη δουλειά εκεί. Παράλληλα, ένας ιταλικός οργανισμός για σκύλους οδηγούς, ονόματι Sculola Nazionale Cani Guida per Ciechi, ιδρύθηκε το 1928.
Η επιτυχία που είχε στις Ηνωμένες Πολιτείες ενθάρρυνε την Eustis να δημιουργήσει μια σχολή σκύλων οδηγών στην πόλη Βεβέ της Ελβετίας, το 1928. Ονόμασε λοιπόν αυτήν την σχολή, όπως και εκείνη που άνοιξε έναν χρόνο αργότερα στο Νιου Τζέρσει, “L’Oeil qui Voit” ή αλλιώς “The Seeing Eye” (το όνομα προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη – “το αυτί που ακούει και το μάτι που βλέπει”). Οι σχολές αυτές αποτέλεσαν τις πρώτες σχολές σκύλων οδηγών της σύγχρονης εποχής που άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου.
Το 1930, δυο Βρετανίδες γυναίκες, οι Muriel Crooke και Rosamund Bond, άκουσαν για το “Seeing Eye” και ήρθαν σε επαφή με την Dorothy Eustis, η οποία τους έστειλε έναν από τους εκπαιδευτές της. Το 1931, οι 4 πρώτοι Βρετανοί σκύλοι-οδηγοί ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους και τρία χρόνια αργότερα, ιδρύθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο η ένωση The Guide Dogs for the Blind.
Από τότε και έπειτα, σχολές για σκύλους-οδηγούς έχουν ανοίξει σε ολόκληρο τον κόσμο και ακόμη περισσότερες ανοίγουν κάθε δεκαετία. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν αλλάξει εντελώς τις ζωές τους χάρη στους σκύλους-οδηγούς και τους οργανισμούς που τους εκπαιδεύουν. Η προσήλωση των ανθρώπων που εργάζονται για αυτούς τους οργανισμούς είναι σήμερα πιο έντονη από ποτέ, ενώ το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τους ανθρώπους που τους υποστηρίζουν οικονομικά και η κληρονομιά της Dorothy Eustis συνεχίζεται μέσω της σκληρής δουλειάς για αυξημένη κινητικότητα, αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία των ατόμων με οπτική αναπηρία. Το κίνημα συνεχίζεται.
Χρονοδιάγραμμα Σημαντικών Γεγονότων
79: Ανασκαφές στην Πομπηία αποκαλύπτουν τοιχογραφία ενός τυφλού άνδρα ο οποίος οδηγείται από τον σκύλο του.
1200:Ένας κινέζικος πάπυρος, ο οποίος τώρα βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, δείχνει έναν τυφλό άντρα να οδηγείται από τον σκύλο του.
1260: Μια ιρλανδική αναφορά, που αποδίδεται στον Βαρθολομαίο, σχετικά με έναν σκύλο που οδηγεί έναν τυφλό άντρα.
1500-1700: Παρόμοιες αναφορές ξεκινούν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά σε έργα ξυλογλυπτικής, χαρακτικής και πίνακες του 16ου αιώνα, σε ολόκληρο τον κόσμο.
1715: Ο “Τυφλός Επαίτης του Bethnal Green” είναι μια μπαλάντα σχετικά με έναν ιππότη, ο οποίος έχασε την όρασή του σε μια μάχη και έγινε επαίτης. Οι φίλοι του, του έδωσαν έναν σκύλο και ένα κουδούνι.
Μέσα του 18ου αιώνα: Ο Gainsborough (1727-1788) ζωγραφίζει τον πίνακα “Τυφλός Άντρας στην Γέφυρα”, ο οποίος απεικονίζει έναν σκύλο που οδηγεί το αφεντικό του. Ο William Bigg (1755-1828) απεικονίζει τον “Τυφλό Ναύτη”, ο οποίος περνά μια χαμηλή γέφυρα με την βοήθεια του σκύλου του.
1790: Ο Thomas Bewick (1753-1828) δημιουργεί ορισμένα έργα χαρακτικής για το βιβλίο του, “Μια Γενική Ιστορία των Τετράποδων”. Ένα εξ’ αυτών των έργων, απεικονίζει έναν τυφλό άντρα να οδηγείται στο πέρασμα μιας γέφυρας από έναν σκύλο.
1813: Ένα έργο χαρακτικής δημοσιεύεται στο περιοδικό “Das Auge” (The Eye), από τον γνωστό οφθαλμίατρο από την Βιέννη, George Joseph Beer. Ο Beer επιθυμούσε να υπογραμμίσει ότι ο άνδρας στο πρώτο πλάνο του έργου φορά γυαλιά, αλλά ο άνθρωπος στο παρασκήνιο είναι τυφλός και έχει μαζί του έναν σκύλο-οδηγό με λουρί, ενώ περπατά με τη βοήθεια ενός λευκού μπαστουνιού. O Beer έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο αναφερόταν στους εξαιρετικά καλά εκπαιδευμένους σκύλους που εργάσθηκαν πριν από το 1780 στο νοσοκομείο Quinze-Vingts, καθώς είχε δει έναν πίνακα από τον Chardin, ο οποίος εκτίθεται στο Λούβρο από το 1752.
1819: Η παλαιότερη περιγραφή συστηματικής μεθόδου εκπαίδευσης σκύλων οδηγών η οποία επιβιώνει μέχρι και σήμερα, εκδόθηκε από τον Dr. Johann Wilhelm Klein στην Βιέννη. Ο Klein έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου για την Εκπαίδευση των τυφλών στην αυστριακή πρωτεύουσα. Το βιβλίο του περιγράφει μια μέθοδο εκπαίδευσης των σκύλων οδηγών με ένα ραβδί τοποθετημένο στο κολάρο τους και κρατημένο από το αριστερό χέρι του εκπαιδευτή. Το ραβδί έχει έναν ζυγό επάνω του, ο οποίος ίσως να έδινε πληροφορίες για την πλευρική αλλά και για την εμπρόσθια κίνηση του σκύλου. Ο Klein δεν είχε πλέον τον σκύλο σε λουρί και ο τυφλός άντρας δεν χρησιμοποιούσε πια μπαστούνι. Δυστυχώς, η ιδέα για χρήση ενός πρωτόγονου τύπου ιμάντα δεν προχώρησε και παρέμεινε αχρησιμοποίητη για περίπου 100 χρόνια.
1847: Ο Jacob Birrer, ένας τυφλός άντρας από την Ελβετία εκδίδει βιβλίο όπου υπογραμμίζει την χρησιμότητα της εκπαίδευσης σκύλων για να γίνουν οδηγοί. Για ακόμη μια φορά, η στρατηγική περιστρέφεται γύρω από λουριά και μπαστούνια. Οι ιδέες του δεν γνώρισαν περαιτέρω εξέλιξη.
1864: Στην νουβέλα του Trollope, “Μπορείς να την συγχωρήσεις”, η Λαίδη Glenorca λέει στον Δούκα του St. Bungay ότι θα τον καθοδηγήσει όπως “οι μικροί σκύλοι καθοδηγούν τους τυφλούς”.
1878: Η Βρετανική Βουλή εξαιρεί από την χρέωση για ειδική άδεια τους “σκύλους των βοσκών” και “αυτούς που έχουν οι τυφλοί ως οδηγούς”.
1899: Μια ζωγραφιά από το “The Graphic” δείχνει πως οι σκύλοι που εκπαιδεύονται από τον γερμανικό Ερυθρό Σταυρό βοηθούν τραυματισμένους στο πεδίο της μάχης. Ο διευθυντής, Dr. Gerhard Stalling, χρησιμοποίησε τους ίδιους σκύλους στις αρχικές απόπειρές του για επανένταξη των τυφλών βετεράνων. Αυτή αποτελεί και την αρχή της προτίμησης και εκπαίδευσης μεγαλύτερων σκυλιών, κυρίως Κόλεϊ, ως οδηγών.
1914-1918: Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον για τους σκύλους οδηγούς, κυρίως εξαιτίας της τύφλωσης πολλών νέων ανδρών, η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα της έκθεσής τους σε αέριο μουστάρδας ή του σοκ που υπέστησαν από τους βομβαρδισμούς. Ο Σύνδεσμος Νοσοκομειακών Σκύλων του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού δημιούργησε ένα κέντρο εκπαίδευσης στο Όλντενμπουργκ. Ο πρώτος σκύλος οδηγός ανατέθηκε το 1916 σε έναν τυφλό βετεράνο, τον Paul Feyen. Μέσα στο διάστημα ενός χρόνου, 100 σκύλοι-οδηγοί ανατέθηκαν σε βετεράνους, αριθμός ο οποίος έφτασε τους 539 σκύλους μέχρι το 1919. Το 1922, ξεκίνησαν οι πρώτες εκπαιδεύσεις για πολίτες που ήταν τυφλοί. Σε αυτό το στάδιο υπήρξαν παράπονα σχετικά με το ότι “η ποιότητα των σκύλων είχε πέσει”. Εν τέλει, ο Σύνδεσμος αρνήθηκε να δουλέψει με βετεράνους. Συνέχισε να δουλεύει με πολίτες, μέχρι το κλείσιμό του, μερικά χρόνια αργότερα.
1923: Το ζήτημα εκπαίδευσης σκύλων για τυφλούς βετεράνους ανέλαβε τότε ο Σύνδεσμος Γερμανικών Ποιμενικών, ο οποίος άνοιξε σχολή εκπαίδευσης το 1923 στο Πότσνταμ. Αυτή η ομάδα επισημοποίησε τις εκπαιδευτικές μεθόδους οι οποίες αποτελούν την βάση για πολλές σχολές εκπαίδευσης σκύλων οδηγών μέχρι και σήμερα, π.χ. την επιλογή σκύλων, το προσεκτικό “ταίριασμα¨ σκύλου και ανθρώπου, την συνέχεια της εκπαίδευσης σε περιβάλλον σπιτιού. Την δεκαετία του 1930 υπήρχαν στην Γερμανία περίπου 4.000 πιστοποιημένοι σκύλοι-οδηγοί.
1925: Η αρχική σχολή στο Όλντενμπουργκ επισήμως γίνεται μέρος του Γερμανικού Συνδέσμου για Τυφλούς.
1927: Οι George και Dorothy Eustis, οι οποίοι έκαναν επιλεκτική εκτροφή Γερμανικών Ποιμενικών στα εκτροφεία τους, Fortunate Fields, στην Ελβετία, επισκέπτονται το κέντρο εκπαίδευσης του Πότσνταμ. Εξαιρετικά εντυπωσιασμένη, η Dorothy Eustis έγραψε το χρονικό της επίσκεψής της και το έστειλε σε μια αμερικανική εφημερίδα. Αυτό το χρονικό, εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 1927. Πολλά γράμματα ήρθαν έκτοτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και ένα συγκεκριμένο, αυτό του Morris Frank, συγκίνησε την Dorothy Eustis και τον Jack Humphrey, τον επικεφαλής εκπαιδευτή των Fortunate Fields, σε τέτοιο βαθμό, που δούλεψαν μαζί με τους εκπαιδευτές από το Πότσνταμ ωστε να προετοιμάσουν έναν σκύλο για τον Morris.
1928: O Morris Frank φτάνει στην Ελβετία τον Απρίλιο και εκπαιδεύεται μαζί με τον σκύλο-οδηγό που ακούει στο όνομα “Buddy”. Το δίδυμο Morris και Buddy επιστρέφει στην Νέα Υόρκη τον Ιούνιο. Εκεί, αντιμετωπίζουν σκεπτικιστές δημοσιογράφους, όμως κερδίζουν τις εντυπώσεις τους καθώς περνούν από πολυσύχναστη, μεγάλη οδό χωρίς κανέναν τραυματισμό και το συμβάν λαμβάνει ευρεία κάλυψη από τον Τύπο.
1929: Η Eustis ιδρύει το Seeing Eye School, στο Μόρις Τάουν, του Νιου Τζέρσι. Συνειδητοποιώντας ότι το μεγαλύτερο ζήτημα θα ήταν η εκπαίδευση κατάλληλων ανθρώπων, επέστρεψε στην Ελβετία. Εκεί, ίδρυσε μια σχολή εκπαίδευσης κοντά στα εκτροφεία της. Επίσης, ξεκίνησε η ίδια να εκπαιδεύει σκύλους οδηγούς.
1931: Η Eustis εκπαίδευσε και έστειλε 10 σκύλους στην Ιταλία, 11 στην Γαλλία και 3 στην Ελβετία. Επίσης, πιστοποίησε 4 εκπαιδευτές σκύλων εκείνη την χρονιά. Δυο εξ’ αυτών πήγαν στο Seeing Eye στην Νέα Υόρκη, ένας στην Ιταλία και άλλος ένας, ο Laikhoff, πήγε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκεί, ο Laikhoff δημιούργησε ένα κέντρο στο Τσέζαιρ, όπου οι 4 πρώτοι σκύλοι οδηγοί της Βρετανίας ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους. Οι κανονισμοί σχετικά με τις καραντίνες καθυστερούσαν την διαδικασία του να έρθουν κι άλλοι σκύλοι-οδηγοί στην Αγγλία και έτσι, η αναζήτηση για άλλες ράτσες σκύλων, κατάλληλων για εκπαίδευση, ξεκίνησε. Τα σκυλιά που εκπαιδεύτηκαν από αυτό το σημείο και έπειτα, ήταν κυρίως Labrador.
1932: Η Eustis στέλνει τον Georges Gabriel από την Ελβετία να αναλάβει το δεύτερο τμήμα εκπαίδευσης σκύλων οδηγών στην Βρετανία
1934: Ο Σύνδεσμος Σκύλων Οδηγών για Τυφλούς ιδρύεται.
1940: Το Leamington Spa ανοίγει ως το πρώτο βρετανικό κέντρο εκπαίδευσης σκύλων οδηγών.
Στην Ελλάδα, έχουμε τα τελευταία χρόνια σχολές σκύλων οδηγών που επιτελούν σημαντικό έργο παρέχοντας σκύλους οδηγούς σε τυφλά άτομα, ενώ σύμφωνα με τους νόμους 3868/10, 4235/14 και 4530/18, η πρόσβαση των σκύλων οδηγών και των σκύλων οδηγών που εκπαιδεύονται, επιτρέπεται πρακτικά παντού.
Εντάσσοντας τις σωστές πρακτικές προσέγγισης των σκύλων οδηγών και των χρηστών τους σε μέρη όπως καταστήματα, τράπεζες κλπ., σε όλες τις εκπαιδεύσεις και στις σχολικές επισκέψεις θα μπορούσαμε ως εκπαιδευτικοί να συμβάλλουμε στην καθολική αποδοχή και στην ανεμπόδιστη κίνηση τους.
Πηγή: https://www.igdf.org.uk/guide-dogs/history-of-guide-dogs/
«Οι σκύλοι οδηγοί ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΠΩΣ ΟΛΑ ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ»
Οι σκύλοι οδηγοί δεν είναι όπως όλα τα αγαπημένα τετράποδα. «Μπορεί να ακούγεται κάπως αλλά είναι ένα έμψυχο εργαλείο που με βοηθά στην καθημερινότητά μου. Βέβαια δεν είναι GPS πλοηγοί στους οποίους λες τη διεύθυνση προορισμού και εκείνοι σε οδηγούν. Εσύ τους δίνεις οδηγίες και εκείνοι φροντίζουν για την ασφάλειά σου» . «Δεν είναι τα μάτια μου ούτε η ψυχή μου, είναι ένας σκύλος οδηγός που “εργάζεται” και όταν εργάζεται δεν πρέπει να του αποσπά κανείς την προσοχή. Καταλαβαίνω ότι για πολλούς είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά πιστεύω ότι θα το συνηθίσουν» μας αποκαλύπτει άτομο με προβλήματα όρασης που έχει την τύχη να έχει σκύλο οδηγό.
Ας μάθουμε περισσότερα για τους σκύλους οδηγούς
Το θέαμα ενός σκύλου-οδηγού που οδηγεί έναν τυφλό, δεν είναι τόσο συνηθισμένο στην Ελλάδα. Η αντίδραση του κόσμου είναι θετική, όλοι βλέπουν τί προσφέρει ένας σκύλος-οδηγός και το δέχονται με μεγάλη χαρά. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ακριβώς επειδή θαυμάζουν αυτό που γίνεται, πολλοί θέλουν να αγκαλιάσουν τον σκύλο και να του δείξουν την αγάπη τους, κάτι που θα πρέπει να αποφεύγεται για τους παρακάτω λόγους :
Ένας σκύλος οδηγός έχει διπλή ιδιότητα: είναι σκύλος εργασίας, είναι όμως και ένα κατοικίδιο.
Τις ώρες που δεν εργάζεται, είναι ένα κανονικό σκυλί σαν όλα τα άλλα, όμως όταν φοράει το ειδικό γιλέκο με τη λαβή που χρησιμοποιεί ο χειριστής κατά τη διάρκεια της οδήγησης, είναι ένας εργαζόμενος σκύλος-οδηγός.
Όταν βλέπουμε έναν σκύλο-οδηγό μαζί με τον χρήστη του, δεν επιτρέπεται να του αποσπάσουμε την προσοχή με κανέναν τρόπο: δεν πρέπει δηλαδή να τον φωνάξουμε με το όνομά του, να του μιλήσουμε ή να τον χαϊδέψουμε, γιατί έτσι θα του αποσπάσουμε την προσοχή, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ατύχημα στον ίδιο τον σκύλο ή και στον χρήστη του. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι φιλόζωοι ότι στο δρόμο, εάν διασταυρωθούν με έναν σκύλο-οδηγό την ώρα που οδηγεί, θα πρέπει να κρατήσουν τα σκυλιά τους μακριά. Ένας σκύλος που πάει να παίξει, χωρίς να το θέλει και χωρίς φυσικά να γνωρίζει ότι εκείνη τη στιγμή ο σκύλος-οδηγός εργάζεται, θα αποσπάσει την προσοχή του και θα διακόψει την ομαλή ροή της διαδικασίας της οδήγησης.
Αυτή είναι μία παράκληση προς τους φιλόζωους, δεν έχει σημασία εάν έχουν οι ίδιοι καλή πρόθεση ή το δικό τους σκυλάκι να είναι χαρούμενο και απλώς να θέλει να παίξει. Το σημαντικό είναι ότι ο σκύλος-οδηγός πρέπει να έχει την προσοχή του τεταμένη και να μην αποσπάται σε καμία περίπτωση.
- Τι εννοούμε όταν λέμε σκύλος οδηγός τυφλών;
Σκύλος Οδηγός Τυφλών είναι ένας πολύ καλά εκπαιδευμένος σκύλος, ράτσας Labrador, που από την ηλικία των 2 ετών περίπου και μέχρι τα 8-9 έτη της ζωής του είναι ένας πιστός οδηγός για τον χρήστη με προβλήματα όρασης. Σκοπός του είναι να εξυπηρετεί τα άτομα με προβλήματα όρασης, συνοδεύοντάς τα με ασφάλεια στην καθημερινότητά τους. - Τι ιδιαιτερότητες πρέπει να έχει ένας σκύλος οδηγός τυφλών;
Ένας Σκύλος Οδηγός τυφλών πρέπει να έχει κοινωνικοποιηθεί πολύ καλά στους πρώτους μήνες της ζωής του, που τους περνά με τους Ανάδοχους Εθελοντές υπό την εποπτεία των εκπαιδευομένων εκπαιδευτών του Κέντρου και να έχει προσαρμοστεί σε πολλές στιγμές της καθημερινότητας ενός ατόμου δηλαδή να έχει μάθει να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να έχει μάθει να πηγαίνει σε μαγαζιά, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και γενικότερα να έχει εκπαιδευτεί στην καθημερινή πραγματικότητα, θορύβων, εμποδίων και συνθηκών, όπως κρύο, ζέστη, βροχή, αέρας κλπ. - Μπορούν όλες οι ράτσες σκύλων να γίνουν συνοδοί τυφλών ή έχουν κάποιες συγκεκριμένες αυτό το χάρισμα ας πούμε;
Στο Εξωτερικό που η εμπειρία είναι πάνω από 90 χρόνια, χρησιμοποιούν Labrador, Labrador-Retriever και Γερμανικούς Ποιμενικούς με πολύ καλά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα που το Κέντρο ξεκίνησε την λειτουργία του το 2008, κρίναμε σκόπιμο να ξεκινήσουμε με Labrador και Labrador-Retriever, γιατί πιστέψαμε ότι θα ήταν πιο εύκολη η αποδοχή τους από το ευρύτερο κοινό. - Ένας τυφλός έχει ήδη σκύλο, μπορεί να μπει στη διαδικασία εκπαίδευσης για σκύλος οδηγός για τυφλούς;
Τον σκύλο που έχει ο τυφλός για κατοικίδιο δεν μπορούμε να τον εκπαιδεύσουμε. Μπορεί να κρατήσει τον σκύλο του ως κατοικίδιο και παράλληλα να μπει στη διαδικασία απόκτησης Σκύλου Οδηγού. Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξει μία αρμονική συνύπαρξη των 2 σκύλων στον ίδιο χώρο. - Πως εκπαιδεύονται τα σκυλιά;
Κάθε σκύλος εκπαιδεύεται από έναν συγκεκριμένο εκπαιδευόμενο εκπαιδευτή του Κέντρου με την εποπτεία του Ολλανδού εκπαιδευτή Σκύλων Οδηγών κον P. Lasaroms. Μένει μαζί του στο σπίτι του, στην οικογένειά του και τον ακολουθεί και στην εργασία του. Μετά την οριστική εκπαίδευσή του και την αξιολόγησή του ότι η εκπαίδευσή του είναι άρτια και μπορεί να δοθεί σε χρήστη, άτομο με πρόβλημα όρασης ξεκινά η διαδικασία ταιριάσματος του συγκεκριμένου σκύλου με έναν από τους αιτούντες για την απόκτηση Σκύλου Οδηγού.
ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ.
Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούν οι τυφλοί και οι σκύλοι;
Δεν μπορούν όλοι οι τυφλοί να αποκτήσουν σκύλο-οδηγό. Κύρια προϋπόθεση είναι να αγαπούν τα ζώα. Επίσης, πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί στην κινητικότητα και τον προσανατολισμό και να κυκλοφορούν μόνοι τους με το λευκό μπαστούνι. Να έχουν σχετική οικονομική ανεξαρτησία και γενικότερη αυτονομία στην καθημερινή τους ζωή για να μπορέσουν να συντηρήσουν και να περιποιηθούν τους σκύλους.
Αν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις, περνούν στην εκπαίδευση. Ο εκπαιδευτής τούς βάζει να δουλέψουν μαζί με τους σκύλους για τρεις-τέσσερις εβδομάδες. Όταν ο σκύλος και ο τυφλός πάνε στο σπίτι, ο εκπαιδευτής εξακολουθεί για ένα διάστημα να τους έχει υπό την εποπτεία του. Ο σκύλος μένει με τον τυφλό για έξι έως οκτώ χρόνια, μετά παίρνει άλλον.
Η επιλογή σκύλων-οδηγών γίνεται από τη γέννα. Από μία ή και δύο γέννες μπορεί να βγει κατάλληλο μόνο ένα κουτάβι. Δεν κάνουν όλα τα είδη σκύλων για οδηγοί. Προτιμώνται τα Golden Retriever και τα Labrador. Στην Αγγλία το τελευταίο διάστημα χρησιμοποιούν διασταύρωσή τους. Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, μάλιστα, επιλέγονται πρωτίστως οι γονείς των κουταβιών.
Αφού επιλεγούν, τα κουτάβια πηγαίνουν σε οικογένειες ή σε εθελοντές που θα τα «εντάξουν» στην καθημερινότητα. Θα μάθουν να περπατούν, να μπαίνουν σε ασανσέρ, να ανεβαίνουν σε μεταφορικά μέσα, να διασχίζουν δρόμους, έτσι ώστε ο σκύλος να πάρει όλες τις εμπειρίες που χρειάζεται όταν βγει με τον τυφλό. Αφού κοινωνικοποιηθεί, μπαίνει στη σχολή για εκπαίδευση και την εξειδίκευση του σκύλου-οδηγού. Τα σκυλιά αυτά λειτουργούν με κώδικες. Μαθαίνουν ότι με το που μπαίνει το ειδικό σαμάρι, είναι ώρα δουλειάς. Όταν περάσουν και αυτό το στάδιο, γίνεται η αξιολόγηση από τους εκπαιδευτές των τυφλών για το ποιοι τυφλοί μπορούν να έχουν σκύλο-οδηγό.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ως οδηγοί χρησιμοποιούνται κυρίως σκύλοι ράτσας λαμπραντόρ, γκόλντεν ριτρίβερ, γερμανικοί ποιμενικοί και διασταυρώσεις αυτών. Πραγματοποιούνται λεπτομερείς ιατρικές εξετάσεις πριν και μετά τη σύλληψη και τη γέννησή τους. Οι ακατάλληλοι για οδηγοί τυφλών σκύλοι ακολουθούν άλλη καριέρα, όπως βοηθοί για άτομα με κινητικές αναπηρίες, ακοής για κωφούς, σκύλοι αστυνομίας κ.τ.λ.
Ένα κουτάβι που πρόκειται να εκπαιδευτεί ως σκύλος οδηγός ξεκινά τη ζωή του με έναν ανάδοχο εθελοντή, ο οποίος αναλαμβάνει τη φιλοξενία του, τη φροντίδα του και την κοινωνικοποίησή του από την ηλικία των 10 εβδομάδων έως 12-14 μηνών.
Τα Σκυλιά ξεκινούν την κοινωνικοποίησή τους από την νεογνική τους ηλικία πάντα με θετική εκπαίδευση. Στα χέρια των Αναδόχων Εθελοντών μαθαίνουν να μην λερώνουν, να μην φοβούνται, να έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους σε διάφορα περιβάλλοντα, με άλλα σκυλιά και αφού μπορέσουν να κοινωνικοποιηθούν σωστά ξεκινούν να εκπαιδεύονται σε απλές εντολές.
Μετά τον πρώτο χρόνο (όταν το κουτάβι φτάσει περίπου 12-14 μηνών ) εκπαιδεύεται σε τεχνικές για 6 μήνες από τον εκπαιδευόμενο εκπαιδευτή σκύλων οδηγών και αρχίζει μία πιο περίπλοκη εκπαίδευση. Πρέπει να μάθει να κυκλοφορεί στον ιστό της πόλης, να μπαινοβγαίνει στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, να αποφεύγει εμπόδια στο έδαφος και σε ύψος, να κυκλοφορεί με ασφάλεια, χωρίς φόβους και με απόλυτη σιγουριά. Όλο αυτό μπορεί να επιτευχθεί με καθημερινή εκπαίδευση του σκύλου σε διαφορετικές ώρες.
Μετά το πέρας της εκπαίδευσής του περνά στον χρήστη με πρόβλημα όρασης και εκπαιδεύονται μαζί για περίπου τρεις εβδομάδες, προκειμένου να προετοιμαστεί κατάλληλα για να ζήσει μαζί του τα υπόλοιπα επτά-οκτώ χρόνια μέχρι ο σκύλος να «συνταξιοδοτηθεί» ως οδηγός και να επιστρέψει σε οικογένειες αναδόχων ή στην ίδια οικογένεια του τυφλού χρήστη ως κατοικίδιο.
Το κόστος για να φτάσει ένας σκύλος οδηγός σε αυτό το επίπεδο είναι πάρα πολύ μεγάλο. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία απολύτως κρατική επιχορήγηση, όπως αναφέρει το Κέντρο Σκύλων-Οδηγών Ελλάδος, και στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ιδιωτική, σε εθελοντές και χορηγίες. Οι εθελοντές που ασχολούνται με τα σκυλιά δεν αμείβονται, προσφέρουν την εργασία τους εντελώς δωρεάν, ενώ ο μεγάλος τους χορηγός Nestle Purina Proplan (Petline) χορηγεί όλες τις τροφές και όλο τον εξοπλισμό του σκύλου από κουτάβι που είναι μέχρι τη στιγμή που θα βγει στη σύνταξη.
-
Ποιοι μπορούν να έχουν έναν σκύλο οδηγό;
Σκύλο οδηγό μπορούν να έχουν άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών με ολική ή μερική απώλεια όρασης, η λειτουργική όραση των οποίων είναι τέτοια ώστε χρειάζονται απαραιτήτως βοήθημα κινητικότητας για την ασφαλή και ανεξάρτητη μετακίνησή τους. Επίσης θα πρέπει να έχουν καλή φυσική κατάσταση και να μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητοι. Να έχουν συμμετάσχει σε πρόγραμμα εκπαίδευσης στην κινητικότητα και στον προσανατολισμό με τη χρήση λευκού μπαστουνιού.
Παγκοσμίως ο τυφλός δεν πληρώνει ούτε μισό Ευρώ για να αποκτήσει σκύλο-οδηγό, είναι μια παροχή που γίνεται εντελώς δωρεάν, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για εμάς εδώ στην Ελλάδα. - Πώς εκπαιδεύεται ένας τυφλός ή ένα άτομο με πρόβλημα όρασης;
Ένας τυφλός ή ένα άτομο με πρόβλημα όρασης προκειμένου να λάβει ένα σκύλο οδηγό θα πρέπει να έχει μάθει πολύ καλή Κινητικότητα και Προσανατολισμό και να κινείται ανεξάρτητα με το Λευκό Μπαστούνι. Έχοντας καλή Κινητικότητα μπορεί να ξεκινήσει την προσαρμογή του για τον Σκύλο Οδηγό, κάνοντας κάποια μαθήματα με τον Προσομοιωτή του Σκύλου το Dog Sim, στις διαδρομές που συνήθως ακολουθεί και μετά μαζί με τον ή την εκπαιδευόμενη εκπαιδεύτρια που έχει εκπαιδεύσει και ξέρει τον συγκεκριμένο σκύλο, έρχεται σε επαφή με τον Σκύλο Οδηγό και παράλληλα εκπαιδεύεται αρκετές ώρες μαζί του σε συγκεκριμένες διαδρομές που γνωρίζει μέχρι που ο εκπαιδευτής να αξιολογήσει ότι η συνύπαρξη αυτή είναι εξαιρετική. Μετά το πέρας της περιόδου «ταιριάσματος» ο Σκύλος παραμένει στον τυφλό χρήστη και υπάρχει υψηλή εποπτεία από τον εκπαιδευόμενο εκπαιδευτή. Για οποιοδήποτε πρόβλημα ή απορία έχει ο τυφλός χρήστης είναι σε άμεση επαφή με τον εκπαιδευτή και το Κέντρο. - Ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά στην συμβίωση σκύλου και τυφλού;
Από την εμπειρία των ήδη 3 χρηστών Σκύλου Οδηγού μόνο θετικά αποτελέσματα έχουν να εκφράσουν οι άνθρωποι αυτοί. Αλλάζει η καθημερινότητά τους καθώς πλέον οι μετακινήσεις τους γίνονται με μεγαλύτερη ασφάλεια, χωρίς άγχος και παράλληλα βιώνουν τα συναισθήματα που όλοι μας βιώνουμε όταν έχουμε ένα κατοικίδιο στο σπίτι. Ο Σκύλος Οδηγός όταν δεν «εργάζεται» είναι ένας χαρούμενος, ευχάριστος σκύλος που παίζει, τρέχει, έρχεται σε επαφή με άλλα σκυλιά και περνά όμορφα μαζί με το αφεντικό του. - Όταν ο σκύλος συνοδός βρίσκεται μέσα σε οικογένεια που υπάρχει τυφλός, ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των υπόλοιπων μελών;
Τον πρώτο λόγο τον έχει πάντα ο Χρήστης, το άτομο με πρόβλημα όρασης, έτσι ώστε ο σκύλος να γνωρίζει ποιος είναι πραγματικά το Αφεντικό του. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να σέβονται την ύπαρξή του και μόνον όταν ο σκύλος έχει λάβει την εντολή “Ελεύθερος” από τον χρήστη του να μπορούν να παίξουν και να ασχοληθούν μαζί του. - Γίνεται αξιολόγηση του σκύλου πριν να τον παραλάβει ένας τυφλός και αν ναι, κάθε πότε περνάει ξανά αξιολόγηση;
Είναι πολύ σημαντική η αξιολόγηση που γίνεται από τους εκπαιδευτές του Κέντρου πριν την παράδοση του Σκύλου στον τυφλό χρήστη. Μόνον αφού πληροί τα κριτήρια ενός σωστά εκπαιδευμένου Σκύλου Οδηγού παραδίδεται στο άτομο με πρόβλημα όρασης. Πάντα ο υπεύθυνος εκπαιδευτής είναι στη τηλεφωνική διάθεση του χρήστη, ιδιαίτερα τις πρώτες μέρες και εβδομάδες. Τυπικά τον πρώτο χρόνο υπάρχουν 3-4 επισκέψεις στον χρήστη για τυχόν θέματα ή απορίες που έχουν προκύψει και η βασική επαναξιολόγηση γίνεται με την συμπλήρωση του πρώτου χρόνου. Φυσικά πάντα οι εκπαιδευτές του Κέντρου είναι σε επαφή με τους χρήστες όποτε τους χρειαστούν και για οποιοδήποτε λόγο, όπως αλλαγή των διαδρομών τους, αλλαγή σπιτιού κλπ. - Πότε μπορούμε να πούμε ότι ένας σκύλος οδηγός μπορεί να αναλάβει έναν τυφλό, από πότε ξεκινάει η εκπαίδευση;
Ένας Σκύλος Οδηγός είναι έτοιμος να δοθεί σε έναν χρήστη από την στιγμή που θα αξιολογηθεί ικανός μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής του γύρω στους 22-24 μήνες της ζωής του και φυσικά αφού προηγηθεί η εκπαίδευση του χρήστη μαζί με τον Σκύλο Οδηγό από τον εκπαιδευτή.
Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου: η ιδρυτής της πρώτης σχολής για Σκύλους Οδηγούς τυφλών
Η ιδέα πως ένας άνθρωπος με βλάβη στην όραση, αποκτά αυτονομία χάρη σε έναν σκύλο, ο οποίος επικοινωνεί μαζί του μόνο απτικά, μας συγκινεί πάντα, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Και τα άπειρα εμπόδια –που υπάρχουν στους δρόμους, η κακή ρυμοτομία, η έλλειψη οδηγικής παιδείας, η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι με βλάβη στην όραση στην Ελλάδα, και η απουσία ενός ελληνικού οργανισμού που να εκπαιδεύει και να παρέχει σκύλους-οδηγούς–οδήγησαν στην ίδρυση της «Λάρα» το 2008 και την κατέστησαν σκοπό της ζωής της.
Ας γνωρίσουμε την όμορφη ιστορία της…
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 γύρω στα 50 μωρά τυφλώθηκαν σε ένα ιδιωτικό μαιευτήριο εξαιτίας ιατρικού λάθους. Ένα τέτοιο μωρό ήταν και η Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου που εξαιτίας κακής παροχής οξυγόνου τυφλώθηκε στη θερμοκοιτίδα (αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας). Σήμερα, η πρόεδρος της Σχολής σκύλων οδηγών τυφλών Λάρα εργάζεται ως ψυχολόγος, σπουδάζει ακόμη και συνεχίζει το έργο της Σχολής σκύλων οδηγών Λάρα, μιας ΜΚΟ που εκπαιδεύει σκύλους οδηγούς για ανθρώπους με μερική ή ολική απώλεια όρασης.
Η Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου μπορεί να έχασε την όρασή της στη θερμοκοιτίδα, όπου μπήκε επειδή γεννήθηκε πρόωρα, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε, παρά τις δυσκολίες να παλέψει, να σπουδάσει, να είναι όχι απλώς δημιουργική, αλλά να προσφέρει στην κοινωνία ένα ανεκτίμητο έργο: ιδρύοντας στην Ελλάδα την πρώτη σχολή εκπαίδευσης σκύλων που χρησιμοποιούνται ως οδηγοί τυφλών.
Έδωσε στη σχολή το όνομα του πρώτου της σκύλου, της Λάρα και μέσα από αυτήν έχει βοηθήσει πολλούς συνανθρώπους που έχουν τυφλωθεί να ζήσουν μια κοινωνική ζωή όπως την επιθυμούν.
Η Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου στο νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία, όπου εργάζεται ως ψυχολόγος, με το νέο σκύλο οδηγό της Μπάμπου – Φωτογραφία: Δημήτρης Καπάνταης/Sooc για iefimerida.gr
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
