Κατοικούμε μέσα σε ένα ασήμαντο και μικροσκοπικό τμήμα του Σύμπαντος, που δεν παύει όμως να είναι το σπίτι που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Αξίζει λοιπόν να επισκεφτούμε και να γνωρίσουμε καλύτερα την μικρή μας διαστημική γειτονιά.

Διότι αν δεν μάθουμε μερικά πράγματα για το ηλιακό μας σύστημα που μας φιλοξενεί και αν δεν γνωρίσουμε τους πλανήτες που είναι αναπόσπαστα μέλη αυτής της γειτονιάς, τότε είναι σαν να κατοικούμε και να ζούμε σε ένα σπίτι χωρίς να γνωρίζουμε σε ποια γειτονιά είναι χτισμένο. Γι’ αυτό, προσδεθείτε και απολαύστε το μαγευτικό ταξίδι.

Ένα ταξίδι στα πέρατα του σύμπαντος!

Το ταξίδι στο διάστημα, πιο σωστά στο ηλιακό μας σύστημα, ήταν και είναι πάντα επιθυμία των ανθρώπων που κοιτώντας από τη γη τον ουράνιο θόλο, θαυμάζοντας τον έναστρο ουρανό, κάνουν σχέδια να το κατακτήσουν.
Ας κάνουμε μαζί ένα μακρινό, συναρπαστικό ταξίδι. Πάμε να συναντήσουμε τον ήλιο, τους πλανήτες με τους δορυφόρους τους,  να μάθουμε πώς πήραν το όνομά τους και να γνωρίσουμε τα μυστικά τους.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται όλα όσα ανακάλυψαν οι σύγχρονοι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια των οργάνων που διαθέτουν στα αστεροσκοπεία, στους επιταχυντές, στα παρατηρητήρια και στα διαστημόπλοια, για τα διάφορα θαυμαστά που περιλαμβάνει το σύμπαν.

Γιατί το σύμπαν, κι όλα όσα περιλαμβάνει, είναι γεμάτο μυστικά που είναι κρυμμένα στα φωτεινά μονοπάτια πολύχρωμων άστρων και αλλόκοτων πλανητών. Παρ’ όλα αυτά, με κάθε νέα γενιά η φύση μάς αφήνει να δούμε όλο και πιο βαθιά τα μυστήρια που κρύβει. Γιατί, όπως έλεγε κι ο Αριστοτέλης πριν από 2.300 χρόνια: «Πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει», είναι στη φύση του ανθρώπου να θέλει να μάθει. Κι αυτό είναι που μας κάνει κυνηγούς της γνώσης, πειραματιστές και εξερευνητές, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουμε «Τα Μυστικά του Σύμπαντος».

Στις αρχές του 21ου αιώνα οι γνώσεις μας για το Ηλιακό Σύστημα  αυξήθηκαν ένα δισεκατομμύριο φορές; Ποιος θα μπορούσε άραγε να υποπτευθεί  ότι ζούμε σε μια εποχή που θα γινόταν κάποτε θρύλος; Μια εποχή που η ανθρωπότητα θα τη θυμάται για πάντα ως την πιο απίστευτη εποχή εξερευνήσεων που έχει ποτέ γνωρίσει ο άνθρωπος;

Δεν υπάρχει άλλωστε αμφιβολία πως οι εξερευνητικές  αποστολές μάς έχουν αποκαλύψει δεκάδες παράξενους νέους κόσμους, με τρομακτικές καταιγίδες, πολλαπλά φεγγάρια, δηλητηριώδεις ατμόσφαιρες και παγωμένες επιφάνειες. Κόσμους τελείως διαφορετικούς από τον δικό μας, αν και όλοι τους έχουν ένα κοινό σημείο μ’ εμάς, γιατί μοιραζόμαστε τον ίδιο Ήλιο και υπακούμε στους ίδιους φυσικούς νόμους.

Γιατί όπως λέει κι ο ποιητής:

 «Δεν θα πάψουμε ποτέ την εξερεύνηση. Και το τέλος όλων των εξερευνήσεών μας θα ’ναι να φτάσουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε και να γνωρίσουμε τον τόπο αυτό για πρώτη φορά». T.S. Eliot

Ο Γαλαξίας μας

(Milky Way)

Ο Γαλαξίας Milky Way είναι ο γαλαξίας όπου βρίσκεται το δικό μας ηλιακό σύστημα. Το όνομα Milky Way δόθηκε από τους Άγγλους οι οποίοι πήραν το όνομα από τα λατινικά: Via Lactea οι δε Λατίνοι το πήραν από τα αρχαία ελληνικά: “Γαλαξίας” (Γαλακτώδης Δρόμος) και το μετέφρασαν έτσι επακριβώς στα Αγγλικά.

Πράγματι, ο γαλαξίας μας φαίνεται την νύχτα σε ασυννέφιαστο ουρανό σαν μία γαλακτώδης ζώνη. Πρέπει βέβαια να είμαστε μακριά από τα φώτα της πόλης για να μπορέσουμε να τον δούμε. Φαίνεται σαν ένα μονοπάτι με πιο πυκνά άστρα απ’ ότι τριγύρω και θυμίζει γάλα που χύθηκε στον ουρανό. Να πώς φαίνεται ο Γαλαξίας μας από το διάστημα:

κλικ στην εικόνα

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ: Ο ήλιος και τo ηλιακό μας σύστημα δημιουργήθηκαν από την κατάρρευση ενός τεράστιου μοριακού νέφους πριν από περίπου 4,568 δις χρόνια, μέσα στο σχετικά σύντομο διάστημα των 200.000 ετών, σύμφωνα με επιστήμονες του Lawrence Livermore National Laboratory (LLNL) που εξέτασαν ισότοπα μολυβδαινίου τα οποία βρέθηκαν σε μετεωρίτες.
Παρατηρώντας άλλα αστρικά συστήματα που σχηματίστηκαν παρόμοια με το δικό μας, αστρονόμοι εκτίμησαν ότι πιθανότατα χρειάζονται 1-2 εκατ. χρόνια για την κατάρρευση ενός νέφους και την έκρηξη ενός άστρου, μα αυτή είναι η πρώτη μελέτη που μπορεί να παρέχει αριθμούς για το δικό μας ηλιακό σύστημα.

Το αρχικό νέφος είχε διαστάσεις ετών φωτός και δημιούργησε πολλά άστρα. Καθώς η περιοχή που θα γινόταν το ηλιακό σύστημα, γνωστή ως προηλιακό νέφος, κατέρρευσε, η διατήρηση της στροφορμής [ορμής περιδίνισης] το ανάγκασε να περιστραφεί ταχύτερα. Το κέντρο στο οποίο συγκεντρώθηκε η περισσότερη μάζα γινόταν όλο και θερμότερο από το δίσκο, ο οποίος το περιέβαλλε.
Καθώς το συρρικνώμενο νεφέλωμα περιστρεφόταν, σχηματίστηκε ένας τεράστιος δίσκος διαμέτρου 200 AU με ένα καυτό άστρο στο κέντρο. Οι πλανήτες σχηματίστηκαν από συσσώρευση υλικού από αυτό το δίσκο.
Στα επόμενα 50 εκατομ. χρόνια, οι συνθήκες στον Ήλιο επέτρεψαν την έναρξη μιας πυρηνικής σύντηξης [συγχώνευση πυρήνων από φυσικά στοιχεία του Ηλίου] στον πυρήνα του.

10 δισεκατομμύρια χρόνια μετά την πρωτη εμφάνιση του Ηλίου το άστρο μας θα εξελιχθεί σε αυτό που λέει η Αστρονομία “ερυθρό γίγαντα”. Αυτό αναμένεται να συμβεί σε περίπου 4,5-5 δισεκατομμύρια χρόνια και θα σημάνει την αρχή του τέλους του ηλιακού συστήματός μας και της ζωής!

Σημείωση :  Σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Αστρονομ. Ένωσης, η αστρονομική μονάδα ισούται με 150 δισ. χλμ [149.597.870.700 μέτρα ακριβώς], που είναι περίπου η μέση απόσταση Γης και Ηλίου. Συνεπώς η απόσταση Γης από τον Ήλιο είναι 1 AU.

Το Ηλιακό Σύστημα περιλαμβάνει τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα τα οποία κινούνται σε τροχιά γύρω από αυτόν μέσα στο πεδίο βαρύτητάς του, είτε περιστρεφόμενα άμεσα γύρω από αυτόν είτε κινούμενα σε τροχιές γύρω από άλλα σώματα που κινούνται γύρω από τον Ήλιο.

Η συντριπτική πλειοψηφία της μάζας του συστήματος βρίσκεται στον Ήλιο, με την πλειοψηφία της υπόλοιπης μάζας να περιέχεται στον Δία. Στο εσωτερικό τμήμα του Ηλιακού Συστήματος οι τέσσερις μικρότεροι πλανήτες, ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, οι οποίοι είναι γήινοι πλανήτες, που αποτελούνται κυρίως από βράχο και μέταλλα. Οι τέσσερις εξωτερικοί πλανήτες είναι γιγαντιαίοι πλανήτες, έχουν πολύ μεγαλύτερη μάζα από τους γήινους. Οι δύο μεγαλύτεροι πλανήτες, ο Δίας και ο Κρόνος, είναι γίγαντες αερίου, που αποτελούνται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Οι δύο εξώτεροι πλανήτες, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας, είναι γίγαντες πάγου, που αποτελούνται κυρίως από ουσίες με σχετικά υψηλά σημεία τήξης σε σύγκριση με το υδρογόνο και το ήλιο, όπως νερό, αμμωνία και μεθάνιο. Ο πιο μακρινός πλανήτης, ο Ποσειδώνας, απέχει 30 αστρονομικές μονάδες (4,5 δις χιλιόμετρα) από τον Ήλιο. Και οι οκτώ πλανήτες έχουν σχεδόν κυκλικές τροχιές οι οποίες βρίσκονται πάνω σε έναν σχεδόν επίπεδο δίσκο που ονομάζεται εκλειπτική.

Πηγή : Βικιπαίδεια

---

Α’ ΜΕΡΟΣ

Υλικό για μικρές τάξεις

Για παιδιά που αγαπάνε τα άστρα και θέλουν να γνωρίσουν όλο τον

γαλαξία!

Μαθαίνουμε για το ηλιακό μας σύστημα! Τι είναι ο ήλιος, τι είναι οι πλανήτες, και ποιοι είναι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος στη σειρά!

Παιδικό παραμύθι με σκοπό να γνωρίσουν τα παιδιά τους 8 πλανήτες και να κατανοήσουν γιατί το φεγγάρι είναι διαφορετικό κάθε βραδυ. Στα πλαίσια της παιδικής  σειράς “Οι περιπέτειες του Τολίτο ” από το κανάλι ” Mαθαίνουμε κι αλλιώς”

Στο παρακάτω αρχείο απομονώσαμε τα κείμενα για ανάγνωση και ασκήσεις κατανόησης από το  e-book της σειράς.

Λήψη αρχείου

Ηλιακό σύστημα | Μαθαίνω τους πλανήτες

Η ιστορία που θα πω ξεκίνησε σε αυτήν την εκδρομή. Είχα τα κιάλια μου μαζί και είδα τον ήλιο πιο κοντά! Άρχισε να μου χαμογελά  και ξεκίνησε να μου μιλά! Με λένε ήλιο! Είμαι το μεγάλο λαμπερό αστέρι, που δίνει φως και ζέστη στον πλανήτη σου, τη Γη. Δεν είμαστε μόνοι όμως. Γύρω από εμένα γυρίζουν διαρκώς οκτώ πλανήτες. Άλλοι πιο κοντά, άλλοι πιο μακριά. Δίπλα μου πρώτος είναι ο Ερμής. Είναι ο μικρότερος σε μέγεθος! Είναι γεμάτος κρατήρες που μοιάζουν με μεγάλες τρύπες! Δεν έχει αέρα και νερό και είναι πάρα πολύ ζεστός. Αμέσως μετά η Αφροδίτη. Λίγο πιο μικρή από τη Γη. Χωρίς αέρα και νερό, ένας πολύ-πολύ ζεστός πλανήτης. Είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στο νυχτερινό ουρανό μετά το φεγγάρι. Τρίτη στη σειρά, η Γη. Ο πιο όμορφος πλανήτης, ο δικός μας πλανήτης, παιδιά! Έχει στεριά, αέρα και νερό. Και επειδή δεν είναι ούτε πολύ ζεστός ούτε πολύ κρύος, μπορούμε και ζούμε άνθρωποι, ζωάκια και φυτά. Τέταρτος πλανήτης ο Άρης. Είναι γεμάτος κόκκινη άμμο και σύννεφα από κόκκινη σκόνη, γι’ αυτό λέγεται και  “κόκκινος πλανήτης”. Πέμπτος στη σειρά ο Δίας, ο μεγαλύτερος πλανήτης! Φανταστείτε, παιδιά, είναι 1000 φορές μεγαλύτερος από τη Γη! Είναι ένας γίγαντας αερίων σε άσπρο, καφέ και κόκκινο χρώμα. Ξεχωρίζει από την μεγάλη κόκκινη κηλίδα. Ο Κρόνος είναι ο έκτος πλανήτης. Αποτελείται από αέρια, σαν τον Δία, και αυτό που τον κάνει ξεχωριστό είναι τα δαχτυλίδια γύρω του γεμάτα από σκόνη, πάγο και πέτρα. Έβδομος στη σειρά είναι ο ουρανός. Ο “γαλάζιος πλανήτης”. Ο τρίτος μεγαλύτερος σε μέγεθος μετά τον Δία και τον Κρόνο. Επειδή είναι πολύ μακριά από τη Γη, μπορεί κανείς να τον δει μόνο με κιάλια η τηλεσκόπιο. Τελευταίος πλανήτης και όγδοος στη σειρά, ο Ποσειδώνας. Το ουράνιο αυτό σώμα έχει ένα βαθύ μπλε χρώμα. Είναι ο πιο μακρινός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος γι’ αυτό και είναι παγωμένος. Γνωστός και ως “παγωμένος γίγαντας”. Εδώ όμως τελειώνει η ιστορία μου. Λέω στον ήλιο, έχε γεια. Πόσο μαγικό, το ηλιακό μας σύστημα παιδιά!

Ηλιακό σύστημα / Διάστημα μέρος 1ο – Εκπαιδευτικό βίντεο picou picou

Το κόκκινο picou picou ταξιδεύει στο διάστημα και μαζί του ανακαλύπτουμε το ηλιακό σύστημα και τους πλανήτες. Τι άλλο θα συναντήσει το picou picou στο διαστημικό του ταξίδι;

 

Ηλιακό σύστημα / Διάστημα μέρος 2ο – Εκπαιδευτικό βίντεο picou picou

Ας μάθουμε πως ξεκίνησαν όλα, για τη θεωρία του μεγάλου Μπανγκ, τα ουράνια σώματα, τους γαλαξίες, τα αστέρια και τους αστερισμούς. Φυσικά θα θυμηθούμε το ηλιακό μας σύστημα και το μεγάλο αστέρι μας τον Ήλιο!

ΗΧΟ-ΙΣΤΟΡΙΑ: «ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ»

Δημιουργοί: Ιωάννα Βλαχοδήμου, Μαρία Ευσταθοπούλου, Χρύσα Παπαδοπούλου. Διασκευή ηχοϊστορίας-μουσική επένδυση: Ειρήνη Νικολάου. Εικαστική απόδοση: Δανάη Παπαγεωργίου.

Στην ηχοϊστορία αυτή: οι μαθητές γνωρίζουν το ηλιακό σύστημα και ευαισθητοποιούνται σε θέματα που αφορούν την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Η ηχοϊστορία μπορεί να δραματοποιηθεί και να παρουσιαστεί ως μουσικοθεατρικό δρώμενο
Copyright © Ειρήνη Νικολάου

---

Στο παρακάτω  βίντεο θα βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το φεγγάρι

Για δραστηριότητες σχετικές με το φεγγάρι, επισκεφθείτε τον ιστότοπο πατώντας στην παρακάτω εικόνα 

 

---

Γνωριμία με το ηλιακό μας σύστημα!

💥 Τι γνωρίζεις για το ηλιακό μας σύστημα και τους πλανήτες του;
🚀 Πόσα χρόνια χρειάζεται για να ταξιδέψει κανείς στον Άρη;
🧮 Ποιος πλανήτης ανακαλύφθηκε μέσω μαθηματικών υπολογισμών;
🫵 Ποιος είναι ο δικός σου αγαπημένος πλανήτης;
🍿 Δες στο παρακάτω  βίντεο όλα όσα θέλεις να μάθεις❗️

Ας επεξεργαστούμε το βίντεο με ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ από τον ιστότοπο tosakidio :

Λήψη αρχείου

 

Λήψη αρχείου

 

---

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να επισκεφθείτε το άρθρο

---

ΤA ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΒΙΝΤΕΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖOYN ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ ΣΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ

Πρώτες γνώσεις για το Σύμπαν και το ηλιακό μας Σύστημα

Ο  Οδυσσέας και η Ζωή μας παρουσιάζουν το ηλιακό σύστημα ανταλλάσσοντας ρόλους με το Dr Noesis!

Ας γνωρίσουμε το ηλιακό μας σύστημα, μικροί και μεγάλοι, μέσα από ένα τραγούδι βασισμένο στο ΄΄Solar System Song” του A.J. Jenkins.

Ας απολαύσουμε ένα ακόμη  τραγούδι:  Η Γη και οι πλανήτες μας

Στίχοι:

Γεια και χαρά σε όλους παιδιά, κάτι καινούριο σήμερα,

θα μάθουμε όλοι μαζί, τους πλανήτες που είναι εννιά.

Εννιά πλανήτες ζώνουνε, τον ήλιο μας τον φωτεινό,

άλλος κοντά, άλλος μακρυά, γυρίζουν στον χορό.

Και πρώτος πρώτος ο Ερμής, όλος φωτιά περιχαρής,

η Αφροδίτη ακολουθεί, όμορφη και λαμπερή.

Μετά είναι η Γη μας στη σειρά, με τη Σελήνη

συντροφιά,

έπειτα ο Άρης κόκκινος, σαν δυνατή φωτιά

.

Ο Δίας επιβλητικός, ο πιο μεγάλος και τρανός,

του Κρόνου τους δακτύλιους, δεν έχει κανείς άλλος.

Μετά είναι ο Ουρανός, και ο Ποσειδώνας ο ψυχρός,

στο τέλος είναι ο Πλούτωνας, ο πιο παγερός.

Αυτοί είναι οι πλανήτες μας, κι ας είναι αρκετά μακρυά,

είναι μια οικογένεια, του ήλιου τα παιδιά.

Για πάμε τώρα όλοι μαζί, να δούμε από κοντά τη Γη,

είναι γαλάζια, σφαιρική, την αγαπώ πολύ.

Αυτός είναι ο πλανήτης μας, με έρημους και θάλασσες,

ανθρώπους, ζώα και φυτά, γεμάτος ομορφιές

Βουνά με χιόνια στις κορφές, λίμνες γαλάζιες, όμορφες,

πράσινα δάση δροσερά, ποτάμια ζωγραφιστά.

Αυτός είναι ο κόσμος μας, είναι όμορφος και λαμπερός,

στο σύμπαν το απέραντο,είναι μοναδικός!

---

Οι πλανήτες μας με ανθρώπινη μορφή
για διακόσμηση, για παιχνίδι κτλ. Στο κόψιμο βοηθάει η εξωτερική γραμμή περιμετρικά των σχεδίων.

Λήψη αρχείου

---

Όλα για τους πλανήτες, τον ήλιο και το ηλιακό σύστημα μέσα από ένα animation

Υπάρχει φεγγάρι που μοιάζει με πίτσα; Είναι πραγματικά σιωπηλό το διάστημα;
Κάθε πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος είναι συναρπαστικός με τον δικό του τρόπο. Δείτε τι τους κάνει τόσο ενδιαφέροντες πλανήτες στο Ηλιακό Σύστημα, το Διάστημα και το Σύμπαν.

Ας παρακολουθήσουμε το μοναδικό, εκπαιδευτικό, αστείο και ευχάριστο τρόπο  με τον οποίο ο Πλανήτης Κρόνος μας λέει τα αγαπημένα του στοιχεία για το διάστημα, όλα με τη βοήθεια των καταπληκτικών φίλων του για τον Πλανήτη.Παρακολουθήστε τον Ερμή, την Αφροδίτη, τη Γη, τον Άρη, τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα να πρωταγωνιστούν σε αυτό το βίντεο για παιδιά. Όποιος κι αν είναι ο αγαπημένος σας Πλανήτης, θα μάθετε διασκεδαστικά, όμορφα γεγονότα εδώ! Είτε πρόκειται για Πλανήτες, Διάστημα, Ηλιακό μας Σύστημα, Γαλαξία ή Σύμπαν!

---

---

Πόσο καλά γνωρίζετε το ηλιακό μας σύστημα;

Μερικά ακόμη παιχνίδια για το ηλιακό μας σύστημα

Για να τα δείτε σε πλήρη οθόνη πατήστε στο παραθυράκι με τα τέσσερα βέλη

 

 

 

---

Δραστηριότητες

Κατασκευάζω τους πλανήτες με πλαστελίνη

Παίρνουμε πλαστελίνη στα χρώματα που θέλουμε και ξεκινάμε να πλάσουμε έναν-έναν τους πλανήτες! Θα χρειαστούμε άσπρη, πορτοκαλί, μπλε, καφέ, γαλάζια, κόκκινη, πράσινη πλαστελίνη. Δείχνουμε στα παιδιά φωτογραφίες από τον κάθε έναν πλανήτη και ξεκινάμε να τους δημιουργήσουμε κι εμείς.

---

Κατασκευή-Πύραυλος

Υλικά: Ρόλο υγείας, χαρτόνι κόκκινο και κίτρινο ή όποιο χρώμα θέλουμε, μαρκαδόρους, κόλλα, ψαλίδι
Διαδικασία: Τυλίγουμε το ρόλο υγείας με το κίτρινο χαρτόνι περιμετρικά και το κολλάμε, κόβοντας από πάνω και από κάτω το χαρτόνι που περισσεύει. Στην συνέχεια, κάνουμε έναν κύκλο στο κόκκινο χαρτόνι. Κόβουμε τον κύκλο, μαρκάρουμε το κέντρο και κόβουμε με το ψαλίδι από οποιαδήποτε μεριά του κύκλου μέχρι την μέση, στο κέντρο. Έπειτα παίρνουμε τα 2 ίσια άκρα επικαλύπτοντάς τα, αφού τα βάλαμε κόλλα κατά μήκος και πιέζουμε ώστε να σχηματίσουμε έναν κώνο. Παίρνουμε τον κώνο και τον κολλάμε στο πάνω μέρος όπου θα είναι η «μύτη» του πυραύλου. Στο υπόλοιπο κόκκινο χαρτόνι σχηματίζουμε 4 τρίγωνα περίπου στο μέγεθος του κώνου και τα κολλάμε στο κάτω μέρος για να κάνουμε την βάση του πυραύλου. Τέλος, με τους μαρκαδόρους ζωγραφίζουμε πάνω στον πύραυλο ότι μας αρέσει π.χ. παράθυρα, σύμβολα, σχήματα κ.λπ.
Ο πύραυλός μας είναι έτοιμος για απογείωση!

---

Δείτε όμορφα σχέδια μαθημάτων για τις μικρές τάξεις του δημοτικού από το 2o Νηπιαγωγείο Αγίου Νικολάου 

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα

---

Στη γειτονιά του ήλιου -τραγούδι 

Ακούμε το τραγούδι: Ο αστροναύτης-Γ. Σακελλαρίδης

---

Μήπως θα θέλατε να μάθετε στα παιδιά το όμορφο αυτό τραγούδι του αστροναύτη, που υπάρχει μάλιστα και στο βιβλίο της Β΄ τάξης  δημοτικού;
Δείτε πιο κάτω το αρχείο, αφήστε τα παιδιά να  ζωγραφίσουν τις εικόνες  και τραγουδήστε το  μαζί τους.

Δημιουργία φύλλου εργασίας: Σωτηρία Κίτσιου

Λήψη αρχείου

---

Υπέροχες animation μικρού μήκους ταινίες για να πλησιάσουμε τη μαγεία του άπειρου αυτού κόσμου!

---

Space Dogs (Σκυλάκια στο Διάστημα)

Πριν καν  ο άνθρωπος καταφέρει να πατήσει το πόδι του στη Σελήνη, κάποια ζωάκια έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να προσφέρουν στην Επιστήμη τις απαραίτητες γνώσεις για τα ταξίδια στο Διάστημα. Δύο τέτοια ζωάκια ήταν η Μπέλκα και η Στρέλκα,που  έγιναν τα πρώτα έμβια όντα που μπήκαν σε διαστημική τροχιά γύρω από τη Γη και επέστρεψαν πίσω σώα και αβλαβή.

Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία της Μπέλκα και της Στρέλκα, των δύο σκύλων που αποτέλεσαν, μαζί και με άλλα ζώα, το πλήρωμα του Σπούτνικ 5 που εκτοξεύθηκε στις 19 Αυγούστου του 1960 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, µε µια Σοβιετική αποστολή! 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Μπέλκα και η Στρέλκα έμειναν στην ιστορία ως τα πρώτα έμβια όντα που ταξίδεψαν στο Διάστημα πριν εκείνο το πρώτο βήμα του ανθρώπου στη Σελήνη. Για να φτάσουν όμως ως εκεί έπρεπε να περάσουν αμέτρητα τεστ και σκληρή στρατιωτική εκπαίδευση υπό την καθοδήγηση ενός υπέροχου λυκόσκυλου, του Κάζµπεκ, µέχρι να επιλεγούν τελικά, ανάµεσα από δεκάδες σκυλιά, ως αυτά που θα πάνε στο Διάστηµα για να φέρουν εις πέρας µια µοναδικής εµπειρίας αποστολή. Τελικά, η Μπέλκα, και η Στρέλκα θα επιλεγούν ανάμεσα από δεκάδες σκυλιά να μείνουν στην ιστορία ως οι πρώτοι σκυλο-αστροναύτες!

Η απίστευτη περιπέτεια των πιο διάσηµων σκυλο-αστροναυτών και τη δική τους εκδοχή για το πώς έγιναν όλα

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε την ταινία μεταγλωττισμένη

Σενάριο: Jhon Chua, Alexander Talal, Vladim Sveshnikov, Maksim Sveshnikov

Μουσική: Ivan Uryupin

Σκηνοθεσία: Inna Evlannikova, Svyatoslav Ushakov

---

Ταξιδεύω στο διάστημα: Δραστηριότητες για εκτύπωση μέσω google slides

Το διάστημα είναι ένα θέμα το οποίο μας προσφέρει πολλές δυνατότητες για δημιουργικές δραστηριότητες.
Με αφορμή δύο πολύ ενδιαφέρουσες ταινίες μικρού μήκους, η εκπαιδευτικός Γεωργοβίτσα Ιωάννα μας ετοίμασε και μας έδωσε μέσω του ιστοτόπου της  “Η δασκάλα της Διπλανής πόρτας “ μια σειρά από δραστηριότητες τόσο πάνω στις δύο αυτές ταινίες όσο και για παραγωγή γραπτού λόγου για τα παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων του δημοτικού. Οι δραστηριότητες μπορούν να εκτυπωθούν ή να γίνουν μέσω google slides.

Οι ταινίες στις οποίες βασίζονται τα φύλλα εργασίας είναι το “Coin operated” και το “One small step” και θέλουν να μας περάσουν ένα ωραίο και δυνατό μήνυμα, πως όταν θέλουμε κάτι πάρα πολύ μπορούμε να το καταφέρουμε!

Μπορείτε να τις δείτε εδώ:

 

Tώρα όσον αφορά τις δραστηριότητες,
το πρώτο φύλλο περιλαμβάνει διάφορες ερωτήσεις πάνω  στις ταινίες που θα βάλουν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν και την κριτική τους σκέψη για να τις απαντήσουν.
Έπειτα ακολουθούν τρία φύλλα όπου τα παιδιά καλούνται να ταξιδέψουν στο διάστημα… με τη φαντασία τους. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη δραστηριότητα έχει θέμα “αν ταξίδευα στο διάστημα..” και η δεύτερη “αν ανακάλυπτα έναν νέο πλανήτη…”.

Πατήστε κλικ πάνω στην εικόνα για να κατεβάσετε τις δραστηριότητες για εκτύπωση.

Εναλλακτικά αν δεν λειτουργεί ο σύνδεσμος δείτε τες στο παρακάτω αρχείο

Λήψη αρχείου

Τις ίδιες δραστηριότητες η Ιωάννα μας έχει  ετοιμάσει και μέσω google slides για να είναι πιο διαδραστικές, αλλά και πιο εύκολα προσβάσιμες για τους μαθητές που δεν έχουν εκτυπωτή στο σπίτι τους.

Κάντε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να δημιουργήσετε αντίγραφο των google slides! Πατήστε απλώς make a copy στη σελίδα που θα σας ανοίξει και θα δημιουργηθεί αντίγραφο στο google drive σας! Απαραίτητη προϋπόθεση να έχετε λογαριασμό στο google και να είστε συνδεδεμένοι σε αυτόν. Για να το ανοίξετε από κινητό πρέπει να έχετε κατεβάσει την εφαρμογή google slides από το playstore!

---

“O μικρός Πρίγκιπας” Διαδραστική εικόνα

---

ΤΑΠΕΣ   ΜΕ  ΘΕΜΑ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 

από τον ιστοχώρο της εκπαιδευτικού Σωτηρίας Κίτσιου “Εκπαιδεύοντας… χαρούμενα παιδιά! ”
Οπως μας πληροφορεί και η ίδια

Με  αυτές  τις  τάπες… πάμε κατευθείαν στο διάστημα!
​Παιδιά, έτοιμοι!!! 

Εδώ θα βρείτε τις  μικρές: 

Λήψη αρχείου

Και παρακάτω τις  ΣΟΥΠΕΡ!!!! 

Λήψη αρχείου

Οι “Τάπες  της Σωτηρίας /ησυχίας”!!! αποτελούν έναν τρόπο θετικής επιβράβευσης . Είναι ένας   εναλλακτικός τρόπος  για να μετατρέψετε τη ζωηρή ομάδα της τάξης σας σε πιο συνεργάσιμη παρέα, που θα πειθαρχεί στους κανόνες και  θα προσπαθεί  να τα πάει τουλάχιστον “Καλύτερα!”…
Προτείνω να πατήσε στην παρακάτω εικόνα για επισκεφθείτε το άρθρο της και  να μάθετε περισσότερα 

β’ ΜΕΡΟΣ

Υλικό για μεγάλες  τάξεις

“The Pale Blue Dot”

Η ταινία *”The Pale Blue Dot” από το ZiZanimation workshop 2017* (αφιερωμένη στον Carl Sagan) μπορεί να εξυπηρετήσει διάφορους εκπαιδευτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς. Ανάλογα με τους στόχους του μαθήματος και την ηλικία των μαθητών, ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει να χρησιμοποιήσει αυτήν την ταινία για τους εξής λόγους:

*Επιστημονική Εκπαίδευση:* Η ταινία είναι εμπνευσμένη από τις σκέψεις του Carl Sagan σχετικά με την ανθρώπινη θέση στο σύμπαν και τη φωτογραφία “Pale Blue Dot” που απεικονίζει τη Γη ως ένα μικρό, αχανές σημείο. Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διδάξει επιστημονικά θέματα, όπως η θέση της Γης στο ηλιακό σύστημα, οι αποστάσεις στο σύμπαν και η σημασία της διατήρησης του περιβάλλοντος.

*Φιλοσοφία και Ηθική:* Η ταινία προβάλλει σημαντικά ηθικά και φιλοσοφικά ζητήματα, προκαλώντας σκέψεις σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη, την αλληλεξάρτηση των πλανητών και τον ρόλο μας στο σύμπαν. Αυτό μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να σκεφτούν πιο βαθιά για τις δικές τους πεποιθήσεις και πράξεις.

*Πολιτιστική Κατανόηση*: Η ταινία είναι μια δημιουργία τέχνης που προέρχεται από το ZiZanimation workshop. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξερευνήσει τη σύνδεση μεταξύ τέχνης και επιστήμης, καθώς και για να προωθήσει την κατανόηση διαφορετικών πολιτιστικών προσεγγίσεων.

*Ανάπτυξη Κριτικής Σκέψης:* Η ταινία προσφέρει έναν ποιητικό και επικριτικό τρόπο προσέγγισης της ανθρώπινης ύπαρξης. Μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να αναπτύξουν την ικανότητά τους για κριτική σκέψη και ανάλυση.

Συνολικά, η επιλογή της ταινίας μπορεί να προωθήσει την ολιστική εκπαίδευση, συνδυάζοντας επιστήμη, φιλοσοφία, τέχνη και κριτική σκέψη.

Δείτε την παρακάτω

---

Μια πολύ όμορφη παρουσίαση  του ηλιακού μας συστήματος μπορούμε να βρούμε στην ιστοσελίδα “Δασκαλος “ του Αποστόλη Αγγελόπουλου 

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα
και επισκεφθείτε την ενότητα “Η γη ως ουράνιο σώμα”

---

Το Ηλιακό Σύστημα (βιντεοπαρουσίαση)

Ως Ηλιακό Σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκρατούνται σε τροχιά γύρω του χάρις στη βαρύτητα, τα οποία σχηματίστηκαν όλα πριν 4,6 δις έτη από ένα γιγάντιο μοριακό νέφος.(δες παρακάτω στο άρθρο λεπτομέρειες ).

Τα αντικείμενα με τη μεγαλύτερη μάζα που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο είναι οι οκτώ [παλαιότερα θεωρούνταν εννέα, συμπεριλαμβανομένου και του Πλούτωνα], πλανήτες, των οποίων οι τροχιές είναι ελλειπτικές.
Οι τέσσερις εσώτεροι, ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης αποτελούν τους λεγόμενους γήινους πλανήτες και αποτελούνται κυρίως από πετρώματα και μέταλλα. Οι τέσσερις εξώτεροι πλανήτες ονομάζονται αέριοι γίγαντες (οι δύο μεγαλύτεροι, Δίας και Κρόνος, αποτελούνται από υδρογόνο και ήλιο και οι άλλοι δύο, Ουρανός και Ποσειδώνας, αποτελούνται από νερό, αμμωνία και μεθάνιο). Οι κυριότερες ζώνες που υπάρχουν άλλα αντικείμενα είναι η κύρια ζώνη Αστεροειδών, μεταξύ Άρη και Δία, και η ζώνη των υπολοίπων ουρανίων αντικειμένων, που βρίσκονται πέρα από τη τροχιά του Ποσειδώνα. Σε αυτές τις περιοχές βρίσκονται πέντε αντικείμενα, που ονομάζονται Νάνοι πλανήτες. Αυτοί είναι η Δήμητρα, ο Πλούτων, η Χαουμέια, ο Μακεμάκε και η Έρις. Πέρα από αυτά τα αντικείμενα υπάρχουν οι κομήτες, οι Κένταυροι και οι μετεωρίτες, καθώς και διαπλανητική σκόνη. Όλα τα τελευταία σώματα κινούνται ελεύθερα μεταξύ των πλανητών. Ο λεγόμενος, Ηλιακός Άνεμος, μια ροή σωματιδιών από τον Ήλιο, σχηματίζει μια “φυσαλίδα” στο διαστρικό ενδιάμεσο που ονομάζεται ηλιόσφαιρα με διάμετρο 100-200 Αστρονομικές Μονάδες1 (AU). Υπάρχει το Νέφος του Όορτ, που θεωρείται “πηγή” των κομητών, το οποίο όμως βρίσκεται σε απόσταση πολύ μεγαλύτερη από την ηλιόπαυση (πέρα δηλαδή από τη “φυσαλίδα”). Τέλος υπάρχει μεγάλος αριθμός μικρότερων των πλανητών ουρανίων σωμάτων, που λέγονται δορυφόροι, και οι οποίοι περιφέρονται (όπως οι αρχαίοι οπλίτες δορυφόροι στο εξωτερικό του σχηματισμού μάχης, εξ ου και η προέλευση το ονόματος) γύρω από τους 6 από τους 8 πλανήτες και 3 από τους 5 πλανήτες νάνους, που χαρακτηρίζονται “φεγγάρια”, αν και αυτός ο όρος αναφέρεται μονάχα στη Σελήνη, δορυφόρο της Γης. Οι αέριοι γίγαντες διαθέτουν και δακτύλιους, οι οποίοι αποτελούνται από πάγο και σκόνη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΒΙΝΤΕΟ:

Το Ηλιακό σύστημα

ΓΕΝΙΚΑ: Ως Ηλιακό Σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκρατούνται σε τροχιά γύρω του χάρις στη βαρύτητα, τα οποία σχηματίστηκαν όλα πριν 4,6 δις έτη από ένα γιγάντιο μοριακό νέφος. Τα αντικείμενα με τη μεγαλύτερη μάζα που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο είναι οι οκτώ [παλαιότερα θεωρούνταν εννέα, συμπεριλαμβανομένου και του Πλούτωνα], πλανήτες, των οποίων οι τροχιές είναι ελλειπτικές. Οι τέσσερις εσώτεροι, ο Ερμης, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης αποτελούν τους λεγόμενους γήινους πλανήτες και αποτελούνται κυρίως από πετρώματα και μέταλλα. Οι τέσσερις εξώτεροι πλανήτες ονομάζονται αέριοι γίγαντες [οι δύο μεγαλύτεροι, Δίας και Κρόνος, αποτελούνται από υδρογόνο και ήλιο και οι άλλοι δύο, Ουρανός και Ποσειδών, αποτελούνται από νερό, αμμωνία και μεθάνιο.. Οι κυριότερες ζώνες που υπάρχουν άλλα αντικείμενα είναι η κύρια ζώνη Αστεροειδών, μεταξύ Άρη και Δία, και η ζώνη των υπολοίπων ουρανίων αντικειμένων, που βρίσκονται πέρα από τη τροχιά του Ποσειδώνα. Σε αυτές τις περιοχές βρίσκονται πέντε αντικείμενα, που ονομάζονται Νάνοι πλανήτες. Αυτοί είναι η Δήμητρα, ο Πλούτων, η Χαουμέια, ο Μακεμάκε και η Έρις. Πέρα από αυτά τα αντικείμενα υπάρχουν οι κομήτες, οι Κένταυροι και οι μετεωρίτες, καθώς και διαπλανητική σκόνη. Όλα τα τελυταία σώματα κινούνται ελεύθερα μεταξύ των πλανητών. Ο λεγόμενος, Ηλιακός Άνεμος, μια ροή σωματιδιών από τον Ήλιο, σχηματίζει μια “φυσαλίδα” στο διαστρικό ενδιάμεσο που ονομάζεται ηλιόσφαιρα με διάμετρο 100-200 Αστρονομικές Μονάδες1 (AU). Υπάρχει το Νέφος του Όορτ, που θεωρείται “πηγή” των κομητών, το οποίο όμως βρίσκεται σε απόσταση πολύ μεγαλύτερη από την ηλιόπαυση (πέρα δηλαδή από τη “φυσαλίδα”). Τέλος υπάρχει μεγάλος αριθμός μικρότερων των πλανητών ουρανίων σωμάτων, που λέγονται δορυφόροι, και οι οποίοι περιφέρονται [όπως οι αρχαίοι οπλίτες δορυφόροι στο εξωτερικό του σχηματισμού μάχης, εξ ου και η προέλευση το ονόματος] γύρω από τους 6 από τους 8 πλανήτες και 3 από τους 5 πλανήτες νάνους, που χαρακτηρίζονται “φεγγάρια”, αν και αυτός ο όρος αναφέρεται μονάχα στη Σελήνη, δορυφόρο της Γης. Οι αέριοι γίγαντες διαθέτουν και δακτύλιους, οι οποίοι αποτελούνται από πάγο και σκόνη. ΖΩΝΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ: Το Ηλιακό Σύστημα χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές: α΄ των Εσωτερικών Πλανητών, με τέσσερις πλανήτες που έχουν στέρεα επιφάνεια και σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης (πυρίτιο και σίδηρο), β΄στη Ζώνη Αστεροειδών, γ΄ των Εξωτερικών Πλανητών, ή γιγάντων αερίων, με τέσσερις πλανήτες πολύ μεγαλύτερους από τη Γη και δ΄στην εξωτερική περιοχή, που περιλαμβάνει τον Πλούτωνα, τη Ζώνη του Kuiper και το νέφος του Oort. Σε απόσταση 0.39 AU απ’ τον Ήλιο βρίσκεται ο Ερμής, ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Επόμενος πλανήτης, στις 0,72 AU, είναι η Αφροδίτη που έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον δικό μας, γι’ αυτό παλιά λεγόταν και «αδελφός πλανήτης» της Γης. Μετά τη Γη στις 1,52 AU βρίσκεται ο Άρης. Ο πλανήτης αυτός έχει δύο φυσικούς δορυφόρους (φεγγάρια) το Φόβο και το Δείμο. Το «σύνορο» που χωρίζει τους εσωτερικούς απ’ τους εξωτερικούς πλανήτες είναι η Κύρια Ζώνη Αστεροειδών. Πρόκειται για εκατοντάδες χιλιάδες μικρά σώματα, διαμέτρου από μερικά μέτρα έως εκατοντάδες χιλιόμετρα, που όμως όλα μαζί έχουν μάζα μόλις όσο το ένα χιλιοστό της Γης. Οι αστεροειδείς είναι το υλικό για έναν πλανήτη που τελικά δεν σχηματίστηκε, λόγω της μεγάλης έλξης του Δία, ή από κάποιον πλανήτη που υπήρχε εκεί (αναμεσα στον Άρη και τον Δία) και για κάποιο λόγο καταστράφηκε και διασπάστηκε σε 7.000 περίπου αστεροειδείς. Ο Δίας, στις 5,2 AU, είναι ο μεγαλύτερος απ’ τους πλανήτες (έχει τη διπλάσια μάζα από ολους τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος μαζί). Είναι τόσο θερμός που θα μπορούσε να λάμπει σαν άστρο, αν ήταν 10 φορές μεγαλύτερος. Είναι γνωστός για την περίφημη Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα, μια μόνιμη καταιγίδα στην ατμόσφαιρά του, που υπάρχει τουλάχιστον από τότε που παρατηρούμε το Δία. Ο Κρόνος, (9,5 AU) είναι λίγο πιο μικρός (και πολύ πιο ελαφρύς) απ’ τον Δία και του μοιάζει σε αρκετά χαρακτηριστικά. Αποτελείται και αυτός κυρίως από αέρια. Ο Δίας μαζί με τον Κρόνο αποτελούν το 93% της μάζας όλων των πλανητών. Είναι ίσως ο μόνος πλανήτης με μέση πυκνότητα μικρότερη απ’ αυτή του νερού. Ο δορυφόρος του, Τιτάνας, έχει ατμόσφαιρα από άζωτο και υδρογονάνθρακες και, αν και είναι πολύ ψυχρός, πιθανολογείται ότι μπορεί να φιλοξενεί ζωή. Το σύστημα του Κρόνου θα μελετηθεί τα επόμενα χρόνια απ’ τη διαστημοσυσκευή Κασσίνι-Χόιχενς, που βρίσκεται εκεί από το 2004. Επόμενος πλανήτης είναι ο Ουρανός [19,2 AU]. Αποτελείται κυρίως από αμμωνία και μεθάνιο, έχει και αυτός δακτύλιους και 27 δορυφόρους. Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακοίνωσε την ανακάλυψή του τις 13 Μαρτίου 1781, επεκτείνοντας τα όρια του γνωστού τότε ηλιακού συστήματος. Ο Ουρανός ήταν ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε με τηλεσκόπιο…..

---

Στο παρακάτω  βίντεο θα αναλύσουμε την 1η ενότητα της  Γεωγραφίας Στ΄ Δημοτικού, δηλαδή για τα 6 πρώτα κεφάλαια που έχουν τίτλο  “Η Γη ως ουράνιο σώμα” .
Ελπίζουμε να σας φανεί χρήσιμο!

ΖΩΝΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ:
Το Ηλιακό Σύστημα χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές: α΄ των Εσωτερικών Πλανητών, με τέσσερις πλανήτες που έχουν στέρεα επιφάνεια και σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης (πυρίτιο και σίδηρο), β΄στη Ζώνη Αστεροειδών, γ΄ των Εξωτερικών Πλανητών, ή γιγάντων αερίων, με τέσσερις πλανήτες πολύ μεγαλύτερους από τη Γη και δ΄ στην εξωτερική περιοχή, που περιλαμβάνει τον Πλούτωνα, τη Ζώνη του Kuiper και το νέφος του Oort. Σε απόσταση 0.39 AU απ’ τον Ήλιο βρίσκεται ο Ερμής, ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Επόμενος πλανήτης, στις 0,72 AU, είναι η Αφροδίτη που έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον δικό μας, γι’ αυτό παλιά λεγόταν και «αδελφός πλανήτης» της Γης. Μετά τη Γη στις 1,52 AU βρίσκεται ο Άρης. Ο πλανήτης αυτός έχει δύο φυσικούς δορυφόρους (φεγγάρια) το Φόβο και το Δείμο. Το «σύνορο» που χωρίζει τους εσωτερικούς απ’ τους εξωτερικούς πλανήτες είναι η Κύρια Ζώνη Αστεροειδών. Πρόκειται για εκατοντάδες χιλιάδες μικρά σώματα, διαμέτρου από μερικά μέτρα έως εκατοντάδες χιλιόμετρα, που όμως όλα μαζί έχουν μάζα μόλις όσο το ένα χιλιοστό της Γης. Οι αστεροειδείς είναι το υλικό για έναν πλανήτη που τελικά δεν σχηματίστηκε, λόγω της μεγάλης έλξης του Δία, ή από κάποιον πλανήτη που υπήρχε εκεί (ανάμεσα στον Άρη και τον Δία) και για κάποιο λόγο καταστράφηκε και διασπάστηκε σε 7.000 περίπου αστεροειδείς. Ο Δίας, στις 5,2 AU, είναι ο μεγαλύτερος απ’ τους πλανήτες (έχει τη διπλάσια μάζα από όλους τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος μαζί). Είναι τόσο θερμός που θα μπορούσε να λάμπει σαν άστρο, αν ήταν 10 φορές μεγαλύτερος. Είναι γνωστός για την περίφημη Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα, μια μόνιμη καταιγίδα στην ατμόσφαιρά του, που υπάρχει τουλάχιστον από τότε που παρατηρούμε το Δία. Ο Κρόνος, (9,5 AU) είναι λίγο πιο μικρός (και πολύ πιο ελαφρύς) απ’ τον Δία και του μοιάζει σε αρκετά χαρακτηριστικά. Αποτελείται και αυτός κυρίως από αέρια. Ο Δίας μαζί με τον Κρόνο αποτελούν το 93% της μάζας όλων των πλανητών. Είναι ίσως ο μόνος πλανήτης με μέση πυκνότητα μικρότερη απ’ αυτή του νερού. Ο δορυφόρος του, Τιτάνας, έχει ατμόσφαιρα από άζωτο και υδρογονάνθρακες και, αν και είναι πολύ ψυχρός, πιθανολογείται ότι μπορεί να φιλοξενεί ζωή. Το σύστημα του Κρόνου θα μελετηθεί τα επόμενα χρόνια απ’ τη διαστημοσυσκευή Κασσίνι-Χόιχενς, που βρίσκεται εκεί από το 2004. Επόμενος πλανήτης είναι ο Ουρανός [19,2 AU]. Αποτελείται κυρίως από αμμωνία και μεθάνιο, έχει και αυτός δακτύλιους και 27 δορυφόρους. Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακοίνωσε την ανακάλυψή του τις 13 Μαρτίου 1781, επεκτείνοντας τα όρια του γνωστού τότε ηλιακού συστήματος. Ο Ουρανός ήταν ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε με τηλεσκόπιο…..

Kαι τώρα ας παίξουμε: 

Μαθαίνουμε το ηλιακό σύστημα παίζοντας

Ταξίδι στην γειτονιά του Ήλιου

Δημιουργία: Παύλος Κώτσης.

Άλλη μια δραστηριότητα από την εκπαιδευτικό  Χρύσα  Σαντοριναίου

 

Μερικές ακόμη  όμορφες δραστηριότητες παρακάτω από την εκπαιδευτικό και συνεργάτιδα Σωτηρία Κίτσιου

 

Τοποθετήστε τους πλανήτες στη σειρά αρχίζοντας από τον κοντινότερο στον Ήλιο:

 

και ένα Escape Room με το Ηλιακό μας Σύστημα

Δημιουργός : Σπύρος Σπύρου 

---

“How To get to Mars”

Το “How To get to Mars” είναι ένα κλιπ από το ντοκιμαντέρ IMAX “Roving Mars” του 2006. Αυτή είναι μια επεξεργασμένη σύντομη έκδοση.

Από το Wiki: Spirit, το MER-A (Mars Exploration Rover — A), είναι ένα ρομποτικό ρομπότ στον Άρη, ενεργό από το 2004 έως το 2010. Ήταν ένα από τα δύο ρόβερ της εν εξελίξει αποστολής ρόβερ Εξερεύνησης του Άρη της NASA. Προσγειώθηκε επιτυχώς στον Άρη στις 04:35 Ground UTC στις 4 Ιανουαρίου 2004, τρεις εβδομάδες πριν το δίδυμό του, Opportunity (MER-B), προσγειωθεί στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Το όνομά του επιλέχθηκε μέσω ενός διαγωνισμού μαθητικού δοκιμίου που χρηματοδοτείται από τη NASA. Το rover κόλλησε στα τέλη του 2009 και η τελευταία του επικοινωνία με τη Γη στάλθηκε στις 22 Μαρτίου 2010.
Το rover ολοκλήρωσε την προγραμματισμένη αποστολή 90 sol. Με τη βοήθεια γεγονότων καθαρισμού που οδήγησαν σε υψηλότερη ισχύ από τα ηλιακά πάνελ του, το Spirit συνέχισε να λειτουργεί αποτελεσματικά πάνω από είκοσι φορές περισσότερο από ό,τι περίμεναν οι σχεδιαστές της NASA μετά την ολοκλήρωση της αποστολής. Το Spirit κατέγραψε επίσης 7,73 χλμ. (4,8 μίλια) οδήγησης αντί για τα προγραμματισμένα 600 μέτρα (0,4 μίλια), επιτρέποντας πιο εκτεταμένη γεωλογική ανάλυση των πετρωμάτων του Άρη και των χαρακτηριστικών της επιφάνειας του πλανήτη. Τα αρχικά επιστημονικά αποτελέσματα από την πρώτη φάση της αποστολής (the 90-sol prime mission) δημοσιεύτηκαν σε ειδικό τεύχος του περιοδικού Science.
Την 1η Μαΐου 2009 (5 χρόνια, 3 μήνες, 27 γήινες ημέρες μετά την προσγείωση· 21,6 φορές την προγραμματισμένη διάρκεια της αποστολής), το Spirit κόλλησε σε μαλακό έδαφος. Αυτό δεν ήταν το πρώτο από τα «γεγονότα ενσωμάτωσης» της αποστολής και για τους επόμενους οκτώ μήνες η NASA ανέλυσε προσεκτικά την κατάσταση, εκτελώντας θεωρητικές και πρακτικές προσομοιώσεις με βάση τη Γη, και τελικά προγραμματίζοντας το ρόβερ να κάνει κινήσεις εξαγωγής σε μια προσπάθεια να απελευθερωθεί. Αυτές οι προσπάθειες συνεχίστηκαν μέχρι τις 26 Ιανουαρίου 2010, όταν αξιωματούχοι της NASA ανακοίνωσαν ότι το rover πιθανότατα παρεμποδίστηκε ανεπανόρθωτα από τη θέση του σε μαλακό έδαφος, αν και συνέχισε να εκτελεί επιστημονική έρευνα από την τρέχουσα θέση του.
Το rover συνέχισε σε μια σταθερή επιστημονική πλατφόρμα μέχρι να σταματήσει η επικοινωνία με το Spirit στο sol 2210 (22 Μαρτίου 2010). Το JPL συνέχισε να προσπαθεί να ανακτήσει την επαφή μέχρι τις 24 Μαΐου 2011, όταν η NASA ανακοίνωσε ότι οι προσπάθειες επικοινωνίας με το ρόβερ που δεν ανταποκρίθηκε είχε λήξει. Ένας επίσημος αποχαιρετισμός είχε προγραμματιστεί στα κεντρικά γραφεία της NASA μετά τις διακοπές της Ημέρας Μνήμης και μεταδόθηκε τηλεοπτικά από την τηλεόραση της NASA.

Σημείωση : Βάλτε ελληνικούς υπότιτλους από τις ρυθμίσεις του βίντεο 

---

Οι πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος /Planets of Our Solar System (padlet)

Μετάβαση στο padlet.com

---

Αναλυτικά η δομή του Ηλιακού μας συστήματος

Στο παρακάτω βίντεο ξεκινώντας από τον σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος ταξιδεύουμε στους πλανήτες και μαθαίνουμε τα βασικά χαρακτηριστικά τους! Από τους κρατήρες του Ερμή κι από του Άρη το πιο ψηλό βουνό μέχρι τη γειτονιά τ’ Ουρανού και του Ποσειδώνα… το ταξίδι αυτό δε θα ‘χει τελειωμό!

Ήλιος

Στο κέντρο του ηλιακού συστήματος βρίσκεται ο Ήλιος, ένα κίτρινο αστέρι της κύριας ακολουθίας ηλικίας σχεδόν 5 δισεκατομμυρίων χρόνων.

Ερμής

Αρχίζοντας ένα ταξίδι από τον Ήλιο προς τα έξω για να γνωρίσουμε το Ηλιακό σύστημα, σε απόσταση 0,39 αστρονομικών μονάδων (AU) θα συναντήσουμε τον Ερμή, τον μικρότερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Ο Ερμής είναι γεμάτος κρατήρες, δεν έχει ατμόσφαιρα και, καθώς είναι πολύ κοντά στον Ήλιο, έχει στην επιφάνειά του θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 400 °C.Ο Ερμής κινείται πολύ γρήγορα στο διάστημα (37-56 χλμ. το δευτερόλεπτο). Εξαιτίας της μεγάλης ταχύτητας και της μικρής απόστασης από τον Ήλιο, ο πλανήτης αυτός έχει το μικρότερο σε διάρκεια έτος από όλους τους άλλους.

Αφροδίτη

Επόμενος πλανήτης, στις 0,72 AU, είναι η Αφροδίτη. Έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον δικό μας, γι’ αυτό παλιά λεγόταν και αδελφός πλανήτης της Γης. Εκτός από το μέγεθος όμως, ως περιβάλλον δεν έχει σχεδόν κανένα κοινό με τον πλανήτη μας. Καλύπτεται από μια πυκνή ατμόσφαιρα θειικού οξέος και διοξειδίου του άνθρακα, με αποτέλεσμα η επιφάνειά της να μην είναι ποτέ ορατή. Περιστρέφεται αργά γύρω από τον άξονά της και η πυκνή της ατμόσφαιρα δημιουργεί ένα ακραίο φαινόμενο θερμοκηπίου, το οποίο κρατά την μέση θερμοκρασία του πλανήτη σε πολύ υψηλά επίπεδα ακόμα και στις περιοχές που, λόγω της αργής περιστροφής γύρω από τον άξονα της (243 γήινες μέρες), δεν φωτίζονται από τον Ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γη

Είναι ο μοναδικός πλανήτης στο σύστημα που έχει θάλασσες (κάτι που υποστηριζόταν παλιότερα για την Αφροδίτη και μέχρι πρόσφατα για το δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα), ο μόνος με έντονη γεωλογική δραστηριότητα και ο μοναδικός (απ’ όσο ξέρουμε μέχρι σήμερα) που φιλοξενεί ζωή. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται από άζωτο και οξυγόνο, και είναι ο μεγαλύτερος από τους εσωτερικούς πλανήτες. Είναι ο πρώτος, από τον Ήλιο, πλανήτης ο οποίος έχει φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη. Ο αστρονομικός συμβολισμός της γης αποτελείται από έναν περικυκλωμένο σταυρό, αναπαριστώντας έναν μεσημβρινό και έναν παράλληλο· μία παραλλαγή, τοποθετεί τον σταυρό πάνω από τον κύκλο 

Άρης

Στις 1,52 AU βρίσκεται ο Άρης. Έχει την μισή διάμετρο από τη Γη και έχει μια αραιή ατμόσφαιρα από διοξείδιο του άνθρακα. Στην επιφάνειά του έχουν παρατηρηθεί γεωλογικοί σχηματισμοί όπως φαράγγια και κοιλάδες, που σημαίνουν ότι ο πλανήτης ήταν γεωλογικά ενεργός κι ότι κάποτε ήταν θερμότερος και στην επιφάνειά του υπήρχε νερό σε υγρή μορφή (κάτι που επιβεβαιώθηκε τον Μάρτιο του 2007 από τον Ευρωπαϊκό δορυφόρο Mars Express). Θεωρείται ο πλανήτης που μοιάζει πιο πολύ με τη Γη και υπάρχει η περίπτωση να βρεθεί κάποτε ζωή εκεί, ή τουλάχιστον απολιθώματα. Ο Άρης έχει δύο μικρούς φυσικούς δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο.

Ζώνη των Αστεροειδών

Το σύνορο που χωρίζει τους εσωτερικούς απ’ τους εξωτερικούς πλανήτες είναι η Κύρια Ζώνη Αστεροειδών. Πρόκειται για εκατοντάδες χιλιάδες μικρά σώματα, διαμέτρου από μερικά μέτρα έως εκατοντάδες χιλιόμετρα, που όμως όλα μαζί έχουν μάζα μόλις όσο το ένα χιλιοστό της Γης. Οι αστεροειδείς είναι το υλικό για έναν πλανήτη που τελικά δεν σχηματίστηκε, λόγω της μεγάλης έλξης του Δία, ή από κάποιον πλανήτη που υπήρχε εκεί (ανάμεσα στον Άρη και τον Δία) και για κάποιο λόγο καταστράφηκε και διασπάστηκε σε 7.000 περίπου αστεροειδείς.

Δίας

Ο Δίας, στις 5,2 AU, είναι ο μεγαλύτερος από τους πλανήτες (έχει τη διπλάσια μάζα από όλους τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος μαζί). Ο Δίας περιστρέφεται τόσο γρήγορα, ώστε η μέρα και η νύχτα του διαρκούν λιγότερο από 10 γήινες ώρες. Η διάμετρός του είναι 11 φορές αυτή της Γης. Αποτελείται από τεράστιες ποσότητες αερίων -κυρίως υδρογόνο και ήλιο- που περιστρέφονται γύρω από ένα μικρό στερεό πυρήνα. Μερικές φορές χαρακτηρίζεται και ως αποτυχημένο άστρο, λόγω ακριβώς της μεγάλης περιεκτικότητας στα δύο αυτά στοιχεία. Είναι τόσο θερμός που θα μπορούσε να λάμπει σαν άστρο, αν ήταν 10 φορές μεγαλύτερος. Είναι γνωστός για την περίφημη Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα, μια καταιγίδα στην ατμόσφαιρά του, που υπάρχει τουλάχιστον από τότε που παρατηρούμε το Δία (και πιθανόν από πολύ πιο πριν). Έχει 79 δορυφόρους, δυο από τους οποίους (η Ευρώπη κι ο Γανυμήδης) είναι πιθανό να έχουν ωκεανούς κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους.

Κρόνος

Ο Κρόνος (9,5 AU) είναι λίγο πιο μικρός (και πολύ πιο ελαφρύς) από τον Δία και του μοιάζει σε αρκετά χαρακτηριστικά. Αποτελείται και αυτός κυρίως από αέρια με λιγότερο υδρογόνο και περισσότερη αμμωνία όμως- έχει και αυτός πολλούς δορυφόρους και είναι γνωστός για τους δακτυλίους του. Ο Δίας μαζί με τον Κρόνο αποτελούν το 93% της μάζας όλων των πλανητών. Είναι ίσως ο πιο εντυπωσιακός απ’ τους πλανήτες αλλά κι ο ελαφρύτερος, με μέση πυκνότητα μικρότερη απ’ αυτή του νερού. Ο δορυφόρος του Τιτάνας, που είναι μεγαλύτερος απ’ τον Ερμή, έχει ατμόσφαιρα από άζωτο και υδρογονάνθρακες και, αν και είναι πολύ ψυχρός, πιθανολογείται ότι μπορεί να φιλοξενεί ζωή. Το σύστημα του Κρόνου θα μελετηθεί τα επόμενα χρόνια από τη διαστημοσυσκευή Κασσίνι – Χόιχενς, που βρίσκεται εκεί από το καλοκαίρι του 2004. Μέχρι σήμερα, έχουν επιβεβαιωθεί οι τροχιές 62 δορυφόρων του πλανήτη, από τους οποίους οι 53 έχουν λάβει όνομα.

Ουρανός

Επόμενος σταθμός ο Ουρανός στις 19,2 AU. Αποτελείται κυρίως από αμμωνία και μεθάνιο, έχει και αυτός δακτυλίους και 27 δορυφόρους. Έχει την ιδιαιτερότητα ότι, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους πλανήτες, περιστρέφεται σαν να κυλάει πάνω στην τροχιά του, δηλαδή με τον ένα του πόλο πάντα στραμμένο προς τον Ήλιο. Πιθανολογείται ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας κατακλυσμιαίας σύγκρουσης με κάποιο άλλο σώμα, κάτι που επιβεβαιώνεται εν μέρει και από την απουσία διαταραχών στην ατμόσφαιρά του. Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακοίνωσε την ανακάλυψή του τις 13 Μαρτίου 1781, επεκτείνοντας για πρώτη φορά στην ιστορία τα όρια του ηλιακού συστήματος. Ο Ουρανός ήταν ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε με τηλεσκόπιο.

Ποσειδώνας

Τελευταίος μεγάλος πλανήτης είναι ο Ποσειδώνας, σε απόσταση 30 AU από τον Ήλιο. Είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε βάσει μαθηματικών προβλέψεων για τη θέση του (από τη μελέτη διαταραχών στην τροχιά του Ουρανού). Αποτελείται κυρίως από αέριο μεθανίου, νερού και αμμωνίας και, σε αντίθεση με τον Ουρανό, η ατμόσφαιρά του παρουσιάζει έντονη δραστηριότητα, κάτι απρόσμενο, μιας και βρίσκεται πολύ μακριά από τον Ήλιο και η θερμότητα που λαμβάνει από αυτόν είναι ελάχιστη. Σαν τον Δία, έχει κι αυτός μια χαρακτηριστική κηλίδα στην ατμόσφαιρα, μόνο που η δική του είναι σκούρα μπλε. Για αρκετά χρόνια ήταν ο πιο μακρινός πλανήτης του συστήματος, καθώς η τροχιά του Πλούτωνα μπαίνει μέσα στη δική του. Ο Ποσειδώνας έχει 14 γνωστούς δορυφόρους.

Ζώνη του Κάιπερ-Πλούτωνας

Η ζώνη του Κάιπερ βρίσκεται σε απόσταση 30-50 AU και αποτελείται από μικρά, παγωμένα σώματα. Τα σώματα της ζώνης που, λόγω έλξης από τους μεγάλους πλανήτες, μπαίνουν στο ηλιακό σύστημα λέγονται Κένταυροι.

Ο Πλούτωνας, που βρίσκεται στις 39,5 AU, ήταν ο μικρότερος από τους πλανήτες (με διάμετρο μικρότερη από τη Σελήνη) μέχρι τον αποχαρακτηρισμό του, και αυτός για τον οποίο έχουμε τα λιγότερα στοιχεία. Αποτελεί διπλό σύστημα με το δορυφόρο του Χάροντα (συνολικά ο Πλούτωνας έχει πέντε δορυφόρους). Ο Πλούτωνας θεωρείται πλέον πλανήτης νάνος, μιας και στη Ζώνη του Κάιπερ έχουν ανακαλυφθεί σώματα του ίδιου ή και μεγαλύτερου μεγέθους από αυτόν και αφού το ελάχιστο όριο μεγέθους για πλήρη πλανήτη τέθηκε μεγαλύτερο από αυτόν.

Διασκορπισμένος δίσκος

Ο διασκορπισμένος δίσκος (scattered disc) είναι περιοχή του ηλιακού συστήματος όπου μεταποσειδώνια αντικείμενα διανύουν τροχιές με περιήλια γύρω στις 30-35 AU και αφήλια που ξεπερνούν τις 100 AU. Τα αντικείμενα διασκορπισμένου δίσκου συγκαταλέγονται στα μακρινότερα και πιο ψυχρά αντικείμενα του Ηλιακού συστήματος. Πιστεύεται ότι από εκεί προέρχονται οι κομήτες με βραχεία περίοδο εμφάνισης.

Κομήτες

Οι κομήτες είναι ουράνια σώματα που σε αντίθεση με τους απλανείς αστέρες και τους πλανήτες παρουσιάζουν όψη νεφελώδη, ενώ η ύλη από την οποία συνίστανται επιμηκύνεται υπό μορφή μακριάς κόμης όταν διέρχονται κοντά από τον Ήλιο. Κάθε κομήτης αποτελείται από τρία μέρη, τον πυρήνα, την κόμη και την ουρά. Οι τροχιές των κομητών είναι ελλειπτικές με εκκεντρότητα που τείνει προς τη μονάδα.

Πού τελειώνει το ηλιακό μας σύστημα; 

Πού βρίσκονται τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος; Τι είναι η ηλιόπαυση; Μέχρι ποιο σημείο φτάνει η βαρυτική κυριαρχία του Ηλίου και τι είναι το Νέφος του Oort;

Ηλιόπαυση

Ως ηλιόσφαιρα ορίζεται μια τεράστια δομή, ελλειψοειδούς σχήματος, αποτελούμενη από σωματίδια του ηλιακού ανέμου, η οποία περιβάλει τον Ήλιο και τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Σε απόσταση, οποία ποικίλει από 80 με 100 AU έως 200 AU, βρίσκεται η περιοχή που ονομάζεται όριο κρουστικού κύματος (termination shock). Στο σημείο αυτό τα φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού ανέμου επιβραδύνονται ύστερα από σύγκρουση με τα σωματίδια του διαστρικού μέσου καθώς και λόγω μαγνητικών πεδίων. Η περιοχή πέρα από το όριο αυτό ονομάζεται ηλιοσφαιρικός κολεός (heliosheath) και έχει σχήμα οβάλ.

Το εξωτερικό όριο της ηλιόσφαιρας ονομάζεται ηλιόπαυση. Ως ηλιόπαυση ορίζεται η περιοχή όπου τα εξερχόμενα σωματίδια του ηλιακού ανέμου και τα εισερχόμενα σωματίδια από τη μεσοαστρική περιοχή έχουν ισοδύναμη πίεση. Στη περιοχή της ηλιόπαυσης, το 2009, ανακαλύφθηκε, σε απόσταση σχεδόν 16 δισ. χλμ. από τη Γη, ζώνη από σωματίδια υδρογόνου, τα οποία κάποτε ήταν φορτισμένα θετικά (δηλαδή ήταν σκέτα πρωτόνια). Τα σωματίδια αυτά σχηματίζουν στενή ζώνη, η οποία είναι δύο με τρεις φορές φωτεινότερη από οτιδήποτε άλλο στον ουρανό. Η ανακάλυψη της ζώνης υδρογόνου έγινε από την αποστολή ΙΒΕΧ.

Μέχρι το 2012 υπήρχε η άποψη πως εξωτερικά της ηλιόσφαιρας, στις 230 AU, δημιουργείτο ένα τοξοειδές Κύμα Κρούσης (αγγλ. Bow Shock), εξαιτίας της κίνησης του Ήλιου μέσα στον Γαλαξία. Παρόμοιες περιοχές παρατηρούνται συχνά σε πολλά αστέρια στο σύμπαν. Ωστόσο, με βάση νέα δεδομένα από την αποστολή ΙΒΕΧ το 2012, τα οποία μελετήθηκαν σε σύγκριση με δεδομένα από τις αποστολές Voyager 1 και 2, αποδείχθηκε πως το ηλιακό σύστημα δεν δημιουργεί τέτοια περιοχή, πιθανόν λόγω της μικρότερης ταχύτητας (52.000 μίλια την ώρα, έναντι των 59.000 μιλίων την ώρα που πιστεύαμε ως τότε), με την οποία κινείται αυτή τη στιγμή ο Ήλιος στο διαστρικό μέσο.

 

Νέφος του Όορτ

Τελικό σύνορο του Συστήματος είναι το υποθετικό Νέφος του Όορτ. Είναι παρόμοιο με τη Ζώνη του Κάιπερ όσον αφορά τα σώματα που το αποτελούν, βρίσκεται όμως πολύ πιο μακριά, στις 50.000-100.000 AU, και σχηματίζει σφαίρα που περικλείει το ηλιακό σύστημα, ενώ η Ζώνη του Κάιπερ είναι περιορισμένη στην εκλειπτική. Από εκεί θεωρείται ότι προέρχονται οι κομήτες με μεγάλες περιόδους, όπως ο Κομήτης του Χάλεϋ.

Τυπικά, το όριο του Ηλιακού συστήματος είναι εκεί που η βαρύτητα του Ήλιου παίζει μικρότερο ρόλο από τη βαρύτητα άλλων σωμάτων ή του Γαλαξία, δηλαδή πρακτικώς στα μισά της απόστασης μέχρι το πιο κοντινό άστρο.

Εναλλακτικά, το ηλιακό Σύστημα τελειώνει εκεί που το μαγνητικό πεδίο του Γαλαξία γίνεται ισχυρότερο από το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου, και δημιουργείται κρουστικό κύμα με τον ηλιακό άνεμο (ηλιόπαυση).

---

Ταξίδι στην άκρη του σύμπαντος

Ντοκυμαντέρ του National Geographic
Τέσσερα βίντεο, διάρκειας περίπου 40 λεπτών, που βρήκαμε στο blog “Έκτη …και απίθανοι!!!” και μας ταξιδεύουν ως τις εσχατιές του σύμπαντος. Είναι αποσπάσματα από ντοκυμαντέρ του National Geographic.

Κινήσεις στο ηλιακό σύστημα

Οι πλανήτες του ηλιακού συστήματος κινούνται με δύο κύριους τρόπους. Η κίνηση λόγω περιφοράς είναι η κίνηση που οι πλανήτες κάνουν καθώς περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο λόγω της βαρύτητας. Το μονοπάτι που ακολουθούν οι πλανήτες καθώς περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο ονομάζεται τροχιά.

Ωστόσο, δε χρειάζονται όλοι οι πλανήτες τον ίδιο χρόνο για να ολοκληρώσουν μια πλήρη περιφορά φύγω από τον Ήλιο. Όσο πιο κοντά είναι ο πλανήτης στον Ήλιο, τόσο λιγότερο χρόνο χρειάζεται για μια πλήρη περιφορά. Για παράδειγμα, η Γη χρειάζεται 365 μέρες για να ολοκληρώσει μια περιφορά, ενώ ο Άρης χρειάζεται 687 μέρες.

Η περιστροφική κίνηση είναι η κίνηση που κάνει ένας πλανήτης καθώς περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του με βάση τον άξονα του. Δε χρειάζονται όλοι οι πλανήτης τον ίδιο χρόνο για να ολοκληρώσουν μια περιστροφή γύρω από τον εαυτό τους, για παράδειγμα, η Γη χρειάζεται 24 ώρες αλλά μια μέρα στην Αφροδίτη αποτελείται από 5.832 ώρες.

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ.

---

Η Γη Στο Σύμπαν (Μια παραγωγή του meteo.gr)

---

 

---

Πόσο μεγάλο είναι το Ηλιακό μας Σύστημα;

Είναι πολύ δύσκολο για μας να καταλάβουμε πόσο μεγάλο είναι το Ηλιακό μας Σύστημα. Οι επιστήμονες μας λένε, ότι ο μεγαλύτερος αριθμός που μπορεί το μυαλό μας να αντιληφθεί, ή να αρπάξει, είναι ο αριθμός εκατό χιλιάδες (100.000). Όταν αρχίζουμε να μιλάμε για τις αποστάσεις μεταξύ των πλανητών, οι οποίες μετριούνται σε εκατομμύρια, ή δισεκατομμύρια, χιλιόμετρα, το μυαλό μας αρχίζει να ζαλίζεται. Όταν μάλιστα προσθέσεις τη συνήθεια που έχουν οι μεγάλοι να κάνουν τα πράγματα πολύ πιο δύσκολα απ’ ότι πρέπει, τότε γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Αυτό που θα προσπαθήσουμε να κάνουνε εδώ, είναι να εξηγήσουμε το μέγεθος του ηλιακού συστήματος με έναν απλούστερο τρόπο και επίσης θα σας δώσουμε μια ιδέα για το πόσο απέχουν οι πλανητικοί μας γείτονες από τον Ήλιο.

Συγκρίνουμε τα μεγέθη των πλανητών και των αστέρων…

---

Το ηλιακό σύστημα, σε προσομοίωση (από την NASA)

---

Εκπαιδευτικό υλικό – Δραστηριότητες εμπέδωσης

Ηλιακό Σύστημα – Τετράδιο Δραστηριοτήτων

Λήψη αρχείου

Κάρτες-Πλανήτες

Λήψη αρχείου

Χρωμοσελίδες-Ηλιακό-Σύστημα-Διάστημα

Λήψη αρχείου

---

Παιχνίδι μνήμης

Ας φτιάξουμε ένα παιχνίδι μνήμης που θα βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν το Ηλιακό Σύστημα και τους πλανήτες του. Εκτυπώσετε τις κάρτες και παίξτε αυτό το παιχνίδι.

Βήμα 1 Εκτυπώστε και κόψτε τις κάρτες.

Βήμα 2 Μόλις κόψετε όλες σας τις κάρτες, τοποθετήστε τες σε ένα τραπέζι σε δυο διαφορετικές στοίβες και αφήστε τα παιδιά να μάθουν για το Ηλιακό Σύστημα και να απομνημονεύσουν από τις κάρτες όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν.

Βήμα 3 Όσο περισσότερο χρόνο δίνουν σε κάθε κάρτα τόσο πιο εύκολο θα τους είναι να παίξουν το απόλυτο παιχνίδι μνήμης.

Αυτό ήταν! Ας ξεκινήσει το παιχνίδι.

Λήψη αρχείου

πηγή : https://www.babysits.cy/

---

Κατασκευή : Το ηλιακό μας σύστημα 3D

Νομίζω πως τώρα ήρθε η ώρα να “πιάσουμε” το θέμα περισσότερο βιωματικά και να φτιάξουμε το δικό μας Ηλιακό σύστημα!  Μάλιστα να  το φτιάξουμε τρισδιάστατο και να  συνδυάσουμε μάθηση και παιχνίδι!

Υλικά

-Ένα μαύρο χαρτόνι

-Δέκα μπαλάκια από φελιζόλ σε διάφορα μεγέθη

-Έναν λαμπτήρα σποτ (καμένο)

-Εύκαμπτο σύρμα χειροτεχνίας

-Χρώματα και πινέλα

-Ψαλίδι

-Κόλλα στικ και κόλλα υγρή

-Χρυσόσκονη και ασημόσκονη

Αρχικά Βάφουμε  τις μπάλες από φελιζόλ σύμφωνα με τα χρώματα και το μέγεθος των πλανητών. Για παράδειγμα αφού το ηλιακό μας σύστημα είναι ηλιοκεντρικό, τη μεγαλύτερη μπάλα φελιζόλ την βάφουμε  κίτρινη κι αναπαριστά τον ήλιο. Αφού τις βάψετε, αφήστε τες να στεγνώσουν. Κόψτε  από ένα κομμάτι σύρμα χειροτεχνίας για κάθε πλανήτη. Όσο πιο μακριά είναι ο πλανήτης από τον ήλιο, τόσο πιο μακρύ κόψτε  το σύρμα χειροτεχνίας.

Στην άκρη κάθε σύρματος εφαρμόστε από έναν πλανήτη. Είναι πολύ εύκολο να μπήξουμε το σύρμα χειροτεχνίας μέσα στη μπάλα από φελιζόλ.  Τον λαμπτήρα σποτ μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε ως βάση του ήλιου τοποθετώντας τον ανάποδα. Αφού κολλήσετε τον ήλιο πάνω του τυλίξτε κάθε σύρμα στον “λαιμό” του λαμπτήρα.

---

 

 

Ένας περίπατος στο ηλιακό σύστημα

Θα προσπαθήσουμε να σας δείξουμε το μέγεθος του ηλιακού συστήματος πραγματοποιώντας έναν φανταστικό “περίπατο” από τον Ήλιο προς όλους τους πλανήτες της γειτονιάς μας. Πρόκειται για έναν μοναδικό περίπατο, μιας και κάθε “βήμα” που θα κάνετε αντιστοιχεί με ένα εκατομμύρια εξακόσιες χιλιάδες χιλιόμετρα! Για τους πρώτους τέσσερις πλανήτες, Ερμής, Αφροδίτη, Γη και Άρης, θα έχετε τη δυνατότητα να κάνετε αυτά τα βήματα αν βρισκόσασταν μέσα σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο. Κατόπιν αυτού, οι αποστάσεις είναι υπερβολικά μεγάλες, εκτός και αν βρίσκεστε σε έναν ανοιχτό χώρο χωρίς σύνορα και φυσικά εμπόδια. Αν πραγματικά αποφασίσετε να περπατήσετε τις αποστάσεις για τους πρώτους τέσσερις πλανήτες, βεβαιωθείτε ότι ένας από τους γονείς σας θα στέκεται ακίνητος στη γραμμή του τέρματος αναπαριστώντας τον Ήλιο. Όταν θα αρχίσετε να κάνετε τα βήματα, προσέξτε το κάθε βήμα σας να μην είναι κάτω του ενός μέτρου. Αν, από την άλλη, δεν έχετε τη δυνατότητα να βρείτε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, τότε απλά φανταστείτε το παρακάτω παράδειγμα.

Κατά το ταξίδι μας διαμέσου του ηλιακού συστήματος, ξεκινώντας πάντα από τον Ήλιο, θα σας αναφέρουμε το χρόνο που θα χρειαζόσασταν να επισκεφτείτε τους πλανήτες με το αυτοκίνητό σας τρέχοντας με την ταχύτητα των 110 χιλιομέτρων την ώρα, όπως επίσης και πετώντας με το αεροπλάνο με 1000 χιλιόμετρα την ώρα. Θυμηθείτε, οι πλανήτες δεν βρίσκονται σε ευθεία γραμμή από τον Ήλιο. Συνεχώς κινούνται γύρω από το μητρικό μας άστρο, και είναι πολύ δύσκολο και σπάνιο να ευθυγραμμιστούν. Οι αποστάσεις που χρησιμοποιούμε από τον Ήλιο προς τους πλανήτες αντιπροσωπεύουν πάντοτε τον μέσο όρο.

Ερμής

Ο πρώτος σταθμός του διαστημικού ταξιδιού μας είναι ο Ερμής, ο οποίος είναι και ο πλησιέστερος πλανήτης προς τον Ήλιο. Ο Ερμής βρίσκεται γύρω στα 56 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο. Για να το καταλάβετε καλύτερα κάντε 35 βήματα μπροστά και κοιτάξτε πίσω να δείτε πόσο μακριά βρίσκεται ο Ήλιος. Αν πετούσατε με αεροπλάνο και με ταχύτητα 1000 χλμ/ώρα (όπως είπαμε πιο πριν) και ξεκινούσατε από τον Ήλιο θα χρειαζόσασταν 7 χρόνια για να φτάσετε στον Ερμή! Αν τώρα οδηγούσατε το αυτοκίνητό σας θα φτάνατε σε 57 χρόνια.

 

Αφροδίτη

Ο δεύτερος σταθμός μας είναι ο πλανήτης Αφροδίτη. Ο πλανήτης πήρε το όνομά του από την θεά του έρωτα και της ομορφιάς, της Αφροδίτης και βρίσκεται σε απόσταση 104,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα περίπου από τον Ήλιο, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνετε άλλα 30 βήματα μπροστά (συνολικά 65 βήματα από τον Ήλιο). Με αεροπλάνο θα φτάνατε σε 12 χρόνια και με αυτοκίνητο σε 106 χρόνια.

 

 

Γη

Η τρίτη στάση στο φανταστικό μας ταξίδι είναι το σπίτι μας, ο πλανήτης Γη. Η μέση απόσταση της Γης από το άστρο της ημέρας είναι περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνετε άλλα 28 βήματα εμπρός (συνολικά 93 βήματα από τον Ήλιο). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιστήμονες χρησιμοποιούν την απόσταση Γης – Ήλιου ως αστρονομική μονάδα μέτρησης (Αστρονομική Μονάδα ή Astronomical Unit). Με αεροπλάνο θα φτάνατε από τον Ήλιο στη Γη σε 18 χρόνια και με αυτοκίνητο σε 152 χρόνια.

 

Άρης

Η τέταρτη στάση στη διαστημική πορεία μας μέσα στο ηλιακό σύστημα είναι ο Άρης, ο κόκκινος πλανήτης. Πρόκειται για την τελευταία στάση που μπορείτε να κάνετε εντός του ποδοσφαιρικού γηπέδου. Η μέση απόσταση του Άρη από τον Ήλιο είναι γύρω στα 220 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ή συνολικά 137 βήματα μπροστά από τον Ήλιο. Με αεροπλάνο θα φτάνατε σε 26 χρόνια και με αυτοκίνητο σε 223 χρόνια.

 

 

Δίας

Ο Δίας, ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, είναι ο πέμπτος πλανήτης σε απόσταση από τον Ήλιο και ο πρώτος από τους ονομαζόμενους “Εξωτερικούς Πλανήτες”. Η μέση απόσταση από τον Ήλιο είναι σχεδόν 751 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Αν προσπαθούσατε να πραγματοποιήσετε τα βήματα θα φτάνατε στα 400 μέτρα μακριά από τον Ήλιο (ή τον ακίνητο γονέα σας). Με αεροπλάνο θα φτάνατε σε 89 χρόνια και με αυτοκίνητο σε 762 χρόνια.

 

 

Κρόνος

Ο πλανήτης των δακτυλίων, είναι ο έκτος σε σειρά από τον Ήλιο. Αυτός ο γιγάντιος πλανήτης είναι περισσότερο από εννιά φορές πιο μακριά απ’ ότι η Γη από τον Ήλιο. Η μέση απόσταση είναι περίπου 1370 εκατομμύρια (ή 1,370 δισεκατομμύρια) χιλιόμετρα. Αν περπατούσατε σε ανοιχτό χώρο κάνοντας ένα ένα τα βήματα θα φτάνατε σε απόσταση 800 μέτρων μακριά από τον Ήλιο. Σίγουρα θα κουραζόσασταν πάρα πολύ. Αν τώρα πετούσατε με το αεροπλάνο, θα χρειαζόσασταν 163 χρόνια για να διανύσετε την απόσταση από τον Ήλιο μέχρι τον Κρόνο, ενώ με το αυτοκίνητο σε 1.396 χρόνια.

 

Ουρανός

Ο μυστηριώδης γαλαζοπράσινος πλανήτης είναι ο έβδομος σε σειρά. Από τον Ουρανό ως τα εξώτερα όρια του συστήματός μας, οι αποστάσεις είναι πραγματικά τεράστιες. Η μέση απόσταση από τον Ήλιο είναι γύρω στα 2,7 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Αν προσπαθούσατε να περπατήσετε αυτήν την απόσταση θα φτάνατε στα 1600 μέτρα (ή 1,6 χιλιόμετρα) μακριά από τον γονέα σας. Με αεροπλάνο θα φτάνατε σε 328 χρόνια και με αυτοκίνητο σε 2.809 χρόνια.

 

 

Ποσειδώνας

Ο όγδοος σε σειρά πλανήτης, και ο προτελευταίος από τον Ήλιο, βρίσκεται σε απόσταση που αγγίζει τα 4,3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Η απόσταση στο ξέφωτο θα έφτανε τα 2.400 μέτρα (ή 2,4 χιλιόμετρα) μήκος. Πρόκειται πράγματι για πολύ μεγάλη απόσταση. Το αεροπλάνο με το οποίο θα ταξιδεύατε θα έφτανε σε 513 χρόνια στον προορισμό του ενώ με το αυτοκίνητο θα φτάνατε σε 4.400 χρόνια.

 

 

 

Πόσο μεγάλο θα ήταν το Ηλιακό Σύστημα αν η Γη ήταν βόλος;

«Καμία διαθέσιμη εικόνα του Ηλιακού Συστήματος δεν έχει πραγματική κλίμακα» διαμαρτύρεται ο Γουάιλι Όβερστριτ, ο νεαρός που δημιούργησε μαζί με φίλους του ένα μοντέλο του Ηλιακού Συστήματος υπό κλίμακα: η Γη είναι ένας βόλος μέσα σε έναν κύκλο διαμέτρου 11,3 χιλιομέτρων.

Το έργο της παρέας του Όβερστριτ έπρεπε αναγκαστικά να είναι μεγάλο. «Αν προσπαθήσεις να βάλεις τις τροχιές των πλανητών υπό κλίμακα σε μια σελίδα χαρτί, οι πλανήτες θα ήταν μικροσκοπικοί και δεν θα φαίνονταν» εξηγεί ο ίδιος σε βίντεο που αναρτήθηκε στο Facebook.

Η ομάδα χρειάστηκε 36 ώρες για να σχεδιάσει τις τροχιές των οκτώ πλανητών πάνω στο επίπεδο έδαφος της ερήμου Μπλακ Ροκ της Νεβάδα, εκεί όπου πραγματοποιείται κάθε χρόνο το εναλλακτικό φεστιβάλ Burning Man.

Στο κέντρο του μοντέλου, ένα μετεωρολογικό μπαλόνι που αντιστοιχεί στον Ήλιο έχει διάμετρο γύρω στο 1,5 μέτρο. Χιλιόμετρα μακριά, πρέπει κανείς να προσπαθήσει πολύ για να εντοπίσει τον μητρικό μας πλανήτη, έναν παιδικό γυάλινο βόλο.

«Αυτό ακριβώς ήθελα να δείξω» λέει ο Όβερστριτ. «Ζούμε πάνω σε έναν βόλο που περιφέρεται στο τίποτα. Είναι συγκλονιστικό να συνειδητοποιεί κανείς αυτήν την αλήθεια».

Στην πραγματικότητα, η τροχιά του Ποσειδώνα, του πιο απομακρυσμένου από τον Ήλιο πλανήτη, έχει διάμετρο γύρω στα εννέα δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Η απόσταση Γης-Ήλιου είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα

---

Δημιουργία και εξέλιξη της Γης

Η θεωρία του Big Bang μέσα σε λίγα λεπτά

Η επικρατούσα θεωρία για την προέλευση και εξέλιξη του σύμπαντος είναι η θεωρία του Big Bang – θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Στο σημερινό επεισόδιο γνωρίζουμε τη θεωρία αυτή μέσα από τις εντυπωσιακές παρατηρήσεις του Edwin Hubble και ρίχνουμε μια γρήγορη ματιά στο μέλλον του σύμπαντος.

Big bang Το πρώτο δευτερόλεπτο

---

 

Η Σελήνη

Η περιφορά της Γης και της Σελήνης γύρω από τον ήλιο
(διαδραστικό)

---

Αποστολή στην Σελήνη:
Από τα πρώτα βήματα, στην προσελήνωση

---

Πώς δημιουργήθηκε η Σελήνη;

​Αποστολή στον Άρη

Δείτε ένα 11λεπτο animated video με θέμα την αποστολή ενός μη επανδρωμένου διαστημοπλοίου στον Άρη, στα τέλη του 2011.

---

​Εικονική προσεδάφιση στον Άρη

---

Ο Άρης, πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια
(εικονική αναπαράσταση)

---

Πόσο θα μας δείχνει η ζυγαριά σε κάθε πλανήτη;

---

Ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, σε σύγκριση
Συγκρίνουμε πλανήτες με τους δορυφόρους τους, και πλανήτες-νάνους

Δείτε βίντεο με τα μεγέθη των πλανητών και των δορυφόρων τους, και των πλανητών-νάνων, σε σύγκριση μεταξύ τους

Το ηλιακό σύστημα μέσα στο σύμπαν: Διαδραστικές εφαρμογές

“100.000 Stars”

---

Περιηγηθείτε στο ηλιακό σύστημα

Αναζητώντας τα Ίχνη της Ζωής στο Ηλιακό Σύστημα

Στο επεισόδιο αυτό επιστρέφουμε στο ηλιακό μας σύστημα και εξετάζουμε το φαινόμενο της ζωής. Θα γνωρίσουμε τις υποθέσεις που υπάρχουν για την προέλευση της ζωής στη Γη και θα ταξιδέψουμε στον Άρη και στα φεγγάρια των γιγάντων πλανητών που είναι οι καλύτεροι στόχοι για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής στο ηλιακό μας σύστημα.

Με προφανή εξαίρεση την Γη, κανένα ουράνιο σώμα του Ηλιακού μας συστήματος δεν έχει συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη σύνθετων μορφών ζωής. Η ανακάλυψη, ωστόσο, των επονομαζόμενων ακραιόφιλων οργανισμών οι οποίοι επιβιώνουν σε ορισμένα από τα πιο ακραία και εχθρικά για την ζωή περιβάλλοντα του πλανήτη μας, εγείρει την συναρπαστική πιθανότητα να έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχοι μικροοργανισμοί και αλλού στο Ηλιακό μας σύστημα. Επομένως, ποια σώματα του Ηλιακού μας συστήματος θα μπορούσαν, έστω και θεωρητικά, να ευνοήσουν την εμφάνιση μικροβιακών μορφών ζωής;

Μία από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την εμφάνιση της ζωής, όπως τουλάχιστον την γνωρίζουμε, είναι η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή, που με την σειρά της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επιφανειακή θερμοκρασία και κατά συνέπεια από την απόσταση ενός πλανήτη από το άστρο του.

Με άλλα λόγια, προκειμένου ένας πλανήτης να είναι ευνοϊκός για την εμφάνιση της ζωής θα πρέπει να βρίσκεται σε τέτοια απόσταση από το άστρο του, ώστε να διατηρεί το νερό στην επιφάνειά του σε υγρή μορφή. Γύρω από τον Ήλιο, λοιπόν, αλλά και γύρω από κάθε άλλο άστρο, διαμορφώνεται μια Κατοικήσιμη Ζώνη, τα εξωτερικά όρια της οποίας προσδιορίζουν την μέγιστη και την ελάχιστη απόσταση από το μητρικό άστρο, όπου το νερό σ’ έναν πλανήτη μπορεί να υπάρχει σε υγρή μορφή.

Υπενθυμίζουμε, ωστόσο, ότι η θερμοκρασία ενός πλανήτη δεν εξαρτάται μόνο από την εγγύτητά του προς το άστρο του, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως την περιεκτικότητα της ατμόσφαιράς του σε αέρια του θερμοκηπίου, την ανακλαστικότητα της επιφάνειάς του κ.ά..

Η φωτεινότητα, όμως, ενός άστρου δεν παραμένει σταθερή κατά την διάρκεια της εξέλιξής του, αλλά αυξάνει διαρκώς για όσο χρονικό διάστημα μετατρέπει το υδρογόνο του πυρήνα του σε ήλιο. Γι’ αυτό και η Κατοικήσιμη Ζώνη ενός άστρου δεν παραμένει σε σταθερή απόσταση απ’ αυτό, αλλά «μεταναστεύει» προς όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις. Το ίδιο ισχύει και στο Ηλιακό μας σύστημα, αφού σε περίπου 1 δισ. χρόνια η Κατοικήσιμη Ζώνη του θα έχει μετατοπιστεί προς τα έξω, αφήνοντας τον πλανήτη μας απροστάτευτο.

Ξεκινώντας από τον Ερμή, ο πλησιέστερος πλανήτης προς τον Ήλιο δεν έχει τις συνθήκες που απαιτούνται για την ανάπτυξη της ζωής. Πραγματικά, ο πλανήτης αυτός βρίσκεται τόσο κοντά στον Ήλιο, ώστε η θερμοκρασία στο ημισφαίριό του που βλέπει προς αυτόν ανέρχεται στους 427 °C, την ίδια στιγμή που η θερμοκρασία στο αντίθετο ημισφαίριο βυθίζεται στους -173 °C.

Επιπλέον, η μικρή του μάζα, και κατά συνέπεια η ασθενής βαρυτική του έλξη, δεν επέτρεψαν στον Ερμή να διατηρήσει ατμόσφαιρα που θα συνέβαλε στην εξισορρόπηση των θερμοκρασιών στα δύο του ημισφαίρια. Εκτός αυτού, η σχεδόν ανύπαρκτη ατμόσφαιρα του Ερμή, η απουσία ασπίδας του όζοντος και το ασθενές μαγνητικό του πεδίο αφήνουν τον πλανήτη αυτόν απροστάτευτο απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου και τον ηλιακό άνεμο, που τον «αποστειρώνουν» έτσι διαρκώς.

Η Αφροδίτη, από την άλλη, έχει ακόμη υψηλότερη επιφανειακή θερμοκρασία από τον Ερμή, γεγονός που οφείλεται σε ένα ανεξέλεγκτο και αυτοτροφοδοτούμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου, το οποίο προκαλείται από την τεράστια συσσώρευση CO2, που παγιδεύει την υπέρυθρη ακτινοβολία.

Πραγματικά, η γεμάτη CO2 ατμόσφαιρά της είναι τόσο πυκνή, ώστε η πίεση στην επιφάνειά της είναι τουλάχιστον 90 φορές μεγαλύτερη απ’ αυτήν της Γης, ενώ η θερμοκρασία της αγγίζει τους 465°C, γεγονός που την καθιστά εντελώς εχθρική για την εμφάνιση της ζωής.

Κάποιοι επιστήμονες, εντούτοις, διερευνούν την πιθανότητα να εμπεριέχουν τα νέφη της Αφροδίτης χημικές ενώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν το έναυσμα για κάποιας μορφής βιολογική δραστηριότητα.

Ούτε, όμως, το ερημωμένο, άνυδρο και παγωμένο τοπίο του Άρη ευνοεί σήμερα την παρουσία της ζωής. Η ατμόσφαιρα του κόκκινου πλανήτη αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από CO2 και είναι τόσο αραιή, ώστε δεν μπορεί να διατηρεί το νερό στην επιφάνειά του σε υγρή μορφή, παρά μόνο φευγαλέα.

Εκτός αυτού, η απουσία ασπίδας του όζοντος, αλλά και το ιδιαίτερα ασθενές μαγνητικό του πεδίο, αφήνουν τον πλανήτη αυτόν εντελώς απροστάτευτο στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία και τα ενεργητικά σωματίδια του ηλιακού ανέμου και των κοσμικών ακτίνων.

Παρόλα’ αυτά, οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι στο απώτερο παρελθόν του ο Άρης διέθετε νερό σε υγρή μορφή και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες. Οι πρώτες ενδείξεις για το υγρό παρελθόν του Άρη ήρθαν στο φως χάρη στις εικόνες που ελήφθησαν από την διαστημοσυσκευή Mariner 9 το 1971–72, πολλές απ’ τις οποίες απεικονίζουν εμφανή ίχνη διάβρωσης της επιφάνειάς του.

Έκτοτε, οι διαστημοσυσκευές και τα τροχιακά αστεροσκοπεία που τέθηκαν σε τροχιά γύρω του, καθώς και τα ρομποτικά οχήματα που προσεδαφίστηκαν στην επιφάνειά του, ανακάλυψαν σημαντικές ποσότητες πάγου, τόσο στους πόλους του όσο και στο υπέδαφός του.

Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι ο πάγος που έχει συσσωρευτεί στον νότιο πόλο του έχει πάχος 3,7 km, αρκετό δηλαδή, ώστε να καλύψει ολόκληρη την επιφάνεια του Άρη κάτω από τουλάχιστον 10 m νερού. Σύμφωνα, ωστόσο, με τις τελευταίες αναλύσεις των δεδομένων που συνέλεξε η διαστημοσυσκευή MAVEN, το νερό που υπήρχε κάποτε στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη ήταν τόσο πολύ, ώστε θα μπορούσε να την καλύψει σε βάθος 137 m.

Πραγματικά, όλα τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει ως τώρα καταδεικνύουν ότι ο πλανήτης αυτός ήταν κάποτε ένας αρκετά πιο θερμός και «υγρός» πλανήτης, με σημαντική ατμόσφαιρα και αρκετά υψηλότερη επιφανειακή θερμοκρασία και πίεση, ενώ το νερό στην επιφάνειά του σχημάτιζε ποτάμια, λίμνες και θάλασσες¹.

Δεν γνωρίζουμε ακόμη επακριβώς το πώς εντέλει έχασε ο Άρης το νερό που κάποτε διέθετε ή εάν μέρος του κατέληξε με κάποιον τρόπο στο εσωτερικό του. Σύμφωνα, ωστόσο, με τις έως τώρα έρευνες, ο Άρης απώλεσε το νερό του, όταν εξασθένησε η προστατευτική ασπίδα του μαγνητικού του πεδίου, γεγονός που επέτρεψε στα σωματίδια του ηλιακού ανέμου να συμπαρασύρουν την ατμόσφαιρά του στο Διάστημα.

Το γεγονός, όμως, ότι στον πλανήτη αυτόν επικρατούσαν κάποτε συνθήκες κατάλληλες για την εμφάνιση της ζωής είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, αφού σε εκείνο το σαφώς ευνοϊκότερο περιβάλλον θα μπορούσαν άνετα να έχουν αναπτυχθεί μικροβιακές μορφές ζωής. Θα μπορούσαν άραγε κατάλοιπα αυτής της ζωής να έχουν επιβιώσει ακόμη και σήμερα βαθιά στο υπέδαφος; Ίσως το μάθουμε κάποτε.

Ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας από την άλλη, μοιάζει απίθανο να φιλοξενούν μικροβιακές μορφές ζωής. Πραγματικά, οι αέριοι γίγαντες του Ηλιακού μας συστήματος δεν έχουν στερεή επιφάνεια και βρίσκονται σαφώς εκτός της Κατοικήσιμης Ζώνης.

Οι παγωμένες θερμοκρασίες στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς τους και οι υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες που επικρατούν βαθιά στο εσωτερικό τους είναι απαγορευτικές για οποιαδήποτε μορφή ζωής.

Κι’ όμως, θεωρητικά τουλάχιστον, ορισμένοι από τους δορυφόρους τους θα μπορούσαν να φιλοξενούν μικροβιακές μορφές ζωής, παρόλο που κι’ αυτοί βρίσκονται εκτός της Κατοικήσιμης Ζώης. Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους δορυφόρους αυτούς περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού, έστω και με την μορφή πάγου, ενώ ορισμένοι απ’ αυτούς περιέχουν και συμπυκνωμένους υδρογονάνθρακες, καθώς και άλλες οργανικές ενώσεις στην επιφάνειά τους.

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πιθανή ύπαρξη ζωής σ’ αυτούς είναι ότι εξαιτίας της μεγάλης τους απόστασης από τον Ήλιο, η επιφανειακή τους θερμοκρασία είναι απαγορευτικά χαμηλή.

Υπάρχει, όμως, ένας φυσικός μηχανισμός που, σε κάποιους απ’ αυτούς τουλάχιστον, μπορεί να αυξήσει την θερμοκρασία στο εσωτερικό τους, τόσο πολύ μάλιστα ώστε να διατηρούν το νερό που υπάρχει εκεί σε υγρή μορφή. Ο μηχανισμός αυτός δεν είναι άλλος από την παλιρροϊκή θέρμανση.

Καθώς, δηλαδή, οι δορυφόροι αυτοί κινούνται γύρω από τον πλανήτη τους, οι παλιρροϊκές δυνάμεις, που ασκούνται στον βραχώδη πυρήνα τους, απελευθερώνουν εξαιτίας της τριβής μεγάλα ποσά θερμότητας που θερμαίνουν το εσωτερικό τους.

Έως τώρα, γνωρίζουμε ότι δύο τουλάχιστον από τους παγωμένους αυτούς κόσμους υπόκεινται σε αρκετή παλιρροϊκή θέρμανση, ώστε να κρύβουν στο εσωτερικό τους νερό σε υγρή μορφή: η Ευρώπη, ένας από τους δορυφόρους του Δία, και ο Εγκέλαδος, ένας από τους δορυφόρους του Κρόνου.

Σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη υπόγειων ωκεανών έχουν εντοπιστεί και σε άλλους δορυφόρους του Δία, όπως ο Γανυμήδης και η Καλλιστώ. Σε αντίθεση όμως με την Ευρώπη και τον Εγκέλαδο, οι ωκεανοί των δύο αυτών δορυφόρων εικάζεται ότι βρίσκονται φυλακισμένοι ανάμεσα σε διαδοχικά στρώματα πάγου. Οι υπόγειοι ωκεανοί της Ευρώπης και του Εγκέλαδου αντιθέτως, πρέπει να βρίσκονται σε επαφή με τον βραχώδη πυρήνα τους, που σημαίνει ότι οι συνθήκες εκεί θα μπορούσαν να είναι παραπλήσιες μ’ αυτές που επικρατούν στους ωκεάνιους πυθμένες του πλανήτη μας και ειδικότερα στις υδροθερμικές αναβλύσεις.

Πραγματικά, χάρη στα δεδομένα που συνέλεξαν αρχικά οι διαστημοσυσκευές Voyager 1 το 1979 και Galileo το 1996–97, αλλά και με την βοήθεια της έρευνας που ακολούθησε, οι περισσότεροι επιστήμονες σήμερα συμφωνούν ότι κάτω από το παχύ στρώμα πάγου που την καλύπτει, η Ευρώπη κρύβει ένα ωκεανό που ίσως και να εμπεριέχει περισσότερο νερό απ’ όλους τους ωκεανούς της Γης. Εάν οι ενδείξεις για την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού στην Ευρώπη είναι ισχυρές, για την περίπτωση του Εγκέλαδου δεν μιλούμε πλέον για ενδείξεις, αλλά για αποδείξεις.

Όπως επιβεβαίωσε η διαστημοσυσκευή Cassini, ο παγωμένος αυτός κόσμος διαθέτει τουλάχιστον 100 πίδακες γκέιζερ, συγκεντρωμένους στον νότιο πόλο του δορυφόρου, οι οποίοι εκτινάσσουν παγωμένους υδρατμούς, αναμιγμένους με υδρογονάνθρακες και άλλα οργανικά μόρια. Όπως, μάλιστα, ανακοίνωσε η NASA τον Σεπτέμβριο του 2015, οι πίδακες αυτοί τροφοδοτούνται από έναν τεράστιο υπόγειο ωκεανό με νερό σε υγρή μορφή. Δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν στους υπόγειους ωκεανούς της Ευρώπης και του Εγκέλαδου έχουν εμφανιστεί μορφές ζωής. Θεωρητικά, πάντως, η συναρπαστική αυτή πιθανότητα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί.

Ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, παρουσιάζει κι’ αυτός εξαιρετικό ενδιαφέρον για τους αστρονόμους. Πραγματικά, ο Τιτάνας είναι ο μοναδικός δορυφόρος του Ηλιακού Συστήματος, που περιβάλλεται από πυκνή ατμόσφαιρα, αλλά και ο μοναδικός που διαθέτει εκατοντάδες λίμνες και θάλασσες, με την μόνη διαφορά ότι υγρές αυτές εκτάσεις δεν είναι υδάτινες, αλλά αποτελούνται από αιθάνιο και μεθάνιο.

Το μεγαλύτερο ποσοστό της ατμόσφαιρας του Τιτάνα αποτελείται από άζωτο, αναμιγμένο με ενώσεις υδρογονανθράκων, όπως το μεθάνιο, ενώ το εσωτερικό του αποτελείται από πετρώματα και πάγους και η επιφανειακή του θερμοκρασία δεν υπερβαίνει τους -180 °C.

Η ζωή, όπως τουλάχιστον την γνωρίζουμε, είναι αδύνατο να έχει εμφανιστεί και να έχει επιβιώσει σ’ αυτό το αφιλόξενο και παγωμένο περιβάλλον υγρού μεθανίου και αιθανίου, ακόμη και στην απλούστερη και πλέον ανθεκτική της μορφή.

Όσο απίθανη όμως κι αν είναι η ζωή στον Τιτάνα, θεωρητικά τουλάχιστον δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχουν μορφές ζωής, εντελώς ξένες σε σχέση με τα όσα γνωρίζουμε ως τώρα. Μικροσκοπικές, ίσως, μορφές ζωής, που δεν βασίζονται στον άνθρακα και που αντί για νερό χρησιμοποιούν άλλες χημικές ενώσεις ως διαλύτη.

Με επιφανειακή θερμοκρασία που δεν υπερβαίνει τους –230 °C, η ύπαρξη ζωής στην επιφάνεια του πλανήτη-νάνου Πλούτωνα είναι αδύνατη. Ωστόσο, χάρη στην ανάλυση των πρώτων δεδομένων που συνέλεξε η διαστημοσυσκευή New Horizons που τον «επισκέφτηκε» τον Ιούλιο του 2015, δεν είναι απίθανο να υπάρχει και εδώ ένας υπόγειος ωκεανός.

Όπως, όμως, προειδοποιούν οι επιστήμονες της αποστολής είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διεξαχθούν τα οποία συμπεράσματα. Βέβαια, το πιθανότερο είναι ότι τελικά η ζωή δεν στέριωσε ποτέ σ’ αυτόν τον πλανήτη-νάνο, αφού η ενέργεια που εκλύεται στο εσωτερικό του μάλλον δεν επαρκεί, ώστε να ενεργοποιήσει τις βιοχημικές αντιδράσεις της ζωής.

Η αναζήτηση μικροβιακών μορφών ζωής στους πλανήτες και τους δορυφόρους του Ηλιακού μας συστήματος βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αφού οι τεχνολογικές δυσκολίες αυτού του εγχειρήματος είναι τεράστιες και προς το παρόν μόνο εικασίες βασισμένοι στις έως τώρα γνώσεις μας μπορούμε να κάνουμε. Είναι γεγονός, πάντως, ότι περισσότερες πιθανότητες έχουμε να εντοπίσουμε εξωγήινους μικροοργανισμούς στους παγωμένους δορυφόρους του Ηλιακού μας συστήματος, παρά στην κόλαση της Αφροδίτης και του Ερμή.

Ο κόκκινος πλανήτης, ωστόσο, εξακολουθεί να μας ενδιαφέρει, αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι δισεκατομμύρια χρόνια πριν ο πλανήτης αυτός διέθετε όλα τα βασικά προαπαιτούμενα της ζωής και γι’ αυτό δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να έχουν επιβιώσει μικροβιακές μορφές της βαθιά στο υπέδαφος. Ακόμη, όμως, και στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει σήμερα ζωή στον Άρη, αυτό δεν αποτελεί απόδειξη για την απουσία ζωής και κατά το παρελθόν του.

Η ανακάλυψη, από την άλλη, ενός υπόγειου ωκεανού στον Εγκέλαδο και η ανακάλυψη όλο και ισχυρότερων ενδείξεων για την ύπαρξη ενός άλλου στην Ευρώπη, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην αναζήτηση της ζωής στο Ηλιακό μας σύστημα. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, που συνεπάγεται αυτό το εγχείρημα, τα πρώτα βήματα για την εξερεύνηση των παγωμένων αυτών κόσμων έχουν ήδη γίνει.

Για παράδειγμα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ESA ενέκρινε την υλοποίηση της διαστημικής αποστολής JUICE, η οποία αναμένεται να εκτοξευθεί το 2022, με κύριο στόχο την συλλογή δεδομένων για τους δορυφόρους Γανυμήδη, Καλλιστώ και Ευρώπη. Εκτός, αυτού, η NASA διερευνά την δυνατότητα μιας διαστημικής αποστολής προς την Ευρώπη, η οποία εάν υλοποιηθεί, θα διερευνήσει το κατά πόσο οι συνθήκες που επικρατούν στον παγωμένο αυτό δορυφόρο θα μπορούσαν να ευνοήσουν την εμφάνιση ζωής.

Αν ενδιαφέρεσθε να παρακολουθήσετε κι άλλα βίντεο που αφορούν τα σώματα του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή τους πλανήτες, τη Γη και τη Σελήνη, πατήστε στην παρακάτω εικόνα

---

---

Μέρος Γ’

Πρόσθετο υλικό 

1. Τα όπλα των αστρονόμων

Η παρατήρηση του διαστήματος είναι μια από τις πιο κοινές ανθρώπινες δραστηριότητες των τελευταίων 4 ετών. Με την εμφάνιση του τηλεσκοπίου, αυτή η παρατήρηση διευκολύνθηκε και σήμερα έχουμε ήδη γνώσεις για πολλά πράγματα, όπως οι δακτύλιοι του Κρόνου, τα πολλά φεγγάρια του Δία, αστέρια, μεταξύ άλλων.

Το τηλεσκόπιο είναι το πιο απαραίτητο εργαλείο στην αστρονομία
Το Τηλεσκόπιο (τηλέ-σκοπώ : παρατηρώ μακριά) είναι μία οπτική ή άλλη διάταξη που συλλέγει και εστιάζει ορατό φως ή άλλες ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, όπως ραδιοκύματα, υπέρυθρο, υπεριώδες, ακτίνες γ, Aκτίνες Χ κ.λ.π.

 

 

Η  ιστορία του τηλεσκοπίου – Από τον πόλεμο στο διαστημικό μάτι!

Όλα ξεκινούν από τον πόλεμο

Η ιστορία του τηλεσκοπίου ξεκινά με έναν ασυνήθιστο τρόπο – επικεντρωμένη στον πόλεμο – και σήμερα έχουμε αρκετούς δορυφόρους στραμμένους στις τέσσερις γωνίες του διαστήματος.

Χρόνια πριν ο άνθρωπος χρησιμοποιήσει το τηλεσκόπιο για να παρατηρήσει τα αστέρια και τα ουράνια σώματα, χρησιμοποιήθηκαν για να παρατηρήσουν τις κινήσεις των εχθρικών στρατευμάτων σε πολέμους. Δεν είναι γνωστό ποιος ακριβώς εφηύρε αυτό το επαναστατικό όργανο, αλλά ο πρώτος δίσκος έγινε από Χανς Λίπερσεϊ, το 1608, στην Ολλανδία.

 

Το πρώτο τηλεσκόπιο του κόσμου

Το πρώτο τηλεσκόπιο εφευρέθηκε το 1608 στην Ολλανδία και η αρχική του εφεύρεση αποδίδεται στον Χανς Λιπερσέι και στον Ζακαρίας Γιάνσεν, οι οποίοι υπήρξαν οπτικοί του Middelburg, μιας Ολλανδικής πόλης. Το 1608 καταχωρείται το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το τηλεσκόπιο στον Ολλανδό Λιπερρσέϋ, ο οποίος πέτυχε τριπλασιασμό του οπτικού πεδίου μελετώντας ένα ανεμόπτερο. Θρυλείται ότι το ανακάλυψε όταν είδε δύο παιδιά να ασχολούνται με φακούς. Τα αρχικά ολλανδικά τηλεσκόπια ήταν όλα διοπτρικά και αποτελούνταν απo κοίλο φακό. Πολλά τηλεσκόπια κατασκευάστηκαν στην Ολλανδία το 1608 και έτσι δεν άργησε το επαναστατικό αυτό οπτικό όργανο να διαδοθεί στον υπόλοιπο κόσμο.

Το spyglass, όπως ήταν γνωστό μέχρι τότε το τηλεσκόπιο, έδινε μεγάλο πλεονέκτημα στις συγκρούσεις, αφού επέτρεπε την κίνηση των εχθρικών στρατευμάτων πολύ νωρίτερα. Αυτό σήμαινε ότι, με την ποιητική άδεια του παρακάτω ανέκδοτου, η εφεύρεση εξαπλώθηκε σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο σαν φωτιά σε μια πυρκαγιά. Μέχρι που οι πληροφορίες έφτασαν στη χώρα των ζυμαρικών και της πίτσας, δηλαδή στην Ιταλία

Την επόμενη χρονιά, ο Γαλιλαίος, ο οποίος είχε ξεκινήσει να δείχνει τεράστιο ενδιαφέρον για το επίτευγμα αυτό των Ολλανδών κατά τη διάρκεια ταξιδιού στην Βενετία, προσάρμοσε το τηλεσκόπιο για αστρονομικούς σκοπούς. Ο Γαλιλαίος έγινε έτσι ένας από τους πρώτους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο για αστρονομικές παρατηρήσεις. Με τα μικρά διοπτρικά τηλεσκόπια του που ο ίδιος κατασκεύασε ανακάλυψε το 1610 τους τέσσερις μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία, μελέτησε το 1611 τις φάσεις της Αφροδίτης και συνέβαλε σε πολύ σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη των τηλεσκοπίων και της αστρονομίας.

Ο Γαλιλαίος

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.