Σίγουρα ο κινηματογράφος δεν θα αλλάξει τον κόσμο, όμως η Τέχνη έχει τον δικό της τρόπο να δίνει μηνύματα, να παίρνει θέση, να προβληματίζει και να ανοίγει ορίζοντες. Κάποιες ταινίες έχουν χρησιμοποιηθεί για να πάρουν ισχυρή στάση ενάντια στον πόλεμο. Εξερευνούν τις επιπτώσεις που έχει ο πόλεμος στους ανθρώπους σωματικά και ψυχικά και μας αναγκάζουν να σκεφτούμε αν αξίζει το αποτέλεσμα μιας τέτοιας μάχης.
Στο άρθρο αυτό θα παραθέσουμε κάποιες ταινίες με αντιπολεμικό στίγμα
και σας τις προτείνουμε για να τις δείτε (αν δεν τις έχετε ήδη δει).
Οι αντιπολεμικές ταινίες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στον κινηματογράφο, όχι μόνο γιατί έχουν την δυνατότητα να σε μεταφέρουν στο πεδίο της μάχης, αλλά και γιατί εξετάζουν τις πιο ηρωικές και παράλληλα τις πιο σκοτεινές εκφάνσεις της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.
Ταινίες που, χρόνια μετά την αρχική τους κυκλοφορία, εκτός του ότι διατηρούν την κινηματογραφική τους αξία, εξακολουθούν να εκπέμπουν μηνύματα που, μοιραία, λόγω της ιστορίας που επαναλαμβάνεται, παραμένουν επίκαιρα.

Ο πόλεμος δεν είναι εικόνα στις ειδήσεις

Ο πόλεμος δεν είναι τηλεόραση, φωτογραφία ή λέξεις. Είναι πραγματικότητα, φρικτή και απάνθρωπη, και μνήμη από αυτές που δεν ξεπερνάς ποτέ. Από αυτές που σε ακολουθούν πάντα, από αυτές που σε κάνουν να κάνεις πίσω μόνο με το άκουσμα αυτής της λέξης. Κι αυτό στη δική μας περίπτωση, των «τρίτων». Για τους ανθρώπους που το ζουν και τουλάχιστον μία γενιά ακόμη, είναι πληγή μόνιμη και αποφασιστική.

Πολλές φορές μπορείς να δεις  τον πόλεμο, χωρίς να ακούσεις ούτε  μια σφαίρα….

Πόλεμος είναι το το τρίξιμο στα τζάμια, οι  ξαφνικές λάμψεις που μοιάζουν να είναι δίπλα σου, άνθρωποι  ξάγρυπνοι  σε ανήσυχο ύπνο… Νυχτερινές κουβέντες, να νοιώσεις πως υπάρχει ακόμη ελπίδα αφού υπάρχει άνθρωπος δίπλα σου να σου κρατήσει το χέρι, να μιλήσεις.
Πόλεμος είναι ακόμη οι  ουρές των αμάχων που περιμέουν  για ψωμί, οι ομαδικοί τάφοι, οι απλοί  ξύλινοι σταυροί πάνω στους οποίους ρίχνονται οι μανάδες, μη ξέροντας πάρα μόνο πως το δικό τους παιδί είναι κάπου εκεί μέσα, πως το 20χρονο αγόρι τους δεν θα το βρουν για να το θάψουν και να το κλάψουν, δεν θα το αποχαιρετήσουν, δε θα το φιλήσουν χτενισμένο, πλυμένο… το μόνο δικό του που τους έχει απομείνει είναι το όνομα πάνω στο σταυρό…..

Οι εικόνες που επαναλαμβάνονται. Οι άθαφτοι νεκροί.  Οι άνθρωποι με τη φρίκη αποτυπωμένη στα πρόσωπα, οι μανάδες που σκεπάζουν με το νεκρό κορμί τους τα παιδιά τους, οι νεκροί κάτω από τα συντρίμμια που μένουν μέρες… και ο θάνατος ξανάρχεται με τη μορφή επιδημίας. Το ψωμί, τα τρόφιμα, η πείνα, η δίψα. Ο πόλεμος και η πείνα. Λιγότερο ή περισσότερο, η πείνα είναι πάντα παρούσα, κι η δευτερεύουσα εγκληματικότητα, αυτή που γεννά η πείνα, θεριεύει και αποκτηνώνει. Η ομορφιά και η ασχήμια του ανθρώπου στην ακρότητά της, αυτό που φέρνει στην επιφάνεια ο πόλεμος.

Και για όλους εμάς,  ο μακρινός πόλεμος είναι στην καλύτερη περίπτωση αφορμή για φιλανθρωπία, στη χειρότερη κάτι αδιάφορο που το περνάμε στα ψιλά. Ο πόλεμος που μας παρασύρει είναι αυτός «κοντά» μας, ή αυτός στον οποίο για λόγους ανθρωπιστικούς ορισμένες φορές, αλλά συχνότερα εθνικιστικούς, πολιτικούς, ή προπαγάνδας, είμαστε με τη μία ή με την άλλη πλευρά.

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να διαβάσετε ένα ενδιαφέρον άρθρο

Όμως όταν ο πόλεμος έρχεται πιο κοντά , δεν είσαι τηλεθεατής.
Είσαι το ανώνυμο αντικείμενο των ειδήσεων.

Φωτογραφίες από την εποχή που σχεδόν όλη η Ευρώπη ήταν ένας προσφυγικός καταυλισμός.

Πρώτα εγκατέλειψαν τα σπίτια τους τα θύματα του Ράιχ και μετά οι ίδιοι οι Γερμανοί. Γιατί ο πόλεμος δεν κάνει διακρίσεις…

Διαβάστε όλο το άρθρο πατώντας στην παρακάτω εικόνα

Ο άνθρωπος, όταν βλέπει την κανονικότητά του να ανατρέπεται και τη ζωή του να απειλείται είτε από νάρκες το 1940 είτε από βομβαρδιστικά drones το 2023, αντιδρά με τον ίδιο τρόπο…

Ας δώσουμε στα παιδιά αυτό που ο ίδιος ο Πικάσο επιθυμούσε:ένα ισχυρό αντιπολεμικό μήνυμα.

---

Ένα αντιπολεμικό μουσείο

Οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου Καβάλας  επέλεξαν λογοτεχνικά κείμενα, πίνακες ζωγραφικής και τραγούδια που αποτέλεσαν τα εκθέματα ενός ψηφιακού αντιπολεμικού μουσείου. Οι επιλογές τους πλαισιώθηκαν από ποιήματα χαϊκού που έγραψαν αλλά και άλλα κείμενα. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και ως μουσειολόγοι, μουσειοπαιδαγωγοί, ιστορικοί τέχνης και σχεδιαστές ψηφιακών πολιτιστικών προϊόντων έγραψαν σύντομα κείμενα στα οποία παρουσιάζουν τις επιλογές τους.

(Πατήστε στην εικόνα)

---

Ακούγεται κλισέ, αλλά όσο και αν η ανθρώπινη ιστορία είναι συνδεδεμένη με τους πολέμους ανά τους αιώνες, το ίδιο διαχρονική παραμένει και η απέχθεια του ανθρώπου απέναντι στα δεινά που ο πόλεμος κουβαλά.
Μπορείτε να δείτε σήμερα οποιαδήποτε από τις παρακάτω ταινίες που ακολουθούν και, δυστυχώς, δεν θα νιώσετε ότι μιλούν για κάτι που ανήκει στο παρελθόν.

---

Ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι (Oscuro Cardinal) 

Μια ταινία μικρού μήκους που δημιούργησε ο Andrian Guerra η οποία δίχως λόγια αλλά με τη δύναμη της εικόνας, μας δείχνει την ασχήμια του πολέμου και της βίας σε αντίθεση με την ομορφιά που χαρίζει στις ζωές μας η ειρήνη.

Η υπόθεση:

Δύο αδέρφια παίζοντας με ψεύτικα όπλα στην ύπαιθρο θα απομακρυνθούν από το σπίτι Όλα θα αλλάξουν όταν θα συναντήσουν ένα παλιό άρμα μάχης. Ξαφνικά οι εικόνες θα ζωντανέψουν μπροστά τους και ο πόλεμος θα φανερώσει για άλλη μια φορά το σκληρό του πρόσωπο που τόσο πληγώνει τους ανθρώπους. Τα δύο παιδιά γρήγορα θα αντιληφθούν ότι ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι.

Η ταινία μπορεί να αξιοποιηθεί ως αφόρμηση από εκπαιδευτικούς και γονείς για να μιλήσουν στα παιδιά για έννοιες δύσκολες, όπως η ειρήνη, ο πόλεμος, η βία…

---

Ο τάφος των πυγολαμπίδων

Ίσως δεν υπάρχει τίποτα πιο τραγικό από το να βιώνεις τον πόλεμο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Η απώλεια της παιδικότητας σε συνδυασμό με την  αδικία της επιβολής μιας τέτοιας πραγματικότητας σε μια αθώα παιδική ψυχή είναι αρκετά για να συγκινήσουν ακόμα και τον πιο σκληροτράχηλο θεατή. Από την πρώτη σκηνή είναι εμφανής η κατάληξη της ταινίας και αυτό ίσως κάνει την εμπειρία ακόμα πιο σπαρακτική. Δεν μπορώ να τονίσω αρκετά το πόσο θλιβερή είναι η ιστορία ενός αγοριού και της μικρής αδερφής του, που πασχίζουν να επιβιώσουν στην Ιαπωνία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα απ’ το ταξίδι τους ερχόμαστε για ακόμη μια φορά αντιμέτωποι με την πραγματικότητα του πολέμου, στην οποία δεν υπάρχει χώρος για καλούς και για κακούς, αλλά μόνο για ρημαγμένες πόλεις και αμάχους που υποφέρουν. Ο σκηνοθέτης Isao Takahata εκθέτει τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τον τρόμο του πολέμου, δημιουργώντας παράλληλα μια αλληγορία για την καταστρεπτική φύση της εμμονής με την περηφάνια που παρουσιάζει η Ιαπωνική κουλτούρα. Το Grave of the Fireflies είναι μια ταινία που άπαξ και την δεις χαράζεται στο μυαλό σου για πάντα και αυτό μόνο αρκεί για να την καθιερώσει ως μια από τις καλύτερες πολεμικές ταινίες. Να είστε έτοιμοι για πολύ κλάμα από την αρχή μέχρι το τέλος!

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε την ταινία

Το διαχρονικό και συγκινητικό αντιπολεμικό anime του Studio Ghibli, Ο τάφος των πυγολαμπίδων (Grave Of The Fireflies, 12+). Πρόκειται για την ιστορία δύο παιδιών που προσπαθούν να επιζήσουν μόνα τους στην βομβαρδιζόμενη Ιαπωνία στα τέλη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Seita και η μικρή του αδελφή, Setsuko, μένουν απροστάτευτοι από τους γονείς του, μιας και η μητέρα τους έχει υποστεί σοβαρά εγκαύματα από βομβαρδισμό των Αμερικανικών επιδρομών. Όσον αφορά τον πατέρα τους, υπηρετεί το Ιαπωνικό ναυτικό, αλλά τα παιδιά δεν έχουν λάβει νέα από αυτόν καθόλου. Έτσι ο Seita και η Setsuko προσπαθούν να επιβιώσουν μένοντας σε μια συγγενή τους. Ωστόσο, ο Seita δεν μπορεί να συμβιώσει με την συγγενή του και αποφασίζει να φύγει, παίρνοντας Setsuko μαζί του, για να ζήσουν μόνοι τους.

---

The Thin Red Line (Η Λεπτή Κόκκινη Γραμμή)-1998-

του Terrence Malick 

Αν έπρεπε να διαλέξουμε μία και μόνο ταινία για να της δώσουμε το χαρακτηρισμό αντιπολεμική, αυτή θα ήταν σίγουρα η “Λεπτή Κόκκινη Γραμμή”. Ο Malick  μάς δείχνει σε πρώτο πλάνο τη σύγκρουση Αμερικανών – Ιαπώνων, αλλά σε δεύτερο την ασχήμια του πολέμου, την αντιδιαστολή αγάπης-μίσους, τη βαθύτατη ανάγκη του ανθρώπου για ειρήνη, τη γαλήνη της φύσης. Μια ταινία με διαστάσεις φιλοσοφικές, σχεδόν ποιητική. (Κρίμα που συνέπεσε με τη “Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν” και της έκλεψε όλη τη δόξα).

Βασισμένη στο ομώνυμο, αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τζέιμς Τζόουνς, η ταινία αφηγείται τα γεγονότα της μάχης στο Γκουαλντακαναλ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Από τις λιγότερο γνωστές αλλά καθηλωτικές αντιπολεμικές ταινίες που έχουμε δει.

Περίληψη: Οι άντρες του 1ου τάγματος πεζικού της 25ης Μεραρχίας έχουν μεταφερθεί στο Γκουανταλκανάλ ως ενισχύσεις στην εκστρατεία για την προστασία του αεροδιαδρόμου του Henderson και ολόκληρου του νησιού από τους Ιάπωνες. Φτάνουν κοντά στον λόγο 210, μια ιαπωνική θέση-κλειδί. Ο στόχος τους είναι να καταλάβουν το λόφο με κάθε κόστος. Τα γεγονότα που θα συμβούν στη συνέχεια είναι μια ιστορία για την αδελφότητα, την λύτρωση και τον παραλογισμό του πολέμου.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

Μια εντυπωσιακή και άκρως ρεαλιστική ταινία με θέμα τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Με σοκαριστικό και σαν σε ντοκιμαντέρ τρόπο, καταφέρνει να απομυθοποιήσει την D-Day. Σε κάνει μέσα σε 20 λεπτά να αισθάνεσαι ότι έζησες έναν πόλεμο που μόνο ηρωικός δεν είναι. Και μέσα από την συναισθηματική φόρτιση που προκαλεί γίνεται μια αντιπολεμική κραυγή.

Ο Steven Spielberg κέρδισε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας 1999 για το εκπληκτικό αυτό φιλμ που το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τοποθέτησε στο «Top Ten» των καλύτερων αμερικανικών ταινιών του είδους.

Περίληψη: Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μια μητέρα λαμβάνει την ίδια μέρα τρία τηλεγραφήματα που την πληροφορούν πως οι τρεις από τους τέσσερις γιους της έπεσαν ηρωικά στο πεδίο της μάχης. Ο τέταρτος θεωρείται αγνοούμενος. Προκειμένου να απαλύνει τον πόνο της μάνας, ο Στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ συγκροτεί μια ομάδα 8 ατόμων με επικεφαλής τον λοχαγό Μίλερ, που στέλνει στην εμπόλεμη ζώνη για να αναζητήσει τον τέταρτο γιο και να τον φέρει πίσω. Μια ιδιαίτερα επικίνδυνη αποστολή που δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα στους 8 άντρες καθώς κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκεται ο άνθρωπος που αναζητούν.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

---

All Quiet on the Western Front (Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο)-1979- του Ντέλμπερτ Μαν

Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, ένα κλασικό αντιπολεμικό έπος που έγραψε  επιχειρώντας να αποστάξει στις σελίδες του τον εφιάλτη που είχε γνωρίσει ο ίδιος στο μέτωπο.
Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ γεννήθηκε στις 22 Ιουνίου 1898 στο Όσναμπρικ της Γερμανίας και μεγάλωσε σε εργατική οικογένεια. Το πραγματικό του όνομα ήταν Πάουλ το οποίο στη συνέχεια το άλλαξε σε Μαρία προς τιμήν της μητέρας του. Το 1916 ο Ρεμάρκ θα καταταγεί εθελοντικά για να πολεμήσει στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως και ο 18χρονος ήρωας του φιλμ που έχει το αυθεντικό όνομα του συγγραφέα (Πάουλ) θα ξεγελαστεί από τον ηρωισμό και τις ιδέες για το «μεγαλείο του πολέμου» με τις οποίες φουσκώνουν τα μυαλά των παιδιών οι καθηγητές τους και θα βρεθεί στην καρδιά του σκότους.

Η πρώτη κινηματογραφική εκδοχή του «Ουδέν νεότερο από το δυτικό μέτωπο» δεν γυρίστηκε στην πατρίδα του συγγραφέα του, τη Γερμανία, όπου το βιβλίο θα απαγορευόταν εξαιτίας ακριβώς της βαθιά αντιπολεμικής στάσης του, αλλά το 1930 (δύο μόλις χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση) στο Χόλιγουντ, σε σκηνοθεσία του Λούις Μάιλστοουν.Το επικο βιβλίο  έκανε τον συγγραφέα του (Εριχ Μαρία Ρεμάρκ ) να κυνηγηθεί από τον Χίτλερ, ο οποίος για να τον εκδικηθεί αποκεφάλισε (!) την αδελφή του.
Θυμίζουμε πως ο Ρεμάρκ έγραψε το μυθιστόρημα του το 1929 με βάση τις πολεμικές εμπειρίες του από το μέτωπο της Φλάνδρας (τον Ιούλιο του 1917 τραυματίστηκε σοβαρά και έμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου σε στρατιωτικό νοσοκομείο στη Γερμανία) ενώ το 1930 γυρίστηκε η ταινία-διασκευή του Λούις Μάιλστοουν με τον ίδιο τίτλο.

Στη Γερμανία, η αντίδραση των Ναζί τόσο για το βιβλίο όσο και για την ταινία ήταν σχεδόν άμεση και 25.000 αντίτυπα του βιβλίου πυρπολήθηκαν σε υπαίθριες φωτιές, ενώ οι Φαιοχίτωνες του Χίτλερ πραγματοποίησαν επιδρομές σε κινηματογράφους που πρόβαλαν την ταινία. Μάλιστα, στην πρεμιέρα της στο Βερολίνο επικεφαλής τους ήταν ο ίδιος ο μελλοντικός υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ, Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος φρόντισε να βγάλει λόγο μέσα στην αίθουσα καταγγέλλοντας την ταινία.
Φωνάζοντας «Εβραϊκή ταινία!» οι Ναζί πέταξαν βρομούσες από τον εξώστη και όπως ήταν φυσικό η προβολή διακόπηκε μέσα σε πανδαιμόνιο, καθώς οι θεατές έτρεχαν πανικόβλητοι να γλιτώσουν από το χάος. Στη συνέχεια ο Γκέμπελς οδήγησε ένα πλήθος από αρκετές χιλιάδες στην διάσημη λεωφόρο Κουρφούρστερνταμ φωνάζοντας αντιεβραϊκά και αντικομμουνιστικά συνθήματα, κάτι που συνεχίστηκε για πέντε μέρες μέχρις ότου οι αρχές απαγορεύσουν τις διαδηλώσεις. Σε μια από τις προβολές της ταινίας στο Βερολίνο ήταν παρών και ο Λιούις Μάιλστοουν, ο Αμερικανός σκηνοθέτης της, ο οποίος αργότερα θα αναφερόταν στην ντροπή που αισθάνθηκε όταν ο αιθουσάρχης ανακοίνωσε την παρουσία του, μια ανακοίνωση που το κοινό αντιμετώπισε με παγερή σιωπή. Σε άλλες περιπτώσεις οι Ναζί αμόλησαν ποντίκια στις αίθουσες και έριξαν φαγουρόσκονη στο κοινό.

Τελικά η γερμανική κυβέρνηση υπέκυψε στη ναζιστική υστερία και τον Δεκέμβριο του 1930 απαγόρευσε την προβολή της ταινίας. Μια πολύ λογοκριμένη εκδοχή της επιτράπηκε για ένα σύντομο διάστημα το 1931 και το 1933 οι Ναζί την απαγόρευσαν οριστικά. Στη Γερμανία προβλήθηκε ξανά για πρώτη φορά το 1952 στο Δυτικό Βερολίνο. Στην πρώτη της προβολή η ταινία λογοκρίθηκε ή απαγορεύτηκε σε αρκετές άλλες χώρες (ακόμα και στη Σοβιετική Ένωση) , όπως άλλωστε και το βιβλίο, και μόλις το 1997 άρχισε η εργασία για την ολοκληρωμένη έκδοσή της χωρίς περικοπές.

Το 1933, λίγο αφότου ο Χίτλερ κατέλαβε την εξουσία, ο Ρεμάρκ εγκατέλειψε την πατρίδα του φοβούμενος για τη ζωή του αφού πρόλαβε βγάλει από τη Γερμανία το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του πριν οι Ναζί παγώσουν τους λογαριασμούς του. Στη διάρκεια της 37χρονης εξορίας του έζησε σε διάφορα μέρη όπως η Γαλλία, η Ασκόνα (όπου είχε αγοράσει ένα σπίτι πριν φύγει από τη Γερμανία), η Νέα Υόρκη και το Χόλιγουντ, όπου συνδέθηκε με άλλους Γερμανούς εξόριστους όπως ο Φριτς Λανγκ, ο Μπέρτολντ Μπρεχτ και ο Μπίλι Γουάιλντερ, ζώντας σαν πλέιμποϊ και συνάπτοντας ερωτικές σχέσεις με διάσημες καλλονές όπως η Γκρέτα Γκάρμπο, η Μάρλεν Ντίτριχ και η Πολέτ Γκοντάρ, την οποία παντρεύτηκε το 1958. Έχοντας στερηθεί τη γερμανική υπηκοότητα από το ναζιστικό καθεστώς το 1938, πολιτογραφήθηκε Αμερικανός το 1947, ενώ πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο επέστρεφε περιστασιακά στη Γερμανία. Πέθανε στις 25 Σεπτεμβρίου 1970.

Δέκα χρόνια μετά τη φυγή του, η Γκεστάπο συνέλαβε τη μικρότερη αδελφή του Έλφριντ Σκόλζ, με την ψευδή κατηγορία αντιπολεμικών δηλώσεων. Η Έλφριντ δικάστηκε από «λαϊκό» δικαστήριο. «Δυστυχώς δεν μπορούμε να συλλάβουμε τον αδελφό σου, αλλά εσύ δεν θα μας γλιτώσεις», της είπε ο δικαστής. Η Έλφριντ αποκεφαλίστηκε τον Δεκέμβριο του 1943, άλλος ένας κρίκος στην ατέλειωτη αλυσίδα των ναζιστικών θηριωδιών.

 

Ένα ικανοποιητικό ριμέικ εκείνου του φιλμ αποτελεί και η παρακάτω  τηλεταινία του Ντέλμπερτ Μαν που γύρισε το 1979. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Richard Thomas , υποστηρίζεται από τις ερμηνείες γιγάντων της Έβδομης Τέχνης όπως ο Donald Pleasence, ο Ian Holm και ο Ernest Borgnine.
Όπως και στο κείμενο του Ρεμάρκ, ο πόλεμος βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, απογυμνωμένος από φαντασμαγορίες και επική διάθεση. Απουσιάζουν εντελώς οι ηρωικές στιγμές, ενώ οι στρατιώτες δεν μοιάζουν με αποφασιστικούς παίκτες στο παιχνίδι του πολέμου, αλλά σαν αβοήθητα πιόνια που τρέχουν εδώ κι εκεί προσπαθώντας να μείνουν ζωντανά. Υπάρχουν στιγμές που η ανθρωπιά τους ξυπνάει και προσπαθούν να βοηθήσουν τον τραυματισμένο εχθρό να επιβιώσει (όπως συμβαίνει στη πιο διάσημη σκηνή του βιβλίου και της ταινίας), και άλλες που η εκπαίδευσή τους και η λογική του πολέμου επικρατούν.

Ως γνωστόν, το Δυτικό Μέτωπο ήταν το σύνολο των επιχειρήσεων που έλαβαν χώρα κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα γερμανικά στρατεύματα σχημάτισαν το Δυτικό Μέτωπο αφότου εισέβαλαν πρώτα στο Λουξεμβούργο και κατόπιν στο Βέλγιο, για να βρουν, στη συνέχεια, την αντίσταση των Γάλλων κατά τη Μάχη του Μάρνη.

Ηταν εκεί όπου οι αντίπαλες πλευρές μάχονταν για έναν ολόκληρο χρόνο στα χαρακώματα, από το 1917 έως το 1918, κατά τη διάρκεια του οποίου θρήνησαν τα περισσότερα θύματα στην Ιστορία μόνο και μόνο για να καλύψουν μερικά εκατοστά γης, αφού δεν υπήρξαν σημαντικές εδαφικές προσκτήσεις. Μόνο στη Μάχη του Βερντέν υπήρξαν πάνω από 700.000 θύματα, στη Μάχη του Σομ πάνω από ένα εκατομμύριο και στην Τρίτη Μάχη της Υπρ περίπου μισό εκατομμύριο (487.000)! Στο Δυτικό Μέτωπο επίσης χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τανκς, αεροσκάφη και τα τρομερά αέρια που εξόντωσαν μαζικά τους στρατιώτες.

Υπόθεση 
Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται ο ήρωας του βιβλίου Πάουλ Μπάουμερ, ο οποίος  Η συγκλονιστική ιστορία ενός νεαρού Γερμανού στρατιώτη στο Δυτικό Μέτωπο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Άνοιξη του 1917. Ο νεαρός Πάουλ Μπούμερ  βρίσκεται μαζί με μια παρέα συμμαθητών του από τα θρανία στα χαρακώματα.Ενθουσιασμένος μαζί με τους συμμαθητές του από τα μηνύματα του δασκάλου τους για τη μεγάλη Γερμανία που βρίσκεται στο «κατώφλι της Ιστορίας» (όπως διαμήνυε τότε ο φιλόσοφος Μάρτιν Χάιντεγκερ), βρίσκονται από την ανέμελη σχεδόν εφηβεία στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Γρήγορα, ο ενθουσιασμός που τους διακατείχε θα μετατραπεί σε φόβο και απελπισία, καθώς θα ζήσουν τη φρίκη του θανάτου, τη διάψευση των προσδοκιών τους και την προδοσία. Ωστόσο, οι νεαροί στρατιώτες της γερμανικής “σιδηράς νεολαίας” στέκονται στις θέσεις τους, υπακούουν εντολές, σκοτώνουν για να επιβιώσουν, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο που δεν καταλαβαίνουν.
 Η ταινία αποτελεί απόδειξη πως όλα αυτά τα νέα παιδιά, γεμάτα όνειρα, με διαφορετικά ταλέντα και προσόντα, δεν ήταν παρά μονάδες σε έναν τεράστιο αριθμό νεκρών, ουδέτερα για το κράτος πρόσωπα, έτοιμα να θυσιαστούν σε έναν παράλογο πόλεμο που έστειλε στον θάνατο εκατομμύρια στρατιώτες.

Από τεχνικής πλευράς, η σκηνοθεσία είναι έξοχη, ιδίως οι λήψεις στα χαρακώματα, όπου ολόκληρες σειρές στρατιωτών περιμένουν με αγωνία να δοθεί το σύνθημα της επίθεσης, ενώ η ανοησία του πολέμου αποδίδεται ρεαλιστικά με σκηνές στρατιωτών που κυνηγούν ποντίκια ή μοιράζονται εξουθενωμένοι ένα μπουκάλι με κάποιο οινοπνευματώδες έπειτα από άλλη μια άσκοπη έφοδο κατά μήκος της ουδέτερης ζώνης. Το Ουδέν Νεώτερο από το Δυτικό Μέτωπο είχε για πρώτη φορά σε πολεμική ταινία τον ήχο της μάχης των χαρακωμάτων. Το σφύριγμα των σφαιρών, τα ουρλιαχτά και τα βογγητά των πληγωμένων και των έντρομων στρατιωτών συγκλόνιζαν κυριολεκτικά το κοινό με τον ωμό ρεαλισμό τους.

Η ταινία βοήθησε να διαμορφωθεί μια διαρκής εικόνα για την παραφροσύνη του πολέμου, μ τη λάσπη και τη βρόμα των χαρακωμάτων, το σοκ από τις οβίδες, τη θυσία και τη φρίκη, καθώς κύματα ανθρώπων εφορμούν για να συναντήσουν το θάνατο από τα εχθρικά πολυβόλα και πυροβόλα. Υπογραμμίζει επίσης την ανθρωπιά των στρατιωτών.
Η ταινία ήταν τόσο βλοσυρή και συνάμα τόσο πρωτοποριακή, που δεκαετίες αργότερα θα επηρέαζε τον Στίβεν Σπίλμπεργκ όταν γύριζε τη Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν, ενώ το Ουδέν Νεώτερον Από το Δυτικό Μέτωπο θεωρείται ένα από τα πιο συγκλονιστικά αντιπολεμικά αριστουργήματα που προβλήθηκαν ποτέ στην κινηματογραφική οθόνη.

Στην πραγματικότητα ούτε ο συγγραφέας του βιβλίου Εριχ Μαρία Ρεμάρκ, ούτε ο σκηνοθέτης της εκδοχής από τη μακρινή δεκαετία του ’30, Λιούις Μάιλστοουν, μπορούσαν να φανταστούν ότι η ταινία θα χαρακτηριζόταν μία από τις πιο προφητικές που έχουν γυριστεί ποτέ. Ούτε μπορούσε καν να περάσει από το μυαλό του σκηνοθέτη ότι οι στίχοι του Ομήρου στις πρώτες σκηνές «Ανδρα μοι έννεπε, μούσα, πολύτροπον, ος μάλα πολλά» θα μετατρεπόταν στο αγαπημένο αρχαιοπρεπές σημείο αναφοράς για το προπαγανδιστικό μέρος της καμπάνιας των ναζί αρκετά χρόνια αργότερα.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

Ή παρακάτω από το Υοu tube

---

«Αποκάλυψη, Τώρα!» (Apocalypse Now, 1979)

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά από την πρώτη προβολή του «Αποκάλυψη Τώρα!», η αριστουργηματική δημιουργία του Φράνσις Φορντ Κόπολα παραμένει ένα κινηματογραφικό θαύμα και επίκαιρη όσο ποτέ. Τώρα που οι κραυγές θανάτου αντηχούν όλο και πιο κοντά στα αυτιά μας, είναι ώρα να θυμηθούμε το μεγαλοπρεπές αντιπολεμικό έπος του Κόπολα, μια ταινία που σημάδεψε τον κινηματογράφο και πολλούς σκηνοθέτες.

Το 1979, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα βγήκε αλώβητος από την κινηματογραφική κόλαση του Βιετνάμ, κόντρα σε κάθε είδους δυσκολίες που θα μπορούσαν να του στοιχίσουν ακόμη και τη ζωή του. Παρουσίασε το «Αποκάλυψη Τώρα», την ταινία που «δεν κατέγραφε τον πόλεμο στο Βιετνάμ, αλλά ΗΤΑΝ ο πόλεμος του Βιετνάμ» όπως συνήθιζε να λέει εμφατικά ο ίδιος, κλείνοντας μια δεκαετία δουλειών τεράστιου μεγέθους και σημασίας για το αμερικανικό σινεμά.

Η ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα, θέτει επί της μεγάλης οθόνης φιλοσοφικά ερωτήματα μέσα από εξαίσιες κινηματογραφικές εικόνες. Βασίστηκε στο βιβλίο του Τζόζεφ Κόνραντ (Józef Teodor Konrad Korzeniowski) “Heart of Darkness” (Η Καρδιά του Σκότους) που εκδόθηκε το 1899 και προήλθε από την έμπνευση του συγγραφέα, μετά από ένα ταξίδι του στο Κονγκό, το 1890. Επίσης, αντλεί στοιχεία από το βιβλίο του Μάικλ Χερ, “Dispatches”, αλλά και την σπουδαία ταινία του Βέρνερ Χέρτζογκ: «Αγκίρε, η Μάστιγα του Θεού» του 1972.

Περίληψη:
Ο βετεράνος Λοχαγός του Βιετνάμ και των ειδικών δυνάμεων Benjamin Willard βρίσκεται σε άδεια και προσπαθεί να συνέλθει από την τελευταία του αποστολή και το εκ του μακρόθεν διαζύγιο του με τη γυναικα του. Ο στρατός γνωρίζοντας πως η προσωπική του ταραχή τον έχει οδηγησει στη λήψη κάποιων “αμφισβητουμένων” αποφάσεων (συμπεριλαμβανομένου και του φόνου ενός εφόρου), του αναθέτει να βρει και να δολοφονήσει τον αινιγματικό Συνταγματάρχη Kurtz, που έχει λιποτακτήσει στη ζούγκλα, μαζί με μια ομάδα ανδρών-πιστών του, στις παρυφές του Βιετνάμ και της Καμπότζης και τώρα φημολογείται ότι λατρεύεται από τους ντόπιους σαν θεός.
Για να φτάσει στο κρησφύγετο του Kurtz θα πρέπει πρώτα να μπει στη ροή ενός ποταμού με τη βοήθεια του Αντισυνταγματάρχη Kilgore και κατόπιν να διασχίσει το ποτάμι πίσω από τις γραμμές του εχθρού, με τη βοήθεια του πληρώματος του σκάφους που του διατέθηκε. Όσο διαρκεί το ταξίδι, ο Willard θα προσπαθήσει να μπει στην ψυχολογία του Kurtz, ενός υποδείγματος στρατιωτικού με τεράστια ψυχικά αποθέματα, που για αγνώστους λόγους αποσκίρτησε από την ιεραρχία και προέβη σε “ακαταλόγιστες” κατά το στρατό πράξεις.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

Λίγα λόγια για την παραγωγή της ταινίας

Η παραγωγή της ήταν μία διαρκής πάλη καθώς ο Κόπολα στριφογύριζε τα βράδια στο κρεβάτι του, πολλές φορές σε μια ψάθα, για περίπου πέντε χρόνια, μέχρι να βγει στους κινηματογράφους κι ενώ είχε στο ενεργητικό του τις απίστευτες επιτυχίες του «Νονού» 1 και 2 και βεβαίως το αριστουργηματικό «Συνομιλία». Ο Ιταλοαμερικανός σκηνοθέτης παίρνοντας ένα τεράστιο καστ και ένα πολυμελές συνεργείο πήγε στις Φιλιππίνες για γυρίσματα. Είχε υπολογίσει πέντε μήνες γυρίσματα. Έγιναν 16 μήνες, μετά από ισχυρές καταιγίδες κι έναν φοβερό τυφώνα που κατέστρεψε τα σκηνικά και τα σχέδιά του. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Ταυτόχρονα, ο πρωταγωνιστής Μάρτιν Σιν, που είχε αντικαταστήσει τον Χάρβεϊ Καϊτέλ, μετά από δυο εβδομάδες γυρισμάτων έπαθε έμφραγμα. Γρήγορα ήρθε και η σύγκρουση του σκηνοθέτη με τον Μάρλον Μπράντο, ο οποίος εκτός από ότι ήταν απροετοίμαστος για το ρόλο και ιδιαιτέρως υπέρβαρος, διαφωνούσε και με το φινάλε της ταινίας, αναγκάζοντας τον πρώτο να βρει εναλλακτικές λύσεις, ώστε να επιστρέψει ο ιδιότροπος σταρ στα γυρίσματα.

Ηθοποιοί και τεχνικοί έμεναν άπραγοι στα ξενοδοχεία τους κοιτώντας τον καιρό και τις διαθέσεις των Μπράντο-Κόπολα. Ακολούθησε η περιπέτεια του μοντάζ, με τα πολλά χιλιόμετρα φιλμ να δημιουργούν νέες περιπέτειες στον σκηνοθέτη και να καθυστερούν την προβολή της ταινίας ακόμη ένα χρόνο. Ο προϋπολογισμός εκτοξεύθηκε σε τέτοιο ύψος που έφτασε τον Κόπολα στα όρια της χρεοκοπίας.

---

Johnny Got His Gun (Ο Τζόνυ πήρε το όπλο του) -1971

Μια συγκλονιστική ταινία βασισμένη στο ομώνυμο αντιπολεμικό μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Trumbo Dalton.
Η ταινία είναι μια από τις πιο γνωστές αντιπολεμικές ταινίες, που εξετάζουν τις ανθρώπινες συνέπειες του πολέμου, αναδεικνύοντας τη φρίκη του πολέμου και εστιάζοντας στην ανάγκη για ειρήνη και ανθρωπιά.
*Υπόθεση*

Την τελευταία μέρα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένας νεαρός αμερικανός στρατιώτης, ο Τζο Μπόναμ τραυματίζεται πολύ σοβαρά από μια νάρκη. Έχοντας χάσει τα άκρα, την ακοή και την όρασή του, ο νεαρός Τζο, βρίσκεται σε κατάσταση αφύσικης αιχμαλωσίας στον εαυτό του…. βυθίζεται σε ένα κόσμο ονείρων και αναμνήσεων, ενώ οι γιατροί πιστεύουν ότι έχει χάσει τη δυνατότητα της σκέψης και συναίσθησης και τον μελετούν σαν να επρόκειτο για πειραματόζωο. Ο Τζο θυμάται την ζωή του πριν τον πόλεμο και προσπαθεί να επικοινωνήσει με μια νεαρή νοσοκόμα για να τον βοηθήσει να αυτοκτονήσει. Όμως οι γιατροί έχουν πάρει διαφορετικές αποφάσεις για εκείνον!!!

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

---

«Πλατούν» (Platoon – 1986)

Η επική ταινία του Oliver Stone με θέμα τον πόλεμο του Βιετνάμ, τιμήθηκε με τέσσερα Βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Η ταινία από μόνη της αποτελεί μία ενδιαφέρουσα ματιά στην τραγική πλευρά του πολέμου, ένα θέμα που το Hollywood συχνά προσπαθεί να εικονογραφήσει σε ιστορίες πολλών μορφών σήμερα.

Η ιστορία ακολουθεί τον βασικό χαρακτήρα, τον Chris Taylor, καθώς ξεκινάει το ταξίδι του στο πόλεμο του Βιετνάμ. Ο Chris γνωρίζει τη διμοιρία του και αποδέχεται τη ζωή του ως ένας στρατιώτης στην βασανισμένη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Τελικά ανακαλύπτει πως δεν πρέπει να ανησυχεί μόνο για τον εχθρό τον οποίο έχει εκπαιδευθεί να αντιμετωπίσει, αλλά και τον κίνδυνο των ηθικών αποφάσεων που κάνουν όσοι βρίσκονται τριγύρω του.

Περίληψη:

Ο Κρις Τέιλορ εγκαταλείπει τις σπουδές του στο κολέγιο και πηγαίνει εθελοντικά στο Βιετνάμ. Ο ιδεαλισμός του Κρις διαλύεται απότομα όταν αντικρίζει την αληθινή όψη του πολέμου. Οι συνάδελφοί του που γίνονται κομμάτια δίπλα του, οι σφαγές και οι βιασμοί σε βάρος του ντόπιου πληθυσμού και η προδοτική ζούγκλα, δεν αργούν να κάνουν το νεαρό εθελοντή τόσο κυνικό, όσο και τους υπόλοιπους μαχητές. Ο Κρις θα παρακολουθήσει τη σύγκρουση ανάμεσα στο λοχία Ελάιας, ένα βετεράνο που διατηρεί ατόφια την ανθρωπιά του και το λοχία Μπαρνς, ένα ψυχοπαθή φονιά. Οι στρατιώτες της πλευράς του Ελάιας δεν είναι σκληροί με τους αθώους Βιετναμέζους και τα βράδια συγκεντρώνονται όλοι μαζί και καπνίζουν ουσίες για να ξεφύγουν για λίγο από τον πόλεμο. Ο Μπαρνς και οι άντρες του είναι σκληροί πολεμιστές, αλλά δε διστάζουν να εκτελέσουν εν ψυχρώ μέχρι και ανυπεράσπιστους Βιετναμέζους, αν πιστεύουν πως είναι εχθροί τους. *Ο Κρις όχι μόνο πρέπει να αντέχει στον πόλεμο, αλλά και να διαλέξει ποιόν από τους δύο λοχίες θα ακολουθήσει στις αντιλήψεις.*

Το “Platoon” του Oliver Stone όμως, ίσως είναι σημαντικό, όχι τόσο ως ταινία, όσο ως προς το γεγονός ότι δεν διστάζει να μην απεικονίζει τους Αμερικανούς ως τα μοναδικά θύματα του Βιετνάμ – αντίθετα, εστιάζει και στα δικά τους εγκλήματα πολέμου, θυμίζοντας πως, άπαξ και ακουστούν τα τύμπανα και αρχίσουν οι μάχες, τα περί δεοντολογίας δεν έχουν καμία σημασία. Σημασία έχει ποιος κρατάει τα πιο αποτελεσματικά όπλα και ποιος νιώθει πιο δυνατός.

Εντυπωσιακό, all star cast, με την «εγκυρότητα» της ίδιας της θητείας του σκηνοθέτη στο Βιετνάμ (έμεινε 13 μήνες, τραυματίστηκε δύο φορές και πήρε οκτώ μετάλλια), το “Platoon” ήταν το πρώτο και καλύτερο μέρος της «αντιπολεμικής» τριλογίας του Stone, σάρωσε στα ταμεία και απέσπασε τέσσερα βραβεία Όσκαρι.
Κόλαση είναι η ανυπαρξία της λογικής, μονολογεί ο Charlie Sheen και περικλείει σε έξι λέξεις την πεμπτουσία του πολέμου…

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

---

Paths of Glory (1957)/ Σταυροί στο μέτωπο

Το Paths of Glory (1957) είναι μια αριστοτεχνική, κλασική αντιπολεμική ταινία για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο σπουδαίος Stanley Kubrick κάθεται στην καρέκλα του σκηνοθέτη και δημιουργεί μια εξαιρετική αντιπολεμική ταινία έχοντας ως υλικό του το ομώνυμο μυθιστόρημα του Χάμφρεϊ Κομπ.

 Περίληψη:

Μέσα στο σφαγείο του Ά Παγκοσμιού Πολέμου ένα σύνταγμα Γάλλων στρατιωτών προετοιμάζεται για μια επίθεση κατάληψης ενός λόφου. Ο φιλόδοξος στρατηγός Mireau αναθέτει στο συνταγματάρχη Dax να ηγηθεί της εφόδου στο Ant Hill για την κατάληψη του με κάθε κόστος. Η επίθεση καταλήγει σε πανωλεθρία για τους Γάλλους οι οποίοι αναγκάζονται σε υποχώρηση. Όταν ένας λόχος δεν βγαίνει καν από τα χαρακώματα για να μακελευτεί κατά τη διάρκεια της μάχης, θα συγκληθεί στρατιωτικό δικαστήριο την επόμενη μέρα. Στο τέλος της ημέρας, για να σώσει το μέτωπο και να προστατεύσει την προαγωγή του, ο Μireau διατάζει να εκτελεστούν τρεις άνδρες, ένας από κάθε ομάδα, για δειλία. Επιλέγονται με κλήρωση. Ένας γιατί είναι «κοινωνικά ανεπιθύμητος». Ένας γιατί ήταν αυτόπτης μάρτυρας της δειλίας ενός ανώτερου αξιωματικού, που εγκατέλειψε έναν σύντροφό του σε αποστολή αναγνώρισης. Ο Νταξ είναι εξοργισμένος και ζητά να ενεργήσει ως συνήγορος υπεράσπισης ενώπιον του στρατοδικείου, κάτι που είναι, όπως αναμένουμε, φάρσα. Όταν ο Νταξ υποστηρίζει υπέρ της υπεράσπισης ότι οποιαδήποτε περαιτέρω προέλαση ήταν «αδύνατη», καθώς η στρατιωτική μηχανή θέλει να παραδειγματίσει τους υπόλοιπους στρατιώτες. ο εισαγγελέας λέει, «αν ήταν αδύνατο, η μόνη απόδειξη γι’ αυτό θα ήταν τα νεκρά σώματά τους στον πάτο των χαρακωμάτων». Οι επιζώντες είναι προφανώς δειλοί, λοιπόν, γιατί είναι ζωντανοί.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

---

«Δουνκέρκη» (Dunkirk – 2017) του Κρίστοφερ Νόλαν

Ο Κρίστοφερ Νόλαν σκηνοθετεί και υπογράφει το σενάριο στην επική αυτή δραματική ταινία .Μία αξιόλογη ταινία του αντιπολεμικού είδους, με εξαιρετική φωτογραφία, καλές ερμηνείες κι ένα υποβλητικό μουσικό σκορ – το οποίο υπογράφει ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης Χανς Ζίμμερ – που συντροφεύει και ταξιδεύει τον θεατή σε κάθε σεκάνς.

Η ταινία «Δουνκέρκη» ξεκινά, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των Βρετανών και των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από δυνάμεις του εχθρού. Παγιδευμένοι στην παραλία, με τις πλάτες τους στην θάλασσα έρχονται αντιμέτωποι με μια ανέφικτη κατάσταση, καθώς ο εχθρός πλησιάζει.

Η ιστορία ξεδιπλώνεται στη στεριά, στη θάλασσα και στον αέρα. Αεροπλάνα spitfires της RAF (Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Μεγάλης Βρετανίας) έρχονται αντιμέτωπα με τον εχθρό πάνω από το Κανάλι προσπαθώντας να προστατεύσουν τους ανυπεράσπιστους άνδρες στη στεριά. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες μικρές βάρκες επανδρωμένες με απλούς πολίτες και στρατιώτες κάνουν μια απέλπιδα προσπάθεια, με κίνδυνο της ζωής τους, σε μια μάχη ενάντια στον χρόνο, προσπαθώντας να σώσουν έστω και ένα μέρος του στρατού τους.

Σχεδόν εξ ορισμού, μια πολεμική ταινία αφηγείται μια ίσως δύσκολη, επώδυνη αιματοβαμμένη, μα μεγαλειώδη νίκη, μια ηρωική επέλαση, ένα παράδειγμα ανδρείας και μεγαλοπρέπειας. Την επιβεβαίωση της δύναμης και τους σθένους, την δικαίωση ενός αγώνα, μιας πατρίδας, κάποιων ιδανικών. Η «Δουνκέρκη» του Κρίστοφερ Νόλαν, είναι η εξιστόρηση μιας ήττας, μιας υποχώρησης, μιας σχεδόν πανωλεθρίας, που όμως δοξάζει ένα διαφορετικό σθένος και μια σειρά από άλλα ιδανικά. Οχι αυτά μιας χώρας ή μιας «εθνικής αποστολής», μα των ανθρώπων, της προσωπικής τους ηθικής. Και κάπως έτσι ο Νόλαν κατορθώνει να κάνει το ακριβώς αντίθετο μιας πολεμικής ταινίας και μαζί ένα επικό φιλμ που κρατά την απεικόνιση των μαχών, της στρατηγικής και των ελιγμών στο περιθώριο, αλλά κατορθώνει να φέρει όλη την αγωνία και τον αντίκτυπο μιας παράλογης και απόλυτα σκληρής συνθήκης, στο προσκήνιο.

Το φιλμ του Νόλαν χτίζεται με εξαιρετική ευφυία κι απόλυτα αφαιρετικά, μα ολοκληρωτικά έντονα, πάνω σε τρεις άξονες. Τρεις αφηγηματικές γραμμές που κυλούν παράλληλα για να ενωθούν στο ίδιο χρονικό σημείο. Ο «Μωλος» ορίζει τον τόπο των νικημένων στρατιωτών που περιμένουν την απομάκρυνσή τους από τις Γαλλικές ακτές, την απελπισία απέναντι στις επιδρομές των γερμανικών αεροπλάνων, την αγωνία τους μπροστά στην απουσία των πλοίων που θεωρητικά θα τους μεταφέρουν στην σωτηρία. Στη «Θάλασσα», ο ιδιοκτήτης ενός μικρού πλοιαρίου ξεκινά από το Ντόβερ μαζί με τον γιο του και ένα ακόμη αγόρι για να φτάσει στην Γαλλία προκειμένου να σώσει όσους μπορεί. Ενας μόνο από τους εκατοντάδες βρετανούς που έκαναν το ίδιο. Και στον «Αέρα», ένας πιλότος με χαλασμένο τον δείκτη του ντεπόζιτου καυσίμων, θα πολεμήσει για να αναχαιτίσει τα αεροπλάνα που χτυπούν τους στρατιώτες στην ακτή.

Εναλλάσσοντας την δράση ανάμεσα σε αυτούς τους πόλους, η «Δουνκέρκη» δεν χτίζει το πορτρέτο τριών ηρώων αφού το φιλμ δεν έχει καν έναν τυπικό «ήρωα» με οποιαδήποτε σημασία της λέξης, κάποιον που θα οδηγήσει τους θεατές στην πολυπόθητη λύτρωση, μα περιγράφει το ένστικτο, την αγωνία της επιβίωσης, την δύναμη του «καθήκοντος», την ίδια την ανθρωπιά. Και κάπως έτσι το φιλμ βρίσκει με τον δικό του τρόπο την ηρωική πτυχή μιας πολεμικής ταινίας, όχι όμως επευφημώντας νικητές ή χτίζοντας θρύλους μα δοξάζοντας τον άνθρωπο στο πιο βαθύ, ουσιώδες κύτταρο του.

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

---

Das Boot (Το υποβρύχιο) -1981-

του Wolfgang Petersen

Μία από τις κορυφαίες πολεμικές ταινίες όλων των εποχών..βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Λόθαρ Γκύντερ Μπουχάιμ.

Ο Wolfgang Petersen, προτού πάει στο Χόλυγουντ και γυρίσει, ως επί το πλείστον, εντυπωσιακές μετριότητες, πέρασε για πάντα στην ιστορία με αυτό το αριστουργηματικό φιλμ. Στην αφίσα της ταινίας, διαβάζουμε το tagline “what war is all about” και παρά τους αμέτρητους διθυράμβους που εμφανίστηκαν μετά την προβολή της, κάτι πιο εύστοχο δεν έχει γραφτεί ποτέ: αυτό ακριβώς πραγματεύεται η ταινία, την ουσία του πολέμου.

Η ταινία αποτελεί απόλυτη αναπαράσταση των συνθηκών της Μάχης του Ατλαντικού,  της καθοριστικής ναυτικής σύγκρουσης,  που παραλίγο να αλλάξει την έκβαση του πολέμου το 1942 όταν οι απώλειες των συμμαχικών εμπορικών πλοίων έφτασαν τις 850 χιλιάδες τόνους από τα φονικά γερμανικά υποβρύχια, τα U-Boote με την περίφημη Wolf Rudel taktik..

Ο Τσώρτσιλ ανέφερε χαρακτηριστικά:

Η μόνη φορά που πραγματικά φοβήθηκα για την έκβαση του Πολέμου ήταν η αιμορραγία που υπέστημεν απ’ τη δράση των γερμανικών υποβρυχίων.. Η Μάχη του Ατλαντικού έπρεπε να κερδηθεί πάση θυσία..

Το 1945 έληξε η αδυσώπητη και ανελέητη Μάχη του Ατλαντικού με 3.500 συμμαχικά εμπορικά πλοία συν 175 πολεμικά σκάφη επιφανείας βυθισμένα και 741 αεροσκάφη ενώ οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 783 γερμανικά υποβρύχια.

Πάνω από 30 χιλιάδες ναύτες υπαξιωματικοί και ανώτεροι αξιωματικοί των Συμμάχων έχασαν τη ζωή τους, 36 χιλιάδες ναυτικοί των εμπορικού ναυτικού ενώ από το γερμανικό Kriegsmarine από ένα σύνολο 36 χιλιάδων που υπηρετούσαν στα U-Boote σώθηκαν λιγότεροι από 3 χιλιάδες.

Πλοκή ταινίας

Παρακολουθούμε ένα γερμανικό U-96 υποβρύχιο που αποπλέει από κάποιο γαλλικό λιμάνι προκειμένου να συμμετάσχει σε πολεμικές επιχειρήσεις στον Ατλαντικό, περνάει από τα ισπανικά χωρικά ύδατα και μετά κατευθύνεται προς Ιταλία, πλέοντας από το Στενό του Γιβραλτάρ. Φυσικά, στην πορεία και επιτίθεται έναντι εχθρικών στόχων (ενίοτε εμπορικών) και δέχεται επίθεση από αντιτορπιλικά και πολεμικά αεροπλάνα και καλείται να περάσει πολλές ώρες στο βυθό, εκεί που η πίεση αρχίζει να συνθλίβει τα εξωτερικά μέταλλα και το οξυγόνο αρχίζει να εξαντλείται. Ας μην αποκαλύψουμε το τέλος, που είναι συγκλονιστικό, αλλά ας αρκεστούμε στο ότι πιο κλειστοφοβική ταινία δεν πρόκειται να δείτε ποτέ. Όσοι την πρόλαβαν σε κινηματογραφικές αίθουσες, είχαν την αίσθηση ότι το ταβάνι έσταζε και το πάτωμα είχε πλημμυρίσει…

Δείτε την ταινία πατώντας στην παρακάτω εικόνα

 

 

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.