Στις 22 Απριλίου κάθε χρόνο γιορτάζεται η «Ημέρα της Γης», με στόχο την κινητοποίηση ανθρώπων, κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και οργανισμών για έναν πλανήτη καθαρό. Η έμπνευση του θεσμού αποδίδεται στον ακτιβιστή Τζον ΜακΚόννελλ το 1969 σε ένα Συνέδριο της UNESCO στο Σαν Φρανσίσκο. Εκδηλώσεις έλαβαν χώρα για πρώτη φορά στο Σαν Φρανσίσκο και άλλες πόλεις στις 21 Μαρτίου 1970, ημέρα της εαρινής ισημερίας στο Βόρειο Ημισφαίριο. Ωστόσο, τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν τις 22 Απριλίου 2009 ως «Διεθνή Ημέρα της Μητέρας Γης» την 22η Απριλίου, η οποία θα υφίσταται και θα γιορτάζεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Ο.Η.Ε. τουλάχιστον μέχρι το 2025.
53 χρόνια έχουν περάσει από τη μέρα που γιορτάστηκε για πρώτη φορά τότε από 20 εκατομμύρια Αμερικανούς, σηματοδοτώντας τη αφετηρία του περιβαλλοντικού κινήματος. Ωστόσο, με τα χρόνια, η «Ημέρα της Γης» ξεφεύγει από το αμερικάνικο πλαίσιο, όπου αποδεικνύεται αρκετά δημοφιλής, και εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις σε όλον τον πλανήτη οργανώνουν στις 22 Απριλίου, εκδηλώσεις, για να διαδώσουν το μήνυμα ότι η Γη κινδυνεύει με αργό θάνατο. Ο εορτασμός συντονίζεται παγκοσμίως από το Δίκτυο Ημέρας της Γης (Earth Day Network) και εορτάζεται σε περισσότερες από 193 χώρες .
Σήμερα, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλη τη Γη συμμετέχουν κάθε χρόνο στους εορτασμούς της Παγκόσμιας Ημέρας Γης στις 22 Απριλίου.
Τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν τις 22 Απριλίου ως «Διεθνή Ημέρα της Μητέρας Γης», μόλις το 2009, μετά από πρωτοβουλία του προέδρου της Βολιβίας Ίβο Μοράλες.
Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας της Γης 2021 είναι η κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση πολιτών, κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, για έναν καθαρό και πιο υγιή πλανήτη. Με αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι στέλνουν το μήνυμα στις κυβερνήσεις και στους συνανθρώπους τους ότι η μάχη υπέρ του περιβάλλοντος είναι αναγκαία, καθώς το μέλλον της Γης συνδέεται με το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ωστόσο, η μέρα αυτή δεν είναι μόνο αφορμή εορτασμών, αλλά πλέον κυρίως ευαισθητοποίησης. Κι αυτό διότι πλέον τα χρονικά όρια στενεύουν…
Οι κίνδυνοι της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν αφορούν μόνο σε εμάς, αλλά απειλούν άμεσα πολλά είδη φυτών και φυσικά ζώων, τα οποία ήδη εξαφανίζονται με ταχύτατους ρυθμούς. Θέλοντας να εστιάσει κάπου άλλου εκτός από τα ανησυχητικά νούμερα της εξαφάνισης και των φαινομένων, το Pew Research Center διεξήγαγε μια έρευνα για να προσδιορίσει τη στάση και τις ανησυχίες των κατοίκων της γης σε σχέση με την υπερθέρμανση του πλανήτη και τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
Η Μητέρα Γη μας προτρέπει ξεκάθαρα σε άμεση δράση. Η φύση υποφέρει. Οι ωκεανοί γεμίζουν με πλαστικό και γίνονται πιο όξινοι. Η υπερβολική ζέστη, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες έχουν επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους. Ακόμη και αυτές τις μέρες, εξακολουθούμε να προσπαθούμε να συνέλθουμε, ύστερα από τον COVID-19, μια παγκόσμια πανδημία υγείας, η οποία συνδέεται με την υγεία του οικοσυστήματος μας. Η κλιματική αλλαγή, οι ανθρωπογενείς αλλαγές στη φύση καθώς και εγκλήματα που διαταράσσουν τη βιοποικιλότητα, όπως η αποψίλωση των δασών, η αλλαγή χρήσης γης, η εσφαλμένη εντατικοποίηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας ή το αυξανόμενο παράνομο εμπόριο άγριας ζωής, μπορούν να επιταχύνουν την ταχύτητα της καταστροφής του πλανήτη.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΗΣ / εκπαιδευτικό υλικό
πατήστε στην παρακάτω εικόνα
Ποια είναι όμως τα πιο σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα
που αντιμετωπίζει η Γη;
Η αλήθεια είναι πως η Γη έχει πολλά “ανοιχτά μέτωπα”, καθώς δεν είναι μόνο ένα το πρόβλημα που αντιμετωπίζει φέρνοντας επιπτώσεις ακόμη και στην καθημερινότητά μας. Ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το περιβάλλον:
- Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
- Η τρύπα του όζοντος
- Η ατμοσφαιρική ρύπανση
- Η ρύπανση των υδάτων
- Η καταστροφή των δασών
- Τα απόβλητα
- Η μείωση της βιοποικιλόητητας
- Τα απειλούμενα προς εξαφάνιση είδη
- Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα
- Η όξινη βροχή
- Το φωτοχημικό νέφος
- Η παγκόσμια θέρμανση
- Η κλιματική αλλαγή
- Η πλανητική σκίαση
Διαβάστε παρακάτω κάποια λόγια «φόρο τιμής» για τη Γη:
1. «Κοίταξε βαθιά στη φύση και τότε, θα καταλάβεις τα πάντα καλύτερα» Albert Einstein
2. «Προάστια ονομάζεται το μέρος, που οι μπουλντόζες ξεριζώνουν τα δέντρα και μετά, δίνουν το όνομά τους σε έναν δρόμο» Bill Vaughan
3. «Έχουμε γνωρίσει τον εχθρό κι αυτός είμαστε εμείς» Walt Kelly
4. «Μόνο όταν το τελευταίο δέντρο πεθάνει, ο τελευταίος ποταμός δηλητηριαστεί, το τελευταίο ψάρι πιαστεί, θα καταλάβουμε, ότι δεν μπορούμε να τραφούμε με λεφτά» Cree Indian proverb
5. «Πιστεύω στον Θεό, μόνο που τον ονομάζω Φύση» Frank Lloyd Wright
6. «Η γεωργία φαίνεται εύκολη δουλειά, όταν άροτρό σου είναι ένα μολύβι κι όταν βρίσκεται μίλια μακριά από τα χωράφια» Dwight D. Eisenhower
7. «Σε κάθε περίπατο με τη φύση, καθένας παίρνει πολύ περισσότερα από όσα έψαχνε» John Muir
8. «Η Γη είναι το μόνο, που όλοι έχουμε κοινό» Wendell Berry
9. «Αυτό είναι το θέμα με τη Μητέρα Φύση, δεν την ενδιαφέρει σε ποια οικονομική τάξη ανήκεις» Whoopi Goldberg
10. «Σήμερα ψήλωσα, επειδή περπάτησα με τα δέντρα» Karle Wilson Baker
Τι είναι οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες;
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης Παγκόσμιας Ημέρας αξίζει να αναφερθούμε στους περιβαλλοντικούς πρόσφυγες. Ο συγκεκριμένος όρος εμφανίστηκε το 1985 και διατυπώθηκε από τον El-Hinnawi στο πλαίσιο μίας έκθεσης του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Έθνών (UNEP). Ο ίδιος όρισε τους περιβαλλοντικούς ανθρώπους ως αυτούς «που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την παραδοσιακή τους κατοικία, προσωρινά ή μόνιμα, εξαιτίας μιας σημειούμενης περιβαλλοντικής διατάραξης (φυσικής ή/και προκαλούμενης από τον άνθρωπο), η οποία θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξή τους ή/και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους».
Έτσι, προσπάθησε να αποδώσει τα χαρακτηριστικά ενός πρόσφυγα, ο οποίος εγκαταλείπει την πατρίδα του λόγω άλλων αιτιών (π.χ. πόλεμος), στους ανθρώπους που φεύγουν από την πατρίδα τους, επειδή τους αναγκάζουν ουσιαστικά προβλήματα που σχετίζονται με περιβαλλοντικά ζητήματα.
- Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τους ανθρώπους που μετατοπίζονται προσωρινά εξαιτίας μίας προσωρινής περιβαλλοντικής πίεσης (π.χ. πλημμύρες, ξηρασίες).
- Η δεύτερη περιέχει όλους, όσοι μετατοπίζονται μόνιμα από μία περιοχή μέσα στα όρια της χώρας τους εξαιτίας μίας μόνιμης περιβαλλοντικής διατάραξης (π.χ. κατασκευή φραγμάτων, ορυχείων).
- Η τρίτη περιλαμβάνει εκείνα τα άτομα ή ομάδες που εγκαθίστανται κάπου αλλού προσωρινά ή μόνιμα, εξαιτίας μίας σταδιακής υποβάθμισης του περιβάλλοντος, (π.χ. ερημοποίηση, άνοδος θαλάσσιας στάθμης). Επίσης, συμπεριλαμβάνει ανθρώπους που μετακινούνται λόγω ανθρωπογενών καταστροφών (π.χ. Τσερνόμπιλ) και σε μία συμπληρωματική, αλλά μικρότερη κατηγορία, περιέλαβε τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να μετατοπιστούν λόγω της καταστροφής που προκλήθηκε από κάποια πολεμική σύγκρουση (Εl-Hinnawi 1985).
Οι αιτίες που “γεννούν” περιβαλλοντικούς πρόσφυγες ανάγονται σε τρία είδη περιβαλλοντικών αλλαγών:
- τις καταστροφές
- τις υποβαθμίσεις
- τις απαλλοτριώσεις
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε μερικά παραδείγματα ανθρώπων που υπάγονται στην κατηγορία των περιβαλλοντικών προσφύγων. Πιο συγκεκριμένα, σε αυτή την κατηγορία ανήκουν, δυστυχώς, οι άνθρωποι που έμειναν άστεγοι λόγω της πλημμύρας του Indus ποταμού στην πόλη Sukkurτου Πακιστάν, αλλά και όσοι αναγκάστηκαν να αλλάξουν τόπο κατοικίας μετά το καταστροφικό χτύπημα του τυφώνα Κατρίνα στο Waveland των Η.Π.Α. Φυσικά, αυτά είναι 2 από τα πολλά παραδείγματα, τα οποία μάλλον θα αυξηθούν, αν οι κυβερνήσεις παγκοσμίως δε λάβουν αυστηρότερα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος.
Δείτε το εντυπωσιακό timelapse του Google Earth για το πώς άλλαξε ο πλανήτης μας τα τελευταία 37 χρόνια.
Με το κορυφαίο ψηφιακό εργαλείο Timelapse, το Google Earth παρουσιάζει τον πλανήτη Γη όχι μόνο όπως είναι σήμερα, αλλά και πώς άλλαξε κατά την πάροδο των τελευταίων 37 ετών.
Με εικόνες από τη NASA και τη Google, βλέπουμε στο παρακάτω βίντεο πόσο έχουν αλλάξει τοπία σε πόλεις, αλλά και σε θάλασσες και δάση. Σύμφωνα με τη Google, “πολλοί αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως κάτι αόριστο και μακρινό, όπως το λιώσιμο των πάγων και η συρρίκνωση των παγετώνων.
Σημειώνουμε ότι για τη λειτουργία Timelapse, χρειάστηκε να ενσωματωθούν 24 εκατομμύρια δορυφορικές φωτογραφίες, από τα τελευταία 37 χρόνια, προκειμένου να δημιουργηθεί μια διαδραστική εμπειρία τεσσάρων διαστάσεων.
Το timelapse, εκτός από τη δυνατότητα εστίασης σε οποιοδήποτε σημείο της Γης, εστιάζει σε συγκεκριμένες “ιστορίες”, οι οποίες χωρίζονται σε 5 ενότητες: Τα δάση αλλάζουν, Εύθραυστη Ομορφιά, Ενεργειακές Πηγές, Θέρμανση του Πλανήτη και Αστική Εξάπλωση.
Η πρόσβαση στο timelapse είναι πολύ απλή, αφού γίνεται είτε μέσω της ειδικής εφαρμογής για φορητές συσκευές, είτε μέσω της ιστοσελίδας του Google Earth.
Η Ρεμπέκα Μουρ, διευθύντρια των Google Earth και Earth Engine & Outreach εξηγεί:
“Τα τελευταία 15 χρόνια, δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν στραφεί στο Google Earth για να απολαύσουν συναρπαστικές όψεις του πλανήτη μας από αμέτρητες διαφορετικές γωνίες. Έτσι, μπορεί κι εσείς να έχετε βρεθεί κάποια στιγμή στην κορυφή του Έβερεστ ή να έχετε πετάξει πάνω από την πόλη όπου γεννηθήκατε. Γιατί, από τότε που παρουσιάσαμε το Google Earth, εστιάζουμε στη δημιουργία ενός τρισδιάστατου αντίγραφου του κόσμου, που αντικατοπτρίζει τον πλανήτη μας με μοναδική λεπτομέρεια, τονίζοντας τα στοιχεία του που μας προτρέπουν να δημιουργήσουμε μια θετική αλλαγή.”
Μια σύντομη ιστορία του κόσμου μας
Ο ιστορικός David Christian σε ένα TED talk του, καταφέρνει να μας απαντήσει το μεγάλο αυτό ερώτημα σε λιγότερο από δεκαοκτώ λεπτά.
Φαντάσου τη Γη μας. Μια σφαίρα που, μέσα στο συγκριτικά μικρό της σύστημα, μας φιλοξενεί. Η επιστήμη μάς λέει πως η σφαίρα μας, όπως και οτιδήποτε άλλο γνωρίζουμε πως υπάρχει, κυριαρχείται από τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, ή αλλιώς τον νόμο της εντροπίας. Αυτός, με πολύ απλά λόγια εκφράζει πως η γενική τάση των πάντων είναι η μετάβαση από την τάξη και την δομή, στην έλλειψή τους. Δηλαδή, το σύμπαν ακολουθεί μια πορεία συνεχώς αυξανόμενης αταξίας και αποδιοργάνωσης, όχι το αντίθετο.
Στην αρχή:
Όλα αρχίζουν κάπου στα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, όταν ξαφνικά από το τίποτα υπήρξαν τα πάντα. Το πρώτο κεφάλαιο της ιστορίας αρχίζει δικαίως με την μεγάλη έκρηξη, όπου από το πρώτο δευτερόλεπτο κιόλας διαχύθηκε με ασύλληπτη ταχύτητα, ενέργεια σε μορφή ηλεκτρομαγνητισμού και βαρύτητας. Τα τελευταία αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για σωματίδια όπως τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια. Αν μπορούσαμε να δούμε το τότε σύμπαν, θα αντικρίζαμε ένα μεγάλο, απλό και αχανές σύννεφο από υδρογόνο και ήλιο, έναν κοσμικό χυλό χωρίς δομή. Οι απειροελάχιστες αλλαγές θερμοκρασίας ανά περιοχές στο σύννεφο αυτό, ήταν η αφορμή για την μετάβαση στο δεύτερο κατώφλι πολυπλοκότητας, περίπου διακόσια εκατομμύρια χρόνια αργότερα.
Τι συνέβη λοιπόν; Η βαρύτητα άρχισε να συσσωρεύεται και διέσπασε το ενιαίο νέφος σε δισεκατομμύρια μικρότερα. Αυτά, το καθένα με την σειρά τους, ανέβασαν θερμοκρασίες στον πυρήνα τους από την συμπύκνωση βαρύτητας, με αποτέλεσμα να εκτονώσουν ενέργεια μέχρι που ΜΠΑΜ! Και έτσι δημιουργήθηκαν τα αστέρια. Αστέρια που εμφανίστηκαν ξαφνικά και παντού στο σύμπαν, κάνοντάς το πολύ πιο περίπλοκο.
Στο μετέπειτα:
Εδώ η κατάσταση γίνεται πιο σύνθετη. Το επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας μας εισάγει οντότητες σημαντικά πιο εύθραυστες και ευάλωτες. Οντότητες όμως πολύ πιο δημιουργικές και ικανές να αναπαράγουν πολυπλοκότητα. Μιλάμε βέβαια για τους ζωντανούς οργανισμούς. Σε λόγια του ομιλητή μας, δεν είμαστε παρά ένα πακέτο από χημικές ουσίες. Η χημεία όμως, προϋποθέτει τη σωστή ποσότητα ενέργειας, ποικιλία χημικών στοιχείων και υγρά, όπως το νερό. Το υγρό συγκεκριμένα χρειάζεται διότι επιτρέπει στα άτομα να κινούνται και να δημιουργούν μόρια. Σταθήκαμε αρκετά τυχεροί, ώστε η Γη μας να πληροί σχεδόν τέλεια τις προϋποθέσεις αυτές.
Η ύπαρξή μας λοιπόν, οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό στην τυχαία σύγκρουση του αστεροειδή με τη Γη μας. Παρ’ όλα αυτά ο ομιλητής μας κρίνει το ανθρώπινο είδος ύψιστης σημασίας ορόσημο στην ιστορία που αφηγούμαστε. Γιατί όμως; Υπογραμμίζει πως σε αντίθεση με το μόριο του DNA, ο ανθρώπινος εγκέφαλος μαθαίνει γρήγορα, σε πραγματικό χρόνο. Ακόμα και αν η πληροφορία του εγκεφάλου χαθεί με τον θάνατό του, η ικανότητα της ομιλίας μας μπορεί και την διατηρεί. Έχουμε αναπτύξει ένα τόσο περίπλοκο και λεπτομερές σύστημα επικοινωνίας, που επιτρέπει στην πληροφορία να επιβιώνει και να διαιωνίζεται ανεξάρτητα από τον θνητό άνθρωπο. Στις τελευταίες αυτές προτάσεις κρύβεται η απάντηση στο γιατί είμαστε δημιουργικοί, γιατί έχουμε ισχύ και γιατί έχουμε ιστορία. Προσθέτουμε επίσης, ότι είμαστε το μόνο είδος που έχει κατορθώσει αυτού του είδους τη συλλογική μάθηση˙ παρατηρώντας το περιβάλλον μας, μαζεύουμε πληροφορίες αναγκαίες για την επιβίωσή μας. Κάπως έτσι καταφέραμε και πολλαπλασιαστήκαμε, χτίσαμε πυκνές αλληλεξαρτώμενες κοινωνίες, ταξιδέψαμε και παγκοσμιοποιηθήκαμε.
Στο τώρα:
Φτάνοντας αισίως στο σήμερα, τα 7 δισεκατομμύρια άτομα στον πλανήτη μας μοιάζουμε να σχηματίζουμε έναν κοινό παγκόσμιο εγκέφαλο. Έναν που συνεχώς μαθαίνει, εμπλουτίζεται και που εξηγεί την συγκλονιστική πολυπλοκότητα που βλέπουμε γύρω μας. Η ιστορία μας είναι η πιο πραγματική και ταυτόχρονα μαγική που μπορεί κάποιος να πει και, με έκπληξη βλέπουμε πως ο άνθρωπος έχει ήδη παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της.
Το ηθικό της δίδαγμα: να μας τονίσει την πολυπλοκότητα και ευθραυστότητά μας μέσα στο αχανές σύμπαν μας, αλλά και να αναδείξει τη δύναμη της συλλογικής μας μάθησης.
Όταν καταφέρουμε να εκμεταλλευόμαστε τις ευκαιρίες που μας δίνονται και να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες, τότε κάθε κατώφλι αλλαγής που έρχεται θα μας βρει προετοιμασμένους.
Δείτε το TED talk εδώ:
Τα οικοσυστήματα υποστηρίζουν όλη τη ζωή στη Γη. Όσο πιο υγιή είναι τα οικοσυστήματα μας, τόσο πιο υγιής είναι ο πλανήτης – και οι άνθρωποι του. Η αποκατάσταση των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων μας θα βοηθήσει στον τερματισμό της φτώχειας, στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην πρόληψη της μαζικής εξαφάνισης. Αλλά θα τα καταφέρουμε μόνο αν όλοι παίξουν ρόλο. Για αυτή τη Διεθνή Ημέρα της Μητέρας Γης, ας υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας – περισσότερο από ποτέ – ότι χρειαζόμαστε μια στροφή προς μια πιο βιώσιμη οικονομία που λειτουργεί τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τον πλανήτη. Ας προωθήσουμε την αρμονία με τη φύση και τη Γη.
Διαβάστε περισσότερα στο παρακάτω άρθρο :
Τα Οικοσυστήματα & οι συνέπειες της ανθρώπινης παρέμβασης στην βιώσιμη ανάπτυξη
Κλιματική αλλαγή – Ο μεγάλος κίνδυνος της εποχής μας
Κύριο χαρακτηριστικό του 21ου αιώνα είναι η αλματώδης άνοδος της τεχνολογίας και οι σοβαρές αλλαγές σε όλους τους τομείς των επιστημών και της ζωής του ανθρώπου. Άλλες από αυτές είναι θετικές –αναφέρονται, για παράδειγμα, οι αλλαγές που σημειώνονται στην ιατρική και στην εξερεύνηση του διαστήματος– ενώ άλλες είναι επικίνδυνες και απειλούν τη ζωή και το μέλλον του ανθρώπου.
Μια τέτοια αλλαγή είναι η κλιματική αλλαγή, η οποία σηματοδοτεί μια νέα εποχή, όπου θα κριθεί η τύχη ολόκληρου του πλανήτη. Οι εξελίξεις στον τομέα αυτό είναι τόσο γρήγορες και τόσο επικίνδυνες, ώστε οι ειδικοί προειδοποιούν για ανυπολόγιστες καταστροφές, αν η παγκόσμια κοινότητα δεν πάρει έγκαιρα σοβαρά μέτρα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, αν μέχρι το 2030, για παράδειγμα, δεν έχει μειωθεί η παραγωγή των αερίων του θερμοκηπίου κατά 45% και αν το 2050 δεν έχει διακοπεί 100% η παραγωγή τους, τότε όλα θα έχουν τελειώσει. Οι καταστροφές θα είναι ανυπολόγιστες και δεν θα υπάρχει δυνατότητα επιστροφής.
Τι είναι η κλιματική αλλαγή
Με τον όρο κλιματική αλλαγή εννοούμε την αλλαγή του κλίματος και των μετεωρολογικών συνθηκών, που παρατηρούνται σε ολόκληρο τον πλανήτη και σε βάθος χρόνου (UNFCC, 1992, άρθρο 1, παρ. 3). Οι αλλαγές αυτές οφείλονται σε φυσικά αίτια, καθώς και σε ανθρώπινες δραστηριότητες και επηρεάζουν σημαντικά το κλίμα1 όλων των χωρών του πλανήτη, σε βάθος χρόνου και σε διαφορετικό βαθμό, ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση και το επίπεδο ανάπτυξής τους.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων ετών. Και πριν από εκατομμύρια χρόνια είχαμε εναλλαγές ψυχρών εποχών και θερμών περιόδων. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή που συμβαίνει σήμερα είναι διαφορετική από εκείνη που συνέβαινε τα παλιά χρόνια, επειδή προκαλείται από τον ίδιο τον άνθρωπο, εμφανίζει μεγάλη ένταση, γρήγορους ρυθμούς και επηρεάζει αρνητικά όλους τους τομείς της καθημερινότητας.
Παράγοντες που προκαλούν την κλιματική αλλαγή
Οι παράγοντες που προκαλούν την κλιματική αλλαγή είναι πολλοί και μερικοί από αυτούς αλληλοεξαρτώμενοι. Άλλοι είναι φυσικοί (π.χ. οι μεταβολές της ηλιακής δραστηριότητας, οι ηφαιστειακές εκρήξεις κ.ά.) και άλλοι είναι παράγοντες που προκαλεί ο ίδιος ο άνθρωπος.
Οι σημαντικότεροι είναι δύο: το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η μόλυνση της ατμόσφαιρας.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι γνωστό από πολύ παλιά και μελετάται συστηματικά από το 1896. Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου: Η ηλιακή ακτινοβολία απορροφάται κατά μεγάλο μέρος από την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς και τη γη. Η ακτινοβολία που απορροφάται από τη γη αυξάνει τη θερμότητά της και την κάνει να είναι κατοικήσιμη. Ένα μέρος της θερμότητας της γης αντανακλάται στην ατμόσφαιρα και μαζί με τα αέρια που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, όπως είναι το διοξείδιο του άνθρακα, το όζον κ.λπ. (αέρια του θερμοκηπίου), επιστρέφουν πίσω στη γη. Όταν αυτά, λόγω και των δραστηριοτήτων του ανθρώπου, αυξάνονται πέρα από κάποια όρια, γίνονται επικίνδυνα για τη ζωή.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
Η κλιματική αλλαγή προβλέπεται ότι θα επιφέρει σοβαρές καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και σε όλους τους τομείς της ζωής και της καθημερινότητας του ανθρώπου. Μερικοί από τους τομείς, οι οποίοι αναμένεται ότι θα επηρεαστούν περισσότερο είναι οι εξής:
1. Υγεία. Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, το κλίμα θα αλλάξει. Θα γίνει πολύ ζεστό και υγρό. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να προκαλέσει: αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ασθενειών που υπάρχουν, επανεμφάνιση ασθενειών που έχουν ξεχαστεί (π.χ. διφθερίτιδα) και εμφάνιση ασθενειών που δεν υπάρχουν σήμερα. Επίσης, ενδέχεται να εμφανιστούν καινούρια μικρόβια και βακτηρίδια, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε άγνωστες μέχρι σήμερα λοιμώξεις και επιδημίες.
2. Φυσικό περιβάλλον. Η άνοδος της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τις αλόγιστες παρεμβάσεις του ανθρώπου προκαλεί σοβαρές αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον, π.χ. πυρκαγιές που καταστρέφουν στον Αμαζόνιο, στην Καλιφόρνια, στην Αυστραλία και σε άλλες περιοχές του πλανήτη τεράστιες δασικές εκτάσεις, έλλειψη ή μόλυνση του νερού κ.ά., με απρόβλεπτες συνέπειες στα οικοσυστήματα των περιοχών αυτών, στις καλλιέργειες και στη ζωή του ανθρώπου.
3. Αγροτική παραγωγή. Η αλλαγή του κλίματος και η κατανάλωση ρυπογόνων καυσίμων στις μεταφορές και τη βιομηχανία μολύνουν ολόκληρη την ατμόσφαιρα, ανατρέπουν την θερμοκρασιακή ισορροπία του πλανήτη και επηρεάζουν σοβαρά τις καλλιέργειες και την παραγωγή.
4. Το λιώσιμο των πάγων. Συνέπεια του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι το λιώσιμο των πάγων στους πόλους, με αποτέλεσμα την άνοδο της στάθμης της
θάλασσας και τον κίνδυνο όχι μόνο να καταστραφούν τα οικοσυστήματα, αλλά και να εξαφανιστούν χιλιάδες παράκτιες πόλεις και χωριά. Υπολογίζεται, ότι μέχρι το 2070 θα είναι σε κίνδυνο περί τα εκατό πενήντα εκατομμύρια (150.000.000) άνθρωποι, που κατοικούν σε παράκτιες περιοχές. (Κουνάνη, Α, 2019).
5. Ακραία καιρικά φαινόμενα. Στην αλλαγή του κλίματος οφείλονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα: θυελλώδεις άνεμοι, πλημμύρες, ανομβρίες, καύσωνες και οι καταστροφές που σημειώθηκαν πρόσφατα στη Θάσο, στην Κρήτη, στη Χαλκιδική και αλλού, με σοβαρές απώλειες σε φυσικούς πόρους και ανθρώπινες ζωές.
Τι προβλέπεται για την Ελλάδα
Οι γρήγορες αλλαγές του κλίματος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν εφιαλτική ανησυχία για το σήμερα και το κοντινό μέλλον του ανθρώπου. Ιδιαίτερα η χώρα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης –βρίσκεται ανάμεσα στη Αφρική και στην εύκρατη Ευρώπη–, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ερευνητικών κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών, των Πανεπιστημίων και του Εθνικού Αστεροσκοπείου, είναι σε θέση υψηλού κινδύνου. Ειδικότερα, οι κίνδυνοι που αναμένονται για τη χώρα μας, αν δεν ληφθούν έγκαιρα και σοβαρά μέτρα, είναι:
- Ακραίες θερμοκρασίες, πυρκαγιές, πολλές βροχοπτώσεις και χαλαζοπτώσεις, ξηρασίες κ.ά.
- Σταδιακή ερημοποίηση των νότιων περιοχών ή και ολόκληρης της χώρας.
- Καταστροφή των παράκτιων περιοχών και των πόλεων, λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
- Σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία: επανεμφάνιση ξεχασμένων και εμφάνιση νέων ασθενειών, μικροβίων κ.λπ.
- Αλλαγές στη θαλάσσια βιοποικιλότητα λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας της θάλασσας. Οι ειδικοί και οι ψαράδες μας λένε, ότι κάποια θαλάσσια είδη (πχ οστρακοειδή, αχινοί, συγκεκριμένα είδη ψαριών -αθερίνα κ.λπ.) έχουν εξαφανιστεί, ενώ εμφανίζονται νέα (πχ λαγόψαρο), τα οποία ανταγωνίζονται τα παλιά.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος
Είναι σαφές, ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής πρέπει να παρθούν κατάλληλα μέτρα και μάλιστα γρήγορα, πριν είναι αργά. Καιροί ου μενετοί 2. Υπάρχει ελπίδα; Ναι!, με την προϋπόθεση ότι όλες οι κυβερνήσεις θα συνεννοηθούν, θα συνομολογήσουν και θα συνεργαστούν με αποφασιστικότητα και συνέπεια, με κοινά καθορισμένους στόχους.
Δράση για το κλίμα – Εκπαιδευτικό υλικό από την clickforschools
Με αφορμή την 53η επέτειο της Ημέρας της Γης, η φετινή χρονιά θα μπορούσε να είναι η πιο συναρπαστική στην ιστορία του περιβάλλοντος.
Η χρονιά που όλες οι κυβερνήσεις θα συμφωνήσουν να πάρουν δραστικά μέτρα ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Η χρονιά που πολίτες και οργανισμοί θα εγκαταλείψουν τις πολύτιμες πρώτες ύλες που εξαντλούνται και θα στραφούν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η χρονιά που η παγκόσμια οικονομία και η βιώσιμη ανάπτυξη θα μπορέσουν να συνδυαστούν. Μπορεί όλα αυτά να μην είναι απλό να εφαρμοστούν, παίζουν όμως καθοριστικό ρόλο για το μέλλον του πλανήτη και την επιβίωση όλων μας.
Εκπαιδευτικά βίντεο και άλλο υλικό
Μία κορόνα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γης μας έδωσε ο εκπαιδευτικός ιστότοπος “Υλικό για δασκάλους”. Τα παιδιά χρωματίζουν τις εικόνες και τις φοράνε. Μια καλή ευκαιρία να μιλήσουμε για την προστασία του πλανήτη μας.
Ημέρα Γης 2020
Ημέρα Γης για το Νηπιαγωγείο
ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΗΣ
An Object at Rest – Animated για την εκμετάλευση της γης από τον άνθρωπο
Παρακολουθήστε παρακάτω τη βραβευμένη 3D κινούμενη ταινία μικρού μήκους που ονομάζεται “Hewn”.
Ο ξύλινος πατέρας αγωνίζεται να στηρίξει το μεταλλικό παιδί του που καταναλώνει ξύλο για να επιβιώσει. Καθώς το αγόρι μεγαλώνει, το ποσοστό κατανάλωσης αυξάνεται. Έρχεται μια μέρα που ρίχνει το σπίτι τους στο έδαφος και δεν έχει αφήσει τίποτα. Αργότερα, ο πατέρας ξυπνάει και γεμάτος πανικό αντιλαμβάνεται ότι ο γιος του έχει φύγει. Βρίσκει τελικά το γιο του με τα μάτια κλειστά … Παρακολουθήστε την προσπάθεια του πατέρα να επαναφέρει το γιο του στη ζωή και συσχετίστε τον πατέρα με τη γη και τον γιο με τον άνθρωπο που καταστρέφει τη γη.
Μαζί μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο.
ΑΧ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΟΥ ΓΛΥΚΟ – Παιδικό τραγουδάκι
Σκέφτομαι, συλλογίζομαι, δεν ξέρω τι θα γίνει
με τον πλανήτη μας τη γη που ο άνθρωπος μολύνει.
Τρέξετε, φίλοι μου καλοί, το πρόβλημα είν’ μεγάλο
κι αν τώρα δεν το λύσουμε, θα μεγαλώσει κι άλλο.
Βγαίνουν τα ψάρια στη στεριά, στη θάλασσα θολά νερά
Ελάτε άνθρωποι μαζί να σώσουμε αυτή τη γη,
Αχ, περιβάλλον μου γλυκό, πόσο μοσχομυρίζεις,
αν σε κρατάμε καθαρό, εσύ τ’ αναγνωρίζεις.
Της φύσης ζώα και φυτά, να τα προσέχετε παιδιά.
Χώμα, αέρα και νερό, διατηρούμε καθαρό.
Το περιβάλλον με υπομονή, μα όχι και παντοτινή.
Κάποτε θα θυμώσει και θα το ανταποδώσει.
ΣΤΙΧΟΙ: ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ 19ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕΥΟΣΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ : ΜΑΡΙΑ ΤΡΑΝΟΥΔΗ
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ : ΠΑΝΟΣ ΓΑΛΗΝΟΣ
Από τον ιστότοπο “Γύρω από τη μουσική” ας απολαύσουμε ένα όμορφο άρθρο με ανάλυση για το τραγούδι Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης , ένα από τα τραγούδια της συλλογής Τα παράλογα του συνθέτη Μάνου Χατζηδάκη.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να το επισκεφθείτε
Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος: Τα παιδιά σώζουν τον πλανήτη !
Ημέρα της Γης (παιχνίδι στο Genial.ly – Esape room)
Ολοκλήρωσε τις αποστολές, σώσε τη Γη και θα φτάσεις στον Θησαυρό
Φύλλα εργασίας
Παγκοσμιος Κινδυνος (Ολόκληρη Ταινία Δράσης ) 2013 Ελληνικοί υπότιτλοι
Ένας επιστήμονας που εργάζεται σε ένα ενεργειακό έργο ανακαλύπτει ότι η οικογένειά του έχει υποστεί παράξενες αλλαγές στην προσωπικότητά τους, ενώ μια σειρά από φυσικές καταστροφές συμβαίνουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Συνειδητοποιεί ότι η δουλειά του ώθησε κατά λάθος τον πλανήτη σε χρόνο επτά δευτερολέπτων – και η απώλεια αυτών των λίγων στιγμών είχε καταστροφικές επιπτώσεις στον κόσμο και στην ανθρώπινη φυλή.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
