“Ξέρει η μαμά” …

Αυτό διατείνεται στη ταινία “Μαλλιά κουβάρια”, μια ψιλομεταμοντέρνα εκδοχή της Ραπουνζέλ, ο χαρακτήρας  στον οποίο δανείζει εκπληκτικά της φωνής της (και τα συγχαρητήρια μου σε όποιον είχε την έμπνευση  για αυτήν την έκπληξη στην ελληνική μεταγλώττιση ) η  Άλκηστη Πρωτοψάλτη προκειμένου να πείσει την Ραπουνζέλ να την εμπιστευτεί και να μην φύγει  από τον πύργο της όπου τάχα είναι ασφαλής γιατί ο κόσμος είναι, λέει, ένα πολύ επικίνδυνο μέρος.  Μόνο που δεν είναι η μάνα της στην πραγματικότητα. Είναι η Γκόθελ, η κακιά μάγισσα που την έχει αρπάξει από τους πραγματικούς γονείς της, κι οι φανταστικοί κίνδυνοι τους οποίους επικαλείται αποσκοπούν να κρύψουν πως ο πραγματικός κίνδυνος είναι οι ίδια, καθώς θέλει να μείνει κλεισμένη στη φυλακή της η Ραπουνζέλ ώστε να μπορεί να χαϊδεύει τα μαγικά μαλλιά της και έτσι να μείνει για πάντα νέα. Μόνο που η Ραπουνζέλ δεν είναι καμιά χθεσινή. Έχει διαβάσει Αναγνωστάκη κι είναι πια ένα από κείνα τα παιδιά που δεν της άρεσαν ποτέ τα παραμύθια.
Άλλα για τις άλλες πριγκιπισσες της Ντίσνει  – και όχι μόνο, εύκαιρος βρίσκεται πάντα για όλους μας κάποιος αυτόκλητος “σωτήρας”- και αυτές είναι πάντα βαθιά νυχτωμένες.

Μέρος β 

Η ποίηση και η αλήθεια 

 Aς δούμε το ποίημα του Αναγνωστάκη “Στο παιδί μου”.
Το ποίημα  διατρανώνει, πέρα από το αναφαίρετο δικαίωμα των ανθρώπων στην αλήθεια, το χρέος του ποιητή . Η ποίηση λοιπόν, είναι ο θεματοφύλακας της αλήθειας. Η ποίηση είναι ο ακοίμητος φρουρός των ανθρώπων και τους υπενθυμίζει την αλήθεια, πίσω από τα παραμύθια όσων προσπαθούν να τους ποδηγετήσουν είτε παρουσιάζοντας μια ψευδώς ειδυλλιακή εικόνα των πραγμάτων είτε τρομάζοντας τους με φανταστικούς εχθρούς και κινδύνους. 

Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο ποίημα που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες (τόσο που ο  όρος “πολυεπίπεδο” μπορεί να εκληφθεί ως κυριολεκτικός σχεδόν), ο νοηματικός πυρήνας του  οποίου προκύπτει από την πολυσημία της λέξης “παραμύθι”, η οποία μπορεί να σημαίνει είτε μια φανταστική, διδακτική ιστορία που απευθύνεται σε παιδιά (με καλό τέλος συνήθως) είτε το ψέμα και μάλιστα  το κακόβουλο.   Ο χαρακτήρας του είναι αφηγηματικός και με βάση τον χρόνο μπορεί να χωριστεί σε δυο ενότητες. Οι τρεις πρώτες στροφικές ενότητες  αναφέρονται σε κάτι που γινόταν παλιά, ενώ οι επόμενες αναφέρονται στο αφηγηματικό παρόν.
Όπως προκύπτει από τον τίτλο, ο  αφηγητής του ποιήματος είναι ένας γονιό και το ποίημα είναι αφιερωμένο στο παιδί του, ένα είδος παρακαταθήκης για το μέλλον, μια πνευματική διαθήκη. Ξεκινάει με τη διαπίστωση ότι  το παιδί του δεν γουστάρει τα παραμύθια, άρα είναι  ώριμο να δεχτεί και να αντιμετωπίσει  την πραγματικότητα  αλλά  και να διαχειριστεί την αλήθεια. Συνεπώς, δεν έχει ανάγκη ούτε τις  εξωραϊσμένες καταστάσεις που περιγράφουν τα παραμύθια για να μην πληγωθούν τα παιδιά, ούτε τους  υπερβολικούς και ανυπόστατους  κινδύνους που  επισείουν. Η απαρέσκεια αυτή δε είναι διαρκής και διαχρονική όποτε δηλώνει το «ποτέ».

  O ποιητής υποστηρίζει τη συγκεκριμένη και κυριολεκτική αναφορά στην πραγματικότητα αντί της ωραιοποιημένης εκδοχής που παρουσιάζουν τα «παραμύθια».

• Ο ποιητής – πατέρας: πολιτικός, ηθικός και πνευματικός καθοδηγητής, που γαλουχεί υπεύθυνα και συνειδητά το κοινό του, το προστατεύει από το ψέμα, φωτίζει με την τέχνη του την «πλαστογραφημένη ζωή» ( «Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή. Όσο μπορώ, κι όσο κρατήσω» Τίτος Πατρίκιος)
• Παιδί : οι νέοι, αναγνωστικό κοινό, ώριμοι, κατά την εκτίμηση του ποιητή, αποδέκτες της ποίησής του ( Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια)

•  Δράκους, υπερφυσικά στοιχεία εκφραστές του κακού, της σκληρότητας, της απανθρωπιάς
•  Το πιστό σκυλί, ο Άργος, του Ομηρικού Οδυσσέα, σύμβολο εμπιστοσύνης
•  Την Πεντάμορφη, προσωποποίηση της ψυχικής ευγένειας και καλοσύνης σε αντιπαράθεση με την ασχήμια (το Τέρας)
•  Τον άγριο λύκο στο παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας, σύμβολο της δολιότητας και της εξαπάτησης, που τιμωρείται στο τέλος

• γ΄πληθυντικό (του μιλούσανε): Οι κάθε λογής εξουσίες, το δικτατορικό καθεστώς, η αριστερή κομματική διανόηση που αυστηρά πειθαρχημένη στην επίσημη γραμμή, υποκύπτει σε σκοπιμότητες, αποσιωπά, παραχαράσσει, πλαστογραφεί την ιστορία.

• α΄  ενικό(κάθομαι, του μιλώ, λέω, του δείχνω, του μαθαίνω, του τραγουδώ): Τα έξι πρωτοπρόσωπα ρήματα, όλα σε χρόνο ενεστώτα που τονίζει τη διάρκεια, υπογραμμίζουν το ρόλο και την ευθύνη του ποιητή απέναντι στο κοινό του. Ο ποιητής, ο καλλιτέχνης, ο πνευματικός άνθρωπος οφείλει να αποκαταστήσει αλήθειες, να καταγγείλει ενόχους, να τιμήσει τη μνήμη νεκρών και ηρώων.

• α΄πληθυντικό(να λέμε): Η μετάβαση από το α΄ενικό στο α΄πληθυντικό πρόσωπο σηματοδοτεί τη μετάβαση από την ατομική στη συλλογική – καθολική ευθύνη. Οι ποιητές και γενικότερα οι πολιτικοί και πνευματικοί άνθρωποι ενός τόπου έχουν χρέος να πουν την αλήθεια συμβάλλοντας στη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων.

Σε αντίθεση όμως με τις επιθυμίες του παιδιού του κάποιοι επιμένουν να του λένε παραμύθια. Αυτοί οι κάποιοι δεν κατονομάζονται ώστε δια της αποσιώπησης να γίνει  πιο αισθητή και κατανοητή η εντύπωση τέτοιου είδους πατερναλιστικών πρακτικών. Και βέβαια, για  να μπορούν να εννοηθούν όποιοι, πρόσωπα ή θεσμοί,  ταιριάζουν  σε κάθε περίπτωση. Στη Ραπουνζέλ, που λέγαμε, ήταν η Γκόθελ,  στο μικρό ραφτόπουλο ο παππούς του, στον Γαλιλαίο και τον Τζορντάνο Μπρούνο η Ιερά Εξέταση και η Καθολική Εκκλησία, στον Θεόφιλο Καΐρη η Ορθόδοξη, στον Πινόκιο η γάτα και η αλεπού και, δυστυχώς, σε αρκετά παιδιά οι ίδιοι οι γονείς τους, όταν δεν τους επιτρέπουν να ενηλικιωθούν και τους εξαναγκάζουν να περάσουν τη ζωή τους ως Πήτερ Παν με το ζόρι.

Για να φανερώσει τις πραγματικές προθέσεις όλων αυτών  ο αφηγητής χρησιμοποιεί ως σύμβολα στοιχεία από διάφορα γνωστά παραμύθια, αποκαλύπτοντας το πραγματικό τους νόημα. Οι Δράκοι,  το κατεξοχήν κακό πολλών παραμυθιών,  σηματοδοτούν  ανυπόστατους και υπερφυσικούς κινδύνους,  που σκοπό έχουν να προκαλέσουν τον τρόμο στο παιδί και  μέσω αυτού τον ελέγχουν   ή  ένα προκάλυμμα που καλύπτει τους πραγματικούς κινδύνους. . Το πιστό σκυλί είναι πιθανότατα μια  αναφορά στην Οδύσσεια που σκοπό έχει να εξάρει την ανιδιοτελή αγάπη  ως την μοναδική πραγματικότητα ή να  υπερτονίσει  την σημασία της υπακοής, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται στο παιδί η αντίληψη ότι τα πράγματα είναι απλά και ότι  οι άνθρωποι είναι όλοι καλοί ή ότι πρέπει να υπακούν  χωρίς περιορισμούς  όπως το σκυλί,  μη αμφισβητώντας καμιά αυθεντία και μη κάνοντας καμιά ερώτηση. Η Πεντάμορφη, η οποία εξημέρωσε το τέρας μόνο με την ευγένεια της ψυχής της, καλλιεργεί  μια ειδυλλιακή,  μη πραγματική εντύπωση ότι η ηθική από μόνη της θα θριαμβεύσει, άρα δεν χρειάζεται αγώνας και προσπάθεια για να νικηθεί το κακό. Η Πεντάμορφη επίσης λειτουργεί ως το αντίθετο της “Ελένης” του Ευριπίδη, καθώς είναι όμορφη και στη μορφή  αλλά και στην ψυχή καλλιεργώντας την εσφαλμένη αντίληψη πως το “φαίνεσθαι” αντιστοιχεί στο “είναι”, το οποίο προφανώς και δεν ισχύει.   Ο άγριος λύκος  αντιστοιχεί στο αρχετυπικό κακό,  που σε όλα τα παραμύθια που πρωταγωνιστεί συντρίβεται στο  τέλος, πράγμα που βέβαια δεν είναι αυτονόητο στην καθημερινή ζωή και δεν προετοιμάζει το παιδί για την πιο ρεαλιστική πιθανότητα να πάνε τα πράγματα άσχημα και  όντας απροετοίμαστο να μην μπορεί να διαχειριστεί τις  δυσκολίες. Με άλλα λόγια, αυτοί που λένε παραμύθια  υποβιβάζουν ουσιαστικά  το παιδί κι επιχειρούν να το κρατήσουν αέναα σε μια παιδική ανωριμότητα  είτε τρομοκρατώντας το με ανυπόστατους κινδύνους  είτε εξωραΐζοντάς του την πραγματικότητα με τελικό σκοπό να το χειραγωγήσουν και να το ελέγξουν.  Η επανάληψη του πρώτου στίχου με την προσθήκη στην αρχή του αντιθετικού συνδέσμου «μα», αποσκοπεί να δηλώσει την πλήρη και ολοκληρωτική αντίθεση του παιδιού για την κατάσταση αυυτή. Και με αυτήν την αίσθηση τελειώνει η πρώτη ενότητα.

  Το “τώρα” με το οποίο ξεκινάει  η δεύτερη ενότητα, που εξελίσσεται στο αφηγηματικό παρόν,  δηλώνει την κρισιμότητα της κατάστασης και την σημασία της ανάγκης για άμεση ενεργοποίηση και δράση χωρίς καθυστέρηση. Ο ίδιος ο πατέρας, λοιπόν, παίρνει την ευθύνη στα χέρια του και την νύχτα, την ώρα δηλαδή που η ψυχή αγριεύεται και επηρεάζεται πιο εύκολα από άλογους φόβους  ή την ώρα που το σκοτάδι  καλύπτει την αλήθεια, λέει στο παιδί του αυτά που όντως χρειάζεται να ξέρει.  Του λέει δηλαδή τα πράγματα με το όνομα τους και τα παρουσιάζει στις φυσικές τους διαστάσεις («λέω το σκύλο σκύλο το λύκο λύκο  το σκοτάδι σκοτάδι») , του αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο του κακού (“Του δείχνω με το χέρι τους κακούς”)  και εξυμνεί τους τα πραγματικά ιερά πρόσωπα, τους αληθινούς ήρωες που θα έπρεπε να προβάλλονται ως πρότυπα  αποτίοντας τους τις τιμές που τους αξίζουν και αποκαθιστώντας την  μνήμη τους και την αξία των αγώνων του(“του μαθαίνω Ονόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας”).

    Καταλήγοντας με αγανάχτηση στο συμπέρασμα ότι γενικά στα παιδιά –  και όχι μόνο στο δικό του-  είναι επιτακτική ανάγκη να προσφέρεται μια ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας,   ο αφηγητής και μέσω αυτού ο ποιητής , θέλει να επισημάνει πόσο θεμελιώδης και σε ηθικό επίπεδο  είναι η αλήθεια για τον άνθρωπο. Διότι και δεν τον υποβιβάζει εμφυσύοντας του φόβο για ανύπαρκτα πράγματα ή ωραιοποιώντας την πραγματικότητα  και τον προετοιμάζει για τις δυσκολίες της ζωής

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

1. Διονύσης Σαββόπουλος, Τι έπαιξα στο Λαύριο 

Στο παρακάτω τραγούδι του από το δίσκο Ρεζέρβα (1979) ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν κρύβει την αμηχανία του για το ρόλο του ως τραγουδοποιού, όταν πρόκειται να απευθυνθεί στα παιδιά που ζουν στην υποβαθμισμένη περιοχή του Λαυρίου.

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά

στην αγορά στο Λαύριο

είμαι μεγάλος με τιράντες και γυαλιά

κι όλο φοβάμαι το αύριο.

Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά

έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα

και μας κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά

όταν ξυπνούν στις δύο η ώρα

Ζούμε μέσα σ’ ένα όνειρο που τρίζει

σαν το ξύλινο ποδάρι της γιαγιάς μας

Μα ο χρόνος ο αληθινός

σαν μικρό παιδί είναι εξόριστος

Μα ο χρόνος ο αληθινός

είναι ο γιος μας ο μεγάλος κι ο μικρός

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά

μα ούτε και στους μεγάλους

πάει καιρός που έχω μάθει ξαφνικά

πως είμαι ασχημοπαπαγάλος.

Πώς να τα κρύψεις όλα αυτά

έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλοι

και σε κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά

όταν γυρνάς μέσα στην πόλη

Δ. Σαββόπουλος, H σούμα, 1963-2003, Ιανός

Να συγκρίνετε τη στάση και τον προβληματισμό του τραγουδοποιού Σαββόπουλου απέναντι στο κοινό του – παιδιά αλλά και μεγάλους – με τη στάση του ποιητή – πατέρα Αναγνωστάκη απέναντι στο παιδί και κατ’ επέκταση στο δικό του κοινό. Ποιος ο ρόλος και οι αντιδράσεις των παιδιών σε καθεμιά περίπτωση;

1. Κώστας  Μόντης, Απόσπασμα από ένα άλλο τραγούδι για το μεγάλο μας αδελφό.

Δε γίνουνται σήμερα αυτά τα πράγματα, Γρηγόρη.

Αυτά τα παράτησε ο κόσμος

χιλιάδες χρόνια τώρα

και τ’ αφυδάτωσε και τα ταρίχεψε

και τα ‘κανε παραμύθια

για τ’ αναγνωστικά των παιδιών,

γιατί αρέσουν στα παιδιά οι Θερμοπύλες

με τους χτενισμένους Σπαρτιάτες

και τα «υπό σκιάν» και τα «μολών λαβέ».

Δεν τα ‘βαναν για να τα επαναλαμβάνουμε.

Έπειτα πώς έρχεσαι

ύστερα από δυόμιση χιλιάδες χρόνια να διεκδικήσεις;

Σκέφτηκες τον αριθμό;

Δυόμιση χιλιάδες χρόνια δεν υπήρχε αντίρρηση,

δυόμιση χιλιάδες χρόνια

είχαν κάνει κατοχή το παραμύθι οι άνθρωποι.

Δεν μπορείς εσύ τώρα να λες όχι.

Να εξηγήσετε το νόημα που αποδίδουν στον όρο παραμύθι οι ποιητές Μαν. Αναγνωστάκης και Κώστας Μόντης στα ποιήματά τους: «Στο παιδί μου» και «Τραγούδι για το μεγάλο μας αδελφό», αντίστοιχα.

Είναι υπέρμαχος μιας τέχνης η οποία λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Έτσι δεν του αρέσουν τα τραγούδια που δεν λένε την αλήθεια και κρύβουνε κάτω από παραμύθια τον πόνο και την ταλαιπωρία των ανθρώπων. Και γιατί αυτού του είδους τα τραγούδια είναι μόνο ζαχαρωμένα λόγια. Τα ωραία λόγια που τα λένε λυρισμό/το Αιγαίο που γίνεται ποίηση και μπαίνει μέσα στα σαλόνια…  Άρα, τέτοιου είδους τραγούδια είναι για τα σοκολατόπαιδα (και τον ποιητή Φανφάρα),δηλαδή για ανθρώπους καλομαθημένους  και αφελείς. Και συνεπώς από τη στιγμή που ο ίδιος  ο ποιητής δεν είναι ούτε το ένα ούτε και το άλλο νοιώθει πως τον υποτιμούν και τον κοροϊδεύουν

Super Οδηγός: Πώς να δημιουργήσουμε παραμύθια και ποιήματα για τα παιδιά μας

Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη, δώσ’ της κλώτσο να γυρίσει, παραμύθι ν’ αρχινίσει... Η αφήγηση ιστοριών και παραμυθιών έχει πολλαπλά οφέλη στην ψυχολογία και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών.

1. Μαθαίνουν ν’ ακούν. Παρατηρούμε πως οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να μιλούν και όχι ν’ ακούν (μάλλον δεν είχαν ακούσει πολλά παραμύθια όταν ήταν μικροί…). Όταν ακούς μπαίνεις αυτομάτως σε μια διαδικασία σκέψης και φιλτραρίσματος, αποκτώντας κρίση, χωρίς τον κίνδυνο να δέχεσαι παθητικά ό,τι σου λένε. Κατά αυτόν τον τρόπο, η ακρόαση παραμυθιών εξάπτει τη φαντασία των παιδιών και ενισχύει τη δημιουργικότητα και την ικανότητα σκέψης τους.
2. Βελτιώνεται η γλωσσική τους ικανότητα και εκφραστικότητα, καθώς και η ικανότητα συγκέντρωσης.
3. Ταυτίζονται με τους ήρωες και έτσι προσπαθούν να μιμηθούν θετικές συμπεριφορές και σκέψεις, ξεπερνούν φόβους και αδυναμίες και μαθαίνουν να επιλύουν μόνα τους δύσκολες καταστάσεις και προβλήματα.

Πέρα από την ανάγνωση κλασσικών ή σύγχρονων παραμυθιών, τα παιδιά λατρεύουν και τις φανταστικές ιστορίες που τους διηγούμαστε οι ίδιοι. Παρακάτω έχω ετοιμάσει έναν χρήσιμο οδηγό για να γίνουμε οι ίδιοι εμπνευστές του μαγικού κόσμου των παιδιών μας και να μπούμε μέσα στην “παραμυθοχώρα” τους…

Ερεθίσματα από παντού…

• Παίρνουμε ερεθίσματα από οπουδήποτε (μια ενοχλητική συμπεριφορά του παιδιού, τη φύση, μια ζωγραφιά, μια παλιά φωτογραφία, διάφορους ήχους, ένα παιχνίδι, ένα αγαπημένο παραμύθι)

Έμφαση στην ιδιότητα του ήρωα

• Εστιάζουμε στα ιδιαίτερα στοιχεία μιας εικόνας (μαύρα σύννεφα στον ουρανό, ένα πουλί που δεν πετά) ή την ιδιότητα του ήρωα (π.χ. τρέχει γρήγορα, δεν μοιράζεται) ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (έχει μεγάλη μύτη – στόμα – αυτιά – κοιλιά – πολύχρωμα μαλλιά).

Βρίσκουμε τον τίτλο

• Από τα δυνατά κι εμφανή στοιχεία του ήρωα, μπορούμε να εμπνευστούμε και τον τίτλο (“Το σύννεφο που έκλαιγε”, “Τα χρώματα του ουράνιου τόξου”, “Ο γενναίος ιππότης, ο κακόκεφος νάνος, η ευγενική νεράιδα).

Παρομοιάζουμε πρόσωπα και καταστάσεις

• Μπορούμε επίσης, να κάνουμε παρομοιώσεις, προάγοντας τη θετική έκβαση της ιστορίας: Ο θυμός κι η στενοχώρια είναι σαν το μαύρο σύννεφο… Μόλις βγάλει τα δάκρυά του, καθαρίζει και δίπλα του ξεπροβάλλει ένα πολύχρωμο ουράνιο τόξο, που μοιάζει με τη δική μας χαρούμενη διάθεση…

Βρίσκουμε ομοιοκατάληκτες λέξεις που προσδιορίζουν τον ήρωα

• Φτιάχνουμε ομοιοκατάληκτες λέξεις, προσδίδοντας και την ιδιότητα κάθε ήρωα (π.χ. Ζίκος ο πεινασμένος λύκος, Φάντα η χαρούμενη γιρλάντα, Ρέτα η αργή Καρέτα, Μίνα η γλυκιά προβατίνα, Βάγια η έξυπνη κουκουβάγια, Πουπού η πονηρή αλεπού, κ.ο.κ.).

Ιστορίες από τα παιδικά μας χρόνια

• Τα παιδιά εξιτάρονται όταν μαθαίνουν τι έκανε η μαμά κι ο μπαμπάς όταν ήταν κι αυτοί μικροί (ναι, υπήρξαμε κι εμείς κάποτε!). Αυτομάτως, μας απομυθοποιούν και καταλαβαίνουν πως κι εμείς κάναμε τις αταξίες μας…

Οικογενειακές ιστορίες

• Ταυτίζουμε τους ήρωες της ιστορίας με τα μέλη της οικογένειάς, δίνοντάς τους ονόματα που μοιάζουν με τα δικά μας (π.χ. Παναγιώτης αντί Παντελής, Χριστόφορος αντί Χρήστος, κτλ.) και περνάμε το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε. (Π.χ. να κάθονται ήσυχα στο αυτοκίνητο, να τρώνε το φαγητό, να τακτοποιούν τα παιχνίδια, να βουρτσίζουν τα δόντια, κτλ.). Σίγουρα το να δημιουργήσουν οι γονείς μια ιστορία μόνο για τα παιδιά τους, ταυτόχρονα ενισχύει και την αυτοπεποίθησή του.

Μια μπερδεμένη ιστορία

• Κόβουμε διάφορες λέξεις από εφημερίδες, περιοδικά ή τυπώνουμε από τον υπολογιστή και τις ανακατεύουμε. Εμφανίζοντάς τες μια – μια ξεδιπλώνεται η “τρελή” μας ιστορία, προκαλώντας άφθονο γέλιο.

Κι έζησαν αυτοί καλά… και μετά;

• Συνεχίζουμε τα γνωστά παραμύθια της Κοκκινοσκουφίτσας και της Σταχτοπούτας από εκεί που σταματούν. Τι έγινε αφού έφυγε τρέχοντας ο λύκος; Πώς ζούσε το παραμυθένιο ζευγάρι μετά το γάμο; (Εδώ προσοχή τι θα πείτε και κυρίως πώς θα το πείτε!!!!

Φαντασία και πραγματικότητα

• Περιπλέκουμε το ρεαλιστικό στοιχείο με το φανταστικό. Πχ. Όταν δεν μιλάμε ευγενικά ή δεν μιλάμε καθόλου, γινόμαστε αόρατοι… Ο σκύλος της γιαγιάς (Αγίου Βερνάρδου) φέτος, θα βοηθήσει τον Άγιο Βασίλη και τον Ρούντολφ στην μεταφορά των δώρων… Αφήστε να αιωρείται η αλήθεια. Ακόμη και στο μόνιμο και επίμονο ερώτημά τους για το αν υπάρχει Άγιος Βασίλης, δεν χρειάζεται να πείτε ψέματα, αλλά ούτε και ν’ αποκαλύψετε την αλήθεια!!! Αντιστρέψτε τους το ερώτημα: “Εσύ τι πιστεύεις;” Λίγη μαγεία χρειάζεται σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις καταστάσεις! Αλλιώς, η ωμή πραγματικότητα, δεν χωνεύεται με τίποτα!

Extra tips

Οι εξής απλές ερωτήσεις που θα σε βοηθήσουν να γράψεις το δικό σου παραμύθι:

• Ποιος (πρόσωπο ή ζώο)
• Πού
• Πότε
• Τι (ιδιότητα, συνήθεια)
• Γιατί
• Σκέψεις
• Λύση

Πώς να γράψουμε ένα ποίημα…

Ιδανικά ποιήματα για μικρά παιδιά, είναι εκείνα που βασίζονται στη δομή “Λίμερικ”. Πρόκειται για κωμικά, πολλές φορές “χωρίς νόημα” 5στιχα ποιηματάκια, στα οποία συνυπάρχει το λογικό με το παράλογο και το πιθανό με το απίθανο. Στόχο έχουν να καλλιεργήσουν τη φαντασία, τη δημιουργική έκφραση και το χιούμορ των παιδιών, αλλά και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο και τη συνδυαστική σκέψη τους.

Δομή “Λίμερικ”:

• Ομοιοκαταληξία: (1ος – 2ος – 5ος στίχος και 3ος – 4ος).
• 1ος στίχος: παρουσίαση πρωταγωνιστή
• 2ος στίχος: ιδιότητα ή παραξενιά του
• 3ος στίχος – 4ος στίχος: ενέργειες πρωταγωνιστή και πλοκή
• 5ος στίχος: επανάληψη του 1ου μ’ ένα επιπρόσθετο ευρηματικό επίθετο για τον πρωταγωνιστή

Παραδείγματα:

Λίμερικ του Edward Lear

1. Έναν παράξενο άντρα από τη Δύση
   Με στολισμένο ρούχο είχανε ντύσει
   Τον ρωτούσανε «Σου κάνει;»

Κι απαντούσε «Σα φουστάνι!»

Έλληνες συγγραφείς Λίμερικ

1. 1. Ένας σκαντζόχοιρος χοντρός που έμενε στα Σπάτα
      Έτρωγε μόνο αυγά βραστά και τα ‘θελε μελάτα
      έπινε όμως τα αυγά σαν να ‘τανε νεράκι
      Κι απ’ τα πολλά του τα κιλά έμοιαζε – γουρουνάκι
      Ο ΛΑΙΜΑΡΓΟΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ που έμενε στα Σπάτα. (Λιάνα Αρανίτου)

   2. Θέλω να σε παντρευτώ, είπε το χωριό στην πόλη,
   να ζήσουμε τα δυο μαζί στης φύσης το περβόλι!
   Δέξου, λοιπόν το δώρο μου χίλιους ασκούς αέρα,

   Το νέφος σου να διώξουμε, να λάμψεις μέχρι πέρα!
   Αχ, το πονόψυχο χωριό που σκέφτεται την πόλη! (Καίτη Σταθούδη)

   Προέλευση Ποιημάτων “Limerick – Λίμερικ”: Αγγλική Παιδική Λογοτεχνία, με ρίζες από παραδοσιακές – λαϊκές ποιητικές φόρμες.
   Τομή: το έργο του Edward Lear “The book of
   Nonsence”, 1846 («Το βιβλίο των ανοησιών»).

    

    

Πηγή: “Λόγια Παιδαγωγών Και… Όχι μόνο”

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.