Υπάρχουν αντρικά και γυναικεία επαγγέλματα;
Γιατί ακόμη και σήμερα ορισμένοι υποστηρίζουν τον διαχωρισμό των επαγγελμάτων σε «ανδρικά» και «γυναικεία»;
Υπάρχουν αλήθεια βιολογικοί παράγοντες που μας ωθούν σε συγκεκριμένες επαγγελματικές επιλογές ή πρόκειται για μια κοινωνική κατασκευή;
Μεγαλώνουμε με πλήθος ερεθισμάτων που καθορίζουν τις μελλοντικές μας επιλογές και συμπεριφορές, μεταξύ άλλων και την επαγγελματική πορεία που θα ακολουθήσουμε. Από τα παιδικά μας παιχνίδια, τα οποία συχνά μας εγκλωβίζουν σε στερεότυπα, μέχρι τις έμφυλες αντιλήψεις για τα σχολικά μαθήματα ή τη σεξιστική αντίδραση ενός συνεπιβάτη μας στο αεροπλάνο, η προσωπικότητά μας διαμορφώνεται και η επαγγελματική κατεύθυνση που θα ακολουθήσουμε καθορίζεται. Ποιος όμως αποφάσισε ότι το να οδηγείς ταξί είναι πιο «ανδρική» δουλειά και το να προσέχεις παιδιά πιο «γυναικεία»;
Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγο καιρό στο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE. Σύμφωνα με αυτήν, τα αγόρια προτιμούν επαγγέλματα που περιλαμβάνουν εκτεταμένη εργασία με μηχανές, όπως για παράδειγμα ο προγραμματισμός υπολογιστών ή η επισκευή μηχανών, ενώ τα κορίτσια προτιμούν επαγγέλματα που περιλαμβάνουν την εργασία και συναναστροφή με ανθρώπους, όπως είναι η ιατρική ή η διδασκαλία. Μεταξύ άλλων, η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή η προτίμηση για τις «στερεοτυπικές» για το φύλο δουλειές φαίνεται να αυξάνεται στα κράτη που είναι οικονομικά πιο ανεπτυγμένα και έχουν μεγαλύτερη ισότητα των φύλων, όπως η Ισλανδία. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο έχει αναλυθεί και σε προγενέστερες έρευνες, ονομάστηκε «το παράδοξο της ισότητας των φύλων».
1.Τα επαγγέλματα δεν έχουν φύλο… Ας βάλουμε τέλος στα στερεότυπα…
«Γυναικεία» και «αντρικά» επαγγέλματα, όπως τα καταλαβαίνει μια τάξη Νηπιαγωγείου και μικρές τάξεις δημοτικού
Το παρακάτω βίντεο είναι ένα «κοινωνικό πείραμα» του «inspiringthefuture.org», που έγινε σε μια τάξη δημοτικού σχολείου. Τα παιδιά αναλαμβάνουν να ζωγραφίσουν πυροσβέστες, χειρούργους και πιλότους μαχητικών αεροσκαφών. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών ζωγραφίζουν άντρες. Η έκπληξη στα πρόσωπά τους, όταν γνωρίζουν εκπροσώπους αυτών των επαγγελμάτων, που τελικά είναι… γυναίκες, λέει πολλά για τα στερεότυπα περί «αντρικών» και «γυναικείων» επαγγελμάτων με τα οποία μεγαλώνουν τα παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Η μετάφραση και ο υποτιτλισμός του βίντεο έγινε από το xekinima.org.
(Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε μια παρουσίαση με το Prezi)
Υπάρχουν στερεότυπα στα επαγγέλματα;
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να βρείτε μια playlist από συγκεντρωμένα βίντεο με τις γυναίκες που έχουν καταφέρει να τα καταρρίψουν (από την Κίτσιου Σωτηρία)
2 Φύλλα εργασίας από την εκπαιδευτικό Κίτσιου Σωτηρία
“Τα επαγγέλματα έχουν φύλο;”
1ο: Ας δούμε τι πιστεύουν τα παιδιά κάνοντας το παρακάτω φύλλο εργασίας:
2ο:Κάνοντας το πείραμα που περιγράφει το παραπάνω βίντεο, ζητάμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν έναν άνθρωπο που δουλεύει καπετάνιος σε καράβι, έναν που δουλεύει στην πυροσβεστική, έναν στην πολεμική αεροπορία και έναν άνθρωπο που δουλεύει ως εκπαιδευτής σκύλων.
Στερεότυπα για άντρες και γυναίκες
Οι γυναίκες συχνά υποεκπροσωπούνται σε πολλές επιστημονικές περιοχές, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM-Science,Technology,Engineering and Mathematics) αλλά και σε ορισμένες ειδικότητες που δεν είναι STEM, όπως η φιλοσοφία και η ποινική δικαιοσύνη.
Ευτυχώς η κατάργηση των κοινωνικών προκαταλήψεων φέρνει τα πάνω-κάτω εδώ και δεκαετίες, και είναι ευτύχημα ότι επαγγέλματα που θεωρούνταν «γυναικεία» έχουν πλέον κατακτηθεί και από άνδρες που αφοσιώθηκαν και διαπρέπουν σ’ αυτά!
Όπως οι γυναίκες έχουν αρχίσει να εισχωρούν με μεγάλη επιτυχία σε όλους τους ανδροκρατούμενους επαγγελματικούς τομείς έτσι και πολλοί άντρες έχουν επιλέξει και επιτύχει απόλυτα σε επαγγέλματα που παλιότερα κυριαρχούνταν από γυναίκες. Τα δύο φύλα, απαλλαγμένα από στερεότυπα αιώνων, προσφέρουν το καθένα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σε κάθε τομέα ενασχόλησης.
6 Ελληνίδες που έσπασαν τα στερεότυπα και διαπρέπουν σε παραδοσιακά «αντρικά» επαγγέλματα και ρόλους
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε το άρθρο
Γκρεμίζοντας τα στερεότυπα: Δυναμική είσοδος ανδρών σε επαγγέλματα που θεωρούνταν «γυναικεία»
-Κομμωτές
Όταν λέμε κομμωτές δεν εννοούμε τον αντρικό κουρέα ή κοινώς μπαρμπέρη, τον οποίο παλαιότερα επισκέπτονταν όλοι οι άντρες, αλλά τον κομμωτή που κάνει ανταύγειες, βαφές και χτενίσματα και συνήθως έχει ευφάνταστες ιδέες για το τριχωτό της κεφαλής είτε αυτό είναι αντρικό είτε γυναικείο. Υπάρχουν πολλοί άντρες που έχουν προσφέρει πολλά στο επάγγελμα αυτό και το έχουν αναγάγει- μαζί με τις γυναίκες συναδέλφους τους- σε τέχνη! Ίσως ή καλλιτεχνική φύση που ήδη είχαν, ίσως η πεποίθηση του ότι εφόσον μπήκαν στο επάγγελμα αυτό πρέπει να κερδίσουν τη δύσκολη εμπιστοσύνη των γυναικών, κάτι από αυτά τούς καταξίωσε στο χώρο ως άψογους επαγγελματίες.
-Νοσηλευτές
Η «αδερφή νοσοκόμα» όπως συνηθίζαμε να φωνάζουμε κάποτε στα νοσοκομεία, πλέον μπορεί να είναι άντρας, δηλαδή νοσηλευτής και μάλιστα υπάρχει πλέον μεγάλος αριθμός αντρών που επιλέγει τόσο το επάγγελμα του νοσηλευτή όσο και του μαιευτήρα ως επάγγελμα καριέρας και μάλιστα με τεράστια επιτυχία!
–Μάγειρες
Ναι, το γνωρίζουμε ότι οι μεγαλύτεροι σεφ είναι άντρες, όμως, για αναλογιστείτε, από την αρχαιότητα έως και σήμερα ποιος είναι ο βασικότερος μάγειρας του σπιτιού; Όσο και να μη θέλουμε να το παραδεχτούμε οι γυναίκες είναι εκείνες που στην πλειονότητά τους αναλαμβάνουν συνήθως αυτή την ενασχόληση στο σπίτι. Ευτυχώς σιγά σιγά τα στερεότυπα καταργούνται και το δίπτυχο σπίτι-οικογένεια ως στόχος ζωής για τη γυναίκα ανήκει στο σκοτεινό παρελθόν. Παρόλα αυτά οι άντρες έχουν κάνει μια πολύ επιτυχημένη είσοδο στο χώρο αυτό και πλέον θεωρούνται κορυφαίοι στον τομέα.
-Ράφτες
Μπορεί οι προγιαγιάδες μας να είχαν μετρήσει χιλιόμετρα στον αργαλειό και να είχαν πλέξει μόνες τους τα ρούχα όλης της οικογένειας όμως να σου ο Gaultier, να σου ο Armani, να σου ο Ralph Loren και άλλοι πολλοί που από το κοφτό βελονάκι έφτασαν σε άλλο επίπεδο το ράψιμο και μάλιστα το ανήγαγαν σε ολόκληρη βιομηχανία. Κάποιοι, όπως το Yves Saint Laurent άφησαν εποχή, η ζωή τους έγινε ταινία και συνεχίζουν να εμπνέουν στον τομέα της μόδας και του ντυσίματος.
Τελικά, τα στερεότυπα έχουν καταρριφθεί, έχουν αλλάξει ή απλά εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους; Μήπως, έχουν απλά προσαρμοστεί τα παλαιά στερεότυπα στα νέα σύγχρονα δεδομένα; Μήπως, παραδείγματος χάρη, στερεότυπα που παλαιότερα ήθελαν την γυναίκα να μην εργάζεται καθόλου, τώρα απλά την καθιστούν να αμείβεται με λιγότερα χρήματα διατηρώντας έτσι το καθεστώς ανισότητας;
Και τελικά οι γυναίκες αμείβονται πράγματι με μικρότερους μισθούς από ότι οι άνδρες; Κάποιοι υποστηρίζουν πως αυτό αποτελεί απλά ένας μύθος, καθώς δε λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες όπως οι ώρες εργασίας ή φιλοδοξία που θεωρείται συχνά εγγενές χαρακτηριστικό των ανδρών.
Και εν τέλει τα στερεότυπα είναι πραγματικότητες που απλά διατυπώνονται ή «ανακριβείς» γενικές αλήθειες;
Που όμως οφείλονται οι διαφορές μεταξύ των 2 φύλων και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις ανάμεσα στα 2 φύλα στην χώρα μας;
Συνεντεύξεις γυναικών που ασκούν τα “ανδρικά” ή “νέα” επαγγέλματα.
Είναι πραγματικά ευτύχημα να ζούμε την άρση των στεγανών που μας στέρησαν από ταλαντούχους ανθρώπους που θέλανε να προσφέρουν. Τότε, οι κοινωνικές προκαταλήψεις δεν θα αφήναν ούτε γυναίκες να ασκήσουν «ανδρικά» επαγγέλματα, ούτε άνδρες να διαπρέψουν σε «γυναικεία». Ευτυχώς η κοινωνία, παρά τα πισωγυρίσματά της, βαδίζει με φόρα μπροστά και πασχίζει να καταπολεμήσει όσα την κρατάνε πίσω, δέσμια παρωχημένων αντιλήψεων.
Στερεοτυπικές αντιλήψεις και διακρίσεις
στο χώρο των επαγγελμάτων
«Ανώτερα και κατώτερα επαγγέλματα»
Στερεότυπα: μια χιουμοριστική προσέγγιση
Η αναμόρφωση λανθασμένων κοινωνικών στερεοτύπων απαιτεί ουσιαστικές παρεμβάσεις. Το επάγγελμα δε δίνει αξία στον άνθρωπο , αλλά ο άνθρωπος σε αυτό!
Υπήρχε και υπάρχει αυτή η λανθασμένη αντίληψη όπου διακρίνουμε τα επαγγέλματα σε ανώτερα και κατώτερα. Πρόκειται για μια κοινωνική προκατάληψη.
Οι άνθρωποι δεν πρέπει να αξιολογούνται τόσο από το επάγγελμά τους, όσο από τον τρόπο που το ασκούν. Η υπερτίμηση ορισμένων επαγγελμάτων και η περιφρόνηση άλλων οδηγεί σε κοινωνική διάκριση.
Η εργασία διακρίνεται σε πνευματική και χειρωνακτική. Όταν υπερέχει η σωματική δύναμη, η εργασία θεωρείται χειρωνακτική, ενώ όταν υπερέχει η πνευματική δύναμη, η εργασία θεωρείται πνευματική. Η πνευματική θεωρείται «ανώτερη» και προσδίδει κύρος και κοινωνική καταξίωση. Η αξία της τονίζεται από τους γονείς και το σχολείο. Συνδέεται με καλύτερες εργασιακές συνθήκες, λιγότερη κούραση και καλύτερες οικονομικές απολαβές. Από την άλλη πλευρά, η χειρωνακτική θεωρείται «κατώτερη». Δεν προτιμάται από τους γονείς και το σχολείο. Είναι περισσότερο κουραστική, με δύσκολες εργασιακές συνθήκες.
Πολύ συχνά, η μορφή εργασίας αποτελεί κριτήριο για την απόκτηση κύρους. Η χειρωνακτική εργασία συνδέεται με το χαμηλό πνευματικό επίπεδο και τη φτώχεια. Αντίθετα, η πνευματική προσφέρει κύρος. Αυτός ο διαχωρισμός δημιουργεί ρατσιστικές πρακτικές, στερεότυπα και κοινωνική ανισότητα, που εμποδίζουν την κοινωνική αναγνώριση.
Η συνεισφορά και των δύο είναι ισότιμη. Η ισοτιμία αποδεικνύει ότι η κοινωνία δε διαχωρίζει τα μέλη της, αλλά προωθεί την ισότητα και την αποδοχή.
Φύλλο εργασίας Μύθοι και στερεότυπα για την γυναίκα στην εργασία.
Η επιλογή επαγγέλματος είναι δύσκολη και πολύ συχνά όχι επιτυχημένη. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν οι γονείς και οι κοινωνικές αντιλήψεις. Υπάρχει μια απαξίωση προς τις χειρωνακτικές εργασίες και ο νέος είναι πολλές φορές αναγκασμένος να επιλέξει ένα επάγγελμα με «κοινωνική καταξίωση».
Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην κατάργηση των στερεοτυπικών αντιλήψεων, μέσω της προώθησης γνώσεων και δεξιοτήτων, ώστε οι νέοι να καταφέρουν να εκφράσουν ελεύθερα την επιλογή τους σε όποιο χώρο επιθυμούν.
Η αναμόρφωση λανθασμένων κοινωνικών στερεοτύπων απαιτεί ουσιαστικές παρεμβάσεις και η εκπαίδευση καλείται να παίξει ουσιαστικό ρόλο σ’ αυτό.
Ταινίες διδακτικής αξιοποίησης
Απολαύστε παρακάτω μια υπέροχη ταινία
Fireheart / Η Μικρή Πυροσβέστης
Η μικρή πυροσβέστης” είναι μία διασκεδαστική ταινία κινουμένων σχεδίων που συνδυάζει την κωμωδία, το συναίσθημα και τη δράση. Στην καρδιά της ιστορίας βρίσκεται ένα δυναμικό κορίτσι, που κάνει τα πάντα προκειμένου να εκπληρώσει το όνειρό της. Μια περιπέτεια που μιλάει στα παιδιά για τους στόχους, την αποφασιστικότητα, την επιμονή, την ενθάρρυνση, την αυτογνωσία και την αξία της συνεργασίας.
Συντελεστές
Σενάριο: Laurent Zeitoun
Σκηνοθεσία: Laurent Zeitoun, Theodore Ty
Στην ελληνική μεταγλώττιση ακούγονται: Γιώτα Μηλίτση, Βασίλης Μήλιος, Ανδρέας Ευαγγελάτος, Δημήτρης Παπαδάτος, Γιώργος Σκουφής, Άννα Σταματίου, Λένα Μαραβέα, Άρης Πλασκασοβίτης, Δημήτρης Σάρλος, Μιχάλης Γκίνος, Ιφιγένεια Στάικου, Τάκης Σακελλαρίου, Νικόλαος Κατσάτσος, Γιάννης Υφαντής.
Σκηνογραφία: Florent Masurel
Μοντάζ: Stéphane Garnier, Robert Yates
Μουσική: Chris Egan
Διάρκεια: 92’
*Η ταινία είναι αφιερωμένη σε γυναίκες πυροσβέστες της πραγματικής ζωής .*
Μια απολαυστική ταινία κινουμένων σχεδίων με πολλά θετικά μηνύματα και ένα ισχυρό έφηβο κορίτσι ως πρωταγωνιστής.
Η Τζόρτζια (με τη φωνή της Olivia Cooke ), είναι ένα 16χρονο κορίτσι στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1920 που θέλει να ακολουθήσει τα βήματα του πρώην πυροσβέστη πατέρα της και να ενταχθεί στη δύναμη της Πυροσβεστικής υπηρεσίας– κάτι που απαγορεύεται εκείνη την εποχή–.
*Σύνοψη της ταινίας*
Η δεκαεξάχρονη Τζόρτζια Νόλαν ονειρεύεται να γίνει η πρώτη γυναίκα πυροσβέστης στον κόσμο. Όταν όμως οι πυροσβέστες της πόλης εξαφανίζονται μυστηριωδώς ένας προς ένα σε μια μεγάλη φωτιά που κατακαίει το Θέατρο Μπρόντγουεϊ, μια χρυσή ευκαιρία παρουσιάζεται για την Georgia. Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης καλεί τον πατέρα της Τζόρτζια Σον από τη σύνταξη για να ηγηθεί της έρευνας για τις εξαφανίσεις. Απελπισμένη να βοηθήσει τον πατέρα της και να σώσει την πόλη της, η Τζόρτζια μεταμφιέζεται σε νεαρό άνδρα που ονομάζεται «Τζο» και ενώνεται με μια μικρή ομάδα ακατάλληλων πυροσβεστών που προσπαθούν να σταματήσουν τον εμπρηστή. Η Georgia πρέπει να διατηρήσει κρυμμένη την αληθινή της ταυτότητα, ειδικά επειδή ο πατέρας της αναλαμβάνει να ηγηθεί αυτής της έρευνας.
Παρακολουθήστε τη κάνοντας κλικ στην επόμενη εικόνα
Συνέντευξη με τον παραγωγό Yann Zennou
Η αρχή
Όταν βρισκόμασταν στα μέσα της παραγωγής της ταινίας «Η μπαλαρίνα και ο μικρός
εφευρέτης», ο Laurent μού είπε ότι είχε μια ιδέα για την επόμενη ταινία κινουμένων σχεδίων. Μετά το μπαλέτο και το Παρίσι του 1880 ήθελε να κάνει μία ταινία για πυροσβέστες στη Νέα Υόρκη του 1930. Μου άρεσε η ιδέα, είχε όλα τα στοιχεία μιας καλής ιστορίας. Ένα νέο κορίτσι που ονειρεύεται να είναι πυροσβέστης, κάτι αδύνατο για την εποχή εκείνη. Οπότε, από εκείνο το σημείο και πέρα, συνεργαστήκαμε με τον Florent Masurel για τα σκηνικά της ταινίας και τον σχεδιασμό των χαρακτήρων και μετά αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω στο σενάριο.
Τα θέματα της ταινίας
Πόσο μακριά είμαστε έτοιμοι να φτάσουμε για να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας; Αν πραγματικά πιστεύουμε σε κάτι, μπορούμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια. Η Τζόρτζια βρίσκεται σε δύσκολη θέση, είναι ένα κορίτσι στη Νέα Υόρκη του 1930 που θέλει να γίνει πυροσβέστης. Δεν είναι μεγαλόσωμη ή δυνατή, δεν ταιριάζει με το προφίλ του επαγγέλματος, αλλά έχει την εσωτερική σπίθα και ξέρει ότι αυτό είναι το πεπρωμένο της. Οπότε με την ενέργεια και την αποφασιστικότητά της τα καταφέρνει. Αυτό ισχύει για όσους έχουν όνειρα.
Στην ιδέα του Laurent μού άρεσε η σχέση ανάμεσα στην κόρη και τον πατέρα. Οι γονείς θέλουν να φροντίσουν τα παιδιά τους, αλλά μπορεί να γίνουν υπερπροστατευτικοί και να μην τα αφήσουν να ωριμάσουν. Αυτό είναι κάτι που όλοι γνωρίζουμε, αλλά έρχεται σε αντίθεση με τα ένστικτά μας.
Από την άλλη, όλα τα παιδιά και οι όλοι οι έφηβοι θέλουν την ελευθερία τους και θεωρούν ότι ο προστατευτισμός των γονιών μπορεί να εμποδίσει την ατομική τους έκφραση. Αυτό είναι ένα ακόμα μήνυμα που ήθελα να μεταδώσουμε, να νιώσουν τα παιδιά πώς είναι να βρίσκονται στη θέση των γονιών τους.
Η πρώτη γυναίκα πυροσβέστης
Για τον κόσμο των πυροσβεστών ήρθαμε σε επαφή με τη Rochelle Jones, που μοιράστηκε μαζί μας την εμπειρία της ως γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ήταν σημαντικό για εμάς να καταλάβουμε τι είχε περάσει, για να μεταφέρουμε τις εμπειρίες της στον χαρακτήρα της Τζόρτζια. Επίσης, από τεχνική άποψη ήταν σημαντικό να μάθουμε πώς λειτουργούν οι πυροσβέστες και πώς αντιδρούν στην περίπτωση φωτιάς, να ξέρουμε τις κινήσεις τους. Σε μία από τις συζητήσεις μας ανακαλύψαμε αυτό που λένε «να περπατάς με σκοπό». Όταν οι πυροσβέστες καταφθάνουν σε μία σκηνή δεν τρέχουν προς τη φωτιά, αλλά περπατάνε και παρατηρούν. Έτσι υπολογίζουν τους πιθανούς κινδύνους.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
