Tα ηφαίστεια είναι ανοιχτές δίοδοι από το εσωτερικό της γης, που επιτρέπουν την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων προς την επιφάνεια του στερεού φλοιού της, με τη μορφή λάβας. Η δραστηριότητα αυτή οδηγεί στη δημιουργία ενός βουνού, το οποίο στην καθημερινή γλώσσα ονομάζουμε ηφαίστειο και το οποίο χαρακτηρίζεται ως ενεργό αν έχει καταγραφεί κάποια δραστηριότητά του κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων.

Αντίθετα, αν έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιου ηφαιστείου, αλλά δεν υπάρχει καμία καταγραφή δραστηριότητάς του στους ιστορικούς χρόνους, το ηφαίστειο χαρακτηρίζεται ως σβησμένο ή νεκρό. Το γεγονός όμως ότι ένα ηφαίστειο καταγράφεται ως σβησμένο, δεν σημαίνει ότι στο μέλλον δεν μπορεί να μεταπέσει στην κατηγορία των ενεργών.

Σήμερα πλέον γνωρίζουμε ότι οι εκρήξεις προκαλούνται από την μετακίνηση των τεκτονικών πλακών του υπεδάφους. Βέβαια, η πρόβλεψη μια ηφαιστειακής έκρηξης, εξακολουθεί να μην είναι ασφαλής.

Επισκεφθείτε το πρόγραμμα προβολής χαρτών Δεδομένων Φυσικών Κινδύνων 

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα

---

 

Στο παρελθόν μεγάλες εκρήξεις ηφαιστείων υπήρξαν ιδιαίτερα καταστροφικές. Ανθρώπινες ζωές χάθηκαν, οικοσυστήματα καταστράφηκαν και το κλίμα επηρεάστηκε ανεπανόρθωτα.

Ας ρίξουμε μια ματιά, στις πλέον μοιραίες, που συγκλόνισαν τον κόσμο, μοιράζοντας το θάνατο.

 Οι μεγαλύτερες και φονικότερες εκρήξεις ηφαιστείων στην ιστορία

 

79 μ.Χ. -Βεζούβιος  16.000 νεκροί

Η πιο γνωστή ηφαιστειακή έκρηξη στην παγκόσμια ιστορία είναι εκείνη του Βεζούβιου, περίπου δώδεκα χιλιόμετρα από τη σημερινή Νάπολη στην Ιταλία. Είχε καταστραφεί ολοσχερώς η Πομπηία και το Ηράκλειο (Ερκολάνο). Στο animation δείτε πως φαντάστηκαν την έκρηξη του Βεζούβιου.

Κατά τη διάρκεια της έκρηξης, μια θανατηφόρα στήλη τέφρας, βρωμιάς και καπνού ανέβηκε από το ηφαίστειο σε ύψος 20 χιλιομέτρων. Οι στάχτες που ξέσπασαν πέταξαν ακόμη και στην Αίγυπτο και τη Συρία. Κάθε δευτερόλεπτο, εκατομμύρια τόνοι λιωμένου βράχου και ελαφρόπετρας έβγαιναν από το άνοιγμα του Βεζούβιου. Μια μέρα μετά την έναρξη της έκρηξης, ρυάκια από καυτή λάσπη ανακατεμένη με πέτρες και στάχτη άρχισαν να κατεβαίνουν. Οι πυροκλαστικές ροές έθαψαν ολοκληρωτικά τις πόλεις Πομπηία, Ερκουλάνο, Οπλόντης και Σταβία. Κατά τόπους το πάχος της χιονοστιβάδας ξεπέρασε τα 8 μέτρα. Ο αριθμός των νεκρών υπολογίζεται σε τουλάχιστον 16.000.

Της έκρηξης είχε προηγηθεί σειρά δονήσεων μεγέθους 5 βαθμών, αλλά κανείς δεν ανταποκρίθηκε στις φυσικές προειδοποιήσεις, αφού οι σεισμοί είναι συχνό φαινόμενο σε αυτό το μέρος.

Τελευταία έκρηξη του  Βεζούβιου ηχογραφήθηκε το 1944 και μετά ηρέμησε. Οι επιστήμονες πιστεύουν  ότι όσο περισσότερο διαρκεί η «χειμερία νάρκη» του ηφαιστείου, τόσο ισχυρότερη θα είναι η επόμενη έκρηξή του.

Ακολουθεί κατάλογος των πλέον πολύνεκρων ηφαιστειακών εκρήξεων στον πλανήτη το τελευταίο τέταρτο του αιώνα μας:

2018 – Το ηφαίστειο Φουέγο της Γουατεμάλας

Ξεκινάμε με την έκρηξη του  ηφαιστείου  Φουέγο της Γουατεμάλας (βίντεο κάτω) η οποία στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 69 ανθρώπους.

2014 – Το ηφαίστειο Οντάκε

Σε υψόμετρο 3.067 μέτρων, στο κεντρικό τμήμα της Ιαπωνίας ξυπνά την 27η Σεπτεμβρίου και εκλύονται στήλες καπνού, ηφαιστειακή τέφρα, ενώ εκτοξεύονται πετρώματα. Εκατοντάδες εκδρομείς παγιδεύονται και περίπου εξήντα χάνουν τη ζωή τους. Η καταστροφή αυτή είναι η χειρότερη του είδους στο ιαπωνικό αρχιπέλαγος μετά το τέλος του πολέμου.

1991 – Η έκρηξη του ηφαιστείου του όρους Ουνζέν

Επίσης στην Ιαπωνία, στοιχίζει τη ζωή σε 43 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των Γάλλων ηφαιστειολόγων Μορίς και Κατιά Κραφτ και του Αμερικανού επιστήμονα Χάρι Γκλίκεν.

2014 – Ηφαίστειο Σιναμπούνγκ

Στη νήσο Σουμάτρα της δυτικής Ινδονησίας, τουλάχιστον 16 άνθρωποι πεθαίνουν στις αρχές του Φεβρουαρίου στην θεαματική έκρηξη του  ηφαίστειου Σιναμπούνγκ (βίντεο κάτω), που είχε ξυπνήσει πέντε μήνες νωρίτερα έπειτα από 400 χρόνια αδράνειας.

2016 – Πάλι το Σινανγπούνγκ

Τον Μάιο, χωριά καταπλακώνονται από παχιές στρώσεις καιόμενης ηφαιστειακής τέφρας έπειτα από μια νέα έκρηξη του ηφαιστείου Σιναμπούνγκ (βίντεο κάτω) στην Ινδονησία, με αποτέλεσμα τουλάχιστον επτά άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

2010 -Ηφαίστειο Μεράπι

Παραμένουμε στην Ινδονησία, όπου τον Οκτώβριο, το ηφαίστειο Μεράπι (σε υψόμετρο σχεδόν 2.900 μέτρων) εκρήγνυται με αποτέλεσμα πάνω από 300 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και περίπου 280.000 άλλοι να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Πρόκειται για την ισχυρότερη ηφαιστειακή έκρηξη από το 1872 στον κρατήρα αυτόν, σε μια εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη περιοχή στο κέντρο της νήσου Ιάβας, παρότι μια άλλη έκρηξη το 1930 ήταν φονικότερη (1.300 νεκροί). Το 1994, ακόμη μια ηφαιστειακή έκρηξη στοιχίζει τη ζωή σε 60 ανθρώπους.

2002 – Ηφαίστειο Νγιραγκονγκό

Το Νγιραγκονγκό, στα υψίπεδα της Γκόμας στο ανατολικό Κογκό της Αφρικής, σε υψόμετρο 3.000 και πλέον μέτρων, μπαίνει σε φάση έντονης δραστηριότητας και εκρήγνυται (βίντεο κάτω) στα μέσα του Ιανουαρίου, στοιχίζοντας τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους και καλύπτοντας με λάβα ολόκληρο το ανατολικό τμήμα της πόλης. Η πιο πολύνεκρη έκρηξη είχε σημειωθεί το 1977, όταν οι νεκροί είχαν ξεπεράσει τους 600.

1999 – Ηφαίστειο Σαμπανκάγια

Περίπου 800 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λίμας, πρωτεύουσας του Περού, μια ξαφνική ηφαιστειακή έκρηξη διαλύει έναν λόφο και προκαλεί τεράστιες κατολισθήσεις. Τριάντα τέσσερις άνθρωποι κηρύσσονται αγνοούμενοι.

1997 – Ηφαίστειο Σουφριέρ

Τον Ιούνιο, η έκρηξη του ηφαιστείου Σουφριέρ, στο νησί Μοντσεράτ (Μικρές Αντίλες), βρετανική κτήση, στοιχίζει τη ζωή σε 20 ανθρώπους. Το Πλίμουθ, μέχρι τότε πρωτεύουσα της νήσου, η οποία εκκενώνεται, σβήνεται από τον χάρτη.

1996 -Ηφαίστειο Πάρκερ

Η κατάρρευση, τον Σεπτέμβριο, του κρατήρα του ηφαιστείου Πάρκερ (βίντεο κάτω), στο νότιο τμήμα του νησιού Μιντανάο στις Φιλιππίνες, στοιχίζει τη ζωή σε 70 ανθρώπους, ενώ άλλοι 30 κηρύσσονται αγνοούμενοι. Πέντε χρόνια νωρίτερα, το ξύπνημα του Πινατούμπο (80 χλμ. βόρεια της Μανίλας) στοιχίζει τη ζωή 800 και πλέον ανθρώπων.

1883 – Ηφαίστειο Κρακατόα

Η έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα (βίντεο κάτω) στην Ινδονησία (36.000 νεκροί) θεωρείται η σημαντικότερη που έχει παρατηρηθεί ποτέ: Η ηφαιστειακή τέφρα και οι καπνοί έφθασαν σε υψόμετρο 20.000 μέτρων, βυθίζοντας ολόκληρη την περιοχή στο απόλυτο σκοτάδι. Η έκρηξη προκάλεσε τσουνάμι τα κύματα του οποίου έκαναν τον γύρο ολόκληρου του πλανήτη.

1613 π.Χ. – Ηφαίστειο Σαντορίνης

Ήταν άνοιξη όταν έγινε η μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου (βίντεο κάτω) που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα τελευταία 10.000 χρόνια. Από την έκρηξη ισοπεδώθηκε η Θήρα και τα κοντινά της νησιά του Αιγαίου σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων. Μάλιστα, σηκώθηκαν παλλιροϊκά κύματα, τα οποία σάρωσαν τα πάντα μέχρι τις ακτές της Κρήτης. Έως και πριν από λίγες δεκαετίες θεωρείτο βέβαιο ότι το τσουνάμι από τη Θήρα είχε προκαλέσει την παρακμή του περίφημου Μινωικού πολιτισμού.

---

 

Ας προσπαθήσουμε παρακάτω   να επισημάνουμε τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές εκρήξεις όπως μετρήθηκαν από τον Δείκτη Ηφαιστειακής Έκρηξης (VEI), ένα σύστημα ταξινόμησης παρόμοιο με τους σεισμούς.

Το σύστημα αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως ο όγκος της έκρηξης, η ταχύτητά της και άλλες ποσοτικές μεταβλητές. Η κλίμακα κυμαίνεται από 1 έως 8, με κάθε επόμενο VEI να είναι 10 φορές ισχυρότερο από το προηγούμενο.

Δεν υπήρξαν ηφαιστειακές εκρήξεις με δείκτη 8 τα τελευταία 10.000 χρόνια, ωστόσο, η ανθρώπινη ιστορία έχει γνωρίσει αρκετές ισχυρές και καταστροφικές εκρήξεις. Παρακάτω είναι οι 10 πιο ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις που έχουν συμβεί τα τελευταία 4000 χρόνια.

Huaynaputina, Περού – 1600, VEI 6

Ήταν η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη όλων των εποχών στην ιστορία της Νότιας Αμερικής. Η έκρηξη προκάλεσε την εμφάνιση λασποροών που έφτασαν στον Ειρηνικό Ωκεανό, ο οποίος βρισκόταν 120 χλμ. από το σημείο. Μεταξύ άλλων, όπως φαίνεται, η έκρηξη επηρέασε και το παγκόσμιο κλίμα. Το καλοκαίρι του 1600 ήταν ένα από τα πιο κρύα των προηγούμενων 500 ετών. Η τέφρα από την έκρηξη κάλυψε τα πάντα γύρω σε μια ακτίνα 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Παρά το γεγονός ότι το βουνό είναι αρκετά ψηλό (4850 μέτρα), κανείς δεν περίμενε μια έκρηξη από αυτό. Στέκεται στην άκρη ενός βαθιού φαραγγιού και η κορυφή της δεν θυμίζει καθόλου τη σιλουέτα που συνήθως συνδέεται με πιθανές εκρήξεις. Ο κατακλυσμός του 1600 κατέστρεψε τις γειτονικές πόλεις Arequipa και Moquegau, οι οποίες ανέκαμψαν μόλις έναν αιώνα αργότερα.

Krakatoa (Krakatoa), Sunda Strait, Ινδονησία, – 1883, VEI 6

Η πιο ισχυρή έκρηξη που σημειώθηκε στις 26-27 Αυγούστου 1883 συνοδεύτηκε από δυνατούς κραυγές για αρκετούς μήνες. Η έκρηξη αυτού του στρατοηφαιστείου, που βρίσκεται κατά μήκος ενός ηφαιστειακού τόξου νησιού στη ζώνη καταβύθισης της Ινδο-Αυστραλιανής Πλατφόρμας, πέταξε τεράστιες ποσότητες βράχου, τέφρας και ελαφρόπετρας και ακούστηκε για χιλιάδες χιλιόμετρα.

Το ηφαίστειο ξύπνησε στις 20 Μαΐου 1883, άρχισε να απελευθερώνει τεράστια σύννεφα ατμού, τέφρας και καπνού. Αυτό συνεχίστηκε σχεδόν μέχρι το τέλος της έκρηξης, στις 27 Αυγούστου, 4 ισχυρές εκρήξεις βρόντηξαν, που κατέστρεψαν ολοσχερώς το νησί όπου βρισκόταν το ηφαίστειο. Θραύσματα του ηφαιστείου διασκορπισμένα σε απόσταση 500 km, η στήλη αερίου-στάχτης ανέβηκε σε ύψος περισσότερο από 70 km. Οι εκρήξεις ήταν τόσο ισχυρές που ακούγονταν σε απόσταση 4800 χιλιομέτρων στο νησί Rodrigues. Το κύμα έκρηξης ήταν τόσο ισχυρό που γύρισε τη Γη 7 φορές, έγιναν αισθητά μετά από πέντε ημέρες.

Η έκρηξη προκάλεσε επίσης την ανάπτυξη τσουνάμι, το μέγιστο ύψος κύματος έφτασε τα 40 μέτρα, το οποίο οδήγησε στο θάνατο περίπου 36.000 ανθρώπων σε κοντινά νησιά (κάποιες πηγές αναφέρουν 120.000 θύματα), 295 πόλεις και χωριά βυθίστηκαν στη θάλασσα από ένα ισχυρό κύμα. Το κύμα αέρα έσκισε στέγες και τοίχους σπιτιών, ξερίζωσε δέντρα σε ακτίνα 150 χιλιομέτρων. Οι παλιρροϊκοί αισθητήρες που βρίσκονται 11.000 χλμ. από την Αραβική Χερσόνησο κατέγραψαν ακόμη και αύξηση στο ύψος του κύματος.

Η δύναμη του κύματος έκρηξης ήταν αρκετή για να σηκώσει ένα τόσο μεγάλο κομμάτι κοραλλιογενούς ύφαλου από τον βυθό της θάλασσας και να το πετάξει αρκετά χιλιόμετρα μακριά.

Η έκρηξη του Κρακατόα, όπως και το Tambor, επηρέασε το κλίμα του πλανήτη. Η παγκόσμια θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του έτους έπεσε κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου και ανέκαμψε μόλις το 1888.

Ενώ το νησί που ήταν το σπίτι του πριν από την έκρηξη του Κρακατόα παρέμενε ολοσχερώς κατεστραμμένο, νέες εκρήξεις ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 1927 και προκάλεσαν την εμφάνιση του Anak Krakatoa (“Παιδί του Κρακατόα”), ενός κώνου στο κέντρο της καλντέρας που εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα της έκρηξης του 1883. Ο Anak Krakatau έρχεται κατά καιρούς στα ίσια του, θυμίζοντας σε όλους τον μεγάλο γονιό του.

Ηφαίστειο Σάντα Μαρία, Γουατεμάλα – 1902, VEI 6

Η έκρηξη της Σάντα Μαρία το 1902 ήταν μια από τις μεγαλύτερες εκρήξεις του 20ου αιώνα. Μια ισχυρή έκρηξη σημειώθηκε μετά από σχεδόν 500 χρόνια σιωπής, αφήνοντας πίσω του έναν μεγάλο κρατήρα, διαμέτρου περίπου 1,5 χιλιομέτρου, στη νοτιοδυτική πλευρά του βουνού.

Το συμμετρικό, καλυμμένο με δέντρα ηφαίστειο είναι μέρος μιας αλυσίδας στρατοηφαιστείων που υψώνεται κατά μήκος της πεδιάδας του Ειρηνικού στην ακτή της Γουατεμάλας. Από τη στιγμή της ισχυρότερης έκρηξης, το ηφαίστειο άρχισε να δείχνει πολύ συχνά τον χαρακτήρα του. Έτσι, το 1922, έγινε μια έκρηξη, με δύναμη VEI 3, και το 1929 η Σάντα Μαρία «έκανε έξω» μια πυροκλαστική ροή (ταχέως κινούμενα και εύφλεκτα σύννεφα αερίου και σκόνης) που σκότωσε περισσότερους από 5.000 ανθρώπους.

Novarupta, Χερσόνησος της Αλάσκας – Ιούνιος 1912, VEI 6

Η έκρηξη του Novarupta – ενός από την αλυσίδα των ηφαιστείων στη χερσόνησο της Αλάσκας, μέρος του δακτυλίου της φωτιάς του Ειρηνικού – ήταν η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη του 20ου αιώνα. Μια ισχυρή έκρηξη προκάλεσε την απελευθέρωση 12,5 κυβικών χιλιομέτρων μάγματος και τέφρας στον αέρα, τα οποία στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στο έδαφος σε μια ακτίνα 7800 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Όρος Pinatubo, Luzon, Φιλιππίνες – 1991, VEI 6

Η καταστροφική έκρηξη του Pinatubo ήταν μια κλασική εκρηκτική έκρηξη. Η έκρηξη εκτόξευσε περισσότερα από 5 κυβικά χιλιόμετρα απορριμμάτων στον αέρα και δημιούργησε μια στήλη τέφρας που ανέβηκε 35 χιλιόμετρα στην ατμόσφαιρα. Τότε όλα αυτά έπεσαν σε ένα χωριό, οι στέγες πολλών από τα σπίτια του οποίου κατέρρευσαν ακόμη και κάτω από το βάρος της στάχτης.

Η έκρηξη απελευθέρωσε επίσης πολλά εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του θείου και άλλων στοιχείων στον αέρα, τα οποία εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο λόγω των ρευμάτων αέρα και προκάλεσαν παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας κατά 0,5 βαθμούς Κελσίου το επόμενο έτος.

Ambrym Island, Δημοκρατία του Βανουάτου – 50 μ.Χ., VEI 6+

Το ηφαιστειακό νησί 665 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το οποίο είναι μέρος μιας μικροσκοπικής χώρας στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, έγινε μάρτυρας μιας από τις πιο εντυπωσιακές εκρήξεις στην ιστορία της ανθρωπότητας, όταν μια τεράστια ποσότητα τέφρας και τέφρας ρίχτηκε στην ατμόσφαιρα και μια καλντέρα Σχηματίστηκε διάμετρος 12 χλμ.

 

Το ηφαίστειο συνεχίζει να είναι ένα από τα πιο ενεργά στον κόσμο μέχρι σήμερα. Έχει εκραγεί περίπου 50 φορές από το 1774 και έχει αποδειχθεί ότι είναι ο πιο επικίνδυνος γείτονας για τους ανθρώπους που ζουν κοντά. Το 1894, έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα χτυπήματος από ηφαιστειακές βόμβες και τέσσερις άνθρωποι πνίγηκαν σε ροές λάβας. Το 1979, η όξινη βροχή, που προκλήθηκε από μια ηφαιστειακή έκρηξη, έκαψε αρκετούς κατοίκους της περιοχής

Ηφαίστειο Ilopango, Ελ Σαλβαδόρ – 450 μ.Χ., VEI 6+

Αν και αυτό το βουνό βρίσκεται στο κέντρο του Ελ Σαλβαδόρ, λίγα μόλις μίλια ανατολικά της πρωτεύουσας του Σαν Σαλβαδόρ, έχει βιώσει μόνο δύο εκρήξεις στην ιστορία του, με την πρώτη να είναι πολύ ισχυρή. Κάλυψε μεγάλο μέρος του κεντρικού και δυτικού Ελ Σαλβαδόρ με στάχτες και στάχτες και κατέστρεψε τις πρώτες πόλεις των Μάγια, αναγκάζοντας τους κατοίκους να φύγουν.

Οι εμπορικοί δρόμοι καταστράφηκαν και το κέντρο του πολιτισμού των Μάγια μετακινήθηκε από τις ορεινές περιοχές του Ελ Σαλβαδόρ στις πεδιάδες στα βόρεια της Γουατεμάλας. Οι καλντέρας έκρηξης είναι αυτή τη στιγμή μία από τις μεγαλύτερες λίμνες στο Ελ Σαλβαδόρ.

Όρος Θήρα, Σαντορίνη, Ελλάδα – 1610 π.Χ., VEI 7

Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι το ηφαίστειο των νησιών του Αιγαίου Θήρα εξερράγη με δύναμη ισοδύναμη με τη δύναμη πολλών εκατοντάδων ατομικών βομβών. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για έκρηξη, οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι ήταν η πιο βίαιη έκρηξη που έχει δει ποτέ άνθρωπος.

Το νησί της Σαντορίνης (τμήμα του αρχιπελάγους των ηφαιστειακών νησιών) όπου βρίσκεται το ηφαίστειο ήταν το σπίτι των ανθρώπων του μινωικού πολιτισμού, αν και υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι κάτοικοι του νησιού υποψιάζονταν την «επιθυμία» του ηφαιστείου να εκραγεί και μπόρεσαν να εκκενώσουν εγκαίρως. Αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι οι κάτοικοι κατάφεραν να ξεφύγουν, ως αποτέλεσμα της έκρηξης, ο πολιτισμός τους υπέφερε ακόμα πολύ. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το ηφαίστειο προκάλεσε το ισχυρότερο τσουνάμι και η τεράστια απελευθέρωση διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα προκάλεσε παγκόσμια μείωση της θερμοκρασίας και στη συνέχεια κλιματική αλλαγή.

Ηφαίστειο Changbaishan, σύνορα Κίνας-Βόρειας Κορέας, 1000, VEI 7

Γνωστό και ως ηφαίστειο Baitoushan, τόσο πολύ ηφαιστειακό υλικό εκτοξεύτηκε από την έκρηξή του που ακόμη και η βόρεια Ιαπωνία, 1.200 χλμ. μακριά, το ένιωσε. Η έκρηξη δημιούργησε μια μεγάλη καλντέρα – σχεδόν 4,5 km σε διάμετρο και περίπου 1 km βάθος. Επί του παρόντος, η καλντέρα είναι η λίμνη Tianchi, η οποία είναι δημοφιλής στους τουρίστες όχι μόνο για την ομορφιά της, αλλά και λόγω των υποτιθέμενων αγνώστων πλασμάτων που ζουν στα βάθη της.

Το βουνό εξερράγη για τελευταία φορά το 1702 και οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι είναι αδρανές. Εκπομπές αερίων καταγράφηκαν το 1994, αλλά δεν παρατηρήθηκαν στοιχεία για την επανέναρξη της δραστηριότητας του ηφαιστείου.

Όρος Tambora, νησί Sumbawa, Ινδονησία – 1815, VEI 7+

Η έκρηξη του όρους Tambora είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο εκρηκτικός της δείκτης είναι 7+, που είναι πολύ υψηλός αριθμός. Το ηφαίστειο, το οποίο είναι ακόμα ενεργό, είναι μια από τις υψηλότερες κορυφές στο ινδονησιακό αρχιπέλαγος. Η έκρηξη έφτασε στο αποκορύφωμά της τον Απρίλιο του 1815, η έκρηξη ήταν τόσο δυνατή που ακουγόταν στο νησί Σουμάτρα, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από 1930 χλμ. Ο αριθμός των νεκρών ήταν 71.000 και σύννεφα βαριάς τέφρας έπληξαν πολλά νησιά πολύ μακριά από το ηφαίστειο.

Παρακάτω μια λίστα με τις
πιο θανατηφόρες ηφαιστειακές εκρήξεις.

1792. Ηφαίστειο Unzen. Περίπου 15.000 νεκροί.

Το ηφαίστειο Unzen είναι ένα ενεργό ηφαιστειακό σύμπλεγμα αποτελούμενο από διάφορα στρωματοηφαίστεια. Βρίσκεται στο νησί Kyushu της Ιαπωνίας κοντά στην πόλη Shimambara.Δραστηριότητα Unzen καταγράφηκε από το 1663, αλλά η ισχυρότερη έκρηξη ήταν το 1792 . Μετά την έκρηξη του ηφαιστείου ακολούθησε μια σειρά από δονήσεις που προκάλεσαν ισχυρό τσουνάμι. Φονικό κύμα 23 μέτρων έπληξε την παράκτια ζώνη των Ιαπωνικών νησιών. Ο αριθμός των θυμάτων ξεπέρασε τα 15.000 άτομα και για το λόγο αυτό θεωρείται η μεγαλύτερη ηφαιστειακή καταστροφή της Ιαπωνίας.

Μετά το 1792 το ηφαίστειο παρέμεινε σε ηρεμία μέχρι το 1989 οπότε και ξεκίνησαν οι πρώτοι σεισμοί. Το Νοέμβριο 1990 άρχισαν οι πρώτες φρεατικές εκρήξεις.
Το 1991, στους πρόποδες του Unzen, 43 δημοσιογράφοι και επιστήμονες πέθαναν κάτω από τη λάβα όταν κύλησε στην πλαγιά.

1815. Ηφαίστειο Tambora. 71.000 θύματα.

Αυτή η έκρηξη θεωρείται η πιο ισχυρή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στις 5 Απριλίου 1815 ξεκίνησε η γεωλογική δραστηριότητα του ηφαιστείου, που βρίσκεται στο νησί της Ινδονησίας Σουμπάβα. Ο συνολικός όγκος του εκρηκτικού υλικού υπολογίζεται σε 160-180 κυβικά χιλιόμετρα. Μια ισχυρή χιονοστιβάδα από καυτούς βράχους, λάσπη και στάχτη όρμησε στη θάλασσα, σκεπάζοντας το νησί και παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά της – δέντρα, σπίτια, ανθρώπους και ζώα.

Ο βρυχηθμός της έκρηξης ήταν τόσο δυνατός που ακούστηκε στο νησί Σουμάτρα, που βρισκόταν 2000 χιλιόμετρα από το επίκεντρο, η στάχτη πέταξε στα νησιά Ιάβα, Κιλιμαντάν, Μολούκα.

Η απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα έχει προκαλέσει παγκόσμια κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένου ενός φαινομένου όπως ο «ηφαιστειακός χειμώνας». Το επόμενο έτος, το 1816, γνωστό και ως «έτος χωρίς καλοκαίρι», αποδείχθηκε ότι ήταν ασυνήθιστα κρύο, ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες επικράτησαν στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, μια καταστροφική αποτυχία της καλλιέργειας οδήγησε σε μεγάλο λιμό και επιδημίες.

1902 Ηφαίστειο Mont Pele. 30.000 άνθρωποι πέθαναν.

Το ηφαίστειο βρίσκεται στα βόρεια του νησιού της Μαρτινίκας (Μικρές Αντίλλες). Ξύπνησε τον Απρίλιο του 1902.

Κανείς δεν ανησύχησε τον Ιανουάριο του 1902, όταν το ηφαίστειο Πελέ έδειξε σημεία αυξημένης ατμιδικής δραστηριότητας. Αυτό άλλαξε, όμως, στις 23 Απριλίου όταν άρχισαν μικρές εκρήξεις στην κορυφή του ηφαιστείου. Τις επόμενες μέρες η πόλη του St. Pierre σείστηκε από σεισμούς, ενώ συγχρόνως έβρεχε στάχτη και ένα πυκνό αποπνικτικό σύννεφο θειούχων αερίων περιέβαλε την πόλη. Αυτές οι εφιαλτικές καταστάσεις χειροτέρεψαν όταν η πόλη και τα γειτονικά χωριά κατακλύστηκαν από ζωύφια και φίδια που έφυγαν από τις πλαγιές του ηφαιστείου λόγω της στάχτης και των σεισμών. Πενήντα άνθρωποι, από τους οποίους τα περισσότερα ήταν παιδιά, και διακόσια ζώα πέθαναν από τα τσιμπήματα των φιδιών.

Καθώς οι εκρήξεις εντάθηκαν, το νερό της λίμνης του κρατήρα Etang Sec θερμάνθηκε μέχρι βρασμού. Σις 5 Μαΐου τα τοιχώματα του κρατήρα υποχώρησαν και ένας καυτός χείμμαρος κατέκλυσε την κοιλάδα του ποταμού Blanche. Το καυτό νερό ανακατεμένο με τα χαλαρά πυροκλαστικά υλικά σχημάτισε ένα λαχάρ που με ταχύτητα σχεδόν 100 km/hr κάλυψε τα πάντα στο πέρασμά του, σκοτώνοντας 23 εργάτες που δούλευαν σε ένα εργοστάσιο ποτοποιίας ρουμιού κοντά στην εκβολή του ποταμού. Στη συνέχεια και κατά την είσοδό του στη θάλασσα προκάλεσε ένα τσουνάμι ύψους 3 m που πλημμύρισε την παραλία του St. Pierre.
 Από ολόκληρη την πόλη, μόνο δύο άνθρωποι επέζησαν – ένας κρατούμενος που καθόταν σε ένα υπόγειο μοναχικό κελί και ένας τσαγκάρης που ζούσε στα περίχωρα της πόλης, ο υπόλοιπος πληθυσμός της πόλης, περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι, πέθανε.

1985, ηφαίστειο Nevado del Ruiz. Περισσότερα από 23.000 θύματα.

Το ηφαίστειο Nevado del Ruiz (Κολομβία) είναι ένα ενεργό στρωματοηφαίστειο με μακρά ιστορία σχηματισμού καταστροφικών λαχάρ από σχετικά μικρές εκρήξεις. Το 1595 ένα λαχάρ σάρωσε τις κοιλάδες των ποταμών Gualli και Lagunillas σκοτώνοντας 636 ανθρώπους. Το 1845 ένα τεράστιο λαχάρ πλημμύρισε την κοιλάδα του ποταμού Lagunillas για 70 km σκοτώνοντας 1000 ανθρώπους. Το Armero, αρχικά μικρό χωριό, ήταν κτισμένο πάνω στις αποθέσεις αυτού του λαχάρ. Το 1985 ήταν μια μεγάλη ζωντανή πόλη με 29.000 κατοίκους.Το 1984, καταγράφηκε σεισμική δραστηριότητα σε αυτά τα μέρη, εκπέμπονταν ρόδες θειούχων αερίων από την κορυφή και υπήρξαν αρκετές μικρές εκπομπές τέφρας.

Στις 13 Νοεμβρίου 1985 η ιστορία έμελλε να επαναληφθεί, το ηφαίστειο εξερράγη, για τρίτη φορά μέσα σε 400 χρόνια, απελευθερώνοντας μια στήλη στάχτης και καπνού ύψους άνω των 30 χιλιομέτρων. Τα θερμά ρυάκια που ξέσπασαν έλιωσαν τους παγετώνες στην κορυφή του βουνού, σχηματίζοντας έτσι τέσσερις λαχάρς που κατέκλυσαν την κοιλάδα του ποταμού Lagunillas. Τα Lahars, αποτελούμενα από νερό, κομμάτια ελαφρόπετρας, θραύσματα πετρωμάτων, στάχτη και βρωμιά, παρέσυραν τα πάντα στο πέρασμά τους με ταχύτητα 60 km/h. Αυτή τη φορά από τους 29.000 κατοίκους της πόλης, επέζησαν μόνο 5.000. 23.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και μέσα σε αυτούς οι περισσότεροι κάτοικοι του Armero.
Η πόλη Armero παρασύρθηκε εντελώς από το ρέμα και ισοπεδώθηκε  στο έδαφος.
Το δεύτερο λαχάρ χτύπησε την πόλη Τσιντσίνα, σκοτώνοντας 1.800 ανθρώπους. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι με σωστό προγραμματισμό η τραγωδία θα είχε αποφευχθεί.

 

Σημ. Στο παρόν δεν συμπεριλαμβάνονται οι εκρήξεις  των υπερηφαιστείων Τόμπα στην Ινδονησία πριν 75 χλδ χρόνια που θεωρείται εφάμιλλη του Yellowstone και του τελευταίου που έλαβε χώρα περίπου 17 εκατομμύρια χρόνια πριν . Και τα δύο τερατώδη ηφαίστεια χαρακτηρίζονται ως 8 στην κλίμακα VEI και δυστυχώς για τον πλανήτη θεωρούνται ενεργά !

 

 

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.