«Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του με χαρταετό,
δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου,
δεν εκατάλαβε τη δύναμη του αέρα.

Κι όποιος δεν εφώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού
που βλέπει να κινδυνεύει στο ψηλό μετεώρισμά του ο αετός,
δεν ένιωσε τη χαρά του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση».

Δημήτριος Λουκάτος

Ο χαρταετός, η χιλιόχρωμη χαρά μικρών και μεγάλων στο πανηγύρι της Καθαρής Δευτέρας, δεν είναι απλώς ένα ακόμα παιχνίδι, που πετά  στον αέρα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το πέταγμά του στα ύψη και ο χορός του με τον άνεμο, ψηλά στον καταγάλανο ουρανό, υποδηλώνει την ανάταση, την κάθαρση της ψυχής μετά το διονυσιακό ξεφάντωμα της Αποκριάς

Ας ακούσουμε τους χαρταετούς σε σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη

Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή, σκοπός της οποίας είναι να πετά με τη βοήθεια του αέρα. Ο χαρταετός κρατιέται από αυτόν που τον πετά μέσω της καλούμπας, ενός λεπτού σχοινιού. Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται πιθανότατα από την Κίνα.

Ας δούμε περισσότερα για τους χαρταετούς σε ένα βίντεο

Οι χαρταετοί μέσα από τη ζωγραφική

Δημιουργός βίντεο η  εκπαιδευτικός Κίτσιου Σωτηρία:

ΠΡΟΤΑΣΗ  ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ  ΓΡΑΠΤΟΥ  ΛΟΓΟΥ

Πατήστε    στην παρακάτω  εικόνα και  δείτε  μια  πρόταση  για  παραγωγή  γραπτού λόγου με θέμα τον χαρταετό. Δίνεται  ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΑ  ΔΕΥΤΕΡΑ, για να έχει προηγηθεί το πέταγμα του χαρταετού.

Από την  εκπαιδευτικό: Σωτηρία Κίτσιου

 

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ Κακογιάννης / Κουζάλης / Μάριαμ Βενιζέλου

Συνήθως ο χαρταετός συνδέεται με παιδικές αναμνήσεις!!! Ένα τέτοιο τραγούδι είναι και το παρακάτω με υπέροχη Σύνθεση  και ερμηνεία μαγευτική ….
Απολαύστε το………

Ήρθε ένας άγγελος δίχως μιλιά
Έχει στα χέρια του
κάτι απ’ τα παλιά

Βάζει στην αγκαλιά μου
ένα χαρταετό
Όνειρα παιδικά μου φύγατε
και πού να σας βρω

Τον πρωτοπέταξα
δέκα χρονώ
Κι ονειρευόμουν
να πέταγα κι εγώ

Πιάστηκε σαν πουλάκι
σε σύρμα ηλεκτρικό
Πιάστηκα σ’ ένα δίχτυ
Πόνεσα, γέρασα

Έχω στην αγκαλιά μου
ένα χαρταετό
Όνειρα παιδικά μου φύγατε
και πού να σας βρω

Ο χαρταετός αποδίδεται ως επινόηση των αρχαίων λαών της άπω Ανατολής.
Ο πρώτος χαρταετός πιστεύετε πως κατασκευάστηκε στην Κίνα το 1000 π.Χ. αν και η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι για τον 4ο αιώνα π.Χ. Στην Κίνα η παράδοση λέει ότι τους στόλιζαν με ευχές και επιθυμίες και τις έστελναν με έναν αετό, όσο πιο κοντά μπορούσαν στο θεό. Προσάρμοζαν πάνω τους μικρές φλογέρες, οι οποίες σφύριζαν καθώς περνούσε μέσα τους ο αέρας κι ο ήχος που έβγαζαν πίστευαν ότι έδιωχνε μακριά τα κακά πνεύματα.

Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Κίνα, ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Υλικό κατασκευής των αετών δεν υπήρξε, βεβαίως, από την αρχή το χαρτί. Σε κείμενο του 4ου π.Χ. αιώνα αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι κάποιος Κουνγκσού Φαν κατασκεύασε ένα «ξύλινο πουλί» που πέταγε τρεις μέρες συνεχώς.

Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους (χαρτ)αετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και ενέργειες εξορκισμού του κακού. Πολλοί έδεναν πάνω τους μικρά χαρτάκια, πάνω στα οποία έγραφαν τις αρρώστιες και τις συμφορές τους και τις άφηναν να φύγουν μακριά, ενώ άλλοι έστελναν προς τον ουρανό τις ευχές και τις επιθυμίες τους για να εισακουστούν. Κάποιοι προσάρμοζαν μικρές φλογέρες στο κεφάλι του αετού, για να σφυρίζουν και να διώχνουν τα κακά πνεύματα, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που ύψωναν ομαδικά τους αετούς, σαν προσευχή στον ουρανό, κι έψαλλαν ύμνους.

Το πιο εντυπωσιακό ίσως στοιχείο στην ιστορία του χαρταετού είναι η χρήση του για στρατιωτικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα, στην Κίνα κατασκευάζονταν αετοί που σήκωναν ανθρώπους, με σκοπό να χρησιμεύσουν σαν… εναέρια παρατηρητήρια. Ο αυτοκράτορας Γουέν Χσουν Τι έκανε μάλιστα πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, βάζοντας ως «πιλότους» κρατούμενους, που αν τελικά επιζούσαν της «επικίνδυνης αποστολής» κέρδιζαν την ελευθερία τους! Ο Μάρκο Πόλο περιγράφει τέτοιες «επανδρωμένες πτήσεις».

Για να εξελιχθεί η χρήση των χαρταετών από θρησκευτική και στρατιωτική σε ψυχαγωγική, χρειάστηκε να περάσουν εκατοντάδες χρόνια.Σε νεότερα χρόνια, οι χαρταετοί χρησιμοποιούνταν και για κατασκοπευτικούς σκοπούς σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των αντιπάλων. Αετοί που βασίζονταν πάνω στα ίδια σχέδια, χρησιμοποιήθηκαν σε ευρεία κλίμακα και για στρατιωτικούς σκοπούς. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, οι χαρταετοί ήταν τόσο μεγάλοι και τόσο γερά κατασκευασμένοι που μπορούσαν να σηκώσουν και να κρατήσουν στον αέρα για ικανό χρονικό διάστημα έναν στρατιώτη, προκειμένου να παρακολουθήσει τις κινήσεις του εχθρού, αλλά και για μετάδοση σινιάλων, από μια περιοχή σε μια άλλη.
Ταυτόχρονα, τοπογραφικές πτήσεις εκτελούνταν από Κινέζους για να υπολογίσουν την ακριβή τοποθεσία του παλατιού το οποίο ήταν απόρρητο στην Κίνα της εποχής εκείνης.

Άλλες δημοφιλείς χρήσεις των χαρταετών, πέρα από τη διασκέδαση, έγιναν το… εναέριο ψάρεμα και η ανύψωση βαρών –μέχρι και οικοδομικών υλικών!

Την περίοδο που ο χαρταετός αποτέλεσε καθημερινό παιχνίδι των παιδιών, προέκυψε η ανάγκη καθιέρωσης ειδικού επαγγέλματος για την κατασκευή του. Το αποτέλεσμα ήταν οι Κινέζοι να εξελιχθούν σε κορυφαίους δεξιοτέχνες του χαρταετού, που τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει πολύ μεγάλη ανάπτυξη και δημοτικότητα, τόσο ως άθλημα όσο και ως δημιουργική δραστηριότητα.

Οι κινέζικοι αετοί, που κατασκευάζονται από χαρτί και μετάξι, είναι χωρισμένοι σε τέσσερις διαφορετικούς τύπους προέλευσης: του Πεκίνου, Weifang, Tianjin, και Sichuan. Τα δε σχήματά τους ποικίλλουν: επίπεδοι, κυρτοί, σπειροειδείς και κυβικοί, ενώ τα σχέδια τους, που αποτελούν και έργα τέχνης, βασίζονται σε επτά κατηγορίες: φιγούρες, αντικείμενα, χαρακτήρες, πουλιά, λουλούδια, φυτά και έντομα.

Οι Κινέζοι ακόμη πιστεύουν ότι πετώντας τον χαρταετό διώχνουν την κακή τύχη, ενώ όσο πιο ψηλά φτάσει ο χαρταετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι.
Από την Κίνα, φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, με τη μορφή του δράκου που ήταν ιερό, θεϊκό σύμβολο, αντικείμενο θαυμασμού και λατρείας για τον λαό, πέταξε μακριά.
Ο χαρταετός είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν.

Από την Άπω Ανατολή ήρθε ο χαρταετός  στην Ελλάδα  γύρω στο 400 π.Χ., πιάνοντας πρώτα τα λιμάνια της Ανατολής (Σμύρνη, Χίο, Κωνσταντινούπολη), τα λιμάνια της Επτανήσου, έπειτα της Σύρας και των Πατρών και σιγά-σιγά όλα τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε να αγοραστεί σπάγκος και χρωματιστό χαρτί.

Από τις αρχαίες σαΐτες στα πειράματα του Φραγκλίνου

 Η πρωτοβουλία της τεχνικής του χαρταετού δεν έλειψε από την ελληνική αρχαιότητα. 

Τον 4ο αιώνα π.Χ., ο μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας (440-360 π.Χ.),από τον Τάραντα της Νότιας Ιταλίας, καλός φίλος του Πλάτωνα και οπαδός του Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό, μάλιστα κάποιοι επιμένουν  ότι ήταν ο εφευρέτης του.

Ο Αρχύτας θεωρείται ο τελευταίος αλλά και ο σημαντικότερος των Πυθαγορείων. Κείμενα του Αρχύτα λένε ότι μελέτησε και ο Γαλιλαίος.

Παλαιότερη αναφορά θα μπορούσε να θεωρηθεί η απεικόνιση σε ελληνικό αγγείο της κλασικής περιόδου μιας κόρης που κρατά στα χέρια της λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, ένα είδος αϊτού δηλαδή, και την οποία ετοιμάζεται να πετάξει.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα πιθανά πειράματα ή παιχνίδια των αρχαίων θα πρέπει να γίνονταν με πανί, σαν κι αυτό που χρησιμοποιούσαν στα πλοία, τουλάχιστον ως τα χρόνια του Μεσαίωνα.

Ο γνωστός μας χαρταετός φτάνει στην Ευρώπη μετά τον 10ο μ.Χ. αιώνα μέσω των Αράβων. Πολύ αργότερα, ο Μάρκο Πόλο, γυρίζοντας από τα ταξίδια του, φέρνει το χαρταετό στη Μεσαιωνική Ευρώπη μετά το 1400 μ.Χ. Πιο συγκεκριμένα, πιστεύετε ότι στην Ευρώπη ήρθε ο χαρταετός από την Ασία, έπειτα από την επίσκεψη Χριστιανών μοναχών. Οι επιβεβαιωμένες πληροφορίες για την παρουσία χαρταετών στη Γηραιά Ήπειρο χρονολογούνται, όμως, αρκετά αργότερα –συγκεκριμένα το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία. Στη δεύτερη περίπτωση, ένας κληρικός αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι ο χαρταετός χρησιμοποιείτο σαν παιχνίδι χαράς την «ημέρα του Πάσχα». Πρόκειται για αξιοπρόσεκτη είδηση που δείχνει όχι μόνο την ανοιξιάτικη θέση του χαρταετού στον ευρωπαϊκό ουρανό, αλλά και την πιθανότητα η ανύψωσή του στα ουράνια να συμβολίζει την Ανάσταση.
 Υπάρχει επίσης η προφορική παράδοση, που βέβαια αγγίζει τα όρια του μύθου, ότι τη μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την άρχισαν ρίχνοντας απέναντι με «αετό» το πρώτο σχοινί. Άλλοι πάλι λένε ότι έσωσαν ναυαγούς από πλοία που εξόκειλαν στις ακτές, ρίχνοντάς τους ναυαγοσωστικό καλώδιο, επίσης με «αετό».

Στην ιστορική διαδρομή του χαρταετού, συνέβησαν πολλά και διάφορα:

Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποιούσε τον χαρταετό κατά ένα πολύ ενδιαφέροντα τρόπο. Κάποια εποχή έπρεπε να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, αλλά συναντούσε δυσκολίες. Αποφάσισε λοιπόν να σκάψει ένα τούνελ, αλλά το βασικό του πρόβλημα ήταν να υπολογίσει το μήκος που έπρεπε να έχει ένα τέτοιο τούνελ. Σήκωσε λοιπόν στον αέρα έναν χαρταετό έχοντας την άκρη του νήματος στο σημείο που ξεκινούσε το τούνελ και τον χαρταετό τον ίδιο να υπερίπταται πάνω από το παλάτι. Με την χρήση απλών γεωμετρικών υπολογισμών μπόρεσε να υπολογίσει με ακρίβεια το μήκος του τούνελ.

Στην Ευρώπη ο χαρταετός κάνει την εμφάνισή του όχι νωρίτερα από το 1400 μ.Χ. από Ευρωπαίους εξερευνητές που επέστρεψαν από την Ασία, όμως το θεωρούσαν απλά ένα αβλαβές παιδικό παιχνίδι. Στους αιώνες που ακολούθησαν, η άποψη αυτή άλλαξε δραματικά.

Τον 18ο αιώνα άρχισε να φαίνεται χρήσιμος σαν επιστημονικό όργανο. Το 1749 ο Σκωτσέζος μετεωρολόγος Alexander Wilson χρησιμοποίησε χαρταετούς για να ανυψώσει θερμόμετρα μέχρι το ύψος των 3000 ποδών για να καταγράψει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.

Και μετά τρία χρόνια αργότερα, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πλέον σε όλους πείραμα με τον χαρταετό για να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτε άλλο παρά στατικός ηλεκτρισμός. Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε! Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα.

Το 1853 με τα πειράματά του πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο ικανό να σηκώσει το βάρος ενός από τους υπηρέτες του σε μια πτήση που κράτησε περίπου 40 δευτερόλεπτα. Στα 1833 ένας βρετανός μετεωρολόγος, ο E.D. Archibald άρχισε να χρησιμοποιεί χαρταετούς για να ανυψώνει ανεμόμετρα, για να καταγράφει την ταχύτητα των ανέμων σε διάφορα υψόμετρα.

Έκτοτε, χιλιάδες χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν για την ανύψωση στους ουρανούς μετεωρολογικών οργάνων για την συλλογή πληθώρας δεδομένων, που βοήθησαν στην πρόγνωση του καιρού.

Ήδη από το 1887,  ο Ε. Β. Archibald τράβηξε τις πρώτες αεροφωτογραφίες χρησιμοποιώντας χαρταετούς, μια πρακτική που ακόμα και σήμερα εφαρμόζεται. Η χρήση των χαρταετών στην αεροφωτογράφηση είναι μια φτηνή μέθοδος φωτογράφησης καιρικών φαινομένων, ή και ακόμα τοποθεσιών, όπως υφάλους, λείψανα ναυαγίων κλπ.

Με το τέλος του 19ου αιώνα οι χαρταετοί εθεωρούντο σαν ένα σοβαρό επιστημονικό εργαλείο και άρχισαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη μηχανικών πτητικών μηχανών βαρύτερων του αέρα. Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική εκτελούσαν πειράματα με σκοπό να βρεθεί η ιδανική πτητική μηχανή, αλλά μόνο οι αδελφοί Ράιτ το πέτυχαν.

Κατά την διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν σαν συσκευές παρατήρησης. Το πεδίο οράσεως των γερμανικών υποβρυχίων στο επίπεδο της θάλασσας περιοριζόταν στα 8 χιλιόμετρα, όμως όταν ανύψωναν έναν παρατηρητή στα 400 πόδια, τότε το πεδίο οράσεως αύξανε στα 40 χιλιόμετρα.

Οι χαρταετοί προσέλκυσαν το ενδιαφέρον ξανά στην δεκαετία του 1950 και 1960, όταν ο Francis Rogallo δημιούργησε έναν απόλυτα ευέλικτο χαρταετό χωρίς την χρήση άκαμπτων δοκών. Αντί για δοκούς, αυτό το είδος χαρταετού χρησιμοποιεί τον αέρα να τον κρατά ανοικτό και να διατηρεί το σχήμα του. Το «φτερό του Rogallo» δεν χρησιμοποιείται πλέον σαν χαρταετός, έχει βρει πληθώρα εφαρμογών από τον αμερικανικό στρατό και είναι η βάση κατασκευής για ανεμόπτερα, ή υπέρ-ελαφρά αεροσκάφη.

 Το ενδιαφέρον για τους χαρταετούς έχει αναζωπυρωθεί τελευταία, εξ αιτίας κυρίως της ανάπτυξης των “αθλητικών χαρταετών”. Αυτού του είδους οι χαρταετοί συχνά χρησιμοποιούν δύο κορδόνια, με τα οποία μπορεί κανείς να τους πλοηγήσει στον αέρα με ταχύτητες που μερικές φορές φτάνουν και τα 100 χμ την ώρα.

Αυτού του είδους οι χαρταετοί δεν είναι νέοι, παλαιότερες μορφές έχουν αναπτυχθεί στην Ασία. Φτιαγμένοι από λεπτό χαρτί και ξύλο μπαμπού, χρησιμοποιούν μόνο ένα κορδόνι αντί για δύο, αυτοί οι χαρταετοί μπορούν να κάνουν μανούβρες μόνο με την αυξομείωση της έντασης στο κορδόνι.

Τραβώντας το κορδόνι, λυγίζουν οι άκρες του αετού και αυξάνεται η ευστάθειά του, ενώ αφήνοντας το κορδόνι ο χαρταετός γίνεται επίπεδος, χάνοντας σε ευστάθεια. Ο έλεγχος σε αυτούς τους χαρταετούς εξαρτάται κύρια στην εμπειρία του χειριστή του. Στην Ασία οι χειριστές αγωνίζονται να καταφέρουν να καταρρίψουν τους αντίπαλους χαρταετούς, χρησιμοποιώντας κορδόνια που μπορούν να κόψουν τα κορδόνια των άλλων. Οι χαρταετοί με πολλαπλά κορδόνια δεν είναι νέοι στην Ευρώπη.

Στα 1826 ο George Pocock χρησιμοποίησε χαρταετούς με τέσσερα κορδόνια για να σύρει καρότσια στη αγγλική ύπαιθρο με ταχύτητα 30χμ την ώρα. Το κορδόνια αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο των χαρταετών όπως περίπου τα πανιά των καραβιών.

Στην δεκαετία του 1960 οι χαρταετοί με δύο κορδόνια άρχισαν να γίνονται περισσότερο δημοφιλείς στην αγορά, ειδικότερα όταν ο Peter Powell λανσάρισε τον Stunt Kite. Μετά την παρουσίαση αυτού του χαρταετού, παρουσιάστηκαν αρκετές βελτιστοποιήσεις. Μια από αυτές αφορά την παρουσίαση του αετού σχήματος δέλτα.

Ο αετός τύπου δέλτα, είναι ανεμόπτερο που χρησιμοποιεί υλικά που αρχικά χρησιμοποιήθηκαν από την βιομηχανία του διαστήματος. Υλικά όπως το κεβλαρ έχουν μεγάλες αντοχές στις τάσεις, ενώ παράλληλα έχουν πολύ μικρό βάρος.

Η πλέον πρόσφατη βελτίωση στους χαρταετούς είναι η επαναφορά των αετών με τέσσερα κορδόνια. Αυτοί οι «τετραπλοί» χαρταετοί μπορούν να πετάξουν και προς τις τέσσερις κατευθύνσεις. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι νέα, αλλά η ιδέα είναι παλιά. Οι αδελφοί Ράιτ χρησιμοποιούσαν τους τετραπλούς αετούς για να δοκιμάσουν τις ιδέες τους σχετικά με το δίπλωμα των φτερών. Η αρχή της χρήσης των τεσσάρων κορδονιών είναι απλή.

Ο χειριστής κρατά από ένα ζευγάρι κορδόνια σε κάθε χέρι. Κάθε ζευγάρι είναι δεμένο στο πάνω και στο κάτω μέρος του αετού, και περιστρέφοντας έναν άξονα που κρατά ο χειριστής και που ενώνει όλα τα κορδόνια. Μπορεί και αλλάζει την γωνία πρόσπτωσης του αετού.

Αν και αυτού του είδους αετοί είναι βαρείς να ελέγξει κανείς, δίνει την δυνατότητα στον χειριστή να μάθει περισσότερα σχετικά με τις ιδιότητες των αετών σε συνάρτηση με την επίδραση του αέρα. Έτσι, οι χαρταετοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν άθλημα είτε σαν χόμπι. Eπιπρόσθετα πλεονεκτούν στα εξής: είναι φτηνοί, κατασκευάζονται εύκολα, και το σημαντικότερο, μαθαίνουν τον χρήστη περισσότερα για τον φυσικό κόσμο.

Βιβλιογραφία :
-Νεώτερο Λεξικό Ήλιον
-12 μήνες τα Λαογραφικά, Άλκης Νέστορος-Κυριακίδη
– Χαρίκλεια  Τερζητάνου, υπεύθυνη πολιτιστικών προγραμμάτων της Διεύθυνσης ΠΕ Ανατολικής

Έτσι οι χαρταετοί, παρόλο που στις μέρες μας τους συνδυάζουμε μόνο με το παιχνίδι, έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως από τον άνθρωπο για πολλούς σκοπούς. Τους χρησιμοποίησαν για ψάρεμα, για να διεξαγάγουν μετρήσεις, για στρατιωτικούς σκοπούς ακόμα και για να διεξαγάγουν επιστημονικά πειράματα.

 Τα παιδία παίζει

 Τα πλουσιόπαιδα της Ευρώπης που διέθεταν χαρτί (είδος μεγάλης πολυτέλειας), ξεκίνησαν τη χρήση του παιχνιδιού αετού, όπως φαίνεται κι από παλιότερες γαλλικές χαλκογραφίες του 1657 και του 1807 που απεικονίζουν παιδιά με χαρταετούς.

Ο χαρταετός έφτασε στην Ελλάδα, πιάνοντας πρώτα τα λιμάνια της Ανατολής (Σμύρνη, Χίο, Κωνσταντινούπολη), τα λιμάνια της Επτανήσου, έπειτα της Σύρας και των Πατρών και σιγά-σιγά όλα τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε να αγοραστεί σπάγκος και χρωματιστό χαρτί. Τα παιδιά της επαρχίας, με τη σειρά τους, είδαν τα παιδιά των πόλεων να παίζουν με χαρταετούς στην εξοχή και τα μιμήθηκαν, χρησιμοποιώντας πρόχειρα μέσα: ένα κομμάτι χαρτί του μπακάλη (που όμως ήταν βαρύ), ένα φύλλο από τετράδιο του σχολείου, καθώς και νήμα από κουβάρι.

Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της , τα λεγόμενα κούλουμα

Σήμερα –ευτυχώς ή δυστυχώς– η κατασκευή χαρταετού είναι σχετικά εύκολη υπόθεση.
Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Σημαντικά σημεία του χαρταετού για επιτυχημένο πέταγμα είναι: τα ζύγια της καλούμπας, τα ζύγια της ουράς, το μέγεθος της ουράς.

 

 

Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, δεν χρειάζεται «κατασκευή» και αρκεί η αγορά του. Ακόμα και τότε όμως, αφού δηλαδή έχουμε αγοράσει τον «έτοιμο» αετό, απαιτείται η δική μας δεξιοτεχνία για να φτιάξουμε τα «ζύγια» και η δική μας προσπάθεια για να ανέβει το «χάρτινο πουλί» στον ουρανό. Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η μαγεία του χαρταετού: μας κάνει να κοιτάμε πάντα ψηλά και να αγωνιζόμαστε για να φτάσουμε όλο και ψηλότερα.

Ας δούμε όλοι μαζί ένα κουίζ σχετικά με τους χαρταετούς

Κουίζ για τα υλικά του χαρταετού

Ας τραγουδήσουμε για τον χαρταετό

Στίχοι:

Αχ Χαρταετός να ήμουν να πετώ στον ουρανό

Να διασχίζω όλο τον κόσμο , τα πουλιά να χαιρετώ

Φτιάξε με να ζωντανέψω , πάρε ξύλα και χαρτί

Μια ουρά και ένα σκοινάκι να πετάξω στη στιγμή

Φύσα αέρα φυσά κι άλλο να πετάξω πιο ψηλά

Φύσα Φύσσα να πετάξω κι ας μην έχω εγώ φτερά

Έχω φίλο τον αέρα , τα πουλιά για συντροφιά

Μια ουρά που την κουνάω

Που έχει χρώματα πολλά

Στον αέρα αγώνες κάνω με τους άλλους αετούς ,

Φύσσα αέρα να διασχίσω μακριά Τους ουρανούς

Φύσα αέρα φυσά κι άλλο να πετάξω πιο ψηλά

Φύσα Φύσσα να πετάξω κι ας μην έχω εγώ φτερά

Στον αέρα αγώνες κάνω με τους άλλους αετούς ,

Φύσσα αέρα να διασχίσω μακρυά Τους ουρανούς

Στίχοι / μουσική / τραγούδι / σύνταξη βίντεο- Ελευθερία Βογιατζάκη

 

Και τώρα ας γνωρίσουμε ένα πολύ παράξενο χαρταετό 

Ο παράξενος χαρταετός

Η εμψυχώτρια του ΚΔΑΠ “Ρόδα” και παιδαγωγός θεάτρου, Γιάννα Κούλα μας διαβάζει ένα διήγημα από “Τα Μαγικά Μολύβια” της Ζωής Βαλάση

Από τον ιστότοπο της αγαπημένης μου Συναδέλφου Κίτσιου Σωτηρίας : Όλα εν… Τάξη!!! Θα  βρείτε  μια πρόταση για διδακτική αξιοποίηση της ιστορίας “Ο παράξενος χαρταετός” με φύλλα εργασίας και πολλές άλλες  ιδέες.
 Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να τον επισκεφθείτε:

Δείτε πίνακες ζωγράφων με χαρταετούς εδώ

Φτιάξτε το παζλ με τους χαρταετούς

Κατασκευή χαρταετού
Πώς να φτιάξετε έναν κλασικό εξάγωνο χαρταετό

Σήμερα η κατασκευή ενός χαρταετού είναι σχετικά εύκολη υπόθεση, καθώς υπάρχουν όλα τα τεχνικά μέσα. Αρκεί βέβαια ο κατασκευαστής να έχει κοφτερό μυαλό, επιδέξια χέρια, και βεβαίως έμπνευση.

Υλικά
Τρεις βέργες ή καλάμι ή κάποιο άλλο ελαφρύ ξύλο
Σπάγκος
Κόλλα
Χαρτί γλασέ σε χρώμα της αρεσκείας σας ή πολύ λεπτό νάιλον
Λεπτό σύρμα
Ταινία κολλητική
Χρωματιστά χαρτιά ή εφημερίδες για την ουρά

Κατασκευή Χαρταετού 

1.

Παίρνουμε τα τρία ξύλα και τα κόβουμε όλα στο ίδιο μήκος (60- 80 εκατοστά). Τα δένουμε με τον σπάγκο στο κέντρο πολύ σφιχτά μεταξύ τους (το ένα πάνω στο άλλο). Αφήνουμε περίπου μισό μέτρο σπάγκο να κρέμεται.

2.
Στην άκρη του ενός ξύλου δένουμε σφιχτά το συρματάκι(εάν δεν έχετε χρησιμοποιήστε σπάγκο). Το περνάμε περιμετρικά στο σκελετό του χαρταετού δένοντας το σφιχτά γύρω από κάθε ξυλαράκι, σε μια εγκοπή που θα κάνουμε με ένα μαχαιράκι.
Πρέπει να προσέξουμε καθώς θα δένουμε το σύρμα να διατηρούνται ίσες αποστάσεις ανάμεσα στα ξύλα, ώστε στο τέλος να έχουμε ένα κανονικό εξάγωνο.

3.

Βάζουμε τον σκελετό πάνω στο χαρτί ή στο πλαστικό και το κόβουμε γύρω γύρω στην περίμετρο του εξαγώνου αφήνοντας ένα περιθώριο ως 5 εκατοστά.

4.
Εδώ ήρθε η ώρα να βάλετε το δικό σας στίγμα στον χαρταετό, μπορείτε να κολλήσετε ή να ζωγραφίσετε ότι επιθυμείτε, αρκεί να μην τον βαρύνετε πολύ…

Αφού τον διακοσμήσουμε βάζουμε ξανά τον σκελετό πάνω στο χαρτί και διπλώνουμε τα περιθώρια προς τα μέσα «αγκαλιάζοντας) το σύρμα σαν στρίφωμα. Το κολλάμε με κόλλα ή ταινία.

Σε δύο άκρα (β, γ) στερεώνουμε σπάγκο ώστε να δέσουμε στην μέση του την ουρά. Εδώ χρειάζεται λίγη προσοχή ώστε αβ=αγ=γδ=βδ.
Η ουρά πρέπει να είναι τουλάχιστον 4 φορές μεγαλύτερη από το μήκος του χαρταετού, έτσι ώστε ο χαρταετός μας να μπορεί να πετάει τέλεια.

Την ουρά θα την φτιάξετε από εφημερίδες ή χρωματιστά χαρτιά μήκους περίπου 20 εκ. και θα τα δέσετε στον σπάγκο σε απόσταση 20 εκ. το ένα από το άλλο.

Στα απέναντι άκρα από αυτά που δέσαμε την ουρά μας (ε, ζ) θα δέσουμε τα ζύγια. Εδώ χρειάζεται προσοχή γιατί είναι το σημαντικότερο κομμάτι του αετού μας. Θα δέσουμε 2 κομμάτια σπάγκο στα άκρα ε & ζ και το καθένα θα ενωθεί με τον σπάγκο που αφήσαμε να κρέμεται στο κέντρο του αετού. Τα ζύγια πρέπει να σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο. Στο σημείο της ένωσης δένουμε την καλούμπα μας.

Είστε έτοιμοι να χαρείτε τον χαρταετό σας ή    ¨να αμολήσετε καλούμπα!” όπως θα έλεγαν μερικές δεκαετίες πριν.

Ο Νίκος Παυλιδάκης που διανύει την έβδομη δεκαετία της ζωής του από μαθητής έκανε χαρταετούς και τώρα τελευταία κατασκευάζει χαρταετούς για εγγόνια και φίλους. μας δίνει λοιπόν τις συμβουλές του….

« Είναι απλό να βλέπεις το χαρταετό να πετάει, αλλά για να γίνει χρειάζεται τέχνη » μας λέει και μας περιγράφει τον τρόπο κατασκευής,
-Κόβω τις μάνες δηλαδή τα ξύλα όπου στηρίζεται ο χαρταετός.
-Καρφώνω τα ξύλα πάνω στον άξονα, τον ανοίγω και στη συνέχεια αφού κολλήσω επάνω τις κόλλες με διάφορα χρώματα και σχέδια, δένω γύρω- γύρω τους σπάγκους.
-Τα ζύγια πρέπει να είναι ίσια, δεμένα σωστά, κι οι αποστάσεις να είναι μετρημένες σε ίσα μήκη.
-Η ουρά πάει ανάλογα με το μέγεθος και εξαρτάται κάθε φορά από τον αέρα που πνέει.
-Στον πολύ αέρα, αν δεν πετά ο χαρταετός θέλει και άλλη ουρά για να βαριδιάσει.
-Στην άπνοια την αφαιρείς.
Όποιος δεν ένιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου, δεν κατάλαβε τη δύναμη του αέρα.”

Και τώρα παιχνίδι:

Άλλη κατασκευή:

Χρειαζόμαστε σαρπαντίνες, χαρτόνι και τέσσερις γλωσσοπιέστρες. Μπορείτε τα μάτια να τα ζωγραφίσετε εσείς και να σχεδιάσετε όπως θέλετε τον χαρταετό σας

Καλές πτήσεις και… μην ξεχνάτε: 
Μείνετε μακριά από τα καλώδια της ΔΕΗ!!!
Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του με χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά.
Κι όποιος δε φώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού, που βλέπει να κινδυνεύει στον ψηλό μετεωρισμό του ο “αετός”, δεν ένιωσε τη χαρά και την υπερένταση του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση.

Το πέταγμα του χαρταετού, σαν έθιμο μεταγενέστερο συνδυάστηκε με την Καθαρά Δευτέρα  ή “Τα Κούλουμα”.
Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι επειδή οι χριστιανοί “καθαρίζονται” σωματικά και πνευματικά. Τη μέρα αυτή σταματά κάθε κατανάλωση φαγητού και ξεκινά μια νηστεία 40 ημερών, όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Κούλουμα ονομάζεται η μαζική έξοδος του κόσμου στην εξοχή για να γιορτάσουν την Καθαρά Δευτέρα και να πετάξουν χαρταετό.
Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν πολλές εκδοχές. Ο Ν. Πολίτης, πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, θεωρεί ότι η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κόλουμους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος της Αποκριάς.
Σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή, προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, τη λέξη “κόλουμνα”, δηλαδή “κολόνα”. Πιθανόν γιατί το πρώτο γλέντι Καθαράς Δευτέρας έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Πάτα πάνω σε κάθε λέξη! Ένας χαρταετός που εύχομαι να μας βοηθήσει πνευματικά να ανέβουμε ψηλά! Δημιουργός ΝΙΝΑ ΑΡΧΟΝΤΗ

 

 

Καλή Σαρακοστή εύχομαι σε όλους σας!

με υγεία και καθαρή ψυχή!!

Αnimation ταινία μικρού μήκους με Απίστευτα γραφικά.  A Boy & His Kite

Το κυνηγητό των ονείρων μας!!!

Όταν αγαπάς κάποιον, τον αφήνεις να φύγει. Το αγόρι αγαπούσε τον χαρταετό, αλλά συνειδητοποίησε ότι ο χαρταετός έπρεπε να είναι με τους άλλους χαρταετούς.

Kite ( Patang )

Ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων  (ένα ινδικό animation ) που μας κάνει να ξαναζήσουμε την παιδική μας  ηλικία και διαπραγματεύεται πολύ  όμορφα  το θέμα  της φιλίας  και τον τρόπο με τον οποίο οι φίλοι βρίσκουν τον δρόμο  για να σας φέρουν  πίσω όταν είστε χαμένοι ……

Η  ταινία αφηγείται μια ιστορία φιλίας  και απεικονίζει  την αξία των μικρών πραγμάτων στις ζωές μας..
Ένας χαρταετός τον παραπλάνησε,  ο άλλος τον έφερε στο σπίτι
Ένας καλός φίλος σε φέρνει πάντα στον σωστό δρόμο!!!!!

Pancha’s Kite

Ο Χαρταετός του…Πάντσα! Ο χαρταετός του έχει παρέα στον ουρανό, περιζήτητο θα τον έλεγες!!

Πατήστε στην εικόνα για να δείτε το βίντεο

Boy with no Kite

”Το παιδί χωρίς χαρταετό”
Καταπληκτική μουσική, χωρίς λόγια, εκπληκτικές κινήσεις σωμάτων και γκριμάτσες. Το όμορφο τραγούδι για την ταινία γράφτηκε και ερμήνευσε ο Martin Buff – ένας πιανίστας και συνθέτης από το Σιάτλ.

Ο χαρταετός, μια ταινία για την απώλεια
Από τον ιστότοπο ” Γύρω από την Μουσική”

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα 

Δείτε και άλλες “ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ ΕΝΑΝ ΧΑΡΤΑΕΤΟ” στο παρακάτω Padlet:

XAΡΤΑΕΤΟΙ KAI ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.