Οι αγαπημένες στιγμές της ζωής μας με χαρά, χαλάρωση, ωραίες εικόνες αλλά και γεύσεις δεν είναι τυχαίο που είναι συνδεδεμένες κυρίως με τη φύση.
Ενα ζεστό τσάι του βουνού τον χειμώνα με μέλι ελατίσιο, το σύκο που θα κλέψουμε από μια συκιά βαδίζοντας προς την παραλία ή λίγες ρώγες σταφύλι από την κληματαριά που σκιάζει την καλοκαιρινή αυλή του σπιτιού, οι εκατοντάδες βουτιές μας στη θάλασσα, τα άγρια πουλιά που θαυμάζουμε στον ουρανό ακόμα και της πόλης, τα άλση όπου βρίσκουμε καταφύγιο, όπως και οι εθνικοί δρυμοί, τα βουνά και δάση της Ελλάδας όπου όλο και περισσότερο γίνονται πόλοι τουρισμού, όλα είναι κομμάτι της βιοποικιλότητας.
Φαντάζεται κανείς μας τη ζωή του χωρίς αυτά; Νομίζω πως όχι. Ας εκφράσουμε λοιπόν τον θαυμασμό μας, με σεβασμό απέναντι στην ίδια τη ζωή γιατί αυτό είναι η βιοποικιλότητα. Ζωή, η ζωή μας!
Δραστηριότητα:
Μαθαίνω για την βιοποικιλότητα και τον “Ιστό της ζωής”
«Η βιολογική ποικιλότητα ή βιοποικιλότητα είναι ο όρος που αποδόθηκε για να περιγράψει την ποικιλία ζωής πάνω στη Γη και στα φυσικά συστήματα που διαμορφώνει.
Η βιολογική ποικιλότητα που υπάρχει σήμερα είναι αποτέλεσμα δισεκατομμυρίων χρόνων εξέλιξης, σμιλεμένη από τις φυσικές διαδικασίες, που όμως επηρεάζεται με όλο και πιο έντονο ρυθμό από τους ανθρώπους. Αποτελεί τον ιστό της ζωής, αναπόσπαστο μέρος του οποίου είμαστε κι εμείς κι από τον οποίο εξαρτόμαστε πλήρως».
Η απώλεια βιοποικιλότητας απειλεί την επισιτιστική ασφάλεια, κάθε επιχείρηση τουριστική ή αναψυχής, αλλά και τις πηγές ξύλου, φαρμάκων και ενέργειας. Και να μην ξεχνάμε ότι έχει σχέση άρρηκτη με κάθε απαραίτητη οικολογική λειτουργία.
Η υγεία μας, η υγεία της οικονομίας και των ανθρώπινων κοινωνιών εξαρτάται από τη συνεχόμενη “παροχή” διάφορων οικολογικών λειτουργιών που είναι εξαιρετικά κοστοβόρες έως και αδύνατον να αντικατασταθούν. Αυτές οι οικοσυστημικές υπηρεσίες είναι τόσο ποικίλες, ώστε είναι σχεδόν απεριόριστες.
Δεδομένου ότι οι ζωντανοί οργανισμοί αλληλοεπιδρούν στα δυναμικά οικοσυστήματα, η εξαφάνιση ενός είδους μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην τροφική αλυσίδα. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τις ακριβείς επιπτώσεις των μαζικών εξαφανίσεων για τον άνθρωπο, αλλά γνωρίζουμε ότι η ποικιλομορφία της φύσης μας επιτρέπει, προς το παρόν, να αναπτυχθούμε. Η βιοποικιλότητα, είναι το κλειδί για υγιή οικοσυστήματα και την διατήρηση της ανθρώπινης ζωής.
Με λίγα λόγια, η βιοποικιλότητα μας παρέχει καθαρό αέρα, φρέσκο νερό, έδαφος καλής ποιότητας και επιτρέπει την επικονίαση των καλλιεργειών μας. Μας βοηθά να
καταπολεμήσουμε και να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή, αλλά και να μειώσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις των φυσικών κινδύνων.
Ειδικό Γυμνάσιο Ηρακλείου Κρήτης
Οι Ει-δικοί μας Αειφόροι καινοτόμοι
Οι 2 εκπαιδευτικοί Πληροφορικής του σχολείου υλοποίησαν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος “Transform Learning: Problem Based Learning, Coding and AI for Sustainability and Inclusion” (Μετασχηματιστική μάθηση: Μάθηση με βάση το πρόβλημα, Προγραμματισμός και Τεχνητή Νοημοσύνη για τη Βιωσιμότητα και τη Συμπερίληψη), το οποίο διοργανώθηκε από τη σύμπραξη των φορέων European Schoolnet, Google, Future Classroom Lab & Code Week βασισμένοι στην μετασχηματιστική μάθηση, ένα από τα προτεινόμενα σενάρια.
Οι δύο εκπαιδευτικοί επισημαίνοντας την αναγκαιότητα της αξιοποίησης των σύγχρονων ΤΠΕ για την προβολή της επιστημονικής, κοινωνικής και πολιτισμικής διάστασης του εκπαιδευτικού έργου του σχολείου, ανέλυσαν διεξοδικά με τους μαθητές ένα «πράσινο επάγγελμα», τον Γεωργό Βιολογικής Καλλιέργειας, παρουσιάζοντάς το σε ομαδοσυνεργατικό ψηφιακό βιβλίο (e-book).
Το μαθητικό αυτό έργο θα το βρείτε πατώντας στην παρακάτω εικόνα
Τι είναι ένα οικοσύστημα;
“Έχετε ακούσει ποτέ ότι ένα οικοσύστημα αποτελείται από παραγωγούς, καταναλωτές και αποικοδομητές ;
Ας δούμε τα παρακάτω βίντεο:
Κάντε κλικ στην εικόνα για να δείτε την παρουσίαση :
Ενέργεια – Τροφή -ζωή (Κάντε κλικ στην εικόνα)
Κατόπιν ας κάνουμε τις ασκήσεις παρακάτω
Επίδραση του ανθρώπου στα οικοσυστήματα
Φύλλο εργασίας
Δραστηριότητα :
Οι λύκοι μεταμορφώνουν το περιβάλλον
Περιγραφή -Θέαση του βίντεο: Οι λύκοι μεταμορφώνουν το περιβάλλον
Το παράδειγμα αναφέρεται στην περίπτωση του εθνικού πάρκου Yellowstone στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, από το οποίο οι λύκοι είχαν εξαφανιστεί για 70 χρόνια. Η επαναφορά τους στο συγκεκριμένο πάρκο επέδρασε θετικά σε όλο το περιβάλλον, ακόμη και γεωμορφολογικά.
Δείτε πώς συνέβη η πιο αξιοσημείωτη “τροφική μεταμόρφωση”.!
1. Μπορεί η απουσία ένα είδους να έχει τεράστια επίδραση σε ολόκληρο το οικοσύστημα στο οποίο ζει, ή ακόμα και να αλλάξει τη γεωγραφία μιας περιοχής;
2.έχουν οι άνθρωποι το δικαίωμα να κατακτούν και να ορίζουν την φύση για λογαριασμό τους, αγνοώντας την ισορροπία του οικοσυστήματος;
3. Μπορείτε να αναφέρετε παρόμοια παραδείγματα αλόγιστης συμπεριφοράς του ανθρώπου στο περιβάλλον που εντοπίσατε στην καθημερινή σας ζωή
4.Εχετε μήπως πληροφορηθεί για πρακτικές του παρελθόντος που επηρέασαν το οικοσύστημα όπως στο συγκεκριμένο παράδειγμα;
Πληροφορίες:
Στα οικοσυστήματα, οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν, αφού κάθε οργανισμός επηρεάζει τους υπόλοιπους και επηρεάζεται από αυτούς.
Όταν εμφανιστούν διαταραχές σε ένα οικοσύστημα, αυτό προσπαθεί να τις εξισορροπήσει με τους “μηχανισμούς” του.
Αν η φύση με τους μηχανισμούς της δεν τα καταφέρει, καταστρέφονται πολλά είδη φυτών και εξαφανίζονται πολλά είδη ζώων.
Στη διάρκεια της ιστορίας της Γης, πολλές φορές συνέβησαν αλλαγές στο κλίμα ή καταστροφές τόσο έντονες, ώστε πολλά ζώα και φυτά εξαφανίστηκαν
Σήμερα ο άνθρωπος πάει να καταστρέψει αυτό το μηχανισμό ισορροπίας που έχει ο πλανήτης μας με:
· τις πυρκαγιές των δασών.
· την παράνομη υλοτομία.
· τη χρήση εντομοκτόνων και φυτοφαρμάκων.
· τα βιομηχανικά και όχι μόνο απόβλητα.
· το παράνομο κυνήγι και η παράνομη αλιεία.
· τη ρύπανση της ατμόσφαιρας και των νερών
Δραστηριότητα:
Απώλεια βιοποικιλότητας: που οφείλεται και γιατί μας αφορά
• Ο σημερινός ρυθμός εξαφάνισης ειδών εκτιμάται ότι είναι 100 ως 1000 φορές μεγαλύτερος από ότι στο παρελθόν και οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
• Οι πληθυσμοί των ειδών έχουν μειωθεί κατά 30% από το 1970.
• Το 1/3 των ειδών απειλείται με εξαφάνιση ενώ το 2% έχει ήδη εξαφανιστεί.
Τι μπορεί να διατάραξε αυτή την ισορροπία και τα είδη αρχίζουν να εξαφανίζονται; Μπορείτε να βρείτε συγκεκριμένα παραδείγματα;
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε να επιδιορθώσουμε αυτόν τον ιστό;
Τι θα μπορούσαμε από αύριο κιόλας να κάνουμε;
Αυτό που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι ότι:
Η φύση δεν ενοικιάζεται ούτε πωλείται…
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές στο οικοσύστημα, την οικονομία αλλά και την ευημερία των πολιτών.
Οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες στη νότια Ευρώπη, παρόλο που σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν και ορισμένα οφέλη, όπως για παράδειγμα η μείωση της ζήτησης για θέρμανση και οι βελτίωση των συνθηκών στον τομέα της γεωργίας.
Ο παρακάτω χάρτης αποτυπώνει το τρόπο με τον οποίο μπορεί να επηρεάσει η κλιματική αλλαγή διαφορετικές περιοχές στην Ευρώπη. Τα στοιχεία προέρχονται από έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Μάθε περισσότερα στο γράφημα πατώντας στην εικόνα
Δείτε και μια πολύ ωραία δουλειά παρακάτω :
© Ο εφιάλτης της Περσεφόνης (τραγούδι)
Από τον ιστότοπο “Γύρω από τη Μουσική”
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ
Μια σειρά πρόσφατων άρθρων του διεθνούς Τύπου [1], με αφορμή την πανδημία της νόσου COVID-19 (κορωνοϊός), παραθέτουν τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα. Σύμφωνα με αυτά, η ολοένα αυξανόμενη απώλεια βιοτόπων και βιοποικιλότητας στον πλανήτη είναι εκείνη που πιθανότατα διευκολύνει τη μεταφορά παθογόνων για τον άνθρωπο οργανισμών, οδηγώντας σε επιδημίες που στο μέλλον ενδέχεται να γίνουν ανεξέλεγκτες. Μόνη λύση, η προστασία της άγριας ζωής και των ενδιαιτημάτων της.
διαβάστε το άρθρο αναλυτικά παρακάτω
Φύλο εργασίας : «Προστατεύω το περιβάλλον- φύλλο εργασίας 1ο»
Κλιματική αλλαγή και κρεοφαγία
(Εκπαιδευτικό υλικό για μεγάλες τάξεις)
Κάντε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να επισκεφθείτε μια παρουσίαση
Δείτε ακόμη και το παρακάτω άρθρο κάνοντας κλικ στον τίτλο ή στην εικόνα
Το σύστημα παραγωγής τροφίμων, απειλή για τη γη μας/ Ο ρόλος της κρεοφαγίας στο οικολογικό αποτύπωμα
Η ΛΑΘΡΟΘΗΡΙΑ ΑΝΑΓΚΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ ΝΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΝΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΧΑΥΛΙΟΔΟΝΤΕΣ
Οι λαθροκυνηγοί που σκοτώνουν ή ακρωτηριάζουν ελέφαντες για τους χαυλιόδοντές τους αποτελούν τον κύριο λόγο που ο παγκόσμιος πληθυσμός των ελεφάντων έχει αποδεκατιστεί.
Σύμφωνα με νέα έρευνα, αυτή η δραστηριότητα έχει ασκήσει τέτοια πίεση στους πληθυσμούς των ελεφάντων στη Μοζαμβίκη, ώστε υπάρχουν εξελικτικές συνέπειες. Ιστορικά, μόνο το 2 έως 4% των θηλυκών αφρικανικών ελεφάντων δεν είχε φυσικά χαυλιόδοντες, αλλά τώρα σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού δεν αναπτύσσει χαυλιόδοντες.
Αυτό αποκαλύπτουν τα ευρήματα της ακόμη αδημοσίευτης έρευνας από τη Τζόις Πουλ, ειδική συμπεριφοράς ελεφάντων, που όμως παρουσίασε την έρευνά της στο National Geographic.
Η Πουλ, σύμφωνα με το Naftemporiki.gr, δήλωσε στο National Geographic ότι «όταν υπάρχει μεγάλη πίεση από λαθροθηρία σε έναν πληθυσμό, τότε οι κυνηγοί αρχίζουν να εστιάζουν και στα πιο ηλικιωμένα θηλυκά». Με την πάροδο του χρόνου ο ηλικιωμένος πληθυσμός άρχισε να εμφανίζει αυτό το σημαντικά υψηλότερο ποσοστό στα θηλυκά χωρίς χαυλιόδοντες.
Άλλοι ερευνητές επιβεβαίωσαν το φαινόμενο εκτός της Μοζαμβίκης. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, σύμφωνα με το National Geographic, το 98% των σχεδόν 200 θηλυκών ελεφάντων στο Εθνικό Πάρκο Ελεφάντων Άντο της Νότιας Αφρικής δεν είχε χαυλιόδοντες.
Το φαινόμενο αποτελεί τόσο μία ακόμα απόδειξη της σκληρότητας της λαθροθηρίας, όσο κι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η πίεση σε ένα οικοσύστημα μπορεί να οδηγήσει σε απίστευτες εξελικτικές προσαρμογές, με ταχύτητα ρεκόρ στην εξελικτική κλίμακα.
Πηγή φωτογραφίας: Reuters
Β μέρος
Μέλισσες και Αειφορία
«Μπορείτε να φανταστείτε το καλοκαίρι σας χωρίς καρπούζι; Γενικά, χωρίς φρούτα και λαχανικά; Όχι, βέβαια! Γνωρίζετε άραγε ότι αυτό το αυτονόητο απειλείται σοβαρά λόγω της μείωσης του πληθυσμού των μελισσών; Οι ρινόκεροι, οι πολικές αρκούδες και οι τίγρεις μπορεί να είναι το επίκεντρο των περισσότερων πρωτοσέλιδων για την απώλεια ειδών, αλλά γνωρίζετε ότι πολλά έντομα, φυτά και μικροσκοπικές μορφές ζωής αντιμετωπίζουν επίσης εξαφάνιση;
Σύμφωνα με την Greenpeace, από τα 100 είδη καλλιεργειών, τα οποία παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, 71 επικονιάζονται από τις μέλισσες. Χωρίς αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών.Θα ήταν ανέφικτο να αντικατασταθούν -σε μεγάλο βαθμό- υπηρεσίες όπως π.χ. ο έλεγχος των παρασίτων, που απλά επιτυγχάνεται μέσα από το διαιτολόγιο διαφόρων πλασμάτων που τρέφονται το ένα με το άλλο, ή η επικονίαση που μας προσφέρουν καθημερινά, έντομα και πουλιά, κάνοντας απλά τη δουλειά τους».Πάνω από το 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα-επικονιαστές. Χωρίς αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών.
«Οι μέλισσες ζουν στον πλανήτη μας εδώ και τουλάχιστον 100 εκατομμύρια χρόνια. Δηλαδή, πετούσαν ήδη στη Γη όταν εμφανίστηκαν οι δεινόσαυροι. Είμαστε σίγουροι γ’ι αυτό, χάρη στην ανακάλυψη μερικών απολιθωμένων εντόμων μέσα σε κεχριμπάρι. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι εμφανίστηκαν ακόμη πιο νωρίς, γύρω στα 120 εκατομμύρια χρόνια πριν, περίοδος που συμπίπτει με την εξελικτική πορεία των φυτών που απ’ ό,τι ξέρουμε, τότε εμφάνισαν τα πρώτα τους λουλούδια.
Ο πληθυσμός των μελισσών εμφανίζει ραγδαία μείωση. Μια επίσκεψη στην επαρχία Σιτσουάν της Κίνας μπορεί να σας δείξει πώς θα είναι ο κόσμος χωρίς τις μέλισσες. Η χρήση εντομοκτόνων σε συνδυασμό με την καταστροφή των δασών προκάλεσαν τον θάνατο της πλειονότητας των μελισσών της περιοχής. Οταν ανθίζουν οι μηλιές, τη δουλειά της μέλισσας αναγκάζονται να κάνουν οι άνθρωποι. Σκαρφαλώνουν στα δέντρα και με ένα ειδικό εργαλείο μεταφέρουν γύρη από το ένα άνθος στο άλλο. Η εξαφάνιση των μελισσών είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό ζήτημα για τους ανθρώπους. Στις ΗΠΑ η αξία της δουλειάς που κάνουν οι μέλισσες εκτιμάται στα 15 δισεκατομμύρια τον χρόνο. Στην Ευρώπη η αποτίμηση αυτή πλησιάζει τα 16 εκατομμύρια ευρώ».
(Πηγή: Βιβλίο «Μέλισσες», Piotr Socha-Wojciech Grajkowski, εκδοτικός οίκος «Μικρή Σελήνη»)
«Που οφείλεται η μείωση του πληθυσμού των μελισσών και των άλλων επικονιαστών» και ποιός είναι ο ρόλος τους στη διατήρηση της βιοποικιλότητας;
Γνωρίζετε τους παράγοντες που αποτελούν απειλή για την διατήρησή τους ;
Ας μάθουμε πως βασική απειλή είναι οι αλλαγές στη χρήση του εδάφους εξαιτίας της
αστικοποίησης και της γεωργίας, γεγονός που οδηγεί στη υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων.
Η εντατική γεωργική εκμετάλλευση του εδάφους οδηγεί σε ομοιογενή τοπία και στην
εξαφάνιση της ποικιλίας χλωρίδας, μειώνοντας τις επιλογές των ζώων για διατροφή και
κατασκευή φωλιών. Τα φυτοφάρμακα και άλλοι ρύποι επηρεάζουν επίσης τους επικονιαστές -άμεσα (εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα) και έμμεσα (ζιζανιοκτόνα). Γι’ αυτό το ΕΚ χαρακτηρίζει ως βασική προτεραιότητα τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων. Ξενιστικά είδη όπως το είδος σφήκας Vespa velutina, αλλά και διάφορα παράσιτα αποτελούν επίσης σημαντικό κίνδυνο για τις μέλισσες. Ένας ακόμη παράγοντας είναι η αλλαγή του κλίματος και η αύξηση της θερμοκρασίας.
Η βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων σχετικά με τη μείωση των επικονιαστών, η αντιμετώπιση των κυριότερων αιτιών και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ
όλων των ενδιαφερόμενων φορέων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο ΠΡΕΠΕΙ να γίνει προτεραιότητα όλων των κρατών για την επιβίωσή μας ως ανθρώπινο γένος.
Γιατί χρειαζόμαστε τις μέλισσες; Δείτε στο παρακάτω βιβλίο
Δείτε την παρουσίαση: “H λεωφόρος των λουλουδιών» ένα ενημερωτικό βίντεο για τα είδη των μελισσών και τις αρμοδιότητες του κάθε είδους πατώντας στην παρακάτω εικόνα:
Μπορείτε να κάνετε την παρακάτω ασκησούλα;
Δείτε και το παρακάτω άρθρο
20η Μαΐου Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας / Η ζωή & η προσφορά της στον κόσμο και την οικονομία
Μάθετε περισσότερα για αυτές στην παρακάτω διαδραστική εικόνα με τίτλο: “Μέλισσες και αειφορία”
Γ μέρος
Μάθετε περισσότερα για αυτά στην παρακάτω διαδραστική εικόνα με τίτλο: “Μαθαίνω για τα Έντομα”
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
