Ενσυναίσθηση. Κι όμως, είναι κάτι περισσότερο από μια ζεστή αίσθηση, από ένα γλυκό συναίσθημα που νιώθουμε μέσα στο σώμα μας. Η ενσυναίσθηση στον σημερινό κόσμο μοιάζει με μια πραγματική υπερδύναμη, είναι η ικανότητα που σχηματίζει συμπονετικά παιδιά και συναισθηματικά ευφυείς ενήλικες, είναι μια κομβική διαδικασία για τον σχηματισμό υγιών σχέσεων, οικογενειών, κοινωνικών συστημάτων. Ας δούμε όμως μαζί πώς αποφάσισα να γράψω ένα παιδικό βιβλίο με θέμα την ενσυναίσθηση και πώς οι ενήλικες μπορούμε να μεγαλώνουμε ενσυναισθητικά παιδιά.
Μάλιστα, όπως σημειώνουν και οι Γιάλαμας και Γρηγορόπουλος σε μελέτη του 2020, η ενσυναίσθηση δεν είναι μια αυτόνομη ικανότητα αλλά η ραχοκοκαλιά πολλών άλλων δεξιοτήτων. Είναι η ρίζα της αποτελεσματικής επικοινωνίας, της ενεργητικής ακρόασης, της επίλυσης συγκρούσεων, και της ομαδικής συνεργασίας. Όταν ένα παιδί μαθαίνει να συναισθάνεται, κατανοεί καλύτερα τις ανάγκες των άλλων και του ίδιου του εαυτού του, επιλύει τις συγκρούσεις ειρηνικά και συνεργάζεται αρμονικά· πρόκειται, δηλαδή, για δεξιότητες που είναι πραγματικά ανεκτίμητες στην προσωπική και επαγγελματική ζωή. Η ενσυναίσθηση αποτελεί το θεμέλιο των υγιών, νοηματοδοτημένων διαπροσωπικών σχέσεων, της αποτελεσματικής επικοινωνίας, και φυσικά της ηγετικής ικανότητας. Ακόμα, έρευνες δείχνουν πως τα σχολεία που επενδύουν στην ενίσχυση της ενσυναίσθησης των μαθητών, μέσω του στοιχείου της πολυπολιτισμικότητας, συνδέονται με υψηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και αυξημένα επίπεδα ευτυχίας των παιδιών (Chang and Al., 2011).
Η ενσυναίσθηση είναι η ισχυρή ικανότητα που επιδρά κατασταλτικά σε κάθε βίαιη και σκληρή συμπεριφορά, μυώντας μας στον σεβασμό του εαυτού μας και των άλλων. Μας επιτρέπει να επικοινωνούμε και να ζούμε σε αυτό τον πολύπλοκο, διαφορετικό και απαιτητικό κόσμο με ασφάλεια.
Σύμφωνα με τον Daniel Goleman, η ενσυναίσθηση απαρτίζει μαζί με άλλες τέσσερις «διαστάσεις» (την αυτεπίγνωση, την αυτορρύθμιση, την παρακίνηση και τις κοινωνικές δεξιότητες) τον ορισμό της συναισθηματικής ευφυΐας, της ικανότητάς μας για αναγνώριση και κατανόηση τόσο των δικών μας συναισθημάτων όσο και των συναισθημάτων των άλλων, αλλά και της ικανότητάς μας για διαχείριση με σεβασμό και ειλικρίνεια των διαπροσωπικών σχέσεών μας. Η συναισθηματική ευφυΐα γενικά και η ενσυναίσθηση ειδικότερα αποτελούν θεμέλιους λίθους για την ικανοποίηση του ανθρώπου σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, αφού μέσω αυτών καλλιεργείται η αυτοεκτίμηση, η οικοδόμηση υγιών σχέσεων, η θέσπιση ορίων και οι προσδοκίες από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας – προσδοκίες για σεβασμό, συμπαράσταση, ουσιαστικό ενδιαφέρον.
Η ενσυναίσθηση, όπως κάθε ικανότητα, καλλιεργείται μέσα από τη μάθηση, μέσα από την παρατήρηση, μέσα από όσα ένα παιδί βιώνει στη «φωλιά» του, στην τάξη του σχολείου του, στο σπίτι των παππούδων, σε κάθε μέρος που υπάρχει και λειτουργεί. Πώς λοιπόν θα διδάξουμε στα παιδιά μας την ενσυναίσθηση; Μα μιλώντας για τα συναισθήματά μας, δείχνοντας ενδιαφέρον για τα συναισθήματα των άλλων, προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη δική τους σκοπιά και να βρούμε μια κοινή λύση στις διαφορές μας, μια λύση που θα μας προκαλεί ζεστασιά και ανακούφιση.
Η ενσυναίσθηση διδάσκεται από τον γονιό που φροντίζει τον άλλο γονιό, από τη δασκάλα που αφουγκράζεται τη δυσκολία του παιδιού, από τον ενήλικα που κατανοεί και αποδέχεται, από κάθε χώρο που ανοίγει για τα συναισθήματά μας χωρίς ετικέτες, κριτική, ταμπέλες, νουθεσίες. Η ενσυναίσθηση μας βγάζει από το Εγώ και μας τοποθετεί στο Εμείς, ανοίγοντας μια αγκαλιά που ζεσταίνει και τους δυο μας.
Συχνά στο γραφείο γονείς, εκπαιδευτικοί και φροντιστές με ρωτούν από ποια ηλικία έχουν τα παιδιά την ικανότητα να συναισθανθούν, να αναγνωρίσουν και να μοιραστούν το συναίσθημα κάποιου άλλου. Ας ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στη βιβλιογραφία για αυτό.
Από τη βρεφική ηλικία και μετά, πολλά μωρά κλαίνε όταν ακούν ένα άλλο μωρό να κλαίει· τότε, μιλάμε για ένα «ιογενές κλάμα» το οποίο φαίνεται να είναι μεταδοτικό. Σε αυτό το πρώτο στάδιο ανάπτυξης της ενσυναίσθησης, σύμφωνα με τον M.L. Hoffman, παρατηρούμε τη συναισθηματική μετάδοση, χωρίς να είναι ξεκάθαρο κατά πόσο μπορεί να διακρίνει το βρέφος ότι τα συναισθήματα ανήκουν σε ένα άλλο άτομο. Τα παιδιά μεταξύ ενός και δύο ετών ξεκινούν να δείχνουν σημάδια ανησυχίας για τους άλλους, ιδιαίτερα για αυτούς που τα φροντίζουν, και την ίδια χρονική περίοδο αρχίζουν να ξεχωρίζουν τους άλλους από τον εαυτό τους. Μέχρι τους δεκαέξι μήνες, τα παιδιά συχνά παρηγορούν τους άλλους με στοιχειώδεις τρόπους, όπως η προσφορά αγκαλιάς και εκεί, στα δύο χρόνια, ξεκινάει το δεύτερο στάδιο ανάπτυξης της ενσυναίσθησης, κατά το οποίο το παιδί μπορεί να διαφοροποιήσει τον εαυτό του από τους άλλους, ενώ όμως εκφράζει ακόμη μια εγωκεντρική ενσυναίσθηση.
\Καθώς μεγαλώνουν, τα παιδιά κατανοούν καλύτερα τα συναισθήματα. Πολλά παιδιά του νηπιαγωγείου μπορούν να συμμερίζονται τα συναισθήματα ενός φανταστικού ήρωα. Από το τρίτο έτος της ηλικίας το παιδί διανύει το τρίτο στάδιο ανάπτυξης της ενσυναίσθησης, κατά το οποίο μπορεί πλέον να μοιραστεί την οπτική γωνία του άλλου και να προσφέρει συναισθηματική και συμπεριφορική υποστήριξη σε ένα άλλο άτομο, όταν νιώθει πως τη χρειάζεται. Κατά τη μέση παιδική ηλικία, 6-12 ετών, το παιδί βρίσκεται στο τέταρτο στάδιο ανάπτυξης της ενσυναίσθησης. Στο στάδιο αυτό, το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι το ίδιο και οι άλλοι είναι ανεξάρτητα πρόσωπα, ότι τα συναισθήματα είναι μοναδικά για το κάθε άτομο, ενώ ωριμάζει συναισθηματικά.
Αυτό που χρειάζεται να σημειώσω ωστόσο είναι πως, παρότι κάθε παιδί γεννιέται με την ικανότητα να συναισθάνεται, αν η ικανότητά του αυτή δεν καλλιεργηθεί, θα παραμείνει αδρανής μέσα του. Οι σπόροι της μπορούν να φυτευτούν από νωρίς, και αυτός ακριβώς είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο αποφάσισα να γράψω το παρόν βιβλίο· για να μάθουμε μαζί να φυτεύουμε αλλά και να φροντίζουμε αυτούς τους σπόρους, για να μάθουμε μαζί να καλλιεργούμε μια ανοιχτή στάση προς τον κόσμο, για να βοηθήσουμε και να βοηθηθούμε ως παιδιά και ως ενήλικες να είμαστε περισσότερο ενσυναισθητικοί και συνδεδεμένοι, να αποφεύγουμε τη σκληρότητα, να ζούμε και να αναπνέουμε μέσα σε υγιείς, φροντισμένους δεσμούς, μέσα σε ζεστές αγκαλιές.
Μια ιστορία για τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών
Τρώγεται η ενσυναίσθηση;
Ηλικίες: 4+, Εικονογράφηση Φωτεινή Τίκκου
Η συναισθηματική νοημοσύνη και γενικά η συναισθηματική αγωγή παίζει μεγάλο ρόλο στην συνολική υγεία των παιδιών. Όποια κ αν είναι η ηλικία τους, από βρέφη έως έφηβοι, τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν τα συναισθήματα τους, να μπορούν να τα εκφράσουν κερδίζοντας έτσι σημαντικές κοινωνικές αλλά και συναισθηματικές δεξιότητες. Να θυμάστε κάτι σημαντικό.
Οι κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες μαθαίνονται από πολύ μικρή ηλικία και κρατούν μια ζωή, τα μαθηματικά και η γλώσσα μπορούν να περιμένουν!
Πηγή: dioptra Blog
Γράφει η συγγραφέας και ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Φρόσω Φωτεινάκη
Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, σας δίνουμε όμορφα και απλά παιχνίδια συναισθηματικής νοημοσύνης που μπορείτε να παίξετε με τα παιδιά στο σπίτι ή το σχολείο μαζί με υλικό σε links ώστε να μπορέσετε εύκολα να παίξετε μαζί με τα παιδιά και να τα βοηθήσετε να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τους με παιγνιώδη τρόπο.
Μπορείτε με αφορμή τα παρακάτω παιχνίδια να αυτοσχεδιάσετε ή να αφήσετε την φαντασία των παιδιών ελεύθερη για περισσότερες παραλλαγές.
1.Παιχνίδια συναισθημάτων με μουσική
Στο συγκεκριμένο παιχνίδι συναισθημάτων θα βάλουμε 4 τραγούδια και θα εξερευνήσουμε τα συναισθήματα. Σηκωνόμαστε όρθιοι και χορεύουμε στην αρχή μαζί με τα τραγούδια την πρώτη φορά.
Την δεύτερη φορά, προσπαθούμε να αποτυπώσουμε τα συναισθήματα που εκφράζει η μουσική στο πρόσωπο μας. Μετά την δεύτερη φορά, βάζουμε πάλι τα τραγούδια αν θέλουμε, ώστε να μιμηθούμε κάποιο ζώο ή κάποιον χαρακτήρα ή καθόμαστε απλά και μιλάμε για κάθε ένα τραγούδι και πως μας έκανε να αισθανθούμε ή τι αισθήματα μας προκάλεσε.
Χρησιμοποιώντας τη μουσική το παιδί ή/ και η ομάδα (ανάλογα πως θα το παίξουμε) εντοπίζουν την σωστή κάρτα με το ανάλογο συναίσθημα που τους προκάλεσε η μουσική και είτε το αναπαριστούνε με το πρόσωπο, είτε χορεύουνε….
Πατήστε στα links για τα σχετικά τραγούδια.
Xαρά:
Λύπη:
Θυμός:
Ενθουσιασμός:
Τρόμος:
2.Παιχνίδια συναισθημάτων με θέατρο
Αφού είδαμε τα συναισθήματα με αφορμή τη μουσική ας τα δούμε και με αφορμή την θεατρική έκφραση. Στο συγκεκριμένο παιχνίδι θα μιμιθούμε έναν αγαπημένο μας ήρωα και πως αυτός θα ένιωθε σε συγκεκριμένες καταστάσεις της ζωής του.
Εμείς έχουμε αγαπημένο ήρωα μας τον Πασχάλη, εσείς μπορείτε να διαλέξετε όποιον θέλετε. Μπορείτε να συνδυάσετε το παιχνίδι με βάση ένα παραμύθι που διαβάσατε πρόσφατα. Ακολουθούν οδηγίες παρακάτω. Τις παρακάτω οδηγίες τις κάνουμε σε μορφή παντομίμας.
1.O Πασχάλης, έχασε τον δρόμο του στο δάσος την νύχτα, άκουγε λύκους να φωνάζουν, κρύφτηκε πίσω από ένα θάμνο αλλά μια αρκούδα τον έπιασε στο κυνήγι.
2.Ο Πασχάλης γλίτωσε από την αρκούδα και γύρισε σπίτι του, μόλις ηρέμησε η πόρτα χτύπησε! Ήταν η γιαγιά του που του έφερε μια μεγάλη τούρτα να φάει. Ήταν ενθουσιασμένος.
3.Ο Πασχάλης, έφαγε και η κοιλιά του χόρτασε. Αφού έφυγε η γιαγιά του οι φίλοι του τον επισκέφτηκαν με αστεία και παιχνίδια. Η χαρά του ήταν μεγάλη!
4.Το άλλο πρωί, ο Πασχάλης είδε πως ο σκύλος του έσπασε το λουρί του και έφυγε στο δάσος, στεναχωρήθηκε πολύ που τον έχασε. Όλη τη μέρα σκεφτόταν πόσο όμορφα είχε περάσει με τον σκύλο του.
3.Τα πιάτα των συναισθημάτων
Ένα από τα πιο απλά παιχνίδια συναισθημάτων είναι τα πιάτα των συναισθημάτων. Κόβουμε πλαστικά πιάτα στο μισό, τους κολλάμε γλωσσοπίεστρο και στην συνέχεια με έναν μαρκαδόρο ζωγραφίζουμε στόμα, μύτη και γλώσσα ανάλογα με τα συναισθήματα. Στη συνέχεια τα κρατάμε μπροστά από το πρόσωπο μας και προσπαθούμε με τα φρύδια και τα μάτια μας να υποκριθούμε το συναίσθημα που έχει το πιάτο! Δείτε την φωτογραφία παρακάτω για να καταλάβετε τι ενοούμε!
4.Εκτυπώσιμο παιχνίδι Συναισθημάτων
Το συγκεκριμένο παιχνίδι είναι δική μας κατασκευής. Με συζήτηση και τις κάρτες που σας δίνουμε μπορείτε να κάνετε μια κατηγοριοποίηση των συναισθημάτων και να μιλήσετε με το παιδί για τα συναισθήματα και σκηνές της καθημερινότητας.
Κατεβάστε το παιχνίδι πατώντας εδώ.
5.Αστερίας και Ανεμοστρόβιλος
Αυτό το παιχνίδι ήρθε για να μείνει σπίτι ή στο σχολείο σας!
Εκτυπώνουμε το θερμόμετρο που θα βρούμε εδώ ή το έχουμε σαν σημείο αναφορά στο τάμπλετ ή στο κινητό μας.
Ο αστερίας μας θυμίζει πως είμαστε ήρεμοι, δεν έχουμε νεύρα και θυμό και βρίσκεται στην χαμηλή θερμοκρασία.
Αντίθετα ο ανεμοστρόβιλος βρίσκεται ψηλά, έχει μεγάλη θερμότητα και είναι “έτοιμος να εκραγεί”! Με αυτό το παιχνίδι μπορούμε να βλέπουμε ανα πάσα ώρα ή δύσκολη στιγμή του παιδιού τι συναισθήματα έχει και να το βοηθήσουμε να τα κατανοήσει. Βοηθά γονείς και εκπαιδευτικούς να καταλάβουν από που μπορεί να πηγάζουν αρνητικά συναισθήματα και προκλητικές συμπεριφορές.
6. Παντομίμα συναισθημάτων
Δίνουμε στα παιδιά καρτέλες που απεικονίζουν πρόσωπα με διαφορετικά συναισθήματα. Το κάθε ένα διαλέγει μία κάρτα ή μπορούμε έχοντάς τες γυρισμένες ανάποδα να διαλέγει το παιδί στην τύχη. Μπορούμε να έχουμε συζητήσει από πριν για τα συναισθήματα που απεικονίζονται. Το παιδί, έχοντας κρυφη την κάρτα του, την κοιτάει (π.χ την κάρτα ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ) και εκφράζεται με το πρόσωπο ανάλογα. Η ομάδα προσπαθεί να βρει τι νιώθει. Συζητάμε για το πότε νιώθουμε φοβισμένοι, τι μας προκαλέι φόβο.
7. “Κάνω γκριμάτσες”
Το παιχνίδι αρχίζει λέγοντας στο παιδί: «Θα κάνω μια γκριμάτσα. Κοίταξε το πρόσωπό μου και μάντεψε τι νιώθω.» Εσείς παίρνετε μια χαρούμενη ή λυπημένη έκφραση. Όταν το παιδί βρει το συναίσθημα που εκφράζετε, πείτε του: «Σωστά! Ξέρεις τι με κάνει να νιώθω έτσι;» Στη συνέχεια, περιγράψτε κάτι απλό που σας κάνει να νιώθετε έτσι. Για παράδειγμα, «Όταν πηγαίνω στο πάρκο, νιώθω χαρά.» ή «Νιώθω στεναχώρια όταν βρέχει και δεν μπορούμε να πάμε στο πάρκο.»
Μετά πείτε του «Τώρα είναι η σειρά σου. Κάνεις εσύ μια γκριμάτσα και εγώ θα μαντέψω τι νιώθεις.» Το παιδί μπορεί να κάνει την ίδια γκριμάτσα με σας. Θα χρειαστεί χρόνος μέχρι το παιδί να γίνει δημιουργικό μ’ αυτό το παιχνίδι. Όταν μαντέψετε το συναίσθημά του, ρωτήστε το: «Τι σε κάνει να νιώθεις έτσι;» Συνεχίστε να αλλάζετε ρόλους, μέχρι το παιδί να βαρεθεί.
8. Βρες τι νιώθω
Όλα τα παιδιά είναι σε κύκλο, ενώ ένα βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου. Το παιδί στο κέντρο ακουμπάει ένα ένα τα παιδιά με τη σειρά. Όταν σταματήσει σε κάποιο, πρέπει εκείνο να εκφραστεί με ήχο, π.χ. κλάμα εάν είναι λυπημένο, γέλιο αν είναι χαρούμενο, σιωπή εάν ντρέπεται. Το παιδι στο κέντρο πρέπει να βρει τι νιώθει.
9. Τα διαφορετικά πρόσωπα
Έχουμε φτιάξει μια μασκότ, την οποία μπορούμε και να ονοματίσουμε, π.χ. ο συναισθηματούλης
Καλό είναι να πλαστικοποιήσουμε τη μασκότ, για να μπορούμε πιο εύκολα να δουλέψουμε με τα πρόσωπα. Πίσω από κάθε πρόσωπο κολλάμε ένα χρατσ, το ίδιο και στη μασκότ. Τα παιδιά αλλάζουνε τα πρόσωπα στη μασκότ και λένε τι νιώθει, π.χ. ο συναισθηματούλης νιώθει ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ, και έπειτα κολλάμε το ανάλογο πρόσωπο. Μπορούμε να το παίξουμε και ανάποδα και να δίνουμε την εντολή εμείς ή ένα παιδί, π.χ. ο συναισθηματούλης τώρα νιώθει ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ, και έπειτα να κολλάνε το ανάλογο πρόσωπο. Σε κάθε περίπτωση μπορούνε να εξηγούνε τα παιδιά και το λόγο. Είναι ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ γιατί….
Το παραπάνω παιχνίδι μπορεί να παιχτεί και ως εξής: αντί να κολλάνε τα παιδια όλο το πρόσωπο, να κολλάνε και να αλλάζουν τα μέρη του. Π. χ. αλλάζοντας τα χαμογελαστά με τα λυπημένα χείλη. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να έχουμε απομονώσει εμείς τα μέρη του προσώπου και πίσω απ’ το κάθε ένα να έχουμε τοποθετήσει ένα χρατσ.
10. Το ζάρι των συναισθημάτων
Φτιάχνουμε ένα ζάρι με αποτυπωμένα συναισθήματα σε κάθε του πλευρά. Εάν θέλουμε μπορούμε να φτιάξουμε και δεύτερο ζάρι, μιας και οι πλευρές του είναι έξι, και ίσως θέλουμε να παίξουμε και με πιο πολλά συναισθήματα.
Τα παιδιά είναι σε κύκλο και ο καθένας με τη σειρά του ρίχνει το ζάρι. Αναγνωρίζουνε πρώτα το συναίσθημα και έπειτα περιγράφουν ένα περιστατικό (πραγματικό ή φανταστικό) όπου ένιωσαν έτσι. Η ομάδα συζητάει γι’ αυτό το συναίσθημα και προτείνει λύσεις ή και διαφορετικούς τρόπους συμπεριφοράς, είτε πρόκειται για συναίσθημα που προκάλεσε το ίδιο στον εαυτό του, είτε για συναίσθημα που προκάλεσε σε κάποιον άλλον.
Π.χ. Έστω ότι το παιδί φέρνει με το ζάρι το συναίσθημα ΝΤΡΟΠΗ. Περιγράφει το γεγονός, π. χ. ένιωσα ντροπή όταν έσκισα τη ζωγραφία του φίλου μου. Η ομάδα μπορεί να συζητήσει και να ρωτήσει γιατί το έκανες αυτό;
Το ίδιο εξηγεί, π.χ. γιατί μου άρπαξε τον μαρκαδόρο που ζωγράφιζα και το ήθελε ταυτόχρονα και αυτός/ή. Η ομάδα προτείνει ενναλακτικούς τρόπους συμπεριφοράς, π.χ. τι θα μπορούσες να κάνεις αντί να του σκίσεις τη ζωγραφιά; Ο ίδιος και η ομάδα σκέφτονται και προτείνουν π.χ. να το πω στην κυρία ή να του πεις ότι θα το δώσεις σε λίγο. Πως λες να ένιωσε ο φίλος/ η σου που του έσκισες τη ζωγραφιά; ΣΤΕΝΑΧΩΡΗΜΕΝΟΣ.
Εδώ εισάγουμε και τον όρο ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ: η κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.
11. Το βιβλίο των συναισθημάτων
Μπορείτε να φτιάξετε μαζί του ένα χειροποίητο βιβλίο, χρησιμοποιώντας χαρτί και μπογιές ή μαρκαδόρους. Μια ιδέα είναι να φτιάξετε ένα βιβλίο για ένα συναίσθημα όπου το παιδί θα συμπληρώνει τις σελίδες με πράγματα που την κάνουν να νιώθει έτσι. Για παράδειγμα, ένα «βιβλίο χαράς» θα έχει εικόνες που σχεδιάζετε εσείς και το παιδί με πράγματα που το κάνουν να νιώθει χαρά, εικόνες από περιοδικά, φωτογραφίες από φίλους και συγγενείς κοκ.
Ένας άλλος τρόπος είναι να φτιάξετε ένα βιβλίο για διάφορα συναισθήματα, όπου κάθε σελίδα θα είναι αφιερωμένη σε ένα (π.χ. μία σελίδα για τη χαρά, μία για τη λύπη κοκ.) Το παιδί μπορεί να σας πει π.χ. τι το κάνει να νιώθει ένα συναίσθημα και εσείς να το γράψετε στην αντίστοιχη σελίδα. Μπορεί μετά να κόψει μία σχετική εικόνα από ένα περιοδικό και να την κολλήσει στο βιβλίο ή να κάνει μια ζωγραφιά που ταιριάζει με το συναίσθημα.
Αυτή η δραστηριότητα είναι αρκετά διασκεδαστική για το παιδί, αν την κάνετε μαζί του. Μόνο του, μπορεί να δυσκολευτεί.
Σχετικά άρθρα: 8 Θεατρικά παιχνίδια έκφρασης για παιδιά!
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ…..
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
