Σίγουρα δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει παιδική ηλικία, όμως υπάρχουν αρκετοί που αναγνωρίζουν πως ό,τι χειρότερο έζησαν είναι τα χρόνια της ηλικίας αυτής.
Ναι, δεν είναι άγνωστη η συζυγική κακοποίηση στη χώρα μας. Δεν είναι ένα ξαφνικό και τυχαίο γεγονός αλλά είναι μία κατάσταση δυναμική .Είναι όμως καλά κρυμμένη, πίσω από τόνους εθελοτυφλίας, άγνοιας και προκατάληψης.“Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Όσο συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη”, ειπώθηκε στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών στο Πεκίνο).
25 Νοεμβρίου … Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών και, μία στις τρεις γυναίκες εξακολουθεί να πέφτει θύμα σωματικής ή σεξουαλικής βίας και παρά την αυξανόμενη διεθνή προσοχή στο ζήτημα, τα επίπεδα της βίας κατά των γυναικών παραμένουν απαράδεκτα υψηλά, περιλαμβάνοντας ενδοοικογενειακή βία, βιασμούς, καταναγκαστικούς γάμους και trafficking.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, που συμπίπτει με το κίνημα της χειραφέτησης των γυναικών, τα πράγματα άρχιζαν να αλλάζουν και το βιολογικό φύλο (sex) αρχίζει και χάνει την αξία του σαν αφετηρία διαχωρισμών.
Έτσι προκύπτει το κοινωνικό φύλο «gender»το οποίο δεν στέκεται στις βιολογικές διαφορές, αλλά εμπεριέχει και τις κοινωνικές κατασκευές για τι σημαίνει «ανδρισμός» και «θηλυκότητα».
Τα παιδιά αρχίζουν να διαμορφώνουν προσωπικότητα αυτοπροσδιοριζόμενα σε σχέση
με τους γονείς τους και πρωτίστως σε σχέση με τη μητέρα τους γιατί κυρίως αυτές τα
φροντίζουν. Το κορίτσι λοιπόν προσπαθεί να μοιάσει στη μητέρα του, εφόσον είναι και του ίδιου φύλου.
Η ενδοοικογενειακή βία μέσα από τα παιδικά μάτια
Ένα μικρό κορίτσι παίζει με τις κούκλες του, πηγαίνει στο μπάνιο, σηκώνει το κουτί με τα πράγματα που έχει η μητέρα της για το μακιγιάζ της και ζωγραφίζει το πρόσωπό της.Στο δρόμο μέσα από τον πεντακάθαρο διάδρομο περνάει μπροστά από τις εικόνες μιας ευτυχισμένης οικογένειας.Όταν το κορίτσι τρέχει προς τη μητέρα της για να την ξυπνήσει,, η οποία εξακολουθεί να είναι στο κρεβάτι , το θέαμα είναι σαφές: το λευκό της αθωότητας μπορεί να είναι πολύ παροδικό.
Η δημιουργός του παρακάτω video Julia Peters, αποφασίζει μέσα σε ένα σχεδόν κλινικά γυαλιστερό λευκό διάκοσμο, να δώσει μια συνέχεια ανατρεπτική,υποστηρίζοντας με τον πιο δραματικό τρόπο και με μια καταπληκτική φωτογραφία ένα μεγάλο ψυχοκοινωνικό ζήτημα.
Αυτός ο δεσμός μητέρας – κόρης ευνοεί τον προσανατολισμό των κοριτσιών κατά πρώτον, στη φροντίδα των άλλων.Μπορεί η κόρη να δραστηριοποιείται σε διαφορετική εποχή και σε διαφορετικές συνθήκες, όμως νοιώθει κι αυτή το ίδιο υπεύθυνη για το φαγητό της οικογενείας, την καθαριότητα, την υγιεινή, το διάβασμα των παιδιών, για την
αρμονική σχέση των μελών της οικογενείας.
Κατά δεύτερον, ο δεσμός με τη μητέρα επιδρά στο να δυσκολεύεται να φύγει από τις σχέσεις της όταν αυτές την καταπιέζουν.
Όταν αργότερα θελήσει να διαμορφώσει ένα δικό της τρόπο σκέψης και δράσης, πρέπει
να προσπαθήσει πολύ να κάνει όσα η μητέρα της αρνήθηκε: Να διεκδικήσει τα δικά της θέλω και πιστεύω, αλλιώς καλύπτεται πίσω από τη δύναμη και εξουσία του συζύγου.
Το αγόρι σε αντίθεση με το κορίτσι προσπαθεί να μην είναι σαν τη μητέρα του εφόσον είναι διαφορετικού φύλου. Κατανοεί τον ανδρισμό ως το αντίθετο της θηλυκότητας. Έτσι, αν η θηλυκότητα είναι συνυφασμένη με τη φροντίδα, την υπέρμετρη κατανόηση, την αφοσίωση, άσχετα με το προσωπικό κόστος, ο ανδρισμός είναι τα αντίθετα.
Σε πολλές κοινωνίες η φήμη του άνδρα καθορίζεται από την σκληρότητα που επιδεικνύει στις συμπεριφορές που τον βρίσκουναντίθετο. Αυτή η διαφορετικότητα θα τον επηρεάζει στο φυλετικό του ρόλο και στο ρόλο ως πατέρα αγοριού.
Κοινωνιολογική και ψυχολογική έρευνα δείχνει ότι τα πρότυπα φύλου προδιαγράφουν
και καθορίζουν από πολύ νωρίς την εξέλιξη του ατόμου. Μια μακρά σειρά ψυχολογικών
διεργασιών επηρεάζει τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών ως αγοριών ή κοριτσιών.
Κάποιες από αυτές τις διεργασίες είναι συνειδητές και άλλες υποσυνείδητες, όπως η ταύτιση του παιδιού με το γονέα του ίδιου φύλου και το γονέα με το παιδί του ίδιου φύλου.
Δείτε το παρακάτω βίντεο το οποίο αποτελεί για όλους τους γονείς και εκπαιδευτικούς μια συγκλονιστική αφύπνιση μια υπενθύμιση σε όλους μας, ότι είμαστε υπεύθυνοι για περισσότερα από το να φέρουμε ένα παιδί σε αυτόν τον κόσμο…
Στις περισσότερες κοινωνίες οι γονείς, ανεξαρτήτως φύλου, ανατρέφουν το αγόρι μέσω μιας υποσυνείδητης διαδικασίας, ώστε να αποδέχεται φροντίδα και προσοχή από τους άλλους, δηλαδή να βάζει τις ανάγκες του σε πρώτη σειρά. Με ανάλογη διαδικασία σε πολλά πολιτιστικά πλαίσια, από την ανδρική συμπεριφορά υιοθετείται η επιθετικότητα, είτε αυτή εκφράζεται μεταξύ ανδρών σαν παιχνίδι, είτε ως προστασία της γυναίκας τους.
Η ταυτότητα του φύλου είναι από τις πιο σταθερές ταυτότητες και εδραιώνεται, όπως
δείχνουν οι έρευνες, από πολύ νωρίς. Πέρα από τους γονείς, όπως αναφέρεται παραπάνω,
σημαντικό ρόλο παίζει και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και το σχολείο που μέσα από τη διαπαιδαγώγηση διαμορφώνει ταυτότητες.
Το σχολείο ακόμη και στην εποχή μας, ευθύνεται σημαντικά για τη διατήρηση των
στερεοτύπων που αφορούν στη θηλυκότητα και τον ανδρισμό. Η προσέγγιση και η ερμηνεία των γνωστικών αντικειμένων παράγεται μέσα σε ένα εννοιολογικό περιβάλλον, όπου οι άνδρες ασκούν πρακτική αλλά και συμβολική εξουσία στις γυναίκες. Δεν υπάρχει περιοχή της σχολικής γνώσης και δράσης που να μην είναι εκτεθειμένη στη διαφορά των φύλων (Φρειδερίκου– Φολερού, 2004).
Αυτή η διαφοροποίηση στις ταυτότητες δεν εσωτερικεύεται παρατακτικά
(διαφορετικός/διαφορετική) αλλά υποτακτικά (ανεξάρτητος/εξαρτημένη). Η ταυτότητα των αγοριών και στο χώρο του σχολείου διαμορφώνεται με σημεία αναφοράς την καριέρα και τον προσανατολισμό προς την κοινωνία (το δημόσιο βίο), ενώ η ταυτότητα των κοριτσιών διαμορφώνεται με σημεία αναφοράς τους οικιακούς ρόλους (Παπαταξιάρχης & Παραδέλλης, 1992).
Και όπως είναι φυσικό τα υπάρχοντα πρότυπα ενισχύονται από τους παράγοντες που έχουν την εξουσία να τα ορίσουν και να τα διατηρήσουν.
Είναι μια πραγματικότητα το ότι σε όλες τις κοινωνίες οι άνδρες κατέχουν τις μεγαλύτερες περιουσίες, τα καλύτερα επαγγέλματα, τα περισσότερα πολιτικά
αξιώματα από τις γυναίκες και γι’ αυτό βρίσκονται σε μια πιο ισχυρή θέση ως προς το να
ορίσουν τι είναι αρμόζουσα γυναικεία και ανδρική συμπεριφορά.
Η θέληση της γυναίκας να κρατήσει την ανεξαρτησία της επονομάζεται συνήθως σαν «εμμονή» που πυροδοτεί το θυμό και τη βία σ’ ένα ζευγάρι.
Σε μια περίοδο που τα περιστατικά κακοποίησης των γυναικών μάς οδηγούν σε μονοπάτια δύσκολα, ομιχλώδη, εκεί που η ανθρώπινη ύπαρξη τραυματίζεται και ματώνει, καλά θα κάνουμε να ανοίξουμε αυτιά και ψυχή και να συμπορευτούμε στην προστασία του ανθρώπου.Ενημερώνουμε και ενημερωνόμαστε ανοίγοντας χαραμάδες φωτός στα δύσβατα μονοπάτια της κακοποίησης.
Τα ίδια τα θύματα συνήθως δεν αξιολογούν την για πρώτη φορά ασκούμενη εναντίον τους βία ως απαρχή μιας σχέσης κακοποίησης και προσπαθούν να υποβαθμίσουν το γεγονός και να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά τους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του συντρόφου τους, προκειμένου να αποφύγουν μία μελλοντική εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς, ελπίζοντας ότι η συμπεριφορά αυτή θα αλλάξει.
Με τον τρόπο αυτό μπαίνουν στο φαύλο κύκλο της κακοποίησης, την οποία κρύβουν επιμελώς για προσωπικούς λόγους, αλλά και για χάρη των παιδιών τους
Μία νέα λέξη μπήκε στα ελληνικά λεξικά το 2021: Γυναικοκτονία. Η Ελλάδα συγκλονίστηκε το 2021 από 17 δολοφονίες γυναικών. Η έμφυλη βία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή ως κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας για τις γυναίκες ηλικίας 16 – 44 ετών, ξεπερνώντας ακόμη και τον καρκίνο αλλά και τα τροχαία, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης. Αντί χριστουγεννιάτικων ευχών, το Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου Επιδαύρου στέλνει το δικό του μήνυμα στην αυγή του νέου έτους. Η επόμενη χρονιά να μας βρει όλους και όλες, παρόντες και παρούσες. Και η νέα λέξη που μάθαμε, να σβηστεί μια για πάντα από τα λεξικά και από τις ζωές μας.
Επιτακτική λοιπόν κρίνεται η ανάγκη για τους εφήβους να είναι ειδικά προετοιμασμένοι με πλήρη διαφάνεια της σεξουαλικότητας, με κριτική στάση στις επιρροές που δέχονται (παραφυλικές συμπεριφορές, παραπληροφόρηση, ανταγωνιστικότητα στις σχέσεις των φύλων, κλπ).
Στόχος των προγραμμάτων παρέμβασης είναι η ενημέρωση και η βιωματική συμμετοχή των μαθητών/τριών σε θέματα ευαίσθητα και κρίσιμα για τους/τις εφήβους, όπως η προώθηση της δημιουργίας υγιών και ισότιμων σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα, η ανάπτυξη μηδενικής ανοχής στη βία, η αποδοχή της διαφορετικότητας και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ένα χρήσιμο εγχειρίδιο που μπορεί να αξιοποιηθεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο σε βιωματικές ομάδες εφήβων είναι το παρακάτω.
Τίτλος του: “Η έκφραση της σεξουαλικότητας των εφήβων”.
Επιτέλους, ας μιλήσουμε τη φωνή της ισότητας για μηδενική ανοχή σε φαινόμενα βίας και εκμετάλλευσης κατά των γυναικών, έχοντας κατά νου πως η βία κατά των γυναικών αναγνωρίζεται διεθνώς ως έγκλημα.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
