Τι είναι τα “συναισθήματα”;
Είναι δύσκολο να δοθεί ένας ολοκληρωµένος και πλήρης ορισµός του όρου “συναίσθηµα” (emotion) λόγω της ποικιλίας των συναισθηµατικών καταστάσεων που βιώνουν οι άνθρωποι. Μια απόπειρα απόδοσης ορισµού θα ήταν πως πρόκειται για την ψυχική κατάσταση που βιώνει το άτοµο θετικά ή αρνητικά συναισθήµατα ανάλογα µε τις εκάστοτε συνθήκες. Ορισµένοι ερευνητές θεωρούν ως συναισθήµατα το ενδιαφέρον, τη χαρά, την έκπληξη, τη λύπη, το θυµό,την ντροπή άλλοι όµως αναφέρονται σε µικτές ψυχικές καταστάσεις όπως η αγάπη που περιλαµβάνει την χαρά και την αποδοχή, την φιλία που εµπεριέχει την αµοιβαιότητα χαράς και αποδοχής (Κακαβούλης, 1997: 93).
Το κεφάλαιο συναισθήματα ξεκινά να μας απασχολεί από την πρώτη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και διαρκεί για πάντα.
Ο τρόπος που τα διαχειριζόμαστε, αναγνωρίζουμε, αποδεχόμαστε, καθορίζει τη στάση και τη συμπεριφορά μας απέναντι σε καταστάσεις και άλλους ανθρώπους μα προπάντων επιδρά στην αυτοαντίληψη και αποδοχή της προσωπικότητάς μας.
Ως ενήλικες τα γνωρίζουμε αυτά σε γενικές γραμμές και έχουμε βιώσει τις συνέπειες των συναισθημάτων μας. Το αν έχουμε καταφέρει να τα αναγνωρίζουμε σωστά και να τα ελέγχουμε όμως είναι ένα άλλο θέμα. Όπως επίσης και η ικανότητά μας να είμαστε ευαίσθητοι στα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων (ενσυναίσθηση) και να νοιαζόμαστε γι` αυτά. Ο όρος που περιγράφει καλύτερα αυτές τις ικανότητες είναι ο όρος “συναισθηματική νοημοσύνη”. Έτσι μπορεί να είμαστε συναισθηματικά νοήμονες ή ακόμα και πτωχά εγωιστικά όντα, ανάλογα με το πόσο αναπτύξαμε τη συναισθηματική νοημόσυνη μας.
Τα παιδιά κατακλύζονται από συναισθήματα, γιατί αποτελούν κομμάτι του εαυτού τους. Τα συναισθήματα ακόμη κι αν δεν γίνονται άμεσα αντιληπτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην μάθηση και στο κλίμα που επικρατεί μέσα στην τάξη.
Η αναγνώριση, η κατανόηση (αίτια και συνέπειες ) η αποδοχή και η διαχείριση των συναισθημάτων αποτελούν δεξιότητες, που σίγουρα μπορούν να διδαχτούν στο σχολικό πλαίσιο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί ένας εκπαιδευτικός να καλλιεργήσει την συναισθηματική επίγνωση, που συνιστά ένα από τα πιο βασικά βήματα για την ζωή.
“Πώς νιώθουν;”(βίντεο αναγνώρισης συναισθημάτων)
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Κίτσιου Σωτηρία
Το βίντεο μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε κάνοντας παύση μετά την κάθε εικόνα , για να μαντεύουν τα παιδιά το συναίσθημα. Το ξεκινάτε μετά για επιβεβαίωση και συνέχεια.
Δείτε παρακάτω ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τα συναισθήματα όπως εκπονήθηκε σε ένα πολύ όμορφο βίντεο.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Κίτσιου Σωτηρία
Το βίντεο συνοδεύεται από ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
(Δημιουργός Κίτσιου Σωτηρία):
😀https://wordwall.net/resource/21607394 🎵
ΚΟΥΙΖ: https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/…
ΘΕΤΙΚΑ & ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: https://learningapps.org/display?v=pv…
💛Η ΚΡΕΜΑΛΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: https://learningapps.org/display?v=pg…
🌺ΤΟ ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: https://wordwall.net/resource/32025134
“Ντίνος, ο ελεφαντίνος”
Μια ιστορία από τη Β΄ τάξη του 1ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου, στα πλαίσια των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων (Συναισθήματα-Φυσικές καταστροφές)
Εκπαιδευτικός: Κίτσιου Σωτηρία
https://www.youtube.com/watch?v=ddWDhfetJm8&ab_channel=SotiriaKitsiou
Η συναισθηματική αγωγή δεν αφορά όμως μόνο το σχολείο, αλλά και την οικογένεια. Προϋποθέτει ειλικρινείς και καλοπροαίρετες συζητήσεις για την επίλυση των προβλημάτων, την δημιουργία κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης και την άνευ όρων αγάπη και αποδοχή .
Φυσικά η σωματική τιμωρία αποκλείεται.
“Σ΄ ένα βάζο μέσα”
Αν θέλετε, μπορείτε να το συνδυάσετε με φιλαναγνωσία και να κάνουν στο τέλος το ΦΕ με το άδειο βάζο, που θα βρείτε στην περιγραφή του βίντεο. Μέσα σε αυτό μπορούν να “μαζέψουν” τα παιδιά τα συναισθήματα που θέλουν …
Διαδραστική δραστηριότητα :
ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
Μπορείς να αναγνωρίσεις τα συναισθήματα;
Ένα βιβλίο γεμάτο συναισθήματα – Υλικό για τη συναισθηματική αγωγή από το ΙΒ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΦΟΥ
Όλα μου φταίνε / Τραγούδι συναισθηματικής αγωγής για το θυμό
Δείτε ένα animation για τον θυμό ή αλλιώς την οργή
Διαχείριση θυμού – Πώς να σκοτώσεις τον δράκο του θυμού
Το ζητούμενο είναι όχι να πείσουμε τα παιδιά να μην θυμώνουν αλλά να τα βοηθήσουμε αφενός να μην θυμώνουν εύκολα και με το παραμικρό, και αφετέρου, όταν αυτό συμβεί, να μπορούν να διαχειρίζονται αυτό το τόσο έντονο συναίσθημα, χωρίς να κάνουν κακό ούτε στους άλλους μα ούτε και στον εαυτό του.
Πηγή: Γραίγου Ευαγγελία Teachers aidylikogiadaskalous.blogspot.gr
Πως θα νικήσεις το δράκο του θυμού
Η θλίψη και η οργή. Χόρχε Μπουκάι
Σ’ ένα μαγεμένο βασίλειο όπου οι άνθρωποι ποτέ δεν καταφέρνουν να φτάσουν _αλλά που ίσως και να τριγυρνούν αιωνίως χωρίς να το συνειδητοποιούν… σ’ ένα βασίλειο μαγεμένο, όπου τα αφηρημένα πράγματα γίνονται χειροπιαστά…
Ήταν μια φορά κι έναν καιρό… μια πανέμορφη λίμνη.
Μια λίμνη με νερά κρυστάλλινα και καθαρά όπου κολυμπούσαν ψάρια όλων των χρωμάτων, κι όλες οι αποχρώσεις του πράσινου λαμπύριζαν αδιάκοπα…
Σ’ εκείνη τη μαγική και διάφανη λίμνη έφτασε η θλίψη κι η οργή για να κάνουν μπάνιο παρέα. Έβγαλαν και οι δύο τα ρούχα τους και, γυμνές, μπήκαν στη λίμνη.
Η οργή, που βιαζόταν (όπως συμβαίνει πάντα με την οργή, χωρίς να ξέρει ούτε η ίδια το λόγο), έκανε μπάνιο στα γρήγορα, κι ακόμα πιο γρήγορα βγήκε απ’ το νερό…
Αλλά η οργή είναι τυφλή, ή τέλος πάντων δεν βλέπει ξεκάθαρα την πραγματικότητα. Έτσι, γυμνή και καθαρή, φόρεσε βγαίνοντας απ’ το νερό το πρώτο ρούχο που βρήκε… Και συνέβη εκείνο το ρούχο να μην είναι το δικό της, αλλά της θλίψης…
Κι έτσι, ντυμένη θλίψη, η οργή έφυγε.
Πολύ ήρεμη, πολύ γαλήνια, πρόθυμη όπως πάντα να παραμείνει όπου βρίσκεται, η θλίψη τέλειωσε το μπάνιο της και χωρίς καμιά βιασύνη (ή μάλλον, χωρίς αίσθηση του χρόνου που περνά), τεμπέλικα και αργά, βγήκε από τη λίμνη. Στην όχθη συνειδητοποίησε πως τα ρούχα της δεν ήταν πια εκεί.
Όπως όλοι ξέρουμε, αν υπάρχει κάτι που δεν αρέσει καθόλου στη θλίψη, είναι να μένει γυμνή. Έτσι, φόρεσε το μοναδικό ρούχο που υπήρχε δίπλα στη λίμνη: το φόρεμα της οργής.
Λένε ότι από εκείνη τη στιγμή και μετά, πολύ συχνά συναντάμε όλοι μας την οργή τυφλή, σκληρή, τρομακτική και θυμωμένη.
Αλλά, αν σταθούμε λιγάκι για να κοιτάξουμε καλύτερα, καταλαβαίνουμε ότι αυτή η οργή που βλέπουμε είναι μόνο μια μεταμφίεση, κι ότι πίσω απ’ την οργισμένη όψη της κρύβεται στην πραγματικότητα η θλίψη.
Χόρχε Μπουκάι – Μια ιστορία λυπητερή
ΑΓΧΟΣ – ΣΤΡΕΣ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ
ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ
ΣΤΡΕΣ-ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ
Μια ακόμη όμορφη ιστορία είναι τα Χαρούμενα σφουγγαράκια
Δείτε πως αξιοποιήθηκε σε Β΄ τάξη, από την εκπαιδευτικό Σωτηρία Κίτσιου, πατώντας πάνω στην εικόνα:
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΩ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
από το Φωτόδεντρο
ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΌΝΑ
Εκπαιδευτική δραστηριότητα που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά Δημοτικού, με στόχο την ανάπτυξη της ικανότητας αντίληψης και αναγνώρισης των βασικών συναισθημάτων (χαράς, λύπης, φόβου, θυμού, ηρεμίας), που μεταδίδονται μέσω των εκφράσεων του προσώπου και της μουσικής. Στο πρώτο μέρος της δραστηριότητας δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να συνδέσουν καρτέλες, όπου αναγράφονται συναισθήματα, με φωτογραφίες προσώπων. Στο δεύτερο μέρος της δραστηριότητας, μετά την παρακολούθηση ενός σύντομου βίντεο, δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να επιλέξουν ένα από τα δύο προτεινόμενα μουσικά αποσπάσματα, το οποίο θα ταίριαζε περισσότερο ως μουσική επένδυση (soundtrack) στο βίντεο.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Βιβλιαράκι συναισθηματικής αγωγής (για_μικρούς μαθητές)
από τον ιστότοπο “Πρώτο κουδούνι”
Δείτε κι άλλο υλικό για τα συναισθήματα από τον ίδιο ιστότοπο πατώντας στην παρακάτω εικόνα
“Όταν είσαι στο σκοτάδι, ψάξε το φως των αστεριών”:
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που είναι στεναχωρημένο;
Το παρακάτω άρθρο θα μπορούσε ίσως να χρησιμοποιηθεί και ως υλικό στα εργαστήρια για το θέμα των συναισθημάτων και τη διαχείριση των δύσκολων συναισθημάτων.
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να το επισκεφθείτε:
“Κι άλλα Φύλλα Εργασίας”
Γνωρίζω τα συναισθήματα.
Γνωρίζω τον εαυτό μου και τους άλλους.
Ερωτηματολόγιο φιλία.
Ιδεοθύελλες συναισθημάτων.
Τα κρυμμένα συναισθήματα.
Ο τροχός των συναισθημάτων.
Τι νιώθω όταν…
Συναισθήματα και σωματικές αλλαγές.
Τι είναι αυτό που σε φοβίζει;
το πρόγραμμα Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού
Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού πηγή: http://ekpaideusi.blogspot.com
Φατσούλες με τα συναισθήματα
Φύλλα εργασίας για τα συναισθήματα
οι εικόνες είναι από το www.schoolsparks.com
https://blogs.sch.gr/mtsaousid/files/2022/01/φύλλα-εργασίας-για-τα-συναισθήματα-1.pdf
Κρυπτόλεξο των συναισθημάτων
https://blogs.sch.gr/mtsaousid/files/2022/01/Kruptolexo-sunaisthimaton.pdf
Τα κρυμμένα συναισθήματα
Ο τροχός των συναισθημάτων
https://blogs.sch.gr/mtsaousid/files/2022/01/Troxos-ton-sunaisthimaton.pdf
Παιχνίδι με το πρόσωπο
Παιχνίδι που μπορείτε να παίξετε με τα παιδιά όταν συζητάτε για το σώμα ή όταν συζητάτε για τα συναισθήματα. Μπορείτε ακόμη να τα πλαστικοποιήσετε και να τα κρατήσετε τα κομμάτια του παιχνιδιού στη γωνιά των παιχνιδιών, για να παίζουν τα παιδιά όλη τη χρονιά.
Δίνουμε στα παιδιά τα προσωπάκια:
Στη συνέχεια έχουμε κόψει τα μάτια, τις μύτες, και τα χείλη και τα παιδιά τα συνδυάζουν, τα ονομάζουν και φτιαχνούν τα προσωπάκια κάθε φορά διαφορετικά. Παράλληλα μπορούμε να ρωτάμε τα παιδιά το προσωπάκι που εφτιαξες είναι χαρούμενο ή λυπημένο; Μήπως είναι θυμωμένο; Γιατί; Από που φαίνεται;
Οι συνδυασμοί που μπορούν να γίνουν πολλοί και τα παιδιά το βρίσκουν διασκεδαστικό να αλλάζουν κάθε φορά τα προσωπάκια.
Στο παρακάτω αρχείο pdf θα βρείτε το υλικό για να εκτυπώσετε:
Παιχνίδι-προσωπάκια
πηγή: www.kindykids.gr
Φύλλα εργασίας για τη συναισθηματική αγωγή (1)
Φύλλα εργασίας για τη συναισθηματική αγωγή (2)
Καρτέλες με τα συναισθήματα (μεταφρασμένες στα ελληνικά)
Παρακάτω θα βρείτε υλικό για τη συναισθηματική αγωγή των μικρών μας φίλων το οποίο το συλλέχθηκε από αξιόλογα site:
Φύλλο Εργασίας: ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ (για το Νηπιαγωγείο)
http://ekpaideusi.blogspot.gr/2009/09/28.html,
Η παλέτα των συναισθημάτων
http://aesop.iep.edu.gr/node/26436
Το δέντρο που έδινε
Τα συναισθήματά μου και εγώ
Η σφιχτή αγκαλιά της αγάπης
Τι νιώθεις; Θυμός/ Υπομονή
Το δάσος της αγάπης
Ο κύριος κατσούφης χαμογελάει
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Το νησί των συναισθημάτων
ΥΛΙΚΟ ΑΠΌ ΤΟΝ ΙΣΤΌΤΟΠΟ : https://prwtokoudouni.weebly.com/
ΤΙ ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΝΙΩΘΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ;
Εικόνες συναισθημάτων
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Με τα παρακάνω αρχεία μπορούμε να παίξουμε διάφορα παιχνίδια, όπως παντομίμα, παιχνίδι μνήμης, κουκλοθέατρο.
(Τα πατρον τα βρήκαμε εδώ
http://tsirimpasieleni.blogspot.com/2011/11/blog-post_1580.html)
Μερικές ακόμη ιδέες:
ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να μπείτε στον σύνδεσμο:
https://www.slideshare.net/akriparopoulou/ss-35264885
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
(πηγή https://www.kindergartenstories.com/2016/10/creative-approach-in-learning-about.html)
ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τα παρακάτω φύλλα εργασίας από την εκπαιδευτικό Σάντα Βιργινία
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Μαθαίνω να Κατανοώ τα Συναισθήματά μου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 το ξενοδοχειο των συναισθημάτων
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ_Μαθαίνω να Διαχειρίζομαι την Απογοήτευση και τον Θυμό
Ιδέες για δραστηριότητες στην τάξη το ξενοδοχείο των συναισθημάτων
Δείτε ακόμη μερικά φύλλα εργασίας που δημιουργήθηκαν από τον Αντώνη Ζαρίντα., ekpaideusi.blogspot.com
(Κάντε κλικ πάνω στον κάθε σύνδεσμο για να κατεβάσετε τα φύλλα εργασίας)
Οδηγός Βιωματικού Προγράμματος
“Όταν τα συναισθήματα παίρνουν ζωή!”
από το πρόγραμμα in action for a better world «Δημιουργούμε έναν καλύτερο κόσμο»
Στην παρακάτω διαδραστική εικόνα υπάρχουν ενσωματωμένα σχέδια μαθημάτων από το ΙΕΠ βίντεο παιχνίδια κι άλλο πλούσιο υλικό:
ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
