Σε τι χρειάζεται σήμερα ένας κατάλογος με προτάσεις παιδικών βιβλίων που επικεντρώνονται στη διαφορετικότητα;
Γιατί τα τελευταία χρόνια η διαφορετικότητα συγκεντρώνει ολοένα περισσότερο την προσοχή των εκπαιδευτικών και αποτελεί τη λέξη-κλειδί που ερμηνεύει πολλά από τα φαινόμενα της σχολικής ζωής;
Η συμβίωση παιδιών διαφορετικής προέλευσης και κουλτούρας στη σχολική τάξη και στη γειτονιά, μας οδήγησε στη συνειδητοποίηση των διαφορών και στα διλήμματα που ανακύπτουν αναφορικά με την αντιμετώπιση του Άλλου.
Μας έκανε επίσης να ξανασκεφτούμε τη δική μας ταυτότητα, που σε συνθήκες ομοιογένειας δεν απασχολούσε παρά ελάχιστους αλλά στις συνθήκες μιας υπό διαμόρφωση πολυπολιτισμικής κοινωνίας φάνηκε πως απασχολεί την πλειονότητα, ανεξάρτητα από την απάντηση που καθένας δίνει σχετικά με τη δική του ταυτότητα ή τη σχέση που θέλει να έχει με τον Άλλο.
Το φαινόμενο δεν είναι καινούριο, αφού η κοινωνία μας αντιμετώπιζε ανέκαθεν σκανδαλισμένη ζητήματα διαφορετικότητας. Αρκεί να σκεφτούμε τους τρόπους αντίδρασης και τους υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς που απευθύνονταν σε όσους είχαν τοπική προφορά (βλάχοι), στους τσιγγάνους (γύφτοι), στους ανθρώπους με αναπηρία (σακάτηδες), στους ευτραφείς (βαρέλια), στους αδύνατους (κοκκαλιάρηδες) ή, παλιότερα, στους πρόσφυγες (παστρικές, τουρκόσποροι). Από αυτή την εμπειρία μπορούμε να διαπιστώσουμε σχετικά εύκολα πως η κινητικότητα των πληθυσμών και οι γρήγορες κοινωνικές αλλαγές ρίχνουν τα φώτα τους πάνω στις διαφορές, οι οποίες δεν μένουν στατικές αλλά χρωματίζονται, φορτίζονται ιδεολογικά και ενεργοποιούνται από συναισθήματα, νοοτροπίες και συμπεριφορές παράγοντας ισχυρές κοινωνικές εντάσεις και δυναμικές αντιθέσεις.
Η διάκριση ανάμεσα στο Εμείς και οι Άλλοι μετατοπίζεται κατά καιρούς σε νέα πεδία, διευρύνεται και οξύνεται. Έχουμε γνωρίσει πολλές μορφές διάκρισης, ξεκινώντας από την οικονομική και κοινωνική διάκριση (η φτώχεια και το κακό συναπάντημα), τη διάκριση της εθνικοφροσύνης (προδότες, εχθροί της πατρίδας), της αρρώστιας (τον έφαγε το σαράκι), στη συνέχεια την έμφυλη διάκριση (υστερικές φεμινίστριες), τη διάκριση που σχετίζεται με τις σεξουαλικές επιλογές (κουνιστός), την εθνοτική (αλβανέ, δεν θα γίνεις έλληνας ποτέ), τη θρησκευτική (άπιστοι) και άλλες που μπορούν να μπουν κάτω από το γενικό τίτλο πολιτισμικές διακρίσεις. Οι διακρίσεις παίρνουν συχνά τη μορφή προκαταλήψεων, φαντασιώσεων, γενικεύσεων, θυματοποίησης, επιθετικότητας, φόβου και παράγουν ισχυρά συναισθήματα. Τόσο ισχυρά, μάλιστα, που είναι ικανά να παραποιήσουν την πραγματικότητα διογκώνοντας τους κινδύνους που διατρέχει η κοινότητα από τους έξωθεν ή έσωθεν Άλλους, τους διαφορετικούς.
Είναι δύσκολο να μεταφερθούν σύνθετα προβλήματα σε κατανοητές ιστορίες για παιδιά. Είναι δύσκολο να μιλήσει ένας συγγραφέας για τη διαφορετικότητα, τα δικαιώματα, τη φτώχεια και τη δυστυχία. Όταν όμως εμπιστεύεται τις εμπειρίες και την έμπνευσή του και το πετυχαίνει χωρίς διδακτισμό, τότε ένα παιδικό βιβλίο αποκτάει παιδαγωγικό νόημα και σημασία. Τέτοια βιβλία υπάρχουν μέσα στον κατάλογο Παιδικών Βιβλίων με τίτλο Βλέποντας τον κόσμο με διαφορετικά μάτια.
ΟΚατάλογος Παιδικών Βιβλίων με τίτλο Βλέποντας τον κόσμο με διαφορετικά μάτια, κυκλοφόρησε σεέντυπη, ψηφιακή και διαδικτυακή μορφή.
Πρόκειται για μια έκδοση που περιλαμβάνει την παρουσίαση 171 παιδικών βιβλίων σε 150 πολύχρωμες σελίδες μεγάλου σχήματος. Η συλλογική δουλειά μελών, φίλων και εκπαιδευτικών, αναδεικνύει ελληνικά και μεταφρασμένα βιβλία που έχουν γραφτεί με άξονα τη Διαφορετικότητα. Τα βιβλία απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Ο κατάλογος παρουσιάστηκε στις 14 Ιουνίου στη γιορτή της λήξης της χρονιάς του 54ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών με παράλληλη έκθεση παιδικού βιβλίου.
Παρουσίαση των Βιβλίων σε Θεματικές Ενότητες σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού:
i.Ταυτότητα, Παιδική Ηλικία, Ελευθερία Έκφρασης
iii.Εκπαίδευση, Πληροφόρηση, Καλλιτεχνική Έκφραση, Παιχνίδι
iv.Οικογένεια, Υιοθεσία, Κοινωνικές Υπηρεσίες
vii. Πόλεμος, Πρόσφυγες, Ειρήνη
viii.Nόμος, Γνωστοποίηση της Σύμβασης
” Ένας αληθινός φίλος “
της Αυγουστίνης Παπανικολάου
Το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία μιας παρέας παιδιών, που κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών συναντούν στην παραλία, την ώρα του παιχνιδιού τους, τον Θεόφιλο, ένα παιδί που παίζει μόνο του και δεν μπορεί να μιλήσει (δεδομένου ότι πάσχει από σύνδρομο αυτισμού). Ασυνήθιστοι σε τέτοιου είδους καταστάσεις αρχίζουν να το κοροϊδεύουν , μέχρι που η μεγαλύτερη αδελφή του στην προσπάθειά της να υπερασπιστεί τον αδερφό της, αναλαμβάνει να τους εξηγήσει ότι η διαφορετικότητα υπάρχει παντού γύρω μας στη φύση και το να είσαι διαφορετικός σημαίνει ότι είσαι ιδιαίτερος και ξεχωριστός.
Όταν δε την επόμενη μέρα η Φιλιώ, η μικρότερη αδελφή ενός από τα παιδιά της παρέας απομακρύνεται , ο Θεόφιλος την οδηγεί πίσω στην παρέα, που την ψάχνουν, και από αυτή τη στιγμή τα παιδιά γνωρίζουν στο πρόσωπο του μικρού αγοριού, έναν αληθινό φίλο, που δεν μπορεί μεν να μιλήσει και να τους ακολουθήσει σε όλα τους τα παιχνίδια, ξέρει όμως να βοηθά, να μοιράζεται πράγματα μαζί τους και να λειτουργεί με τη δύναμη της καρδιάς.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
