Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν πλέον μάστιγα στις μέρες μας. Είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει γιατρούς, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και προβάλλεται μέσα από πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Tο θέμα αυτό εξετάζεται και αναλύεται πολύπλευρα και ανάλογα έχουν προσδιοριστεί αιτίες και αποτελέσματα. Η διάσταση που έχουν δώσει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ο τρόπος με τον οποίο πολλές φορές έχει προβληθεί το πρόβλημα, ενημερώνει αλλά και παραπλανεί.
Είναι σημαντικό η ενημέρωση να έχει ένα επιστημονικό υπόβαθρο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τον κατάλληλο τρόπο για την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.Οι διατροφικές διαταραχές είναι σοβαρές καταστάσεις, απειλητικές για τη ζωή ενός άτομου, οι οποίες επηρεάζουν τη σωματική και συναισθηματική υγεία ενός ατόμου. Είναι πραγματικές, πολύπλοκες και συχνά δημιουργούν σοβαρές συνέπειες για την υγεία, την λειτουργικότητα, και τις σχέσεις ενός ατόμου.
Η ανάπτυξη των Διατροφικών Διαταραχών είναι πολυ-παραγοντική. Ο συνδυασμός βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών/κοινωνικών παραγόντων, μπορεί να οδηγήσουν το άτομο να αναπτύξει μια δυσκολία να λειτουργεί ευέλικτα στην παρουσία δύσκολων σκέψεων, συναισθημάτων και αισθήσεων που νιώθουν στο σώμα τους.
Η ανάγκη που έχουν τα άτομα για σιγουριά και για έλεγχο σε διαφορές εμπειρίες που είναι ιδιαίτερα άβολες ενθαρρύνει την έκφραση συμπτωμάτων. Όπως εισηγούνται οι ερευνητές, η δυσαρέσκεια με το σώμα καθώς επίσης και η ανησυχία για το βάρος είναι οι πιο αποδεκτοί παράγοντες κίνδυνου που προβλέπουν την ανάπτυξη των Διατροφικών Διαταραχών.
Body Shaming: To Σώμα και η Ντροπή
Το body shaming, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, ωστόσο αφορά ένα συχνό φαινόμενο που υπάρχει στη κοινωνία εδώ και εκατοντάδες χρόνια. O όρος αυτός αφορά τα επικριτικά σχόλια που δέχονται γυναίκες και άντρες για την εμφάνισή τους, τα οποία στοχεύουν σε εκείνα τα χαρακτηριστικά τους που αποκλίνουν από τα στερεότυπα ομορφιάς.
Το VICE συναντά ανθρώπους που έχουν υποστεί body shaming ή έχουν νιώσει ντροπή για το σώμα και την εμφάνιση τους. Μοιράζονται τα βιώματά τους, μιλούν για τα επικριτικά σχόλια που δέχονται και τις προσπάθειες που έχουν κάνει για να ξεπεράσουν τις λεκτικές επιθέσεις. Στην κάμερα του VICE μιλούν επίσης ειδικοί: μία διατροφολόγος αναλύει το στίγμα της χονδροφοβίας, η οποία είναι ένας από τους βασικούς λόγους που κάποιος ασκεί body shaming ή νιώθει ντροπή για το σώμα του. Τέλος, εξειδικευμένος ψυχολόγος εξηγεί πώς βλάπτει τη ζωή των θυμάτων αυτή η μορφή βίας και πόσο αναγκαία είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για να εξαλειφθεί το φαινόμενο.
Οι διατροφικές διαταραχές στην εφηβεία (παρουσίαση)
Αρχικά, μιλώντας για διατροφικές διαταραχές, εννοούμε κατά κύριο λόγο τη νευρική ανορεξία, τη βουλιμία και την Συναισθηματική Υπερφαγία
Η νευρική ανορεξία ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία το άτομο αρνείται την πρόσληψη οποιασδήποτε τροφής με οποιονδήποτε τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν το άτομο προβεί σε πρόσληψη τροφής, στη συνέχεια θα βρει τον τρόπο να την αποβάλλει, τις περισσότερες φορές με προκλητό εμετό. Συνήθως, τα άτομα που έχουν επιλέξει να μην τρέφονται, χρησιμοποιούν υποκατάστατα τροφών ή χάπια τα οποία κόβουν την όρεξη (ανορεξιογόνα).
Στην αντίθετη περίπτωση, η βουλιμία χαρακτηρίζεται από τη συνεχή και αδιάκοπη πρόσληψη τροφής με πρόκληση εμετού στη συνέχεια. Η πρόσληψη τροφής συνεχίζεται και αφού το άτομο έχει αισθανθεί κορεσμό.
Συναισθηματική Υπερφαγία: Χαρακτηρίζεται από μια ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό που προκύπτει, όταν υπάρχουν δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις όπως το στρες, ο θυμός, το άγχος, η μοναξιά, η λύπη και η πλήξη. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται σε κατανάλωση τροφών με μεγάλη θερμιδική αξία, που μπορεί να φτάσει σε σημείο να τρώει κρυφά, και να σταματάει μόνο όταν υπάρχει πόνος, ή θα πέσει για ύπνο, δεν υπάρχει έλεγχος στην ποσότητα.
Πολλά άτομα ξεκινούν δίαιτες που, όμως, όλες αποτυγχάνουν. Ο βασικός λόγος που αποτυγχάνουν είναι επειδή μπαίνουμε σε αυτή τη διαδικασία μόνοι μας χωρίς καμιά ψυχολογική υποστήριξη και γι’ αυτό οι απαιτούμενες αλλαγές είναι παροδικές. Ο Ψυχολόγος θα μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τις εσωτερικές μας ανάγκες, τα καταπιεσμένα συναισθήματα, και να αναπτύξουμε μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό.
Χωρίς κατάλληλη βοήθεια και θεραπεία, η συναισθηματική υπερφαγία, πιθανόν να επιμείνει σε όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου.
Ποιοι είναι οι Προστατευτικοί Παράγοντες μείωσης ανάπτυξης Διατροφικών Διαταραχών
Κάποιοι παράγοντες μπορεί να μειώσουν την ανάπτυξη Διατροφικών Διαταραχών ακόμη και όταν κάποιοι παράγοντες κινδύνου είναι παρών. Σημαντικοί προστατευτικοί παράγοντες για τα παιδιά και τους εφήβους είναι: η ανάπτυξη θετικής εικόνας του σώματός τους, η ανάπτυξη ενός υγιές πλαισίου που θα επιτρέπει ανάπτυξη και έκφραση του εαυτού του παιδιού/εφήβου, η μάθηση και η ανάπτυξη βοηθητικών δεξιοτήτων αντιμετώπισης και διαχείρισης συναισθημάτων και στήριξη των παιδιών να αναπτύξουν πολλαπλές πηγές επιτευγμάτων.
Ο ρόλος της ανάπτυξης θετικής εικόνας σώματος
Ο ορισμός του τι είναι όμορφο και αποδεκτό είναι κάτι που μαθαίνετε μέσα από το κοινωνικό και οικογενειακό πλαίσιο. Όχι μόνο ένα «λεπτό σώμα» και ένα «γυμνασμένο μυώδες σώμα», θεωρείται κανονικό, αλλά και ως εφικτό και που απαιτείται από όλες τις γυναίκες και άντρες παρά το βιολογικό μεταβολισμό τους.
Συνεπώς, η συχνή σύγκριση του σώματος με το «ιδανικό σώμα», δημιουργεί και μαθαίνει πρότυπα τα οποία δεν είναι εφικτά από τα περισσότερα άτομα, και οδηγεί στο αίσθημα αποτυχίας. Οι πιέσεις για το «ιδανικό σώμα» επηρεάζουν έμμεσα τη συμπτωματολογία των διατροφικών διαταραχών.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γίνουν παρεμβάσεις σε παιδιά και εφήβους ώστε να γίνει κατανοητό ότι η «ιδανική» εικόνα σώματος για το κάθε άτομο είναι τελείως διαφορετική, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο σωματότυπος του, η ηλικία του, η φροντίδα που παρέχεται στο σώμα με γυμναστική και υγιεινή διατροφή κ.λπ.
Από την άλλη πλευρά, η «τελειότητα» απαιτεί συνεχείς θυσίες και αναρωτιέται κανείς εάν αξίζει ή εάν έχει νόημα η προσπάθεια να κατακτηθεί αυτό από όλους όσοι δεν θεωρούμε το «τέλειο σώμα» αυτοσκοπό. Το καλύτερο είναι να αποκτήσει κανείς την παρακάτω στάση ζωής:
♥ότι το μέτρο σε όλα είναι η καλύτερη οδός για να επιτευχθεί η προσωπική μας ευτυχία.
♥Ειδικά για την εικόνα του σώματος, εάν φροντίζουμε να έχουμε ένα βάρος που είναι λειτουργικό, δηλαδή δεν μας δυσκολεύει στην καθημερινή μας ζωή και δραστηριότητα, είτε επειδή είναι πολύ αυξημένο είτε επειδή είναι πολύ χαμηλό, αλλά μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα και δημιουργικά, είναι για τον καθέναν από εμάς το «ιδανικό»!
- Άρα είναι σημαντικό να βγάλετε από το μυαλό σας την ιδέα ότι μια συγκεκριμένη δίαιτα, βάρος ή μέγεθος σώματος οδηγεί ταυτόχρονα στην ευτυχία και στην ικανοποίηση.
- Επιλέξτε να επικρίνετε τη λανθασμένη πεποίθηση ότι το αδύνατο σώμα και η απώλεια βάρους είναι σπουδαία, ενώ το λίπος και η αύξηση βάρους είναι φρικτά ή υποδηλώνουν τεμπελιά, αναξιότητα ή ανηθικότητα.
- Αποφύγετε να κατηγοριοποιείτε τις τροφές ως «καλές ή ασφαλείς» ή «κακές ή επικίνδυνες». Να θυμάστε ότι όλοι χρειάζεται να τρώμε μια ισορροπημένη ποικιλία τροφών.
- Επιλέξτε να αποφεύγετε να κρίνετε τους άλλους βάση του σχήματος ή του βάρους του σώματός τους. Γίνετε ένας κριτικός θεατής των μέσων ενημέρωσης και των μηνυμάτων που στέλνουν για την εικόνα σώματος και την αυτοεκτίμηση. Αγκαλιάστε και αποδεχτείτε τη φυσική ποικιλία των ανθρώπινων σωμάτων.
- Επιλέξτε να μιλάτε για τον εαυτό σας με σεβασμό και εκτίμηση. Επιλέξτε να αξιολογείτε τον εαυτό σας βάση των στόχων, των επιτευγμάτων, των ταλέντων και του χαρακτήρα σας.
Είναι σημαντικό σαν εκπαιδευτικοί να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να κρίνει και να απορρίπτει τις πιέσεις για το ιδανικό μη εφικτό σώμα.
⇒Να διαχωρίσει το μέγεθος και το σχήμα του σώματος από την αξία του σαν άτομο.
⇒Να αποδεχτεί αυτό που μπορεί και δεν μπορεί να αλλάξει στα φυσικά χαρακτηριστικά του.
⇒Να εκτιμήσει τα όσα καλά μας προσφέρει το σώμα μας άσχετα με το μέγεθος και το σχήμα του. Να αποκτήσει το δικό του στυλ στο ντύσιμο και στην αυτο-έκφραση.
⇒Να εκτιμά τη διαφορετικότητα του κάθε ατόμου καθώς και τη δική του.
Στην παρακάτω διαδραστική εικόνα θα μπορέσετε να βρείτε αρκετό υλικό για να ενημερωθείτε οι ίδιοι αλλά και να αντλλήσετε υλικό για την διδασκαλία της ανάπτυξης θετικής εικόνας εαυτού παιδιών και εφήβων.
Ο ρόλος του σχολείου και του εκπαιδευτικού στην πρόληψη των διατροφικών διαταραχών μπορεί να ξεκινά από την εκπαίδευση, αλλά επεκτείνεται πολύ περισσότερο εκτός μαθήματος, επενδύοντας στην έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών-εκπαιδευτικών, ώστε η κατάλληλη στάση και συμπεριφορά των εκπαιδευτικών να συμβάλλει στην προάσπιση μιας υγιούς διαιτητικής συμπεριφοράς από τη μεριά των μαθητών.
Body Shaming…
Υπάρχει κάποιου είδους υποχρέωση να είμαστε fit;
Πηγή κειμένου στο βίντεο: https://ipop.gr/mind/ti-akrivos-simainei-body-shaming-kai-giati-irthe-i/
Σταμάτα να ντρέπεσαι για το σώμα σου γιατί το βλάπτεις με έναν απίστευτο τρόπο!
Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι το body shame (η σκέψη του «ντρέπομαι για το σώμα μου») είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να επιλέξεις έναν υγιεινό τρόπο ζωής ή για να αποφασίσεις να χάσεις βάρος. Αντιθέτως, η ντροπή σε κάνει να θέλεις να κρυφτείς από τον κόσμο και να γιατρέψεις τις πληγές σου. Αυτό μπορεί να γίνει, ωθώντας τον εαυτό σου να φάει το αγαπημένο σου παχυντικό φαγητό.
Η ντροπή σε κάνει να θες να εγκαταλείψεις τις σημαντικές δραστηριότητες. Καθώς και να σταματήσεις να θες να επικοινωνείς με τους ανθρώπους. Η ντροπή σε περιθωριοποιεί. Η ντροπή είναι ένας κίνδυνος και για την φυσική σου κατάσταση αλλά και για την ψυχική σου υγεία.
Μάλιστα έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που νιώθουν ντροπή για το σώμα τους έχουν μια συγκεκριμένη σκέψη για τον κόσμο γύρω τους. Αυτή η σκέψη είναι: «Οι άνθρωποι θέλουν να είμαι αδύνατος. Υπάρχει η ιδέα ότι όλοι περιμένουν από εμένα να ξεκινήσω να γυμνάζομαι. Αλλά αν πας να παρακολουθήσεις κάποιο μάθημα, νιώθεις ντροπή και οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν σε υποστηρίζουν. Κάποιοι θα σε σχολιάζουν. Κάποιοι άλλοι θα χαζογελάνε μαζί σου. Όλα αυτά σε φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση». Αυτή είναι η απάντηση που έδωσαν οι περισσότεροι ερωτηθέντες σε αυτές τις έρευνες.
Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι που νιώθουν ντροπή για το σώμα τους, είναι πιο πιθανό να αποφύγουν συνειδητά την γυμναστική. Το ίδιο ισχύει και για τα μικρότερα παιδιά. Τα παιδιά που δέχονται κριτική από τους φίλους τους και την οικογένειά τους για το βάρος του είναι σχεδόν απίθανο να επιδείξουν κάποιο ενδιαφέρον για αθλήματα και δραστηριότητες.
Μην κάνεις κανέναν να νιώθει ντροπή για αυτό που είναι
Αυτοί που κρίνουν τους παχύσαρκους συνήθως φέρεται ότι πιστεύουν ότι η ντροπή είναι το μαγικό συστατικό που θα βοηθήσουν επιτέλους τους άλλους ανθρώπους να αδυνατίσουν. Αντιθέτως, όμως, αυτό που συμβαίνει συχνά είναι ότι όταν λυπάσαι για το σώμα που έχεις σου δημιουργεί διαταραχές όπως η ευκαιριακή άμετρη κατανάλωση (binge-eating).
Να θυμάσαι πάντα, αν λες «ντρέπομαι για το σώμα μου» στο κάνει πιο δύσκολο το να το περιποιηθείς σωστά. Είναι πολύ δύσκολο να φροντίσουμε κάτι που μισούμε.
Εαν ελπίζεις να κάνεις κάποιες υγιεινές αλλαγές έτσι ώστε να φροντίσεις καλύτερα το σώμα σου, τότε ξεκίνα να το βλέπεις σαν το σπίτι σου. Δεν είναι ο εχθρός σου, αλλά ο σύμμαχός σου. Σκεψου το σώμα σου με τον τρόπο που σκέφτεσαι τους ανθρώπους που αγαπάς. Μπορεί να μην είναι τέλειο, όπως και οι άνθρωποι που αγαπάς, αλλά έχει πολύ μεγάλη αξία και αξίζει να του συμπεριφέρεσαι με σεβασμό και αγάπη.
Γίνε λοιπόν η καλυτερη εκδοχή του εαυτού σου…
Παράρτημα :
Οι διατροφικές διαταραχές και ο ρόλος της οικογένειας
Πώς να αναπτύξετε ένα υγιές πλαίσιο που να επιτρέπει ανάπτυξη και έκφραση του εαυτού του παιδιού/εφήβου:
Ερευνητές στον τομέα των Διατροφικών Διαταραχών τόνισαν ότι η αναγνώριση, η επιβεβαίωση και η έκφραση των συναισθηματικών αναγκών του παιδιού αρχικά από τους γονείς του, οδηγεί στην ανάπτυξη μιας εσωτερικής σιγουριάς του παιδιού. Δηλαδή το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει και να εμπιστεύεται αυτά που σκέφτεται, νιώθει και αισθάνεται στο σώμα του. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε τις ανάγκες του παιδιού σας πριν δράσετε. Πολλοί γονείς αντιδρούν άμεσα στο παιδί τους. Απαντούν με την πρώτη λέξη, συναίσθημα ή και συμπεριφορά που τους έρχεται στο μυαλό. Η ανταπόκριση σημαίνει να σταματήσω, να αξιολογήσω τι γίνεται, τι συμβαίνει στο παιδί μου και μετά να δράσω. Βεβαιωθείτε ότι η ανταπόκρισή σας είναι κατάλληλη για την ηλικία και το αναπτυξιακό του επίπεδο. Οι συναισθηματικές και σωματικές ανάγκες του παιδιού σας μπορεί να σας καθοδηγήσουν να δράσετε!
Ενθαρρύνετε υγιείς τρόπους έκφρασης συναισθημάτων
Πολλές αντιδραστικές συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα της δυσκολίας των παιδιών να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους ή γιατί θεωρούν ότι κάποια συναισθήματα είναι κακά. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματα του και αφήστε το παιδί σας να δει πώς εσείς διαχειρίζεστε τα δικά σας συναισθήματα. Να είστε ειλικρινείς προς το παιδί σας για το τι νιώθετε και σκέφτεστε. Μιλάτε με το παιδί σας για το πώς νιώθει και σκέφτεται και για ποιους λόγους. Διατηρείστε μια στάση αποδοχής και μην είστε επικριτικοί. Αναπτύξτε επικοινωνία με το παιδί σας από τον καιρό που είναι μικρό. Μιλάτε με το παιδί σας για τις αξίες που έχετε σαν άτομο και εξηγήστε του για ποιους λόγους είναι σημαντικές αυτές οι αξίες, χωρίς όμως να τις επιβάλλετε στο παιδί σας. Δώστε του χώρο στην εφηβεία να κρατήσει κάποιες από τις αξίες που του έχετε μεταφέρει, αλλά και να δημιουργήσει δικές του άξιες. Προσπαθήστε να δίνετε στο παιδί σας στήριξη, καθοδήγηση, αναγνώριση και σεβασμό. Να είστε ειλικρινείς για τα δικά σας δυνατά σημεία αλλά και τις αδυναμίες . Σεβαστείτε τις απόψεις του παιδιού σας ακόμη και αν διαφωνείτε. Έχει μεγάλη διαφορά να λες στο παιδί σου «είσαι λάθος», με το «διαφωνώ μαζί σου». Στηρίξετε τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας αλλά μην πιέζετε τα πράγματα και μην θέτετε εσείς στόχους για το παιδί σας. Για να μπορέσετε να δημιουργήσετε μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί σας πρέπει απλά να είστε άνθρωπος. Όλοι οι άνθρωποι κάνουμε λάθη και είναι σημαντικό το παιδί μας να δει ότι κάνουμε και εμείς λάθη. Ένα παιδί που πιστεύει ότι οι γονείς του είναι τέλειοι, ξεκινά να πιστεύει ότι πρέπει και αυτό να είναι τέλειο. Τα παιδιά περνούν όλη την παιδική τους ηλικία προσπαθώντας να ανακαλύψουν ποια είναι, πώς δουλεύει ο κόσμος και πού ταιριάζουν σε αυτόν τον κόσμο. Χρειάζονται να τους δώσουμε χώρο να εξερευνήσουν και να καταλήξουν στο ποια είναι!
Τι να κάνουμε αν υποψιαζόμαστε ότι το παιδί μας πιθανόν να παρουσιάζει στοιχεία Διατροφικών Διαταραχών
Εάν ανησυχείτε για τις διατροφικές συμπεριφορές , είναι σημαντικό να εκφράσετε τις ανησυχίες σας με έναν στοργικό και υποστηρικτικό τρόπο. Μιλάτε με το παιδί σας για τις ανησυχίες σας . Πιθανόν να μην συμφωνήσουν ότι υπάρχει πρόβλημα, αλλά σε αυτό το στάδιο είναι σημαντικό το παιδί σας να ξέρει ότι ανησυχείτε και θέλετε να το στηρίξετε.
Κατά την διάρκεια της συζήτησης να είστε ήρεμοι, υποστηρικτικοί και χωρίς να γίνεστε επικριτικοί. Ακούστε τις δικές του δυσκολίες και εξηγήστε για ποιους λόγους ανησυχείτε, χωρίς να αναφερθείτε σε Διατροφική Διαταραχή. Είναι σημαντικό να μην αισθανθεί ότι το κατηγορείτε για τις δυσκολίες του. Θα ήταν βοηθητικό να μην χρησιμοποιήσετε απειλές για να κερδίσετε τη συνεργασία του. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να επισκεφτεί μαζί σας ειδικούς για να διερευνηθούν περισσότερο οι ανησυχίες σας. Επικοινωνήστε με ειδικούς για περισσότερη στήριξη και καθοδήγηση.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.
