kantonopou’s blog

Με τον όρο αυτό εννοούμε την ιδιαίτερη αναγνώριση που αποδίδει το πλήρωμα της Εκκλησίας σ΄ορισμένα μέλη της, τα οποία ξεχώρισαν για την θεοφιλή ενάρετη ζωή τους και την αφοσίωσή τους στο Θεό. Η εκκλησία προβάλλει τα μέλη της αυτά στους πιστούς και τους προτρέπει να τα μιμηθούν.

Απο το β΄αιώνα άρχισε να απονέμεται ειδικά ο χαρακτηρισμός του αγίου σε Μάρτυρες και ομολογητές, ενω μέχρι τότε άγιοι ονομάζονταν απο την Κ. Διαθήκη όλοι οι Χριστιανοί.

Στην ορθόδοξη, όπως και στην πρώτη Εκκλησία το μόνο κριτήριο για την αναγνώριση ενός αποθανόντος μέλους της, ως αγίου, είναι η φήμη του, “vox populi”, με τις προϋποθέσεις ότι είχε ορθόδοξο φρόνημα, μαρτυρικό ή άγιο βίο και είχαι κάμει θαύματα. Οι προϋποθέσεις αυτές κατά την παράδοση της Εκκλησίας θεωρούνται σήμερα απαραίτητες.Στην πρωτοχρονιάτικη όμως περίοδο ήταν μάλλον ενδεικτικές και δεν ίσχυαν πάντοτε για την αναγνώριση των αγίων. Στην αρχαία Εκκλησία υπάρχουν πολλοί που μαρτύρησαν για την χριστιανική πίστη και αναγνωρίστηκαν απο τη συνείδηση της Εκκλησίας ως μάρτυρες χωρίς προηγουμένως να έχουν βαπτιστεί. Στην περίπτωση αυτή η Εκκλησία αναγνώρισε το μαρτυρικό τους τέλος ως “βάπτισμα αίματος”, που αντικαθιστούσε το ιερό βάπτισμα.

Πολλοί απο τους Μάρτυρες αυτούς, όπως επίσης και οι Νεομάρτυρες, δεν είχαν το χρόνο για να επιδείξουν ευσεβή και ενάρετη ζωή ή ακόμη και στα θαύματα. Ειδικότερα τα θαύματα δεν θεωρήθηκαν ως απαραίτητα κριτήρια για την αναγνώριση αγίου, δεδομένου μάλιστα ότι οι διασημότεροι Πατέρες της Εκκλησίας δέν θαυματούργησαν κατά την διάρκεια της ζωής τους ή μετά την κοίμησή τους. Θεωρήθηκε επίσης και ως κριτήριο αγιότητας, ιδίως απο τη ρώσικη Εκκλησία το αδιάφθορο και άλυτο του σώματος ή η ευωδία που αναπέμπεται από αυτό. Αλλά και το κριτήριο αυτό δεν έγινε ποτέ γενικά παραδεκτό.

Μετά την αναγνώριση του αγίου από την κοινή συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας, η εκκλησιαστική αρχή καταγράφει στα δίπτυχα τον άγιο, για να μνημονεύεται στη Θεία Λειτουργία και καθορίζει την ετήσια εορτή της μνήμης του, που είναι συνήθως η ημέρα του θανάτου του. Επίσης εκτίθενται η εικόνα και τα λείψανα του σε δημόσια προσκύνηση, ανεγείρονται ναοί προς τιμή του και συντάσσεται η ασματική Ακολουθία του.

ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ Δημήτριου Τσάμη