Πρόοδος στη γλωσσική τεχνολογία
Ξυπνώντας το πρωί -άνθρωπος είστε, θέλετε, πίνοντας τον καφέ σας, μια ζεστή φωνή να σας διαβάσει την αγαπημένη σας εφημερίδα. Και τι έγινε που είστε μόνος στο σπίτι; Επιλέγετε τα αποσπάσματα που σας ενδιαφέρουν στο Ιντερνετ και τα ακούτε δυνατά από τα ηχεία ενώ ντύνεστε. Ήρθε όμως η ώρα να πάτε στο γραφείο. Από το προηγούμενο βράδυ σκέφτεστε την εμπιστευτική επιστολή που έχετε να στείλετε στον συνεργάτη σας στην Ασία. Τόσο εμπιστευτική που… ούτε λόγος να την υπαγορεύσετε στη γραμματέα σας. Σιγά, όμως, μην την πληκτρολογήσετε μόνος σας. Ατενίζοντας από το παράθυρο, θα την υπαγορεύσετε στον υπολογιστή σας, ο οποίος αυτομάτως θα τη μεταφράσει στα κινεζικά. Πού είναι το πρόβλημα;
Ο ορθογράφος που «μουτζουρώνει» τα κείμενα στο Word ήταν μόνο η αρχή – ή τουλάχιστον μια «πλευρά» της συγκεκριμένης τεχνολογίας στην οποία είμαστε όλοι εξοικειωμένοι. Ο λόγος για τη γλωσσική τεχνολογία, τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης που ήρθε να μας… λύσει τη γλώσσα στην ψηφιακή εποχή. Στην εποχή που δεν είναι απαραίτητο να μας καταλαβαίνουν μόνο οι διπλανοί μας, αλλά και τα μηχανήματα με τα οποία δουλεύουμε, διασκεδάζουμε. «Σε αδρές γραμμές», εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Βαγγέλης Καρκαλέτσης, «η γλωσσική τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα σε ένα υπολογιστικό σύστημα να αναγνωρίζει γραπτό και προφορικό λόγο σε διάφορες γλώσσες, να τον κατανοεί, να τον μεταφράζει σε άλλες γλώσσες, ακόμα και να τον παράγει».
Και, όσο κι αν μας φαίνεται περίεργο, η «μικρή» μας Ελλάδα διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης επιστημονικής περιοχής. Σύμφωνα με τον κ. Καρκαλέτση, ελληνικοί ερευνητικοί φορείς, όπως το Ι.Π.&Τ του «Δημόκριτου» ή το Ινστιτούτο Eπεξεργασίας του Λόγου του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» ασχολούνται με τη γλωσσική τεχνολογία εδώ και μία 20ετία, έχοντας καθιερωθεί σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. «Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι η Αθήνα κέρδισε τον σχετικό διαγωνισμό και θα φιλοξενήσει σε λίγες ημέρες το 12ο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Τμήματος της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Γλωσσική Τεχνολογία, τον σημαντικότερο θεσμό στον ευρωπαϊκό χώρο στον τομέα αυτό». Το συνέδριο ξεκινά μεθαύριο στο Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής και θα ολοκληρωθεί στις 3 Απριλίου.
Καινοτόμες εφαρμογές
Πράγματι, στον ελληνικό χώρο έχουν αναπτυχθεί μια σειρά από καινοτόμες εφαρμογές. Από τον Δημόκριτο, για παράδειγμα, έχουν αναπτυχθεί, μεταξύ άλλων, διαδικτυακό φίλτρο ικανό να «μπλοκάρει» ακατάλληλο περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο, εφαρμογή που κατηγοριοποιεί τις ειδήσεις σύμφωνα με κατηγορίες που όρισε ο χρήστης, λογισμικό αναγνώρισης ιστορικών χειρογράφων, τεχνολογία που επιτρέπει την υποβολή ερωτήσεων σε ρομποτικούς ξεναγούς σε φυσική γλώσσα από τους επισκέπτες κ.ά. Το ΙΕΛ, από την άλλη πλευρά, έχει στο «ενεργητικό» του ουκ ολίγες επιτυχίες, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εφαρμογές που αναφέραμε στην εισαγωγή (οι… ομιλούσες εφημερίδες και η φωνητική υπαγόρευση). Επιπλέον, έχει αναπτύξει πλήθος εφαρμογών για την εκμάθηση μέσα από τον υπολογιστή ή το Διαδίκτυο της ελληνικής ως ξένης, μητρικής ή δεύτερης γλώσσας, για την εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής και της ελληνικής νοηματικής γλώσσας, ενώ έχει εξελίξει την τεχνολογία και στον τομέα της μηχανικής μετάφρασης. Οπως λένε σε άπταιστα «ελληνικά της πληροφορικής», χρειάζεται μόνο μία… «καστομιά» ώστε κάθε κομπιούτερ να κατανοεί τους μυριάδες ιδιωματισμούς και τερτίπια της γλώσσας μας.
Συνέδριο και συμπόσια
Το συνέδριο του Ευρωπαϊκού Τμήματος της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Γλωσσική Τεχνολογία EACL 2009 θεωρείται το γεγονός της χρονιάς στον επιστημονικό χώρο της «μηχανικής» γλωσσολογίας. Ανάμεσα στους 500 και πλέον σύνεδρους που θα προσελκύσει το συνέδριο, τις επόμενες ημέρες αναμένονται στην Αθήνα και οι μεγαλύτερες προσωπικότητες διεθνώς στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, όπως ο επιστημονικός διευθυντής του Γερμανικού Ερευνητικού Κέντρου Τεχνητής Νοημοσύνης κ. Hans Uszkorei και η διευθύντρια του Ινστιτούτου Υπολογιστικής Γλωσσολογίας του Ιταλικού Συμβουλίου Ερευνας κ. Nicoletta Calzolari. Θα πραγματοποιηθεί πληθώρα συμποσίων (μεταξύ άλλων και για τον ρόλο της γλωσσικής τεχνολογίας στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς).
Το συνέδριο διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, με την υποστήριξη του Τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά». Την οργανωτική επιτροπή απαρτίζουν οι κ. Β. Καρκαλέτσης («Δημόκριτος»), Ιων Ανδρουτσόπουλος (Οικονομικό Πανεπιστήμιο) και Στέλιος Πιπερίδης (ΙΕΛ).
Της Λίνας Γιάνναρου
Καθημερινή
