7o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

 Οι Ελληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό μιλούν για τις σπουδές τους, τις προοπτικές, τη νοσταλγία και τα δρώμενα στα ελληνικά ΑΕΙ 

Σε κάθε περίπτωση, το ποσοστό των Ελλήνων που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια εκτός Ελλάδας είναι υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου: 8,5% έναντι 3%… Η φοιτητική μετανάστευση, φυσικά, μεταφράζεται και σε τεράστια οικονομική αιμορραγία που εκτιμάται ότι αγγίζει τα 900 εκατ. ευρώ ετησίως.Αλλοι φεύγουν από την Ελλάδα γιατί επιδιώκουν «το κάτι παραπάνω», άλλοι γιατί αναζητούν καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές, άλλοι επειδή απλώς απέτυχαν να σπουδάσουν εδώ. Με τους ορίζοντες πια ανοιχτούς και πολλοί με «βαριά» πτυχία στο χέρι, αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στην παραμονή στο εξωτερικό και την επιστροφή στην πατρίδα. Οπως λέει ένας φοιτητής στην «Κ», «το ξέρω ότι το μέλλον μου είναι “έξω”, η καρδιά μου όμως παραμένει εδώ». Ελληνες της πανεπιστημιακής ξενιτιάς μιλούν στην «Κ» για τις σπουδές τους, τις προοπτικές, τη νοσταλγία, ενώ κρίνουν και τα δρώμενα στα ελληνικά ΑΕΙ με λόγια αυστηρά –«αδιανόητα μάς φαίνονται πολλά από αυτά που γίνονται»… 

Νικόλας Κατσαούνης, ΗΠΑ«Το ταλέντο ανταμείβεται»Εχει ζήσει τα φοιτητικά του χρόνια εξ ολοκλήρου στις ΗΠΑ. «Αστέρι» μαθητής, είχε πάρει από νωρίς την απόφαση να σπουδάσει στο εξωτερικό. Η δίψα του για γνώση ήταν μεγάλη, το ίδιο και η επιθυμία του να «κλειδώσει» καλύτερες προοπτικές στον εργασιακό του βίο. Σχεδόν 10 χρόνια μετά, παραμένει στην Αμερική ολοκληρώνοντας το δεύτερο μεταπτυχιακό του στις Διεθνείς Σχέσεις, ενώ παράλληλα κάνει την πρακτική του στη μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ. Οχι, δεν σκέφτεται να επιστρέψει.«Είναι αλήθεια ότι δεν σκέφτομαι να γυρίσω, τουλάχιστον όχι στο άμεσο μέλλον», λέει στην «Κ» ο Νικόλας Κατσαούνης. «Για διάφορους λόγους. Οι συνθήκες εργασίας εδώ είναι καλύτερες. Αν ψάξει κανείς, υπάρχουν πολλές δουλειές που είναι πολύ ενδιαφέρουσες, τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και σε διεθνείς οργανισμούς, οι οποίες σου δίνουν τη δυνατότητα να μαθαίνεις κάτι καινούργιο κάθε μέρα. Στην Ελλάδα, επειδή η αγορά είναι μικρότερη και οι περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι μικρομεσαίες, μετά κάποιο διάστημα, η δουλειά επαναλαμβάνεται. Η οργάνωση των επιχειρήσεων είτε είναι ανύπαρκτη είτε εξαιρετικά δύσκαμπτη κι έτσι δεν δίνει καμία πρωτοβουλία στον νέο να γίνει δημιουργικός. Η διοίκηση είναι γενικώς συντηρητική, με τις αποφάσεις να λαμβάνονται πάντα στην κορυφή. Εδώ οι ιδέες των νέων μετρούν περισσότερο και οι επιχειρήσεις αναζητούν νέους, δημιουργικούς ανθρώπους, καθώς θεωρούν ότι αυτοί μπορούν να δώσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ετσι, το ταλέντο και τα τυπικά προσόντα αναγνωρίζονται και ανταμείβονται».Και οικονομικά; «Ο πρώτος μισθός για κάτοχο μεταπτυχιακού είναι υπεραρκετός για να ζήσει και πολλές φορές για να βάλει στην άκρη, ενώ υπάρχουν και εξαιρετικές προοπτικές ανέλιξης. Στην Ελλάδα οι μισθοί είναι απαράδεκτα χαμηλοί». Ολα αυτά τα χρόνια, παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο εκπαιδευτικό σκηνικό στη χώρα μας. «Πώς βλέπουμε οι Ελληνες του εξωτερικού την κατάσταση στο ελληνικό πανεπιστήμιο; Με στενοχώρια», λέει. «Με στενοχώρια γιατί ξέρουμε πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα, κυρίως γιατί τα παιδιά στην Ελλάδα έχουν όρεξη. Πολλά από αυτά που γίνονται μας φαίνονται αδιανόητα. Δεν καταλαβαίνουμε πώς γίνεται κομματικά συμφέροντα να λυμαίνονται ολόκληρα πανεπιστήμια (με τη συμμετοχή καθηγητών και φοιτητών), όπως επίσης και την «παράδοση» των καταλήψεων, που επίσης οργανώνονται από κομματικές μειοψηφίες».Πώς λειτουργεί το ξένο πανεπιστήμιο; «Πολύ διαφορετικά. Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τόσο για τους καθηγητές όσο και για τους φοιτητές είναι σαφώς προκαθορισμένα. Οι φοιτητές αξιολογούνται βάσει της επίδοσής τους. Οι καθηγητές αξιολογούνται και από τους φοιτητές και από τη διοίκηση του πανεπιστημίου, δουλεύουν για σένα και αν το επιδιώξεις, μπορείς να έχεις συνεχή επαφή μαζί τους». Κυρίως όμως –όπως λέει ο Νικόλας– το ξένο πανεπιστήμιο σε προετοιμάζει για την καριέρα σου ως επαγγελματία του κλάδου σου. «Η γνώση που παίρνεις ανταποκρίνεται στα ζητούμενα της αγοράς εργασίας. Μαθαίνεις να κάνεις μεθοδική έρευνα μόνος σου, αλλά και να δουλεύεις σε ομάδες». 

Ηλέκτρα Σαμοΐλη, ΗΠΑ«Εχω πρόσβαση σε ό,τι μου αρέσει»Για την Ηλέκτρα Σαμοΐλη, η απόφαση να φύγει για μεταπτυχιακό στον κινηματογράφο και τα «μίντια» στη Νέα Υόρκη δεν ήταν εύκολη. Εκτός του ότι θα άφηνε για αρκετό χρονικό διάστημα πίσω φίλους και οικογένεια, ήξερε εκ των προτέρων ότι για να τα «βγάλει πέρα» στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού θα έπρεπε να εργάζεται παράλληλα με τα μαθήματά της. «Την εμπειρία όμως δεν θα την άλλαζα με τίποτα», λέει σήμερα στην «Κ». «Γι’ αυτό άλλωστε και έφυγα. Το βασικό μου πτυχίο το πήρα στην Αθήνα (Επικοινωνίας και Μέσων Πολιτισμού), οπότε δεν είχα φύγει από το πατρικό μου και ήθελα να ζήσω μόνη μου. Δεν πίστευα κατ’ ανάγκην ότι οι σπουδές στο εξωτερικό είναι ανώτερες, αλλά νομίζω ότι η φοιτητική ζωή εκτός σπιτιού και εκτός Ελλάδας είναι μοναδική εμπειρία». Τόσο που σκέφτεται να συνεχίσει και για διδακτορικό. «Τα πράγματα εδώ είναι πιο δύσκολα και πιο εύκολα ταυτοχρόνως! Από τη μια πλευρά, εάν καταφέρεις να έχεις μια καλή δουλειά, έχεις καλύτερη ποιότητα ζωής -οι μισθοί είναι πολύ υψηλότεροι- αλλά, από την άλλη, οι διαδικασίες για να καταφέρεις να μείνεις στην Αμερική είναι μεγάλος πονοκέφαλος. Θα πρέπει δηλαδή να έχω βρει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον για να μπω στη διαδικασία. Προς το παρόν πάντως μου αρέσει που έχω πρόσβαση σε πράγματα που μου αρέσουν, να δουλεύω για φεστιβάλ, πολιτιστικές διοργανώσεις, πράγματα που στην Ελλάδα είναι δυσκολότερο να προσεγγίσεις. Το καλό είναι ότι οι φοιτητές που κάνουν διδακτορικό χορηγούνται από τα περισσότερα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ, οπότε δεν θα έχω οικονομικό άγχος…». 

Παναγιώτης Σιαπέρας, Αγγλία«Νέος δρόμος εξειδίκευσης» Η ανάγκη για λεπτομερέστερη κατάρτιση όσον αφορά τον αυτισμό και ειδικότερα το σύνδρομο Ασπεργκερ ώθησε τον Παναγιώτη Σιαπέρα, στα 22 του χρόνια, να φύγει από την Ελλάδα για μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην Αγγλία. Σήμερα, διδάκτωρ του Τμήματος Αναπτυξιακής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, δεν μετανιώνει καθόλου για την απόφασή του. «Στην Αγγλία μυήθηκα στη μαγεία της επιστημονικής έρευνας και ανοίχτηκε ένας νέος δρόμος εξειδίκευσης πάνω στην παθολογία των αναπτυξιακών διαταραχών του ανθρώπου», λέει ο ίδιος στην «Κ». «Παράλληλα μου δόθηκε η δυνατότητα να μαθητεύσω με τους ανθρώπους οι οποίοι με τις μελέτες τους οδηγούν παγκόσμια την επιστήμη σε νέα μονοπάτια.Στην Ελλάδα, οι ευκαιρίες να δουλέψεις κοντά σε τέτοιους ανθρώπους είναι πολύ περιορισμένες. Συνομιλώντας με αρκετούς καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων το συμπέρασμα είναι πως ενώ υπάρχει καλό έμψυχο δυναμικό, καθηγητές και φοιτητές, όλα προσκρούουν στην ελλιπή χρηματοδότηση και στην έλλειψη ουσιαστικής υποστήριξης, που δεν αφήνουν να ανταγωνιστούμε με μεγαλύτερες αξιώσεις τα Πανεπιστήμια της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ στην έρευνα και την εξειδίκευση».Ο Παναγιώτης αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι τίποτα από την προσωπική του πορεία δεν θα ήταν εφικτό εάν δεν είχε επιτύχει στις εξετάσεις του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. «Ετσι, είμαι σε θέση να πω πως παρά τις παθογένειες που έχουμε σε επίπεδο έρευνας στη χώρα μας, τουλάχιστον υπάρχει η υποστήριξη για κατάρτιση νέων επιστημόνων στο εξωτερικό.Εκείνο που φυσικά δεν εκμεταλλευόμαστε είναι η γνώση που αποκτάται. Δεν υπάρχει ο σχεδιασμός έτσι ώστε ο καταρτισμένος επιστήμονας να επιστρέψει από το εξωτερικό και να θέσει τη γνώση του στην υπηρεσία της πατρίδας του. Ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος θέλει να επιστρέψει στην Ελλάδα, τελικά αναγκάζεται να αναζητήσει καριέρα στο εξωτερικό διότι εκεί του δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιήσει τα προσόντα του».Μαριάννα Κρητικού, Αγγλία«Εχεις πολλά εφόδια ως φοιτητής»Το ιδανικό για τη Μαριάννα θα ήταν να βρει μια δουλειά… «στο δρόμο». Να μπορεί να έχει τη βάση της στην Ελλάδα, αλλά παράλληλα να ταξιδεύει, να γνωρίζει νέους τόπους, να αποκτά εμπειρίες. Προς το παρόν, πάντως, απολαμβάνει ένα ενδιαφέρον μεταπτυχιακό πρόγραμμα σε πανεπιστήμιο του Λονδίνου πάνω στη σκηνοθεσία θεάτρου. «Τελείωσα στην Αθήνα, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής, όμως ήθελα να συνεχίσω σε πιο πρακτικό επίπεδο. Και κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσα να το κάνω στην Ελλάδα. Ετσι έφυγα», λέει στην «Κ». «Ημουν, πάντως, πολύ ευχαριστημένη από τη σχολή μου στην Αθήνα, τουλάχιστον από άποψη μαθημάτων. Γιατί από άποψη υποδομών, δεν συγκρίνεται με αυτά που σου προσφέρουν στην Αγγλία. Εδώ, η επικοινωνία με τους καθηγητές είναι συνεχής και γίνεται εύκολα, μέσω e-mail, οι υποδομές είναι εξαιρετικές, έχεις πολλά εφόδια ως φοιτητής. Δυστυχώς, στον τομέα αυτό υστερούν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Πάντα έλεγα ότι αν τα παιδιά στα ελληνικά πανεπιστήμια είχαν αυτά που έχουν οι συμφοιτητές τους έξω, θα είμασταν όλοι… Αϊνστάιν. Εμείς έχουμε διαφορετικό τρόπο σκέψης».Ηδη η Μαριάννα, πριν ακόμα ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό της, βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας στην Αγγλία. «Παράλληλα, βέβαια, κοιτάζω πράγματα και… κάτω. Είναι ωραία να μένεις στο εξωτερικό, αλλά όταν είσαι εδώ σου λείπει η Ελλάδα και όταν επιστρέφεις… λες “γιατί ήρθα”!».

Tης Λίνας Γιάνναρου

Καθημερινή