  |
«Χάρη στα βιολογικά, έφαγα μαρούλι!» μου λέει ο 13χρονος Κωνσταντίνος και εξηγείται: «Το συμβατικό μαρούλι μού φαινόταν άγευστο!». «Το βιολογικό ψωμί θρυμματίζεται εύκολα. Το συμβατικό είναι σαν πλαστικό», συμπληρώνει ο Μιχάλης. «Οταν πήγαμε στο ecofestival και δοκίμασα γιαούρτι, μου φάνηκε ξινό», θυμάται ο Δημήτρης. «Τότε κατάλαβα ότι τα συμβατικά τα γεμίζουν ζάχαρη!» «Η μαμά μου προσπαθεί να αγοράζει βιολογικά λαχανικά και φρούτα», δηλώνει η Κατερίνα. «Στο σπίτι αγοράζουμε αλεύρι και γάλα και αρτοπαρασκευάζουμε!» λέει με καμάρι ο Αριστοτέλης, μαθητής της Α΄ Γυμνασίου. «Παράγουμε και βιολογικό λάδι, που σε λίγο πιστοποιείται!»
Το «Αλλάζω τον κόσμο με το πιρούνι μου» είναι ένα φιλόδοξο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που υλοποιείται στο Λεόντειο Λύκειο Νέας Σμύρνης σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αειφόρου Ανάπτυξης. Και όπως καταλάβατε έχει ήδη απτά αποτελέσματα! «Αυτήν τη φορά εστιάζουμε στο θέμα της διατροφής, όπως αυτό συνδέεται με το περιβάλλον αλλά και την ποιότητα ζωής μας», εξηγεί στο ΟΙΚΟ ο καθηγητής Βιολογίας του σχολείου και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αειφόρου Ανάπτυξης, Αλέξανδρος Πανταζίδης. «Παλιά, όταν άκουγα περί «Βιολογικών προϊόντων», μου ηχούσαν κινέζικα», θυμάται ο 13χρονος μαθητής Δημήτρης, που συμμετέχει για δεύτερη χρονιά στο πρόγραμμα. «Τώρα, όμως, πια ξέρω». Και μη φανταστείτε ότι οι μαθητές-μέλη του Ομίλου Περιβαλλοντικής Αγωγής του Λεοντείου Λυκείου αναλίσκονται μόνο σε θεωρητικές συζητήσεις. Στην πράξη μαθαίνονται τα πράγματα. «Φυτέψαμε σκόρδα σε ένα βιολογικό αγρόκτημα και είχε πολλή πλάκα», λέει με ενθουσιασμό ο Γιώργος, μαθητής της Β΄ Γυμνασίου, λίγο πριν ξεκινήσει την παρουσίαση για τις πιστοποιήσεις ο γεωπόνος και επιστημονικός συνεργάτης του ΟΙΚΟ, κ. Ηλίας Κάνταρος. Κάθε συνάντηση των 30 μικρών οικολόγων, που γίνεται ένα Σάββατο το μήνα, ξεκινά με ένα πλουσιοπάροχο βιολογικό πρωινό, συνεχίζεται με την εισήγηση ενός επιστήμονα και ολοκληρώνεται άλλοτε με επισκέψεις και εκδρομές, άλλοτε με βιωματικά εργαστήρια. Οι θεματικές ενότητες του προγράμματος είναι: μεσογειακή διατροφή, διατροφή και περιβάλλον, βιολογική γεωργία, βιολογικά προϊόντα, ποικιλίες – υβρίδια – μεταλλαγμένα, υποσιτισμός και παχυσαρκία.
 |
Σήμερα τα παιδιά έχουν έρθει με τον εκδρομικό σάκο ανά χείρας για να επισκεφτούν το «Green Way», ένα βιολογικό μαγαζί που προσφέρει μεγάλη γκάμα προϊόντων, καθώς και τον πιστοποιητικό οργανισμό Q-Ways. Το μάτι όλων μοιραία «πέφτει» στις ετικέτες. «Θα κάνουμε τον δικό μας έλεγχο πριν τα αγοράσουμε», μου λέει με νόημα η 13χρονη Αλίκη Λάβδα. «Η μαμά μου μού έχει δώσει λίστα με ψώνια». Τα καλάθια γεμίζουν κυρίως με δευτερογενή προϊόντα και λιχουδιές: σοκολάτες, σνακ, χυμούς, ζυμαρικά και γιαούρτια. «Ακόμα και τα τσιπς είναι πιο νόστιμα!» ισχυρίζεται η Κατερίνα. Προκειμένου τα παιδιά να δοκιμάσουν και βιολογικό κρέας, οι ιδιοκτήτες του μαγαζιού έχουν ετοιμάσει κεφτεδάκια, που κάνουν θραύση.
Ωριμοι πολίτες-καταναλωτές
«Ο σωστός καταναλωτής είναι ο ενημερωμένος», σημειώνει ο κ. Κάνταρος. «Πρέπει να αναγνωρίζει τα σήματα που αναγράφονται στα προϊόντα». Στον πίνακα «περνούν» ένα-ένα τα λογότυπα όλων των ελληνικών πιστοποιήσεων καθώς και το ενιαίο ευρωπαϊκό σήμα. Παράλληλα, «αποκωδικοποιούνται» ονομασίες όπως ΠΟΠ., έξτρα παρθένο ελαιόλαδο κ.τ.λ. Η συζήτηση γρήγορα γίνεται ζωηρή και το ένα υψωμένο χέρι διαδέχεται το άλλο. «Αν ένα προϊόν είναι εισαγόμενο, υπόκειται σε νέο έλεγχο ή αρκεί αυτός που έγινε στο εξωτερικό;» ρωτάει ο Δημήτρης. «Αν η συσκευασία πρόκειται να πουληθεί ως έχει, δεν χρειάζεται περαιτέρω πιστοποίηση. Αν, όμως, οι Ελληνες έμποροι σκοπεύουν να την ανοίξουν και να την αλλάξουν, απαιτείται νέα πιστοποίηση από ελληνικό οργανισμό», απαντά ο γεωπόνος. Η λίστα των αποριών δεν έχει τέλος. «Τα παιδιά αποδεικνύονται ιδιαίτερα ενημερωμένα», δηλώνει ο κ. Κάνταρος. «Εχουν περάσει πλέον σε δεύτερη «ανάγνωση», με ρωτούν περί επιμολύνσεων, μορφών και περιοδικότητας των ελέγχων, περί νομοθεσίας». Συχνά περνούν από τη θέση των καταναλωτών σε αυτή του καλλιεργητή. «Πώς αντιμετωπίζονται τα ζιζάνια χωρίς χημικά ζιζανιοκτόνα;» Επειτα, στα γραφεία του πιστοποιητικού οργανισμού Q-Ways οι έφηβοι έχουν τη δυνατότητα να εμβαθύνουν περισσότερο στους μηχανισμούς ελέγχου που προηγούνται της πώλησης ενός προϊόντος. «Η επιλογή του τροφίμου που αγοράζετε είναι στην εποχή μας μια επαναστατική πράξη που ταιριάζει σε εφήβους», λέει στους μαθητές ο κ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος, διευθυντής ανάπτυξης της εταιρείας. «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι επιλογές μας ως καταναλωτών μπορούν να ορίσουν τους κανόνες της αγοράς. Εσείς καλείστε να προωθήσετε μια νέα κουλτούρα διατροφής». Η συζήτηση μοιραία πηγαίνει στο προφίλ των βιοκαλλιεργητών: «Ενας αγρότης έχει τρία κίνητρα για να γίνει βιοκαλλιεργητής: την προστασία της υγείας του – αφού είναι ο πρώτος που επιβαρύνεται από τα χημικά, την αύξηση του εισοδήματός του και τέλος την επιδότηση. Οσοι, όμως, το κάνουν μόνο για τα λεφτά, είναι εκείνοι που στην πρώτη δυσκολία παραιτούνται…».
«Επιθυμία μας δεν είναι να διαμορφώνουμε μόνο ώριμους πολίτες», λέει ο κ. Πανταζίδης, «αλλά και συνειδητοποιημένους καταναλωτές».
Δέκα χρόνια μετά την αποφοίτησή μου, κλήθηκα και πάλι να «κάτσω» στα θρανία. Το κίνητρο; Ενα φιλόδοξο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του Λεοντείου Λυκείου
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΦΩΤΙΑΔΗ,
Φωτογραφίες: ΚΑΝΑΡΗΣ ΤΣΙΓΚΑΝΟΣ
