Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Η έκφραση επιθετικής συμπεριφοράς στα μικρά παιδιά αποτελεί ενα κοινωνικό πρόβλημα.Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν σε σημαντικά δείγματα παιδιών ηλικίας ,απο την παιδική μέχρι την εφηβική, η επιθετικότητα αγγίζει τον υψηλότερο δείκτη στην ηλικία των τριών ετών.Οι άνθρωποι δεν γεννιούνται με προδαιγραμμένες επιθετικές συμπεριφορές, αλλα τις μαθαίνουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μέσα απο το περιβάλλον που ζούν.Τα παιδιά που κατα την προσχολική περίοδο δεν μαθαίνουν πως να επιλύουν το πρόβλημα της επιθετικής συμπεριφοράς τους, κινδυνεύουν να έχουν πολλά προβλήματα στη συνέχεια της ζωής τους.Έχουν την τάση να είναι υπερενεργητικά, ανήσυχα,απρόσεκτα και να αρνούνται την βοήθεια αυτών που έχουν ανάγκη
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη φύση της επιθετικής συμπεριφοράς είναι σημαντικό να επικεντρώσουμε στα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού που μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες κινδύνου επιθετικής συμπεριφοράς.Όσον αφορά τα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού καθοριστικός παράγοντας που επιδρά στην συμπεριφορά του παιδιού είναι το φύλο του παιδιού.Τα αγόρια παρουσιάζουν περισσότερη σωματική βία απο τα κορίτσια αλλα όταν πρόκειται για λεκτική βία, τα κορίτσια επιδυκνείουν ανάλογες ή και περισσότερς επιθετικές συμπεριφορές απο τα αγόρια.
Η ιδιοσυγκρασία επίσης του παιδιού αποτελεί εξ΄ίσου σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τη συμπεριφορά.Ο θυμός,η κυκλοθυμία ενθαρρύνουν τις επιθετικές συμπεριφορές.Ένα παιδί που παρουσιάζει αδυναμία συγκέντρωσης προσοχήςή μαθησιακές δυσκολίες είναι πιο εύκολοο να επιδείξει επιθετικές χειρονομίεςνσε σχέση με ενα άλλο παιδί.”Τα αγόρια προσχολικής ηλικίας που εκφράζουν υψηλό βαθμό αντίδρασης και υπερκινητικότητας, είναι εκείνα που εμφανίζουν τον υψηλότερο δείκτη κινδύνου για την εμφάνιση επιθετικών συμπεροφορών κατα την διάρκεια της εφηβείας αλλα και της ενηλικίωσης,
Η είσοδος των μικρών παιδιών στο νηπιαγωγείο αποτελεί μια δύσκολη περίοδο προσαρμογής στο νέο κοινωνικό περιβάλλον και δημιουργίας νέων σχέσεων, πολύ διαφορετικών απο αυτές που έχουν δημιουργήσει μέσα στην οικογένεια.Τα παιδιά που εκφράζουν στο νηπιαγωγείο επιθετικές συμπεριφορές είναι συχνά παιδιά που απορρίπτονται απο τους συμμαθητές τους.
Πολλοι συγγραφείς υποστηρίζουν οτι το οικογενειακό περιβάλλον είναι αυτο που ευνοεί την επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού.Τα παιδιά με επιθετική συμπεριφορά προέρχονατι αρκετά συχνά απο οικογένειες με χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο.Τέλος η μαθησιακή ανάπτυξη του νηπίου και η κοινωνική συμπεριφορά του μπορεί να επηρεασθεί απο τα συνολικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος της τάξης του νηπιαγωγείοι.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
- Αρχικά είναι καλό να αγνοήσουμε την ακατάλληλη συμπεριφορά του παιδιού.Άν κάνουμε το λάθος να εμποδίσουμε το παιδί λέγοντάς του να σταματήσει, μπορεί εν αγνοία μας να ανταμείψουμε το παιδί για την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.Άν αγνοήσουμε την συμπεριφορά και κάνουμε μια θετική προσπάθεια να μην ενοχληθούμε ,θα το απογοητεύσουμε,θα το αποθαρρύνουμε απο την προσοχή που αναζητά.Θα αντιληφθεί αργά ή γρήγορα οτι αυτη η συμπεριφορά δεν οδηγεί πουθενά.
- Ταυτόχρονα παρατηρούμε συνεχώς και συστηματικά το παιδί.Η παρατήρησή μας επικεντρώνεται στην μη αποδεκτή συμπεριφορά του παιδιού προσπαθώνατς να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα και να εξετάσουμε το πλαίσιο του προβλήματος.Ο σκοπός στην παρατήρηση είναι πάντοτε η ανακάλυψη και οικοδόμηση πάνω στις δυνατότητες του παιδιού.Παρατηρούμε μια συμπεριφορά με στόχο να ανακαλύψουμε τί είναι αυτο που θέλει ή μπορεί να κάνει το παιδί.
- Στην συνέχεια επικοινωνούμε με την οικογένεια ή το σχολείο αντίστοιχο και ενημερώνουμε για το πρόβλημα.
- Απο τη στιγμή που έχουν πραγματοποιηθεί οι παρατηρήσεις αποφασίζουμε την μέθοδο.Σημαντικό είναι να μην αποθαρρυνθούμε γρήγορα και εγκαταλείψουμε την προσπάθεια.Η αυτοεκτίμηση τους μπορεί να είναι τόσο χαμηλή που τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψουν στον εαυτό τους. Άλλες φορές πάλι επειδή έχουν συνηθίσει σε τακτικές αποθαρρυνσης, είναι δύσκολο να δεχτούν θετικά σχόλια ή επαίνους για τον εαυτό τους.
- Ειδικότερα προσφέρουμε στα παιδιά ενα αναπτυξιακά κατάλληλο πρόγραμμα δραστηριοτήτων σε συνεργασία με την δασκάλα.
- Ενθαρρύνουμε την επιθυμητή συμπεριφορά.Είναι σημαντικό να δίνουμε άμεση ανταπόκριση προς το παιδί όταν κάνει κάτι θετικό.Π.χ Είμαι πολυ περήφανη που έπαιξες τόσο ωραία με τα παιχνίδια σου ή με την αδερφούλα σου.
- Επικεντρώνουμε και αναθεωρούμε τον τρόπο οργάνωσης του χώρου του. Η όλη διαμόρφωση του χώρου σε γωνιές(κέντρα ενδιαφέροντος) δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να παρατηρούν και να ανακαλύπτουν
ΠΗΓΗ: Ευθυμία Γουργιώτου-Λέκτορας Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστήμιο Κρήτης