Το 2008 οι καθηγητές Bergmann και Sams  (Berrett et Sams, 2012∙ FLΝ, 2014) θέλοντας να  δώσουν  την ευκαιρία στους/στις μαθητές/τριες που σημείωναν απουσίες να παρακολουθήσουν τα μαθήματα που έχαναν, κατέγραφαν την διδασκαλία τους σε βίντεο και στην συνέχεια την αναρτούσαν στο διαδίκτυο, ώστε οι  απόντες μαθητές/τριες να δουν τη διδασκαλία ετεροχρονισμένα. Η απήχηση της διαδικασίας ήταν μεγάλη κάνοντας τους να αναθεωρήσουν την προσέγγιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα στη σχολική αίθουσα.

Η «ανεστραμμένη» τάξη (Flipped Classroom) είναι μια εκπαιδευτική προσέγγιση, η οποία μεταφέρει την παράδοση του μαθήματος έξω από την αίθουσα διδασκαλίας. Με τον τρόπο αυτό ο διδακτικός χρόνος στην τάξη αξιοποιείται περισσότερο σε αλληλεπιδραστικού/ομαδοσυνεργατικού τύπου δραστηριότητες και οι μαθητές εμπλέκονται ενεργά με το διδακτικό αντικείμενο.

Από το ακρωνύμιο FLIP  της ανεστραμμένης τάξης (στην αγγλική γλώσσα) προκύπτουν τα 4 βασικά χαρακτηριστικά της:

Flexible Environment: Ευέλικτο Περιβάλλον: Ο/Η  εκπαιδευτικός  προσαρμόζει  το μάθημα  και το χώρο σύμφωνα με τις ανάγκες και τα μαθησιακά στυλ των μαθητών/τριων. Ο/Η εκπαιδευτικός σχεδιάζει για το μάθημα εξατομικευμένες δραστηριότητες και δραστηριότητες για ομαδική εργασία.

Learning Culture: Μαθησιακή κουλτούρα. Οι μαθητές/τριες θεωρούνται ενεργοί/ες μαθητευόμενοι/ες  και οι εκπαιδευτικοί διευκολυντές στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο/Η μαθητής/τρια ανακαλύπτει, επεξεργάζεται και εφαρμόζει τη γνώση αλληλοεπιδρώντας με τους «σημαντικούς άλλους». Ο/Η μαθητής/τρια θέτει ατομικούς στόχους και αξιολογεί την επίτευξη αυτών μέσα από την εργασία του/της, ενισχύοντας έτσι την αυτονομία του/της.

Intentional Content: Περιεχόμενο με σκοπό. Ως περιεχόμενο του μαθήματος ορίζεται το υλικό που αποστέλλεται στους μαθητές/τριες προς μελέτη στο σπίτι, αλλά και οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα μέσα στην τάξη. Το υλικό είναι συγκεκριμένο, ανταποκρίνεται στους γνωστικούς στόχους του εκπαιδευτικού και συνάδει με όλα τα μαθησιακά στυλ των μαθητών/τριων.

Professional Educator: Επαγγελματίας» εκπαιδευτικός. Ο/Η εκπαιδευτικός για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μοντέλου της ανεστραμμένης τάξης καλείται να έχει πολύ καλές γνώσεις στις τεχνολογίες, ώστε να δημιουργεί υλικό ή να επιλέγει υλικό από αποθετήρια εκπαιδευτικού περιεχομένου και να το διαμοιράζει. Επίσης καλείται να δύναται να αξιοποιεί κατάλληλα το χρόνο στην τάξη, ώστε να καλλιεργεί την κριτική σκέψη των μαθητών/τριων μέσα από δραστηριότητες που στηρίζονται στη συνεργασία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Τα στάδια της ανεστραμμένης τάξης είναι τα εξής:

1. Πριν την τάξη, οι μαθητές/τριες λαμβάνουν στο διαδίκτυο (σε προκαθορισμένη πλατφόρμα μάθησης) το  εκπαιδευτικό υλικό για μελέτη, το οποίο το διαχειρίζονται όπως επιθυμούν σύμφωνα με τον ατομικό τους ρυθμό και χρόνο κάτι που στην φυσική τάξη κατά την ώρα της παράδοσης δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα (Hertz, 2012)
2. Μέσα στην τάξη, οι μαθητές/τριες έρχονται προετοιμασμένοι, συνδυάζουν τις πληροφορίες που έχουν «μελετήσει» στο σπίτι και αλληλεπιδρούν με αυτές και τους/τις συμμαθητές/τριες τους μέσα από δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων και διεκπεραίωσης ομαδικών εργασιών
3. Μετά την τάξη, οι μαθητές/τριες αξιολογούν τη γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τις δραστηριότητες της ανεστραμμένης τάξης. Η διαδικασία αυτή υλοποιείται σε ατομικό επίπεδο όπου το κάθε παιδί ελέγχει ατομικά το επίπεδο των γνώσεων του ενώ ταυτόχρονα εντοπίζει τις αδυναμίες του, τις οποίες αναμένεται να βελτιώσει ανατρέχοντας ξανά στο υλικό προς μελέτη (που αρχικά είχε σταλεί) το οποίο διαχειρίζεται πλέον υπό άλλη ματιά.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μοντέλο της ανεστραμμένης τάξης δίνει περισσότερο χρόνο για ενεργή συμμετοχή του/της μαθητή/τριας στην τάξη και περισσότερες ευκαιρίες για την καλλιέργεια κριτικής σκέψης μέσα στην τάξη (Παπαδάκης, Παπαδημητρίου & Γαριού, 2014). Επίσης θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το υλικό προς μελέτη και η ανεστραμμένη τάξη, δεν υποκαθιστούν τον/την εκπαιδευτικό. Αντίθετα, παρέχουν περισσότερο χρόνο προσωπικής επαφής των εμπλεκομένων (εκπαιδευτικού-μαθητή/τριας) και συνεργατικής διδασκαλίας (Bergmann et Sams, 2012).

Βιβλιογραφία

Bergmann, J., & Sams, A. (2012). Flip your classroom. USA: Iste. Ascd

Flipped Learning Network, (2016). Flipped Learning Community. http://flippedclassroom.org/

Hertz, M. (2012). The Flipped Classroom: Pro and Con. Edutopia. Ανακτήθηκε 22/1/22 https://www.edutopia.org/blog/flipped-classroom-pro-and-con-mary-beth-hertz

Παπαδάκης, Σ., Παπαδημητρίου, Σ., & Γαριού, Α. (2014). Υλοποίηση προγράμματος eTwinning για αξιοποίηση της Μεθοδολογίας Αντεστραμμένης Τάξης – Workshop. Στο: 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο eTwinning «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα συνεργατικά σχολικά προγράμματα», Πάτρα 14-16/11/2014.