kantonopou’s blog

Την ιστορία του τη μαθαίνουμε από τον βίο του αγίου Πορφυρίου, επισκόπου Γάζης. Το όνομά του ήταν Βαρωχάς. Η πρώτη συνάντησή του με τον άγιο Πορφύριο, ή πιο σωστά του Πορφυρίου με τον Βαρωχά, έγινε σε μια πλατεία των Ιεροσολύμων κατά τα τέλη του 4^ου αιώνα. Ο Βαρωχάς κείτονταν αναίσθητος, προφανώς, σύμφωνα με όσα μαθαίνουμε γι’ αυτόν στη συνέχεια, εξ αφορμής κάποιου ξυλοδαρμού. Ο άγιος, τότε ιερέας, τον συμπόνεσε και τον μάζεψε σπίτι του. Τον φρόντισε με στοργή και ξόδεψε, σύμφωνα με τον βίο του, αρκετά χρήματα για να του αποκαταστήσει την υγεία. Από τότε ο Βαρωχάς έγινε πιστός υπηρέτης του αγίου. Τον ακολούθησε ακόμη κι όταν ο Πορφύριος εγκαταστάθηκε στη Γάζα ως πρώτος επίσκοπός της.

Στην εξιστόρηση του βίου του αγίου συναντάμε και πάλι τον Βαρωχά να πηγαίνει στα κτήματα της επισκοπής, που ήταν έξω από την πόλη, για να εισπράξει από τον ειδωλολάτρη καλλιεργητή τους το συμφωνημένο νοϊκι. ‘Ο ενοικιαστής ζήτησε αναβολή πληρωμής. Ο Βαρωχάς αρνήθηκε να του τη δώσει. Λόγο με τον λόγο η ατμόσφαιρα φορτίστηκε. Οι συγχωριανοί του ειδωλολάτρη πήραν το μέρος του. Το αποτέλεσμα ήταν να χτυπήσουν τον Βαρωχα μέχρι αναισθησίας. Στην κατάσταση που ήταν τον έριξαν σ’ έναν έρημο τόπο.

Περνώντας τυχαία από το μέρος αυτό ο διάκονος Κορνήλιος μαζί με έναν άλλο Χριστιανό αναγνώρισαν τον Βαρωχά. Αμέσως τον φορτώθηκαν και τον έφεραν στην πόλη. Οι κάτοικοι της Γάζας, βλέποντας τη μεταφορά του Βαρωχά, νόμισαν ότι οι Χριστιανοί έμπαζαν στην πόλη έναν νεκρό, κάτι που σύμφωνα με τις τότε αντιλήψεις ήταν απαγορευμένο. Αμέσως δημιουργήθηκε μεγάλο επεισόδιο. Τότε επενέβη ο επίσκοπος, που νόμιζε τον Βαρωχά πεθαμένο, και ζήτησε από τον κόσμο κατανόηση. Ορισμένοι ειδωλολάτρες συμφώνησαν. Άλλοι διαφώνησαν. Η μεταξύ τους διαφωνία δημιούργησε νέα όξυνση, που κατέληξε σε ξυλοδαρμό, Στην αναταραχή κάποιοι Χριστιανοί παίρνουν τον Βαρωχά και τον πηγαίνουν στο επισκοπείο. Κατά τα ξημερώματα συνήλθε. Εκείνη την ώρα οι προύχοντες της Γάζας, συνοδευόμενοι από αστυνομία και μερικούς πολίτες, ανέβηκαν στο επισκοπείο, με σκοπό να ζητήσουν από τον άγιο Πορφύριο εξηγήσεις. Ο Βαρωχάς, που στο μεταξύ ένιωσε τον εαυτό του πάλι δυνατό, παίρνει ένα μεγάλο ξύλο και επιτίθεται στους ειδωλολάτρες. Ξαφνιασμένοι από την επίθεσή του εκείνοι το έβαλαν στα πόδια. Ο Βαρωχάς συνέχισε να τους καταδιώκει μέχρι τον ειδωλολατρικό τους ναό, αφιερωμένο στον Δία. Ύστερα από το επεισόδιο αυτό ο άγιος Πορφύριος χειροτόνησε τον Βαρωχά σε διάκονο!

Αργότερα ο Βαρωχάς έγινε ήρωας ενός νέου επεισοδίου. Αφορμή υπήρξε μια οικονομική διαφορά μεταξύ ενός ειδωλολάτρη, από τούς πρώτους της πόλεως, και του οικονόμου της Εκκλησίας. Ο ειδωλολάτρης άρχισε να βρίζει τον Χριστιανό. Ο Βαρωχάς, που ήταν παρών, δεν ανέχτηκε τη συμπεριφορά του ειδωλολάτρη. Τον άρπαξε με τα δύο του χέρια και άρχισε να τον βρίζει. Οι Γαζαίοι βρήκαν την ευκαιρία να δώσουν διέξοδο στο μίσος τους κατά των Χριστιανών. Επιτέθηκαν εναντίον τους, φόνευσαν επτά και τραυμάτισαν πολλούς. Στη συνέχεια προχώρησαν προς το επισκοπείο, για να σκοτώσουν και τον επίσκοπο. Καθώς δεν βρήκαν εκεί τον επίσκοπο, ξέσπασαν σε λεηλασία. Φαίνεται ότι ο Βαρωχάς προσπάθησε να τους αποτρέψει. Γεγονός πάντως είναι ότι, όταν την άλλη μέρα ηρέμησαν τα πράγματα και επέστρεψε ο επίσκοπος, βρήκε τον Βαρωχά να κείτεται μισοπεθαμένος!

Στο σημείο αυτό σταματούν οι πληροφορίες του βίου για τον Βαρωχά. Άλλωστε και ο βίος μετά από λίγο τελειώνει.

Η πιο περίεργη όμως πλευρά της ιστορίας μας σχετίζεται με την εκτίμηση που έτρεφαν για τον Βαρωχά τα μέλη της Εκκλησίας του. Από τον ίδιο τον βίο μαθαίνουμε ότι οι Χριστιανοί θαύμαζαν τον Βαρωχά. Δείγμα του θαυμασμού τους ήταν ότι τον ονόμασαν Σαμψών. Υπενθυμίζουμε ότι ο Σαμψών της Π. Διαθήκης σκότωσε με ένα σαγόνι γαϊδάρου χίλιους Γαζαίους. Άλλο δείγμα ήταν το γεγονός ότι ο επίσκοπος τον χειροτόνησε διάκονο. Τέλος ο βιογράφος του αγίου Πορφυρίου, που ήταν συνδιάκονος του Βαρωχά, τον χαρακτήρισε ότι «έσχεν ζήλον θεϊκόν ως ει και τις άλλος»,

Η εξήγηση των παραπάνω βρίσκεται με δύο λόγια στο πνεύμα που επικρατούσε την εποχή εκείνη, να σχετίζουν τη δύναμη με τη θρησκεία. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο για τα σημερινά μας δεδομένα, η τότε πάσης φύσεως δύναμη του φορέα μιας θρησκείας εκλαμβανόταν από τον τότε κόσμο ότι οφειλόταν στην ισχύ και στην εξουσία του Θεού που λάτρευε.

(Ηλία Α. Βουλγαράκη, «Στιγμιότυπα από την εποχή των Πατέρων», εκδ. Αρμὀς)

Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας