“There is something at once both tender and poignant about this work; in the icy air of that room, on those chilly walls, about that cold and funereal bath, hovers a soul. May we have your leave, you politicians of all parties, and you too, wild liberals of 1845, to give way to emotion before David’s masterpiece? This painting was a gift to a weeping country, and there is nothing dangerous about our tears”.
Charles Baudelaire on Jacques Louis David’s ‘The Death of Marat’, 1793
Jacques-Louis David, Death of Marat (1793). Collection of Royal Museums of Fine Arts of Belgium.
Υπάρχει και μια εκπαίδευση στην οποία οι μαθητές επεξεργάζονται την πραγματική απόδειξη από τη μετακίνηση του δασκάλου τους με ταξί.
Υπάρχει και μια εκπαίδευση στην οποία οι μαθητές έχουν
(1) να βρουν λέξεις και φράσεις που σχετίζονται με χρόνο
(2) να διακρίνουν σε αυτές τις λέξεις και φράσεις πότε ο χρόνος συνδέεται με τη διαδικασία της μετακίνησης (Έναρξη αναμονής) και πότε μετασχηματίζεται σε αξία χρηματική(έναρξη νόμιμης απόδειξης- λήξη νόμιμης απόδειξης)
(3) να προσδιορίσουν ποιοι συμμετέχουν έμμεσα και ποιοι άμεσα σε αυτή τη διαδικασία και αν υποδηλώνεται μια ιεραρχία ανάμεσά τους (Περιφέρεια Αττικής – ΔΟΥ Παλαιού Φαλήρου – ΑΔΗΜ – Ιωάννης/Εκμεταλλευτής)
(4) να βρουν λέξεις και συντομογραφίες οι οποίες δημιουργούν ένα σημασιολογικό πεδίο (λόγου χάρη ΔΟΥ – ΦΠΑ κ.λπ.)
(5) να φτάσουν την επεξεργασία τους ίσαμε την ονοματοποίηση (από τη γραμματική κατηγορία ρήμα στη γραμματική κατηγορία όνομα – εκμεταλλεύομαι – εκμεταλλευτής) μα και ίσαμε
(6)στην οργάνωση μιας συζήτησης γύρω από την έννοια της αμοιβής και του χρόνου…(για παράδειγμα” Σε ποιες περιπτώσεις ο χρόνος πρέπει να αμείβεται και γιατί;”). στη διεπαφή της γλωσσικής αγωγής με την εκπαίδευση στην ιδιότητα του δημοκρατικού Πολίτη
Υπάρχει μια εκπαίδευση που σχεδιάζει με αφορμή αυτή την απόδειξη εξαιρετικά μαθηματικά προβλήματα…
Υπάρχει μια εκπαίδευση που οι φοιτητές μπορούν
να αναλύσουν την επικοινωνία στο συνεχές προφορικός – γραπτός λόγος γύρω από αυτή την απόδειξη
(2) να εντοπίσουν τη διακειμενικότητα την ένταξη δηλαδή της απόδειξης σε ένα δίκτυο κειμένων οπως είναι οι αναφερόμενοι νόμοι)
(3) να εντοπίσουν το πώς προσδιορίζονται οι κοινωνικοί δράστες σε αυτή την απόδειξη (υπερπροσδιορισμένου, επωφελούμενοι κ.λπ.)
(4) να συζητήσουν τις γραμματικές και τις λεξικές μεταφορές
(5) να εντοπίσουν τις νομιμοποιητικές πρακτικές της διαδικασίας
(6) να συζητήσουν τη γραμματική της εμπειρίας (Συστημική Λειτουργική Γραμματική) σε σχέση με το περικείμενο της κουλτούρας και το περικείμενο της περίστασης κ.ά.
ΚΑΙ
Υπάρχει μια εκπαίδευση όπου στον 21ο αιώνα επιμένει κάποιος ότι ο διορθωτής στον υπολογιστή κάνει κακό στα παιδιά (λες και πρόκειται να σταματήσει την εξέλιξη)…και πάλι προσοχή για την ορθογραφία υπάρχουν εξαιρετικά σύγχρονοι τρόποι άσκησης/σπουδής…
Υπάρχει μια εκπαίδευση όπου το θετικό και το αρνητικό αξιολογείται επί τη βάσει ασκήσεων του τύπου (που έχουν δοθεί καθ’ υπερβολή στο δημοτικό και όχι μόνον): Να κλιθούν ο βοσκός, ο άνθρωπος και ό,τι άλλο του φανεί καθενός…-Προσοχή κανείς δεν λέει ότι δεν χρειάζονται τα κλιτικά παραδείγματα αλλά με μια γραμματική εργαλείο για να αναλυθεί η ανθρώπινη εμπειρία κι όχι μια γραμματική αποκομμένη πλήρως από τη γλωσσική χρήση και την άσκηση σε επίπεδα ύφους και κειμενικά είδη…μια γραφειοκρατική μηχανική δεν είναι γραμματική
Υπάρχει η εκπαίδευση και υπάρχει και η άμωμος μούχλα…
΄Εχουν οργανωθεί διάλογοι για την Παιδεία από εποχής Τρίτση και μέχρι πρόσφατα (η Επιτροπή του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία) με πολλές άλλες ενδιάμεσα αλλά και πολλές παλαιότερα… ένα βήμα μπροστά και πάλι στα ίδια…”Θα κάνουμε αρχαία από μετάφραση ή όχι…Θα βάλουμε αυτό το μάθημα ή όχι…” ζητήματα που θα έπρεπε να είχαν λυθεί στο πλουραλιστικό, συμπεριληπτικό σχολειό.
Αλλά το σχολείο ότι θα είναι – αν και υποχρεωτικό – χωρισμένο σε τάξεις και μαθήματα και η γνώση πάει πότε με το κιλό της φωτοτυπίας και πότε με το κιλό των αμάσητων που καταπίνονται σελίδων δεν φαίνεται να απασχολεί εδώ κανέναν και ο κόσμος γύρω μας πειραματίζεται, τολμά να εκπαιδεύσει τα παιδιά να βλέπουν και να ακούν…να βλέπουν και να ακούν – δις (στη Σουηδία και στην Αυστραλία δοκιμάζονται σχολεία δίχως τάξεις και ένα στεγανοποιημένο Πρόγραμμα Σπουδών)
Υπάρχει και μια εκπαίδευση για την οποία κανένα παιδί δεν είναι πρόβλημα αλλά το σχολείο είναι πάντα ένα πρόβλημα προς επίλυση…
Βαγγέλης Ιντζίδης
ΥΓ Και μπορεί να μου πει κάποιος/α ότι αυτά δεν γίνονται σε τάξεις με δυσκολεμένα παιδιά…
Ανταπαντώ με υλικό που έχουμε συγκεντρώσει και από τάξεις πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας πως τα παιδιά που αμέσως “μπαίνουν” σε τέτοια μαθήματα είναι τα παιδιά που έχουν δυσορθογραφία ή έχουν αξιολογηθεί στο φάσμα κάποιας μαθησιακής δυσκολίας…Σε κάθε περίπτωση η όποια δυσκολία συνεχώς δουλεύεται και ΑΣΦΑΛΩΣ υπάρχουν και άλλες δραστηριότητες και με άλλο υλικό για κάθε παιδί… και όχι όλα στον Προκρούστη…
Υπάρχει μια εκπαίδευση που εξασφαλίζει εναλλακτικές ΚΑΙ ισοδύναμες διαδρομές εισόδου και εξόδου σε αυτή και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του μαθητή, του φοιτητή, του εκπαιδευόμενου και υπάρχει και μια εκπαίδευση που αποκλείει και περιθωριοποιεί. Υπάρχει μια εκπαίδευση που έχει θετικές συνέπειες στην Κοινωνία και κοστίζει υλικά και άυλα.
Όλα είναι αλλιώς και μετά από καιρό είναι περίεργο συναίσθημα να επιστρέφεις ενώ συνάμα τα νερά είναι γνωστά. Πολλές οι βελτιώσεις της πλατφόρμας και οι δυνατότητες πια.
Νέα σχολική χρονιά, νέα τάξη, αλλά όλα συνδέονται και παρότι οι αφρισμένες θάλασσες της Ε΄ είναι πολυταξιδεμένες, επανέρχεσαι για να ανασυντάξεις τους χάρτες πλοήγησης και να ξεσκονίσεις τους αστρολάβους.
Κάθε γενιά διαθέτει την τεχνολογία που την ορίζει και όπως φαίνεται κάθε δεκαετία χρειάζεται μια ετικέτα. Η δεκαετία του εξήντα ήταν η Διαστημική Εποχή, το ενενήντα η εποχή του Διαδικτύου. Οι δεκαετίες του εβδομήντα και του ογδόντα είδαν την επανάσταση των υπολογιστών. Η δεκαετία που μόλις πέρασε ίσως μείνει στην ιστορία ως η δεκαετία του Facebook ή του Smartphone. Χωρίς το πλεονέκτημα της χρονικής απόστασης, δεν είναι πάντα εμφανής ο ρόλος μιας νέας τεχνολογίας ή το πώς θα αλλάξει τον τρόπο που ζούμε. Αυτό είναι ιδιαίτερα αληθές για την περίοδο που μόλις άρχισε, η οποία μπορεί μια μέρα να είναι γνωστή ως η εποχή Big Data (Μεγάλων Δεδομένων), η αυγή του Cloud (Συννεφου), ή ακόμη, η διαμόρφωση της Cisco, η εποχή Zettabyte.
Το πρόθεμα Zetta υποδηλώνει έναν αδιανόητα μεγάλο αριθμό μηδενικών: ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμυρίων bytes. Επειδή τα bytes είναι η βασική μονάδα μέτρησης ποσότητας πληροφορίας στα υπολογιστικά συστήματα, τέτοιου είδους αριθμοί λένε πολλά για το μέγεθος της υλικοτεχνικής υποδομής που διέπει τη σύγχρονη τεχνολογία πληροφοριών, αλλά μετρώντας bytes σήμερα είναι όπως όταν το 1914 καταμετρούσαν τον αντίστοιχο αριθμό σταγόνων μελανιού που χρησιμοποιούνταν για να σχηματιστούν τα γράμματα στις φωτοσυνθετικές μηχανές της εποχής εκείνης. Είναι εντυπωσιακό, αλλά δεν είναι τρομερά χρήσιμο.
Παρόλα αυτά, εμπειρογνώμονες υλικοτεχνικών υποδομών και λογισμικών συγκεντρώνονται σε συνέδρια για να αναλύσουν το πρωτοφανές μέγεθος των αριθμητικών δεδομένων και το πώς η έννοια της “big data” αλλάζει τα πάντα. Ο Larry Smarr, Διευθυντής του του Ινστιτούτου Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής της Καλιφόρνια, ανέφερε σε ένα πρόσφατο σεμινάριο ότι “μιλάμε για κάτι που η ανθρωπότητα δεν έχει ποτέ μέχρι σήμερα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει”. Ο Smarr έχει δίκιο κατά μία έννοια -η πανταχού παρουσία και η κλίμακα της ψηφιακής υποδομής είναι ριζικά νέα- αλλά η κοινωνία έχει βιώσει παρόμοιους μετασχηματισμούς και στο παρελθόν.
Χονδρικά μεταξύ 1850 και 1900, ο κόσμος υπέστη μια άνευ προηγουμένου τεχνολογική ανακατατάξη. Πρώτον, η βιομηχανική επανάσταση πήρε στα χέρια της την τυπογραφία, μια τέχνη που είχε παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη από την εποχή του Γουτεμβέργιου. Ο κόσμος πέρασε από τα εκατομμύρια των βιβλίων που τυπώνονταν κάθε χρόνο σε δισεκατομμύρια. Ο αριθμός των εφημερίδων στην Αμερική και την Ευρώπη εξερράγη, από μόλις μερικές εκατοντάδες σε δεκάδες χιλιάδες. Η βιομηχανική επανάσταση μείωσε δραματικά το κόστος και δημιούργησε μια έκρηξη στον όγκο των τυπογραφικών στοιχείων.
Για πρώτη φορά, οι λέξεις έγιναν εμπορεύσιμα προϊόντα.
Δεύτερον, η εφεύρεση του τηλέγραφου και του τηλεφώνου προκάλεσε την ταχύτητα της ανταλλαγής πληροφοριών να εκτοξευθεί από την ταχύτητα ενός αλόγου στην ταχύτητα του φωτός. Η πρώτη εμπορική τηλέγραφική γραμμή από την Ουάσιγκτον, στη Νέα Υόρκη, εγκαταστάθηκε το 1846. Το πρώτο υπερατλαντικό καλώδιο τοποθετήθηκε το 1866. Μέχρι το 1900, η ανθρωπότητα συνδέθηκε με αυτό που ο οικονομικός συντάκτης Tom Standage ονομάζει το “Βικτωριανό Διαδίκτυο” (Victorian Internet). Αυτό το σύστημα τηλέγραφου μετέφερε σχεδόν 100 εκατομμύρια μηνύματα -τρισεκατομμύρια κλικ- του κώδικα Μορς ετησίως. Και από το 1900, υπήρχαν και δεκάδες εκατομμύρια σπίτια και επιχειρήσεις με τηλέφωνα.
Αυτές οι τεχνολογίες εξελίχθηκαν μετά το 1900 και οδήγησαν σε περαιτέρω καινοτομίες που διαμόρφωσαν την σύγχρονη οικονομία ενώ απειλήθηκαν πολλά παραδοσιακά κοινωνικά ήθη. Ο κόσμος το 1950 είχε ελάχιστες ή καμία ομοιότητα με τον κόσμο το 1850. Η φύση της ανθρώπινης επικοινωνίας έχει αλλάξει ριζικά και ο ρυθμός των αλλαγών θα επιταχυνόταν στο μέλλον.
Μέσα σε δύο δεκαετίες από την εμφάνιση του υπολογιστή στη δεκαετία του 1950, η επανάσταση του πυριτίου κυριάρχησε. Αυτό ήταν άλλο ένα άλμα προς τα εμπρός στο οικοσύστημα των πληροφοριών. Η Πληροφορική και οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές εξελίχθηκαν από μια βιοτεχνική συντεχνία, με την οποία ασχολούνταν μερικές χιλιάδες σε “αίθουσες που στέγαζαν γίγάντιους ηλεκτρονικούς υπολογιστές”, σε μια καθημερινή διαδικασία που είναι παρούσα σε δισεκατομμύρια μηχανές που κρατάμε στα χέρια μας, βολεύουμε στις τσέπες ή τις τσάντες μας και κέντρα δεδομένων.
Η πρώτη επανάσταση των πληροφοριών “γεννησε” τη μαζική εκτύπωση και τις τηλεπικοινωνίες. Η δεύτερη είδε την άνοδο της μαζικής εξάπλωσης των υπολογιστών και του Διαδικτύου. Ο Ιστός δεν αυξησε την ταχύτητα στην ανταλλαγή πληροφοριών, η ταχύτητα του φωτός είναι συγκεκριμένη-αλλά άλλαξε δραματικά τον όγκο των πληροφοριών που μεταφέρονται. Οι πληροφορίες δεν ήταν πλέον μόνο κείμενο, αλλά εικόνες και βίντεο και, ολοένα αυαξνόμενα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για όλους και για όλα. Είμαστε μάρτυρες της εμφάνισης ενός νέου τύπου δεδομένων που προκύπτουν από κάθε πτυχή της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης και συμπεριφοράς, από τις εμπορικές συναλλαγές ως τις βιολογικές μας διεργασίες.
Πώς θα αλλάξει η τεχνολογία την ανθρώπινη επικοινωνία; Οι απαρχές μιας απάντησης μπορεί να βρεθούν στα γραπτά του Γερμανού κριτικού Walter Benjamin, ο οποίος εζησε την περίοδο της πρώτης επανάστασης της πληροφορίας. Ανήκε, όπως ο ίδιος το έθεσε, σε μια «γενιά που πήγαινε στο σχολείο με ιππήλατα τραμ», αλλά «τώρα βρισκόταν σε ένα τοπίο στο οποίο το μόνο που παρέμεινε αμετάβλητο ήταν τα σύννεφα. . . και το μικρό, εύθραυστο ανθρώπινο σώμα». Μεταξύ αυτών των κοσμογονικών αλλαγών, ο Benjamin θεωρεί ότι ήταν η απώλεια μιας αυθεντικής μορφής της ανθρώπινης εμπειρίας, αυτής της αφήγησης. Πριν από τον τηλέγραφο και το τυπογραφείο, οι ιστορίες “ταξίδευαν” από στόμα σε στόμα. Η επαφή της πρακτικής σοφίας και των διαχρονικών μηνυμάτων, που μετέφεραν οι ιστορίες, αγγιζαν τον ακροατή απρόσκοπτα και διαισθητικά. Τα διδάγματά τους διατηρήθηκαν στη συλλογική πολιτιστική μνήμη.
Αλλά η εποχή της αφήγησης έχει ξεπεραστεί από την εποχή της πληροφορίας, ένα εντελώς νέο τρόπο επικοινωνίας που περιστρέφεται γύρω από πραγματικά περιστατικά περισσότερο, παρά έχει να κάνει με την ανθρώπινη εμπειρία. Ο σκοπός των γεγονότων είναι να ενημερώσουν, δεν διδάσκουν. Το γεγονός, λέει ο Benjamin, είναι «κατανοητό από μόνο του». Δεν χρειάζεται να διατηρηθεί, αλλά «καταναλώνεται» και να ξεχνιέται μόλις γίνει «παλιό».
Η πληροφορία δεν είναι διαχρονική, αλλά επίκαιρη.
Η επικοινωνία των πληροφοριών δεν χρειάζεται παραμυθάδες, αλλά διαμεσολαβητές. Η εποχή του Benjamin είδε την άνοδο μιας κάστας, συνεχώς διευρυνόμενης, επαγγελματιών δημοσιογράφων που ασσχολούνταν με τη διαδικασία επιλογής, την ερμηνεία, και την ανακοίνωση γεγονότων. Επιπλέον, οι πληροφορίες δεν ήταν καθολικά προσβάσιμες και η κατανάλωση τους υπόκειτο σε κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς και οικονομικούς περιορισμούς.
Σήμερα, βρισκόμαστε σε μια ιστορική καμπή παρόμοια με εκείνη που έζησε ο Benjamin. Μια γενιά που πήγε στο σχολείο με λεωφορεία που οδηγούσαν άνθρωποι κατά πάσα πιθανότητα θα ζήσει για να δει έναν κόσμο των οχημάτων που θα τα οδηγούν ρομπότ. Αισθητήρες δεδομένων και εγγραφής είναι πλέον ενσωματωμένοι σε μηχανήματα, το περιβάλλον, ακόμα και το σώμα μας. Ασύρματα δίκτυα διαμοιράζουν και αλγόριθμοι ταξινομούν, αναλύουν και αποθηκεύουν αυτά τα δεδομένα σε εικονικές τράπεζες συλλογικής μνήμης δημιουργώντας πολύτιμες πηγές ανεκμετάλλευτης -ως επί το πλείστον- προς το παρόν γνώσης. Περισσότερο από το 80% όλων των δεδομένων παραμένουν πέραν των δυνατοτήτων των εκκολαπτόμενων αναλύσεων.
Θα ήταν δελεαστικό να πιστεύουμε ότι αυτή η νέα εποχή δεν θα χρειάζεται πλέον μεσάζοντες. Ωστόσο, τα δεδομένα, και ιδιαίτερα τα “μεγάλα δεδομένα” (big data), πρέπει να ερμηνεύονται για να αποκτήσουν χρησιμότητα. Επιστήμονες που ασχολούνται με δεδομένα έχουν αρχίσει να αντικαθιστούν τους δημοσιογράφους και άλλους μεσάζοντες του παρελθόντος, αλλά με μία στρέβλωση: για να κατανοήσουν το νόημα “μεγάλων δεδομένων” (big data) χρειάζεται να σκέφτονται σαν τους παραμυθάδες της παλιάς εποχής.
Ποια ερωτήματα πρέπει να τεθούν; Ποια στοιχεία πρέπει να ερμηνευτούν; Πού θα πρέπει να αποσταλούν; Πότε και για ποιον; Ενώ ένας δημοσιογράφος του δέκατου ένατου αιώνα, θα αναγνωρίσει αυτές τις ερωτήσεις, η απάντησή τους απαιτεί όλο και περισσότερο την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των επιθυμιών. Οι διαμεσολαβητές του μέλλοντος θα πρέπει να είναι σφαιρικά μορφωμένοι, όχι μόνο στην επιστήμη των υπολογιστών και τη συλλογή πληροφοριών, αλλά και στην ψυχολογία, την κοινωνιολογία και την κοινωνική δυναμική, να είναι ευέλικτοι στην οπτική και ακουστική τους αντίληψη, στη γνωστική αποδοχή, και τη φιλοσοφία ίσως ακόμα και στην απλή κοινή λογική.
Χάρη στις δυνατότητες των εργαλείων ανάλυσης, από τα οποία έχουμε καταφέρει να γρατσουνίσουμε μόνο την επιφάνεια, σύντομα θα είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε τη νέα εικονική μνήμη μας για να αποκτήσουμε γνώση ριζωμένη στη συλλογική εμπειρία. Με τη βοήθεια των παραμυθάδων, αυτό μπορεί να διαχυθεί αρμονικά με τη μορφή της πρακτικής σοφίας.
Ο όρος “big data” δεν δικαιώνει ό, τι συμβαίνει, εκτός από το να ονοματοδοτεί την επανάστασης της τυπογραφίας και των επικοινωνιών της Benjamin εποχής ως η «μεγάλη αφήγηση». Ο βομβαρδισμός πληροφοριών των αρχών του εικοστού αιώνα, συνοδεύτηκε από ένα νέο είδος επικοινωνίας. Ομοίως, η επανάσταση των αρχών του 21ου αιώνα μάς φέρνει ένα νέο είδος των πληροφοριών: τις “μετα-πληροφορίες”.
Πληροφορίες είναι η γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τη γνωριμία ή ερμηνεύοντας τα γεγονότα. Μετα-πληροφορία είναι κάτι περισσότερο, όπως η μεταφυσική. Ασχολείται με τη φύση των ενεργειών, τις μεθόδους και τις διαδικασίες, με τις οποίες οι άνθρωποι και τα πράγματα ενημερώνονται από τα δεδομένα. Ετυμολογικά, η ελληνική λέξη “meta” σημαίνει επίσης “κατόπιν, έπειτα.” Δημιουργείται ετσι μια ακολουθία καθώς η εποχή της μετα-πληροφορίας ακολουθεί την εποχή της πληροφορίας χρονολογικά.
Κανείς δεν μπορεί να υποσχεθεί την απόλυτη και τέλεια γνώση, ούτε καν οι επιστήμονες που ασχολούνται με δεδομένα. Τα αναλυτικά εργαλεία της μετα-πληροφορίας δεν θα χαρίσουν αλάθητους οδηγούς για τη ζωή μας. Περισσότερο από ποτέ, η αξία αυτού που ανακοινώνεται προέρχεται από το ταλέντο και την εμπειρία των επικοινωνολόγων. Στην εποχή μας, αυτοί οι μεσάζοντες θα είναι παραμυθάδες. Όμως, όπως τόνισε ο Benjamin, η αφήγηση προϋποθέτει επίσης ένα “δώρο προς ακρόαση” σε μια “κοινότητα ακροατών”. Τόσο ο αφηγητής όσο και ο ακροατής είναι ανθρωποι και επιρεπείς σε σφάλματα και θα έτσι παραμείνουν.
Ο M. Anthony Mills είναι υποψήφιος διδάκτορας της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame. Ο Mark P. Mills, είναι ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο του Μανχάταν και γράφει βιβλίο για τα “μεγάλα δεδομένα”.
Πώς ειναι να επιστρέφεις μετά από ένα μεγάλο ταξίδι σε γνώριμα μέρη, στα δικά σου μέρη που είχες εγκαταλείψει για να περιπλανηθείς. Επιστρέφεις για να αφομοιώσεις όσα είδες, όσα έμαθες και να ανασυγκροτηθείς. Ένα χρόνο πριν ξεκίνησε το ταξίδι για να οδηγήσει σε κόσμους χαρτογραφημένους, μεν, άγνωστους σε σένα,δε, για να κάνει έναν κύκλο και να ξαποστάσει εδώ αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ποιος άραγε ξέρει γιατί, και να αναλογιστεί όλα όσα έγιναν.
Οι ιστορίες ή καλύτερα οι αφηγήσεις που πλάθουμε αφενός ορίζουν και το ρόλο μας, μια και παίρνουμε θέση για το σωστό και το λάθος, το καλό και το κακό. Οι αφηγήσεις μας χαράζονται με αναμνήσεις χρονικές και ενδύονται με το ένδυμα του χώρου και όσα σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε τη στιγμή που τις αφηγούμαστε.
Με παραμύθια μάθαμε να μιλάμε. Τις δικές μας ιστορίες αφηγούμαστε, είτε από το δικό μας παρελθόν, είτε από όσα ακούσαμε και μας αφηγήθηκαν άλλοι και τα ενσωματώσαμε στο δικό μας χώρο των αναμνήσεων.
Πάντα, όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα υπάρχουν ιστορίες να ειπωθουν.
Πριν από ένα χρόνο ξεκίνησαν τα γρανάζια να κινούνται και να σκέφτονται ιστορίες βγαλμένες από την αχλή του χρόνου, όταν γεννήθηκαν οι ιστορίες για να φτάσουν να ξαναειπωθούν μέσα από το πρίσμα αυτών που έπονται.
Δυό σχολεία, μία εργασία, κοινή και ιστορίες πολλές και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο και οι δημιουργοί τους. Οι μαθητές του Στ΄2 του 92ου Δ.Σχ. Θεσσαλονίκης και Στ΄1 1ου Δ.Σχ.Νεάπολης με τους δασκάλους τους Τάσο Παπά και την αφεντιά μου, άνοιξαν το μπαούλο με τις ιστορίες δημιουργώντας αφηγήσεις και παίζοντας με υλικά βγαλμένα “Μέσα από το μύθο…“ πλάθοντας ταυτόχρονα το δικό τους παρελθόν μέσα σε ένα αβέβαιο παρόν και μορφοποιώντας το μέλλον τους.
Το καλοκαίρι η ημερίδα του Μάθηση 2.0 που παρακολούθησα ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς και ο πιο μακροπρόθεσμος λόγος είναι ότι γνωρίστηκα με δύο συναδέλφους των οποίων η δουλειά με άφησε άφωνη. Χωρίς περιττά λόγια ιδού η δουλεία των Γρηγόρη Ζερβού, από το 31ο Δ.Σχ. Περιστερίου και του Γιάννη Σουδία από το 8ο Δ.Σχ. Νάουσας οι οποίοι με συνέπεια και σοβαρότητα εμπλουτίζουν για τις ανάγκες της τάξης τους, αλλά και εμάς τους υπόλοιπους, τους ιστοτόπους που με μεράκι και επαγγελματική συνέπεια δημιούργησαν.
Άλλη μια πηγή που εμπλουτίζεται καθημερινά και φιλοξενεί πλούσιο υλικό που αφορά την εκπαιδευτική δραστηριότητα με τη χρήση Νεων Τεχνολογιών (λέγε με Β΄επίπεδο) είναι ο ιστότοπος του Τάσου Παπά, ο οποίος εμπλουτίζεται καθημερινά.
Και βέβαια σαν το παλίο καλό κρασί λάμπουν στον κυβερνοχώρο τα διαδικτυακά αποτυπώματα της Έλενας Ελληνιαδου , του Σωτήρη Τερζίδη και του Γιάννη Σαλονικίδη με ό,τι νεότερο από τον κόσμο της Κοινωνίας της Πληροφορίας και την εκπαίδευση.
Συνηθίζουμε εμείς οι δάσκαλοι να κάνουμε “πρωτοχρονιά” δυο φορές το χρόνο. Μία μαζί με όλους τους υπόλοιπους και μία κάθε 11 Σεπτεμβρίου. Η μία έχει την ομορφία της, ίσως το χιόνι της, τη χαρά της ανταλλαγής δώρων. Η άλλη, η σημερινή δηλαδή, έχει τη γλύκα της. Νομίζω είναι πιο πλούσια, τουλάχιστον, σε αντικρουόμενα συναισθήματα. Χωρισμένη σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, με την κάθε μια να αντιπροσωπεύει μια μετάβαση. Ένα πέρασμα από την ηλικία της απόλυτης ξενοιασιάς η πρώτη κατηγορία, την ηλικία της αντίδρασης η δεύτερη, την ηλικία της ωρίμανσης η τρίτη.
Αναφέρομαι στη συμπαθή τάξη των “πρωτακίων”, του Δημοτικού-Γυμνασίου-Λυκείου.
Τα συναισθήματα είναι αντιφατικά σε όλους τους άξονες. Και ανάμεσα στην ίδια ηλικία, αλλά και διαπερνώντας την ηλικιακή παλέτα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα παιδιά αλλά και τους γονείς.
Στο Δημοτικό βλέπεις μόνο μάτια. Τεράστια μάτια και χειλάκια να τρεμοπαίζουν. Μάτια γεμάτα περιέργεια, απορία, φοβο. Στο Γυμνάσιο είναι συγκαλυμμένα τα συναισθήματα γιατί η ομάδα των συνομηλίκων δε συγχωρεί ευαισθησίες. Αυτό που παραμένει είναι η απορία για όλα όσα δείχνουν ακατανόητα τις πρώτες μέρες. Στο Λύκειο το βλέμμα έχει αποκτήσει μια αυθάδεια (καλώς εννοούμενη) που πηγάζει από το νεαρό της ηλικίας.
Από την άλλη πλευρά οι γονείς απαρτίζουν κι αυτοί τρεις κατηγορίες, με αντιστρόφως ανάλογο άγχος. Στην Α΄Δημοτικού υπάρχει πολλή αγωνία και ενδιαφέρον, πολλές φορές πιεστικό και όχι δημιουργικό. Στην Α΄ Γυμνασίου υπάρχει ακόμα αλλά η στάση των γυμνασιόπαιδων δεν επιτρέπει την έκφρασή του. Στο Λύκειο πια οι γονείς σε αντίθεση με τα παιδια αρχίζουν να αγχώνονται για το τι θα κάνουν με τις εξετάσεις της Γ΄Λυκείου, οπότε υπάρχει μετάθεση του άγχους.
Προσωπικά ιδιαίτερη συγκίνηση ένιωσα σε έναν αγιασμό. Σ αυτόν της Γ΄Λυκείου, που έπιασα τον εαυτό μου να μουρμουρίζει στον πρωτότοκο: “Σήκω, είναι η τελευταία φορά που θα παρασταθείς στον αγιασμο του σχολείου ως μαθητής” και είδα και τον ίδιο να αποκτά ένα βλέμμα στοχαστικό που βέβαια γρήγορα αντικαταστάθηκε από το αγχωμένο μάτι του μαθητή της τελευταίας τάξης του σχολείου.
Είτε στο ξεκίνημα της φοίτησης στο σχολείο, είτε στο κλείσιμο της μαθητικής καριέρας το πρώτο κουδούνι για το 2012-13 χτυπαει σήμερα σε λίγη ώρα και όλοι βγαίνουμε να καλωσορίσουμε τη νέα χρονιά. Την πιο δύσκολη χρονιά για όλους μας και ας ελπίσουμε ο απολογισμός στο τέλος της να είναι το ίδιο (ή και περισσότερο) πλούσιος σε εμπειρίες (γιατί σε οτιδήποτε άλλο από τώρα ξέρουμε την εξέλιξη).
Η επιβίβαση γίνεται από την κεντρική πόρτα. Το καράβι θα αφήσει το καλοκαιρινό λιμάνι των διακοπών για να συνεχίσει το ταξίδι του “στο άπειρο κι ακόμη παραπέρα”.
Αυτό που ακολουθεί είναι ένα, χμμμ, μεγάλο κείμενο. Θα μπορούσα με λίγα λόγια να σας πω τι λέει οποτε να γλιτώσετε τον κόπο και το χρόνο της ανάγνωσής του. Στο εύλογο ερώτημα γιατί μπήκα στον κόπο να γράψω ένα τόσο μεγάλο κείμενο, ενώ μπορούσα να πω αυτά που ήθελα με κάποιο μικρότερο, η απάντηση είναι απλή. “Ετσι. Για κανέναν από τους προφανείς λόγους που μπορεί κανείς να φανταστεί. Για αυτό και σας λέω με δυο λόγια το τέλος του.
Το project, σχέδιο εργασίας γιατί πρέπει να το λέμε και στη γλώσσα μας, “Συνάντηση με το Γκόγια στο Τελλόγλειο” είναι ένα από αυτά που θα βραβευτούν στο “Θεσμό αριστείας και ανάδειξης καλών πρακτικών στην Α/θμια και Β/θμια εκπ/ση” που θέσπισε το 2010 το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού & Αθλητισμού.
Τώρα αν υπάρχει κάποιος που θα θελήσει να διαβάσει και το υπόλοιπο κείμενο:
“Καλώς ορίσατε, ελπίζω να μην απογοητευτείτε”.
Αν πάλι μετά από την επόμενη τελεία αλλάξετε σελίδα: “Ευχαριστώ σας που περάσατε. Να ξανάρθετε, τιμή μας”.
Ακόμη εδώ; (χαμόγελο) Ωραία. Ας αρχίσουμε λοιπόν.
(Εσωτερικός χώρος, άδειος, ένα αχνό πράσινο φως στο βάθος. Οι τοίχοι έχουν πίνακες ζωγραφικής ή κάτι που μοιάζει με πίνακα -μόνο αν πλησιάσει κανείς κοντά καταλαβαίνει. Τρεις φιγούρες περπατούν στο χώρο. Ακούγεται φωνή και μια απαλή μουσική γεμίζει το χώρο).
– Mου επιτρέπεις να σε λέω Φρανθίσκο πια; Νομίζω ότι γνωριζόμαστε αρκετά μετά από τόσα χρόνια. Θυμάσαι την πρώτη μας συνάντηση; Το βιβλίο που μας είχε δώσει η ιστορικός στην Γ΄Γυμνασίου με το μουσείο του Πράδο για να βρούμε πίνακες και να ετοιμάσουμε εργασία. Τότε με είχε κερδίσει η Γυμνή Μάγια.
Η γυμνή Μάγια
Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη
Στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα, και την έκθεση “Από το Θεοτοκόπουλο στο Σεζάν”, μετά από χρόνια, παρέα με δυο … περίεργους μικρούς, ανακάλυψαν αυτοί πρώτοι και εγώ μετά το μικρό σου Δον Μανουέλ και μ’ αυτόν στολίσαμε το παιδικό δωμάτιο κι όλο μου λέγαν “θα έχει εμάς παρέα που είναι μόνος του”.
Don Manuel of Altamira
Μητροπολιτικό Μουσείο, Νέα Υόρκη
Τελευταία είχα περάσει αρκετές φορές από τον πιο συγκλονιστικό σου πίνακα και έβλεπα το χρόνο που ανελέητα καταβροχθίζει τα πάντα στο πέρασμά του.
Ο Κρόνος καταβροχθίζει το γιο του
Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη
Σε καθοριστικά σημεια της ζωής μου οι συναντήσεις μας. Ξέρεις ότι το έργο του καλλιτεχνη από τη στιγμή που δημοσιοποιείται, παύει να είναι δικό του, γίνεται κομμάτι του συλλογικού ασυνείδητου, ο θεατής το συνδέει με τις μνήμες του, με στιγμές που για έναν περίεργο λόγο (αλλά φαντάζομαι όχι ανεξήγητο για τη νευροφυσιολογία του εγκεφάλου) εντυπώνονται τόσο βαθιά που ενώ κάποια σημαντικά τα ξεχνάει, αυτές οι χρονικές στιγμές που βλέπει ένα έργο τέχνης χαράζονται στη μνήμη του και αποτελούν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο ζωγράφο, το έργο και τον ίδιο.
Φέτος ποιος να μου το λεγε όταν πρωτοέμαθα για την έκθεση των χαρακτικών σου στο Τελλόγλειο ότι θ ακολουθούσε ένα ακόμα μεγαλύτερο ταξίδι.
Τι αδεξιότητα από μέρους μου, σας σύστησα; Από δω ο Τάσος, μα ήδη γνωριστήκατε, συνοδοιπόρος με 18 μικρούς μαζί του από το 17, οι δικοί μου αυτή τη φορά 19 από το 1. Είναι όλα τους παιδιά μας, τα φέραμε να σε γνωρίσουν κι αυτά. Σε βλέπω να απορείς πώς θα τους δείξουμε τα έργα σου. Προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε συνδέσεις στο μυαλό μας. Σκηνές έρχονταν αποσπασματικά, άσχετες η μία από την άλλη. Είχαμε κομμάτια ενός παζλ στα χέρια μας, μα δεν υπήρχε ολοκληρωμένη εικόνα για να ξέρουμε πού και πώς θα τα τοποθετήσουμε. Κι αρχίσαμε σιγά σιγα να δημιουργούμε μόνοι μας την εικόνα και να συμπληρώνουμε.
wiki (εισαγωγή)
Διαλέξαμε μερικά από τα έργα σου. Κάποια ήταν δύσκολα για παιδιά. Όλα όμως υπέροχα, σημερινά! Ποιος θα το λεγε ότι πέρασαν κιόλας 200 χρόνια από πάνω τους. Η μία σκέψη οδηγούσε στην άλλη και σιγά σιγά η εικόνα σχηματίστηκε μπροστά στα μάτια μας. Να μοιραστούν σε ομάδες. Να τους βάλουμε μέσα στα έργα. Να τους δώσουμε τη δύναμη να αποφασίσουν, να μη σε θεωρούν ξένο, απόμακρο, να σε συμπαθήσουν, να γίνεις φίλος τους, να θελήσουν να παίξουν μαζί σου, να σε αγγίξουν, να σε θαυμάσουν, να διαφωνήσουν. Να εντυπωσιαστούν από την προσωπικότητά σου.
wiki (σελίδα ομάδας)
Δυσκολη η περιοδος που δημιουργησες τα χαρακτικά, όχι μόνο για σένα μια και η κώφωση σε είχε αποκόψει από τους δικούς σου μα και για ολάκερη την Ευρώπη. Ηθική κατάρρευση, πτώση αξιών και θεσμών, κρίση, διαφθορά και πολιτικές ανακαταξάξεις που σηματοδότησαν ένα νέο γίγνεσθαι. Κι ανάμεσα στην ελπίδα για κάτι νέο που είχε φέρει ο άνεμος της Γαλλικής Επανάστασης, τα Καπρίτσια και οι πίνακες για τη βασιλική οικογένεια και τους ευγενείς, η “2α κ 3η Μαΐου” και τα “Μαύρα” έργα σου.
Σαν να τα καθοδηγούσε ένας μαέστρος, όλα τα κομμάτια μπήκαν στη θέση τους. Οι μικροί μας έδειξαν ενδιαφέρον, έγινες ο αγαπημένος τους. Σε γνώρισαν και γέμισαν και αυτοί με αποτυπώματα στιγμών που θα θυμούνται για πολλά χρόνια. Σε πρωτοσυνάντησαν στην οθόνη ενός υπολογιστή, έψαξαν και έγραψαν για σένα και τα έργα σου έγιναν δικά τους γιατί δημιούργησαν ιδιαίτερο δέσιμο μαζί τους.
Έντονη και η συναισθηματική φόρτιση όταν είδαν από κοντά τα έργα σου και δεν φοβήθηκαν να σχολιάσουν γιατί πλέον σε γνώριζαν και σε ένιωθαν οικείο τους, δεν σκέφτονταν το “πρέπει”, ένιωθαν ελεύθερα να εκφραστούν. Το ότι για πρώτη φορά γνωρίζονταν δεν απασχόλησε κανέναν. Πέρα από μια στιγμιαία αμηχανία όλα κύλησαν σαν να ήταν γνωστοί από παλιά.
Και πάνω που λέγαμε ότι τελειώσαμε αποφασίσαμε να στείλουμε το wiki σου μέσα σε γυάλινα μπουκάλια να ταξιδέψει στον κόσμο των συνεδρίων. Έτσι τα παιδιά πήραν την πρώτη γεύση από τον κόσμο των μεγάλων και εμείς κρυφογελούσαμε βλέποντας κι εσένα και αυτά να κυκλοφορείτε σε έναν κόσμο τόσο διαφορετικό από αυτόν που ξέρατε. 4ο Μαθητικό Προσυνέδριο Πληροφορικής. Μας φαίνονταν τόσο λιλιπούτειοι μέσα στα μεγάλα καθίσματα, στη μεγάλη αίθουσα. Πόση ανακούφιση φώτισε τα προσωπάκια τους όταν τελείωσαν την ανακοίνωση.
4ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής. Εκεί πια όλα είχαν αλλάξει, είχαν άνεση και αέρα, μια βεβαιότητα εντυπωσιακή και λαμπερά χαμόγελα. Έδειχναν και σίγουρα το διασκέδαζαν, τόσο μικρά μα με πόση σοβαρότητα στο βήμα περιέγραψαν τη δουλειά τους.
Εκεί αρχινάει το δικό μας ταξίδι. Σαν να μην ήθελες να χωρίσουν ακόμη οι δρόμοι μας. Χωρέσαμε κι εμείς μαζί σου στα μπουκάλια και ταξιδεύουμε πια σε πελάγη και ωκεανούς.
Ήδη τον Ιούνιο πήγαμε στην Ημερίδα από το Μάθηση 2.0και απέσπασες Eιδική Μνεία Ενδιαφέροντος.
Και χθες ανακοινώθηκαν τα έργα που θα βραβευθούν στο “Θεσμό αριστείας και ανάδειξης καλών πρακτικών στην Α/θμια και Β/θμια εκπ/ση” και όλοι εμείς που συναντηθήκαμε μαζί σου είδαμε το wiki σου “Συνάντηση με το Γκόγιαστο Τελλόγλειο” στον κατάλογο των υπο βράβευση εργασιών.
Σε βλέπω χαμογελάς. Όλα ξεκίνησαν από μια ….συνάντηση και το πλοίο ταξιδεύει (που έλεγε και ο Φεντερίκο), το ταξιδι όμως στην πραγματικότητα είναι άλλο και μόλις άρχισε…
Δε μας νοιάζει πια η Ιθάκη, δεν είναι το φτάσιμο εκεί ο προορισμός μας. Δεν υπάρχει Ιθάκη, μας πήρε καιρό να το καταλάβουμε, μα έτσι είναι.
Είμαστε μέσα στο πλοίο του ιπτάμενου Ολλανδού.
Το ταξίδι είμαστε εμείς με οδηγό…ένα πουκάμισο αδειανο.
Δεν τελειώσαμε οι δυο μας.
Είναι βέβαιο ότι θα ξανασυναντηθούμε με το ελεύθερο και γεμάτο φαντασία πνεύμα σου, Φρανθίσκο…
(Το φως χαμηλώνει και οι φιγούρες μένουν ακίνητες. Η μουσική συνεχίζει να παίζει μέχρι να ξεκινησει η επόμενη Πραξη.)
Εδώ και καιρό η Google δουλεύει το Art Project στα πλαίσια της προσπάθειας να γίνουν ευρέως προσβάσιμα τα έργα των μουσείων με τη συνδρομή της υπάρχουσας τεχνολογίας ( Picasa και App Engine), και τη δημιουργία νέας – ώστε η Street View να εισχωρήσει στο εσωτερικό των μουσείων. Tο όλο έργο βρίσκεται στο σύνδεσμο : www.googleartproject.com.
Ο 34χρονος Ισπανός Πάμπλο Πινέδα είναι ο πρώτος στην Ευρώπη πτυχιούχος πανεπιστημίου που έχει σύνδρομο Down.
Ο Πάμπλο Πινέδα τελείωσε τις σπουδές του παιδαγωγού και αυτό το Μάρτη έκανε την πρακτική εξάσκηση στην Κόρδοβα. Ο Πινέδα αυτήν την εποχή προετοιμάζεται για τις εξετάσεις για την άδεια άσκησης επαγγέλματος και του μένουν μόνο τέσσερις εξετάσεις για να τελειώσει τις σπουδές του στην ψυχολογία και παιδαγωγικά. Στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Μάλαγκα στα τέλη Απρίλη προβλήθηκε η ταινία «Και εγώ επίσης» που είναι εμπνευσμένη από τη ζωή του Πινέδα και στην οποία ο ίδιος κρατά τον βασικό ρόλο: Ζωή, Αγάπη, Λύπη και Χαρά κατά τη διάρκεια των σπουδών.
WELT ONLINE: Τι είναι, κατά τη γνώμη σας, η « οπισθοδρομική / καθυστερημένη κοινωνία»;
Πινέδα: Το μεγαλύτερο έλλειμμα της κοινωνίας είναι το ότι δεν μπορεί να κατανοήσει τη διαφορετικότητα. Λόγω της έλλειψης κατανόησης κολλά κάποιος/ α ταμπέλες. «Οι ομοφυλόφιλοι», «οι Ξένοι/ μετανάστες» και φτάνει μέχρι του σημείου «Οι γυναίκες» .Χωρίζουν σε ομάδες, δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν «το διαφορετικό». Το απομονώνουν , το απλοποιούν ή το αποφεύγουν με κάθε τρόπο. Δημιουργούνται στερεότυπα, προκαταλήψεις μέχρι και λέξεις , όπως “discapacidad” (ανικανότητα) στα ισπανικά για να δηλωθεί η έννοια της υστέρησης ή καθυστέρησης…
WELT ONLINE: Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το ουσιαστικό κατά την ανατροφή παιδιών με σύνδρομο ντάουν.;
Πινέδα:Πρέπει να μιλάτε με το παιδί σας, γιατί ο χειρότερος εχθρός για τα παιδιά με σύνδρομο ντάουν. είναι η σιωπή. Δεν πρέπει να έχετε κανένα κόμπλεξ . Βγείτε μαζί τους έξω στον κόσμο. Πρέπει να δείξετε στους άλλους ότι αυτό είναι το παιδί σας. Δεν πρέπει ποτέ να είστε υπερπροστατευτικοί, ποτέ. Πρέπει να του δίνετε φυσικά και πνευματικά ερεθίσματα και έτσι να το διδάξετε να είναι αυτόνομο. Γιατί τι θα συμβεί όταν κάποτε δεν θα είστε πια κοντά του ως γονείς;
Ολόκληρη η συνέντευξη βρίσκεται στο alexiptwto . Ενα μεγάλο ευχαριστώ στη Ματίνα για την ευαισθησία της.
