Συνδιοργάνωση:
Ένωση Προφορικής Ιστορίας
Σύνδεσμος Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας
Ιστορική & Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στ. Ελλάδας
με τη συνδρομή του Δήμου Αγρινίου
Γιατί η Προφορική Ιστορία;
Έχουμε συνηθίσει οι περισσότεροι να αντιμετωπίζουμε την ιστορική γνώση του παρελθόντος σαν να πρόκειται για κάτι δεδομένο και τελειωμένο, κάτι που αφορά γεγονότα πολύ απομακρυσμένα και ανθρώπους από πολύν καιρό εξαφανισμένους. Μία σχετικά νέα προσέγγιση στην επιστήμη της Ιστορίας είναι εκείνη που προσεγγίζει το παρελθόν ως βιωμένη πραγματικότητα, και όχι απλά ως ένα αντικείμενο προς αναδίφηση. Το προσωπικό βίωμα γίνεται τότε αφήγηση και μαρτυρία. Η Προφορική Ιστορία δομείται γύρω από ανθρώπους, ζωντανεύει την ιστορική γνώση και διευρύνει τους ορίζοντές της, ενώ παράλληλα καλλιεργεί την ιστορική συνείδηση, εντός αλλά και εκτός της κοινότητας. Ενίοτε μάλιστα απεργάζεται την αμφισβήτηση καθιερωμένων τόπων της Ιστορίας και μεταβάλλει ριζικά την κοινωνική σημασία της Ιστορίας. Σήμερα το καθήκον της διάσωσης και της διατήρησης του βιωμένου παρελθόντος περνά στην ευθύνη και του καθενός από εμάς, στο μέτρο που μοιραζόμαστε την επιστημονική γνώση. Πιστεύουμε λοιπόν ότι σ’ αυτήν την Ιστορία οι εκπαιδευτικοί έχουν τον ιδιαίτερο ρόλο τους, δεν παύει να αφορά ωστόσο και κάθε συνειδητοποιημένο πολίτη.
Διοργάνωση και εξέλιξη του Σεμιναρίου
Η διοργάνωση του σεμιναρίου Προφορικής Ιστορίας αποτέλεσε μία πρωτοβουλία του Συνδέσμου Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας (Αγρίνιο) που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ένωση Προφορικής Ιστορίας (ΕΠΙ) και την Ιστορική & Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Σημαντική υπήρξε η υποστήριξη στην όλη προσπάθεια ο Δήμος Αγρινίου και πιο συγκεκριμένα η ΚΕΔΑ. Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην πραγματοποίηση του σεμιναρίου αυτού ανταποκρινόμενοι στην ανάγκη διάσωσης της ζωντανής ιστορικής μνήμης του τόπου και επιδιώκοντας να παροτρύνουμε την εκπαιδευτική κυρίως κοινότητα αλλά και άλλους πολίτες να συμβάλουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Μετά από σχετική μας έκκληση η ΕΠΙ προθυμοποιήθηκε να αναλάβει τη διεξαγωγή του σεμιναρίου, και γι’ αυτό είμαστε ευγνώμονες. Η Ένωση Προφορικής Ιστορίας ιδρύθηκε το 2013. Προωθεί την προφορική ιστορία και τη βιογραφική έρευνα ως έγκυρες μεθόδους καταγραφής και ερμηνείας της πρόσφατης Ιστορίας και της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Περισσότερα στοιχεία σχετικά με τους σκοπούς και τις δραστηριότητες της ΕΠΙ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.epi.uth.gr/
Το σεμινάριό μας απευθύνθηκε λοιπόν κατεξοχήν στους εκπαιδευτικούς, υποδέχθηκε ωστόσο και άλλους ενδιαφερόμενους ιδιώτες που θα ήθελαν να ασχοληθούν συστηματικότερα με το αντικείμενο. Επειδή επρόκειτο να είναι εργαστηριακού τύπου, ο αριθμός συμμετεχόντων δεν υπερέβη τους σαράντα (40). Τελικός στόχος μας ήταν να συγκροτηθεί Ομάδα Προφορικής Ιστορίας στο Αγρίνιο, γι’ αυτό οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αναλάβουν την ηθική υποχρέωση καταγραφής μαρτυριών και κατάθεσής τους στην Ομάδα προς αρχειοθέτηση και αξιοποίηση.
Μετά τις εργασίες πράγματι συγκροτήθηκε Ομάδα Προφορικής Ιστορίας η οποία χωρίστηκε σε τρεις υποομάδες που ανέλαβαν από μία θεματική ενότητα: α) Η ιστορία της καπνοκαλλιέργειας στην περιοχή, β) Η γυναίκα και η κοινωνία στους μεταπολεμικούς χρόνους, γ) Η εποχή της μεταπολίτευσης. Δεν αποκλείονται ωστόσο και άλλες ερευνητικές κατευθύνσεις από συμμετέχοντες που δεν ήταν ακόμη ώριμοι να αναλάβουν σχετικό έργο.
Αρχεία σχετικά με το σεμινάριο
Ενημερωτικό δελτίο σεμιναρίου: Σεμινάριο ΠΙ
Πρόσκληση και αίτηση εγγραφής: Πρόσκληση-αίτηση
Αφίσα σεμιναρίου για εκτύπωση σε Α3: Αφίσα σεμιναρίου (Α3)
Πρόγραμμα σεμιναρίου: Πρόγραμμα
Οδηγίες για το πώς διεξάγεται η συνέντευξη: Συνέντευξη α, Συνέντευξη β
Δεοντολογικοί κανόνες για τη χρήση της συνέντευξης: Δεοντολογία
Ενδεικτικό κείμενο παραχωρητηρίου συνέντευξης: Παραχωρητήριο
Επιστημονική επεξεργασία συνέντευξης: Μεταδεδομένα
Οδηγίες για τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό: Εξοπλισμός
Εισηγητές και Οργανωτική Επιτροπή
Στο σεμινάριο συμμετείχαν ως εισηγητές τα εξής πρόσωπα:
- Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν,
Ομότιμη Καθηγήτρια Προφορικής Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Τασούλα Βερβενιώτη,
Ιστορικός - Μαρία Ν. Αγγέλη,
Διδάκτωρ Κοινωνικής Λαογραφίας, Φιλόλογος - Σπυριδούλα Πυρπύλη,
Διδάκτωρ Μουσειολογίας, Φιλόλογος - Θανάσης Βαλαώρας,
Εικαστικός
Την Οργανωτική Επιτροπή του σεμιναρίου αποτέλεσαν τα εξής πρόσωπα:
- Δανάη Κουζέλη,
Πτυχιούχος Ιστορίας-Αρχαιολογίας - Σπυριδούλα Πυρπύλη,
Διδάκτωρ Μουσειολογίας, Φιλόλογος - Γλυκερία Χριστοδούλου,
Μεταπτυχιούχος Κοινωνικής Λαογραφίας, Φιλόλογος - Χάρης Ταμπάκης,
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Φιλόλογος
Πρόγραμμα σεμιναρίου
Επισημαίνουμε ότι, πέρα από το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε, οργανώθηκε και μία βιβλιοπαρουσίαση (Σάββατο 10/03) στο βιβλιοπωλείο «Βιβλιοτρόπιο», όπου η Τασούλα Βερβενιώτη παρουσίασε το βραβευμένο έργο της «Το διπλό βιβλίο». Το έργο περιλαμβάνει τη μαρτυρία μιας «μαχήτριας» του ΕΛΑΣ, της Σταματίας Σαμαρτζή, και την ιστορική ερμηνεία της από την κα Βερβενιώτη.
Παρασκευή, 9 Μαρτίου
| 17:00-18:00 | Καλωσόρισμα – αλληλογνωριμία | |
| 18:00-19:00 | Τι είναι η προφορική ιστορία; | Τασούλα Βερβενιώτη |
| 19:00-19:30 | Ο τεχνικός εξοπλισμός | Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν |
| 19:30-20:00 | Συζήτηση | |
| 20:00-20:30 | Από την ιστορική μνήμη στην τέχνη: η Μεγάλη Παρασκευή του 1944 στο Αγρίνιο | Θανάσης Βαλαώρας |
Σάββατο, 10 Μαρτίου
| 09:00-09:45 | Πριν τη συνέντευξη | Τασούλα Βερβενιώτη |
| 09:45-10:30 | Στη διάρκεια της συνέντευξης | Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν |
| 10:30-10:45 | Διάλειμμα | |
| 10:45-12:15 | Η διαδικασία της συνέντευξης | Βιωματικό εργαστήριο |
| 12:20-12:50 |
Η Προφορική Ιστορία στο Σχολείο. Μελέτη περίπτωσης: 2° Γυμνάσιο Αγρινίου |
Μαρία Ν. Αγγέλη |
| 12:55-13:25 | Εσπερινή Σχολή εργαζομένων ανηλίκων παίδων του «Παναιτωλικού Γυμναστικού Συλλόγου» Αγρινίου: από το γήπεδο στη σχολική τάξη (η πορεία της έρευνας – οι συνεντεύξεις) |
Σπυριδούλα Πυρπύλη |
| 13:30-14:00 | Συζήτηση | |
| 14:00-15:30 | Διάλειμμα | |
| 15:30-16:15 | Μετά τη συνέντευξη: το ψηφιακό αρχείο |
Τασούλα Βερβενιώτη |
| 16:15-17:00 | Ζητήματα δεοντολογίας | Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν |
| 17:00-17:30 | Συζήτηση | |
| 17:30-18:30 | Συγκρότηση Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Αγρινίου |
|
Οι αναγγελίες με τα χωνιά (κατοχική περίοδος)
Δελτίο τύπου
Σεμινάριο Εισαγωγής στην Προφορική Ιστορία, Αγρίνιο, 9-10 Μαρτίου 2018
Κατά το διήμερο από 9 έως και 10 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας με ιδιαίτερη επιτυχία το προγραμματισμένο Σεμινάριο Προφορικής Ιστορίας (ΣΠΙ). Το Σεμινάριο οργανώθηκε από ολιγομελή ομάδα επιστημόνων της πόλης με τη συνδρομή της Ένωσης Προφορικής Ιστορίας (ΕΠΙ), της Ιστορικής & Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, του Συνδέσμου Φιλολόγων Αιτ/νίας και του Δήμου Αγρινίου. Βασικές εισηγήτριες της ιστορικής μεθοδολογίας από την πλευρά της ΕΠΙ ήταν οι κυρίες Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και Τασούλα Βερβενιώτη, Ιστορικός. Δείγματα της ιστορικής έρευνας που συντελείται με τη μέθοδο της Προφορικής Ιστορίας στην περιοχή μας παρουσίασαν οι κυρίες Μαρία Αγγέλη, Διδάκτωρ Κοινωνικής Λαογραφίας και Σπυριδούλα Πυρπύλη, Διδάκτωρ Μουσειολογίας. Η κα Αγγέλη παρουσίασε μεθόδους αξιοποίησης της Προφορικής Ιστορίας στην εκπαιδευτική πράξη, με αναφορά στο 2ο Γυμνάσιο Αγρινίου, ενώ η κα Πυρπύλη αναφέρθηκε στο Εσπερινό Σχολείο που λειτούργησε από τον Παναιτωλικό Γυμναστικό (και Φιλεκπαιδευτικό) Σύλλογο στο Αγρίνιο, θεσμό μοναδικό στην Ελλάδα. Ο κος Θανάσης Βαλαώρας, εικαστικός, παρουσίασε καλλιτεχνικές δημιουργίες με θέμα τα γεγονότα της Μεγάλης Παρασκευής του 1944. Το Σεμινάριο ολοκληρώθηκε με τη συγκρότηση Ομάδας Προφορικής Ιστορίας στην πόλη του Αγρινίου, η οποία φιλοδοξεί να συμβάλει ενεργά στην καταγραφή και αρχειοθέτηση της ιστορικής μνήμης στην περιοχή.
Η Οργανωτική Επιτροπή του Σεμιναρίου θεωρεί υποχρέωσή της να ευχαριστήσει όσους βοήθησαν ενεργά στη διεξαγωγή και την επιτυχία της διοργάνωσης, ιδιαίτερα δε την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού κα Μαρία Παπαγεωργίου. Οφείλουμε επίσης να ευχαριστήσουμε τους χορηγούς της διοργάνωσης: την κα Αλεξάνδρα Μοσχονά, του βιβλιοπωλείου «Η Λέσχη του Βιβλίου», το κατάστημα «Αντίγραφο» και τον κο Δημήτρη Στεργίου, τον τηλεοπτικό σταθμό «Αχελώος» καθώς και τα καταστήματα «Θείος» του κου Θεόδωρου Κοκορώνη.
Ευχόμαστε στην Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Αγρινίου καλή και δημιουργική συνέχεια.
Η Οργανωτική Επιτροπή του Σεμιναρίου
Γεωργία-Δανάη Κουζέλη
Σπυριδούλα Πυρπύλη
Χάρης Ταμπάκης
Γλυκερία Χριστοδούλου
Ο τελάλης της γειτονιάς
