Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 31 Ιουλίου 2024

Στις 19 Σεπτεμβρίου του 2023 έφυγε από τη ζωή  ο Τάσος, ο δίδυμος αδερφός μου. Μαζί του έφυγε και κάθε πνοή δημιουργίας που είχα μέσα μου. Άλλαξαν τα πάντα στη ζωή μου. Ο πόνος, ο μεγάλος πόνος, δεν μου επέτρεψε να ασχοληθώ ξανά με το Ιστολόγιό μου, γιατί όλο το εκπαιδευτικό και συγγραφικό μου έργο είναι συνδεδεμένο με το εκπαιδευτικό και συγγραφικό έργο του Τάσου.

Εκείνο που μου έδωσε τη δύναμη να επανέλθω με νέα ανάρτηση, είναι ένα προσχέδιο που πρόσφατα βρήκα στο Γραφείο του Τάσου· αφορά ένα άρθρο που ετοίμαζε για δημοσίευση στο Ιστολόγιό του για τα αδέσποτα ζώα.

Το προσχέδιο περιλαμβάνει τον τίτλο του άρθρου, το σκελετό του άρθρου,  συγκεκριμένες αναφορές για τα αδέσποτα που είχε υπό την προστασία του και κυρίως  για τη Λούση, ένα αξιαγάπητο σκυλί της γειτονιάς μας, καθώς και μερικές σκέψεις για την προστασία των αδέσποτων ζώων.

Ο Τάσος δεν μου είχε αποκαλύψει τίποτε γι` αυτή  τη δημοσίευση που ετοίμαζε, γιατί μερικές φορές δημοσιεύαμε και στα «κρυφά» κάποια κείμενά μας.

Η ανακάλυψη του προσχεδίου με ενεργοποίησε και με ώθησε να εργαστώ για να φέρω εις πέρας το άρθρο που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει ο αδερφός μου. Ακολουθώντας πιστά το προσχέδιο του κι έχοντας κατά νου τις αφηγήσεις που κατά καιρούς μού έκανε για τα αγαπημένα του αδέσποτα, πλησίασα τον τρόπο ροής του λόγου του και ολοκλήρωσα το άρθρο του. Πιστεύω με την ενέργειά μου αυτή εκπληρώνω και μία επιθυμία του που δεν πρόλαβε να την εκφράσει.

Ο Τάσος, πνευματικά, ήταν παρόν καθ` όλη τη διάρκεια της επεξεργασίας τού άρθρου και στα όνειρά μου συμμετείχε ενεργά. Αν και δεν  είναι πια κοντά μας, είναι ο κύριος δημιουργός του άρθρου. Το πνεύμα είναι δικό του, η πένα είναι δική μου.

Σήμερα, 31 Ιουλίου, ημέρα των γενεθλίων μας, αναρτώ στο Ιστολόγιό μου το τελευταίο του άρθρο: «Λούση, η λατρεμένη της γειτονιάς!».

ΥΓ: Με την ευκαιρία της παρούσας ανάρτησης θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη από τους φίλους μου που δεν επικοινώνησα μαζί τους, παρόλο που οι ίδιο το προσπάθησαν. Αδυνατώ να διαχειριστώ το πένθος μου. Αυτός είναι ο λόγος φίλοι μου και συγχωρέστε με.

Του Αναστασίου Τασινού

Ιωάννινα 31 Ιουλίου 2024

Το παρόν άρθρο είναι βιωματικό και αναφέρεται στα αδέσποτα ζώα που είχα υπό την προστασία μου για πολλά χρόνια. Ακόμη γίνεται αναφορά σε κάποια μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την προστασία των αδέσποτων ζώων.

Όταν ήμουν παιδί – τα πέτρινα χρόνια μετά τον εμφύλιο – δεν υπήρχαν αδέσποτα ζώα. Όλα τα κατοικίδια ζώα ήταν αυστηρά μετρημένα, σύμφωνα με τις δυνατότητες της κάθε οικογένειας η οποία δεν επέτρεπε τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό τους.  Η ανυπαρξία στείρωσης σε όλες τις δομές του μεταπολεμικού κράτους και η δυσκολία της ανθρώπινης επιβίωσης, είχε θέσει σε εφαρμογή τον πιο σκληρό άγραφο νόμο: «Την εξαφάνιση των νεογέννητων».  Αν και έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε, ακόμη αντηχούν στα αυτιά μου τα θλιμμένα νιαουρίσματα από τα γατάκια που είχαν πεταχτεί στους πυκνούς θάμνους έξω από το χωριό. Δυστυχώς, τα χρόνια εκείνα αυτός ήταν ο τρόπος ελέγχου του πληθυσμού των ζώων.

Ο τρόπος αυτός σήμερα έχει σχεδόν εκλείψει, αλλά η δυστυχία στα νεογέννητα συνεχίζεται, όπως και στα ενήλικα αδέσποτα. Ζώα πλέον γεννιούνται στο δρόμο, μεγαλώνουν στο δρόμο, πολλαπλασιάζονται στο δρόμο και πεθαίνουν στο δρόμο. Αυτή είναι, δυστυχώς, η «πρόοδός» μας.

Τα αδέσποτα που κυκλοφορούν σήμερα οφείλονται κατ` εξοχήν στην εγκατάλειψη από τους ιδιοκτήτες τους. Ασυνείδητοι άνθρωποι παίρνουν ένα ζώο συντροφιάς κι όταν το βαριούνται το εγκαταλείπουν στο δρόμο. Ή ασυνείδητοι κυνηγοί, όταν το σκυλί τους δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους, το εγκαταλείπουν στο τόπο που κυνηγούν. Έτσι προκύπτει στη συνέχεια και ο ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός τους.

Η Ελληνική Πολιτεία, διαχρονικά, δεν δείχνει να ενδιαφέρεται και πολύ για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος. Αρκείται σε γενικές τοποθετήσεις προστασίας των ζώων, αλλά επί της ουσίας δεν γίνεται τίποτε. Ή νομοθετεί κατά της κακοποίησης, αλλά η κακοποίηση συνεχίζεται με διάφορες μορφές.

Εκείνοι που προσπαθούν πραγματικά να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και κάνουν ό,τι μπορούν για να καλυτερεύσουν τη ζωή των αδέσποτων ζώων, είναι οι φιλοζωικοί σύλλογοι και μεμονωμένοι φιλόζωοι.

Εδώ και πολλά χρόνια έχω αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με τα αδέσποτα ζώα.

Όταν ήμουν δάσκαλος στην Πάτρα (1992-2002), είχα αναλάβει υπό την προστασία μου τέσσερα αδέσποτα σκυλιά και έναν γάτο για εφτά χρόνια. Έρχονταν στην αυλή μου, γιατί εισέπρατταν αγάπη και φροντίδα για το καθημερινό τους φαγητό και το νερό. Την αγάπη και τη φροντίδα που τους έδινα, την έπαιρνα πίσω πολλαπλάσια. Μου κρατούσαν συντροφιά, μου έδιναν χαρά, με αγαπούσαν πολύ, κι όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν, με προστάτευαν.

Εξέχουσα μορφή ήταν ο Ιβάν (εγώ του έδωσα το όνομα αυτό), ένα δυνατό και ατρόμητο σκυλί, αρχηγός της αγέλης, που θα έλεγα ότι με υπεραγαπούσε, με υπερπροστάτευε και με εμπιστευόταν απόλυτα. Ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρο χρώμα στο σώμα, ξανθό καφετί στα πόδια και ανάμειξη των δύο αυτών χρωμάτων στο πρόσωπο. Το βάρος του ήταν περίπου είκοσι πέντε κιλά.

Θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο περιστατικά, από τα πολλά που έχουν συμβεί, για να φανεί ο σπάνιος χαρακτήρας του Ιβάν και το ιδιαίτερο δέσιμο που είχε αναπτυχθεί μεταξύ μας.

Πρώτο περιστατικό: Μια ημέρα ο Ιβάν εντόπισε το αυτοκίνητό μου εν κινήσει στο κέντρο της Πάτρας (το σπίτι μου ήταν στα Ζαρουχλέικα  πέντε χιλιόμετρα μακρύτερα), πέρασε ανάμεσα από κινούμενα αυτοκίνητα και ήρθε δίπλα μου στη μέση του δρόμου! Τον βλέπω και δεν πιστεύω στα μάτια μου!!! Αναγνώρισε το αυτοκίνητό μου ανάμεσα σε εκατοντάδες αυτοκίνητα που κινούνταν στην πόλη! Άνοιξα την πόρτα, τον έβαλα στη θέση του συνοδηγού και επιστρέψαμε χαρούμενοι στο σπίτι!

Και το δεύτερο περιστατικό: Ο καινούριος γείτονάς μου στη διπλανή μονοκατοικία είχε φέρει ένα μεγάλο σκυλί «Χάσκυ» και το άφησε ελεύθερο στην αυλή του, που επικοινωνούσε όμως με τη δική μου αυλή και δεν με άφηνε να πλησιάσω την πόρτα του σπιτιού μου για να μπω μέσα. Υπολόγισε, όμως, χωρίς να γνωρίζει τι εστί Ιβάν. Με το που ήρθε ο Ιβάν και αντιλήφθηκε το γεγονός, αμέσως έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο του. Με οδήγησε στην πόρτα του σπιτιού μου, απειλώντας συνεχώς το Χάσκυ, και μετά ήσυχος για την ασφάλειά μου, γύρισε πίσω για να διευθετήσει οριστικά το ζήτημα. Εξαπέλυσε μια φοβερή επίθεση, ξεπουπούλιασε το Χάσκυ και το ανάγκασε να υποχωρήσει στην πόρτα του σπιτιού του αναζητώντας προστασία. Ο γείτονας, καθώς φαίνεται, παρακολουθούσε μέσα από το σπίτι του την εξέλιξη τού γεγονότος, έχοντας εμπιστοσύνη στη δύναμη του σκύλου του. Όταν, όμως, είδε το δυσάρεστο γι` αυτόν αποτέλεσμα που είχε η συμπλοκή, βγήκε έξω με ένα ξύλο για να χτυπήσει τον Ιβάν. Τότε βγήκα από το σπίτι μου, τον σταμάτησα και του είπα να μην αφήνει ελεύθερο το σκύλο του, γιατί είναι επιθετικός και με εμποδίζει να μπω στο σπίτι μου κι αν θέλει να τον έχει ελεύθερο στη αυλή του να φροντίσει να τη φράξει. Από την ημέρα εκείνη δεν τον ξαναείδα τον σκύλο του στην αυλή μου. Ο Ιβάν διευθέτησε οριστικά το ζήτημα.

Τη χαρά που εκδήλωναν και τα τέσσερα σκυλιά, όταν επέστρεφα στο σπίτι, δεν μπορώ να την περιγράψω με λόγια! Πάντα είχα και κάτι εξτρά να τους δώσω από το μαγειρείο που περνούσα και μάλιστα μερικές φορές περνούσα από το μαγειρείο όχι γιατί ήθελα να φάω, αλλά για να πάρω κάτι για τους αγαπημένους μου φίλους. Ποτέ τους δεν μάλωσαν για το φαγητό. Το κάθε ένα έτρωγε μόνο αυτό που του έβαζα μπροστά του. Απόλυτος αλληλοσεβασμός! Πολύ άνετα και αρμονικά ζούσε μαζί τους κι ο μαύρος γάτος που επίσης είχε την φροντίδα μου.

Πριν δημιουργήσω τη σχέση αγάπης και εμπιστοσύνης με τα αδέσποτα, δεν πίστευα ότι ενήλικα σκυλιά θα μπορούσαν να δεθούν μαζί μου σε τέτοιο βαθμό. Νόμιζα – λανθασμένα βέβαια – ότι μόνο όταν μεγαλώσεις ένα σκυλί από κουτάβι θα μπορεί να δεθεί μαζί σου και να σε εμπιστευτεί. Η τετράδα αυτή των αδέσποτων κατέρρευσε αυτόν τον μύθο μου.

Η σχέση που απέκτησα με τα αδέσποτα στην Πάτρα, υπήρξε καθοριστική στη ζωή μου και με ακολούθησε και στα Γιάννενα, όταν πήρα μετάθεση.

Φτιάχνοντας το δικό μου σπίτι στην Ανατολή Ιωαννίνων και έχοντας με τον αδερφό μου την πολυτέλεια της κοινόχρηστης αυλής, αποφασίσαμε μετά την συνταξιοδότησή μας από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση να έχουμε και το δικό μας σκύλο, έναν γερμανικό ποιμενικό, τον Ιβάν, που πήρε το όνομά του από τον Ιβάν τον Α` τον Πατρινό.

Με τον ερχομό του Ιβάν στο σπίτι μας, ξεκινάει και η γνωριμία με την αξιολάτρευτη Λούση. Ένα αδέσποτο σκυλί το οποίο οι γείτονες  έγκαιρα είχαν φροντίσει να το στειρώσουν. Είχε περίπου την ίδια ηλικία με τον Ιβάν και θα γίνει η αχώριστη φίλη μας. Δεν χρειάζεται να περιγράψω τα χαρακτηριστικά της, γιατί υπάρχουν οι φωτογραφίες που έχω αναρτήσει που αποκαλύπτουν ακόμη και την καλοσύνη της.

Η Λούση είχε ένα σπάνιο χαρακτήρα και κέρδιζε την αγάπη όλων, ακόμη κι εκείνων που δεν είχαν καμία φιλοζωική κουλτούρα και δεν της φέρνονταν καλά. Δεν αντιδρούσε επιθετικά κι έτσι κατάφερνε να τους κάνει όλους φίλους της. Άκακη, παιχνιδιάρα και φιλική με όλα τα σκυλιά και τα γατάκια της περιοχής.

Απομακρύνθηκε σιγά-σιγά από το καφενείο της γειτονιάς μας που είχε το στέκι της (οι θαμώνες την πρόσεχαν και τη φρόντιζαν πολύ) και εγκαταστάθηκε δίπλα στον Ιβάν.

Για δέκα χρόνια με συνόδευε κάθε ημέρα που έβγαζα βόλτα τον Ιβάν. Τα πρώτα χρόνια μέλος της παρέας μας ήταν ακόμη ένα σκυλί, ο Όσκαρ, φίλος της Λούσης· ένα αξιαγάπητο Λαμπραντόρ, άσπρου χρώματος. Δεν ήταν αδέσποτο, αλλά το αφεντικό του το άφηνε αρκετές ώρες στο δρόμο για να παίζει με τη Λούση. Έτσι μεγάλωσε η παρέα μας. Δεν τα πήγαινε όμως καλά με τον Ιβάν, γιατί και τα δύο ζήλευαν και διεκδικούσαν την αποκλειστικότητα της φιλίας της Λούσης. Επιπλέον ο Ιβάν δεν ήταν  φιλικός με τ` άλλα ζώα, με εξαίρεση τη Λούση. Παρόλα αυτά ο Όσκαρ ερχόταν κάθε ημέρα στη βόλτα μας, κρατώντας μια απόσταση για να μην εκνευρίζει τον Ιβάν. Με αγαπούσε ο Όσκαρ και με εμπιστευόταν πολύ, όπως κι εγώ. Επιστέφοντας από τη βόλτα, όλα έπιναν το δροσερό νερό και έτρωγαν το φαγητό τους.

Κάποια ημέρα ο Όσκαρ δεν εμφανίστηκε στην απογευματινή βόλτα κι όπως έμαθα από έναν γείτονα, δυστυχώς, έπεσε θύμα τροχαίου. Η Λούση, όταν έχασε τον αγαπημένο της Όσκαρ, έπεσε σε θλίψη. Δεν χαιρόταν και έπαψε να παίζει στο δρόμο με τον Ιβάν. Μάλιστα καθημερινά στη βόλτα μάς άφηνε για λίγο με τον Ιβάν και πήγαινε στο μέρος που σκοτώθηκε ο Όσκαρ, αποδίδοντας φόρο τιμής στον αγαπημένο της σύντροφο. Πέρασε πολύς καιρός για να αρχίσει και πάλι να παίζει και να χαίρεται με τον Ιβάν. Αλλά κι εμένα μου στοίχισε πολύ η απώλεια του Όσκαρ, γιατί είχαμε δημιουργήσει μία σχέση αγάπης και εμπιστοσύνης.

Το εύρος της γνωριμίας της Λούσης περιελάμβανε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση που όταν πηγαίναμε βόλτα την αποκαλούσαν με το όνομά της άνθρωποι που κατοικούσαν πολύ μακριά από το σπίτι μου. Το γεγονός αυτό είχε και τη δυσάρεστη πλευρά του, γιατί από τις πολλές λιχουδιές η Λούση είχε πάρει υπερβολικό βάρος. Μάλιστα κάποιοι της είχαν δώσει το παρατσούκλι «Αρκουδίτσα».

Πολλές φορές με ακολουθούσε στην καφετέρια που πήγαινα· περίμενε έξω από την πόρτα να πιω τον καφέ μου και μαζί επιστρέφαμε στο σπίτι.

17 Μαΐου 2023, ήταν μια πολύ άτυχη ημέρα για τη Λούση. Έπεσε κι αυτή θύμα τροχαίου και μάλιστα μπροστά στο σπίτι μου. Ο Γιώργος, ο γείτονάς μου, που φρόντιζε κι αγαπούσε πολύ τη Λούση, έτυχε να βρίσκεται στο δρόμο την ώρα του ατυχήματος και αμέσως ειδοποίησε τον αδερφό μου κι εμένα. Ο Ιβάν γάβγιζε ασταμάτητα, αλλά νομίσαμε ότι κάποιος άγνωστος σταμάτησε στο δρόμο. Βγήκαμε αμέσως με τον αδερφό μου στο δρόμο. Ήταν συγκλονιστικό  να βλέπεις και να ακούς τον πόνο της. Ένας ασυνείδητος οδηγός τη χτύπησε, έκανε όπισθεν και εξαφανίστηκε με μεγάλη ταχύτητα. Θα τολμούσα να πω ότι τη χτύπησε επίτηδες, όχι μόνο για τον τρόπο που ενήργησε μετά το συμβάν, αλλά γιατί η Λούση κυκλοφορούσε για έντεκα χρόνια στο δρόμο καλύτερα από άνθρωπο.

Ήρθε αμέσως και η Άντζελα από το διπλανό σπίτι και ενδιαφέρθηκε για τη μεταφορά της στο κτηνιατρείο που είχε σύμβαση με το Δήμο Ιωαννιτών.

Κάταγμα στο πίσω δεξί πόδι έδειξε η ακτινογραφία και μας ενημέρωσαν ότι θα γίνει χειρουργείο. Πράγματι  η Λούση χειρουργήθηκε και της τοποθέτησαν διπλή λάμα στο πόδι. Ο Δήμος Ιωαννιτών με το συγκεκριμένο κτηνιατρείο έκαναν ό,τι μπορούσαν και μάλιστα, όταν προσφερθήκαμε οι γείτονες να  πληρώσουμε, αν χρειαστεί, κάτι για την περίθαλψή της, το αρνήθηκαν. Η Λούση  είχε πολλές επισκέψεις  στο κρεβάτι τού πόνου. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη χαρά που εκδήλωσε, παρόλο τον πόνο της, όταν με αντίκρισε στο κτηνιατρείο.

Στις 22 Μαΐου την επανέφεραν στη γειτονιά μας. Ο Δημήτρης, γείτονας και γιατρός στο επάγγελμα, είχε φροντίσει με το γιο του να ετοιμάσει το σπιτάκι της απέναντι από το σπίτι του για να παρακολουθεί την ανάρρωση της.

Συγκινητικές ήταν οι προσπάθειες της γειτονιάς και ειδικά της οικογένειας του γιατρού για την αποκατάσταση της υγείας της. Ο γιατρός τής έκανε τις αλλαγές και της έδινε καθημερινά την αντιβίωση και τα παυσίπονα. Η σύζυγος τού γιατρού με την κόρη τους την Άντζελα την έπλυναν και την τάιζαν με φαγητό που μαγείρευαν στο σπίτι τους. Παρεμπιπτόντως η Άντζελα προσπάθησε παλαιότερα να την υιοθετήσει και την έβαλε στην αυλή της,  αλλά η Λούση είχε μάθει στην ελευθερία του δρόμου και δεν μπορούσε να ζήσει πίσω από τα κάγκελα της αυλής· έτσι, αναγκάστηκε να την αφήσει ελεύθερη.

Ο αδερφός μου κι εγώ είχαμε αναλάβει τη φυσιοθεραπεία της σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου. Περνούσαμε μια πετσέτα κάτω από την κοιλιά  της Λούσης και την ανασηκώναμε για να περπατάει με τα μπροστινά πόδια, χωρίς να ακουμπάει στο έδαφος το χειρουργημένο πόδι.

Ακόμη θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο κοπελιές(αδερφές νομίζω ότι είναι και έχουν δικά τους σκυλιά) που περνούσαν καθημερινά από το σπιτάκι της Λούσης για να τη χαϊδέψουν και να της δώσουν λιχουδιές. Αλλά και αρκετοί  φιλόζωοι, που δεν τους γνώριζα, την επισκέπτονταν τακτικά.

Η Λούση έδειχνε να μη νοιάζεται για όλα αυτά που συμβαίνανε γύρω της. Είχε τάσεις φυγής. Σερνόταν στο έδαφος και με τη βοήθεια των μπροστινών ποδιών τρύπωνε στην πυκνή βλάστηση ενός οικοπέδου ή στα υπόγεια διπλανών οικοδομών. Την ψάχναμε μερικές φορές για πολλές ώρες  κι όταν τη βρίσκαμε την επαναφέραμε στο σπιτάκι της.

Πέρασε ένας πολύ δύσκολος μήνας για τη Λούση. Μια ημέρα – τη σημείωσα, 17 Ιουνίου 2023 – με συγκίνησε πάρα πολύ! Έφτασε, σέρνοντας το σώμα της, μπροστά στην εξώπορτα της αυλής του σπιτιού μου και προσπαθούσε να ανέβει τα δύο πρώτα σκαλοπάτια για να φτάσει στο πλατύσκαλο μπροστά στην πόρτα του διαμερίσματος! Εκεί καθόταν τις βροχερές και δύσκολες ημέρες του χειμώνα για να προστατεύεται. Τη βοήθησα να φτάσει στο πλατύσκαλο, όπου έμεινε για αρκετή ώρα και κατόπιν κατέβηκε μόνη της έξι σκαλοπάτια για να βρεθεί στο άλλο επίπεδο της αυλής, δίπλα στον Ιβάν, όπου και έμεινε όλο το βράδυ.

Το πρωί προσπάθησε να ανέβει τα σκαλιά για να βγει ξανά στο δρόμο, αλλά δεν τα κατάφερε. Μόλις με είδε μου έδειξε ότι ήθελε να βγει στο δρόμο. Τη βοήθησα να ανέβει τις σκάλες και να βγει έξω. Το βράδυ πήγε στο γκαράζ του Θάνου, ενός φιλόζωου επίσης γείτονα.

Η 19η  Ιουνίου είναι η πρώτη ημέρα που την είδα να περπατάει με τα τρία πόδια και να μην σέρνεται στο έδαφος. Πάτησε το πίσω αριστερό πόδι και μας έδειξε ότι θα ανέκαμπτε. Το βράδυ το πέρασε στη γωνία της αυλής του σπιτιού μου δίπλα στον Ιβάν.

Την επόμενη ημέρα, 20 Ιουνίου 2023, η Λούση εξαφανίστηκε! Δεν την είδε κανένας! Την ψάξαμε σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου, στα υπόγεια των οικοδομών, στα γκαράζ, στους θάμνους των οικοπέδων, παντού. Η Λούση δεν εντοπίστηκε πουθενά. Εκεί που μας είχε δώσει την ελπίδα ότι θα το ξεπεράσει, εξαφανίστηκε ή την εξαφάνισαν. Τι έγινε; Κανείς δεν έμαθε τίποτε παρόλες τις προσπάθειες μας.

Δύο σενάρια ήρθαν στο μυαλό μου μ` αυτήν την εξαφάνιση: Το πρώτο – που θέλω να πιστεύω – είναι ότι αποχαιρέτησε τη γειτονιά μας που τόσο την αγάπησε για έντεκα χρόνια, παίρνοντας το δρόμο της φυγής και του θανάτου, διαισθανόμενη το επερχόμενο τέλος της. Ίσως και γι` αυτό αποφάσισε με μεγάλη δυσκολία να φτάσει στο πλατύσκαλο της εισόδου του σπιτιού μου και στη συνέχεια να διανυκτερεύσει δίπλα στον Ιβάν. Πιθανόν, αυτός να ήταν και ο αποχαιρετισμός της.

Και το δεύτερο – που με θυμώνει – είναι ότι κάποιος «άνθρωπος» σαν κι αυτόν που τη χτύπησε στο δρόμο, φρόντισε για την εξαφάνισή της. Δεν μπορώ να το αποκλείσω αυτό το σενάριο, γιατί έδειχνε σημεία ανάκαμψης· άρχισε να περπατάει με τα τρία πόδια, έτρωγε το φαγητό της κανονικά, επισκεπτόταν τον Ιβάν και γενικά φαινόταν ότι ήταν θέμα χρόνου να πατήσει και το χειρουργημένο πόδι, και επιπλέον δεν τη βρήκαμε πουθενά στη γειτονιά! Μυστήριο η εξαφάνισή της…

Πάντως η Λούση είχε μια καλή ζωή σαν αδέσποτο ζώο, το τέλος της δεν ήταν καλό. Την αγάπησε και την φρόντισε πολύ η γειτονιά μας. Προσπάθησε να την υιοθετήσει, να τη βάλει σε σπίτι, αλλά η Λούση δεν ήθελε να ανήκει σε έναν, αλλά σε όλη τη γειτονιά.

Έχω γνωρίσει πολλά αξιαγάπητα σκυλιά. Η Λούση, όμως, ήταν το κάτι άλλο! Ψυχούλα! Έπαιζε συνεχώς με τα αδέσποτα γατάκια που ερχόταν στην αυλή μου, κάτι που δεν γινόταν ποτέ με τον Ιβάν. Μου κόστισε πολύ ο χαμός της!

Όσοι γνώρισαν από κοντά τη Λούση και διαβάσουν το κείμενό μου, σίγουρα θα θυμηθούν τα δικά τους βιώματα για τον υπέροχο χαρακτήρα της.

Ο «άνθρωπος» που τη χτύπησε και εξαφανίστηκε με μεγάλη ταχύτητα κι αυτός που πιθανόν φρόντισε για την εξαφάνισή της, διέπραξαν βαρύ αμάρτημα. Ο Θεός ας τους συγχωρέσει.

Στην πατρίδα μας, δυστυχώς, δεν υπάρχει κουλτούρα προστασίας των αδέσποτων ζώων. Είναι σημαντικό να περάσει μέσα από τα σχολεία μας η ανάπτυξη φιλοζωικής κουλτούρας, που θα ακολουθεί τον άνθρωπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αυτό είναι το πιο καθοριστικό και απαραίτητο βήμα για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Αλλά, μέχρι να αναπτύξει η κοινωνία μας την κουλτούρα που απαιτείται, όσοι από εμάς έχουν την ευαισθησία και τη δυνατότητα, ας κάνουμε το κάτι παραπάνω για να φροντίσουμε τις αδέσποτες ψυχούλες.

Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε ως άτομα αλλά και ως οργανωμένο Κράτος τα αδέσποτα ζώα, δείχνει και την ποιότητα της κοινωνίας μας.

Το Κράτος με τις υπηρεσίες του θα πρέπει να επαγρυπνεί παρακολουθώντας την τήρηση των νόμων, που το ίδιο ψήφισε για την προστασία των αδέσποτων, και να επεμβαίνει αποφασιστικά σε περιπτώσεις κακοποίησης. Δεν δικαιολογείται η σημερινή πλημμελής αντιμετώπιση των αδέσποτων ζώων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται να έχει ένα πιο οργανωμένο πρόγραμμα στείρωσης των αδέσποτων για να μην πολλαπλασιάζεται η δυστυχία. Δεν πρέπει να περιμένει πότε ο πολίτης θα πάει από μόνος του το αδέσποτο στο κτηνιατρείο του Δήμου για στείρωση, αλλά με ένα τηλεφώνημα που θα δέχεται να είναι παρόν και να αντιμετωπίζει το θέμα.

Ακόμη θα πρέπει να δημιουργηθούν οργανωμένα καταφύγια σε όλους τους Δήμους για την περίθαλψη και τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων.

Όση ενεργητικότητα κι αν δείξουν οι φιλοζωικοί σύλλογοι και μεμονωμένοι φιλόζωοι, δεν έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν με επάρκεια το πρόβλημα. Αναρωτιέμαι, όμως, σε ποια θέση θα βρισκόταν χιλιάδες αδέσποτα, αν δεν είχαν τη φροντίδα όλων αυτών των εθελοντών με την ξεχωριστή ανθρωπιά και την ευαισθησία που τους διακρίνει!

Τελειώνοντας θα ήθελα να εκφράσω μια ευχή: Σύντομα η Ελληνική Πολιτεία να αντιμετωπίσει ριζικά το πρόβλημα των αδέσποτων, γιατί πάνω απ` όλα είναι θέμα ανθρωπιάς και πολιτισμού.

Σημείωση: Στην πρώτη φωτογραφία και στο βίντεο βλέπουμε τη Λούση στο δρόμο και τον Ιβάν πίσω από τα κάγκελα της αυλής του σπιτιού μου και στη δεύτερη φωτογραφία βλέπουμε τη Λούση με τα γατάκια στο πλατύσκαλο, μπροστά στην είσοδο του σπιτιού μου.

Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 11 Αυγούστου 2020

Ανέσυρα από το αρχείο μου το Λεύκωμα των αποφοίτων σπουδαστών και σπουδαστριών της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων του έτους 1976.

Στο Λεύκωμα αυτό αναγράφονται τα ονόματα 80 ανδρών και 41 γυναικών που αποφοιτήσαμε πριν 44 χρόνια από τη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία. (Την εποχή εκείνη η εισαγωγή των γυναικών στην Παιδαγωγική Ακαδημία ήταν δύσκολη, γιατί η ποσόστωση που είχε ορίσει το Υπουργείο Παιδείας μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά τις εισαγωγικές εξετάσεις ήταν σε βάρος των γυναικών, με το αιτιολογικό ότι οι άντρες ήταν πιο διαθέσιμοι για να  στελεχώνουν τα πολλά μονοθέσια και δυσπρόσιτα δημοτικά σχολεία.) Επίσης αναγράφονται τα ονόματα του διδακτικού, διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού της Σχολής.

Ακόμη, βρίσκονται οι δραστηριότητες που συμμετείχαμε κατά τη διάρκεια των σπουδών μας, η ιστορία της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας, οι χαιρετισμοί των καθηγητών και κάποια άλλα στοιχεία σχετικά με τη δομή της Εκπαίδευσης την εποχή εκείνη.

Πιστεύω ότι η ανάγνωση του Λευκώματος θα μας φρεσκάρει τη μνήμη, γιατί τα χρόνια που πέρασαν είναι πολλά! Ήμουν νιος και γέρασα…

Για να διαβάσετε το Λεύκωμα πατήστε ΕΔΩ

Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 16 Ιουλίου 2018

Το λογαριασμό μου στο Facebook τον άνοιξα (31-7-2017) για να γνωστοποιήσω τα εκπαιδευτικά μου άρθρα σ’ ένα ευρύτερο κοινό, πέραν των επισκεπτών του Ιστολογίου μου.

Εκτός αυτού, μου δόθηκε η ευκαιρία να επικοινωνήσω με πολλούς μαθητές μου και φίλους μου από το μακρινό παρελθόν. Η επικοινωνία αυτή μου χάρισε πολύ όμορφες στιγμές!

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εδώ και ένα χρόνο, λειτουργώ το Facebook και δεν θέλησα να το χρησιμοποιήσω για άλλο λόγο.

Μου κάνει μεγάλη εντύπωση ότι αρκετοί χρήστες του Facebook, καθημερινά, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να σχολιάζουν την πολιτική επικαιρότητα και τα δημόσια πρόσωπα, όχι με επιχειρήματα που είναι λογικό, αλλά με εξυπνακισμούς, ειρωνεία, εμπάθεια και ύβρεις· ακόμη, χρησιμοποιούν αποφθέγματα μεγάλων ανδρών, εκτός τόπου και χρόνου, προκειμένου να δώσουν κύρος στα γραφόμενά τους. Ορισμένοι μάλιστα, έχοντας γνώμη επί παντός επιστητού, αναπαράγουν fake news κι έχουν ξεπεράσει στην προπαγάνδα, στα τσιτάτα και στις ατάκες, ακόμη και τα Γραφεία Τύπου των κομμάτων που χρεοκόπησαν τη χώρα. Και μετά τις «βαθυστόχαστες» αναλύσεις τους για την πολιτική και τους πολιτικούς, αλληλοσυγχαίρονται και αλληλοθαυμάζονται, περιμένοντας να πείσουν τους φίλους τους για τις «μοναδικές αλήθειες» που εκφράζουν.

Όλη αυτή η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στο Facebook δεν μου είναι ευχάριστη και επιπλέον με έχει κουράσει.

Ενημερώνω τους μαθητές μου, τους φίλους μου και τους συναδέλφους μου ότι στις 20 Ιουλίου 2018 θα απενεργοποιήσω το λογαριασμό μου στο Facebook. Όσοι επιθυμούν να επικοινωνούν μαζί μου θα μπορούν να το κάνουν μέσω του Ιστολογίου (blogs.sch.gr/vtasinos) ή του Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου (vtasinos@yahoo.gr).

Εύχομαι υγεία και ευτυχία σε όλες και σε όλους!

Τις παρακάτω φωτογραφίες για την  αυταρχική και την αντιαυταρχική εκπαίδευση τις αλίευσα από το Διαδίκτυο. Η πρώτη φωτογραφία για την αυταρχική εκπαίδευση είναι αυτό που λέμε: «μία εικόνα, χίλιες λέξεις»! Η φωτογραφία αυτή με γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω και μου θυμίζει τα μαθητικά μου χρόνια, που συμπίπτουν με τα χρόνια της αυταρχικής εκπαίδευσης· χρόνια δύσκολα, σκληρά, αυταρχικά, γεμάτα φόβο και πόνο! Τα πέτρινα αυτά χρόνια τα έχω περιγράψει στο άρθρο μου: «Στα χρόνια της Αυταρχικής Αγωγής».

Φωτογραφίες αυταρχικής εκπαίδευσης 

Φωτογραφίες αντιαυταρχικής εκπαίδευσης 

Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 1 Ιανουαρίου 2017

Ο επαγγελματικός μου προσανατολισμός στο 18^ο έτος της ηλικίας μου ήταν κάπως ασυνήθιστος. Μόλις τελείωσα το εξατάξιο Γυμνάσιο, ήθελα να γίνω αεροπόρος, αλλά δεν μου  επετράπη την εποχή εκείνη, αμέσως μετά την πτώση της χούντας, λόγω «ανεπίληπτης διαγωγής», όπως κομψά είχε μετονομάσει η πρώτη μεταχουντική κυβέρνηση τα «κοινωνικά  φρονήματα», δηλαδή τις πολιτικές πεποιθήσεις της οικογένειας για να καταλαβαίνουν οι νεότεροι! Δεν έδωσα, λοιπόν, εξετάσεις στη Σχολή Ικάρων· έδωσα, όμως, εξετάσεις για ασυρματιστής στη Σχολή του Εμπορικού Ναυτικού και για δάσκαλος στην Παιδαγωγική  Ακαδημία, το καλοκαίρι του 1974 (με διαφορά ολίγων ημερών), και είχα επιτυχία και στις δύο Σχολές.

Ξεκίνησα τη φοίτησή μου από τη Σχολή του Εμπορικού Ναυτικού, αλλά δεν μου άρεσε, και σε λίγες ημέρες τα παράτησα για να σπουδάσω δάσκαλος στην Παιδαγωγική  Ακαδημία. Έτσι από τον αέρα βρέθηκα στη θάλασσα, και από τη θάλασσα στη στεριά! Έγινα δάσκαλος, χωρίς να είναι η πρώτη μου επιλογή, αλλά ούτε και η δεύτερη!

Δεν μπορώ, λοιπόν, να ισχυριστώ ότι το όνειρό μου ήταν να γίνω δάσκαλος. Όμως, η παιδαγωγική και η διδακτική ευθύνη που ανέλαβα, με προσγείωσαν γρήγορα στο χώρο της Εκπαίδευσης! Η διδασκαλία, ημέρα την ημέρα με κέρδιζε, γιατί είχα απέναντί μου τους μικρούς μαθητές, που περίμεναν πολλά από εμένα!

Το «επάγγελμα» του δασκάλου μού έδωσε μεγάλη ικανοποίηση και δυνατές συγκινήσεις· ευτυχώς, στα δεκαοκτώ μου χρόνια, έκανα τη σωστή επιλογή, αν και δεν το είχα καταλάβει στο ξεκίνημα της διδασκαλικής μου θητείας!

Στη μακρά εκπαιδευτική μου διαδρομή και στη βραχεία συγγραφική μου δράση, πολύτιμη στάθηκε η αγάπη των μαθητών μου· την αισθανόμουν στο κάθε εκπαιδευτικό μου βήμα και την αισθάνομαι στην κάθε συγγραφική μου δραστηριότητα!

Σήμερα, ως βετεράνος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, νοσταλγώ πολύ τα χρόνια που δίδαξα στο Δημοτικό Σχολείο κι αυτός είναι ένας επιπρόσθετος λόγος που συνεχίζω να γράφω κείμενα «απ’ το πεδίο της μάχης»!

Γράφω ακόμη – ας μη θεωρηθεί εγωιστικό – για να αφήσω στους νέους δασκάλους κάποια βιώματά μου από την πορεία μου στη  Δημόσια Εκπαίδευση, γιατί έχω την αίσθηση ότι κάτι μπορούν να προσφέρουν.

Για όλα τα παραπάνω, το παρόν σημείωμα θα ήθελα να το αφιερώσω στους νεοδιόριστους δασκάλους που βρέθηκαν από σπόντα στον χώρο της Εκπαίδευσης, όπως κι εγώ, και να τους επισημάνω ότι θα πρέπει να έχουν υπομονή και να μην απογοητεύονται, γιατί η διδασκαλία είναι μία διαδικασία που μπορεί – σε λίγο σχετικά χρόνο – να σε κερδίσει οριστικά!

Για να δείτε το βίντεο πατήστε ΕΔΩ

Το ραγισμένο δοχείο (Κινέζικο παραμύθι)

Μια γριά κινέζα κουβαλούσε νερό με δύο μεγάλα δοχεία, κρεμασμένα από τους ώμους της.

Το ένα δοχείο ήταν άψογο και μετέφερε πάντα όλη την ποσότητα νερού που έπαιρνε.

Το άλλο είχε μια ρωγμή και στο τέλος της μακριάς διαδρομής από το ρυάκι στο σπίτι έφθανε μισοάδειο.

Έτσι για δύο ολόκληρα χρόνια η γριά κουβαλούσε καθημερινά μόνο ενάμισι δοχείο νερό στο σπίτι της.

Φυσικά το τέλειο δοχείο ένοιωθε υπερήφανο που εκπλήρωνε απόλυτα και τέλεια το σκοπό για τον οποίο είχε κατασκευαστεί.

Το ραγισμένο δοχείο ήταν δυστυχισμένο που μόλις και μετά βίας μετέφερε τα μισά από αυτά που έπρεπε και ένοιωθε ντροπή για την ατέλεια του.
Ύστερα από δύο χρόνια δεν άντεχε πια την κατάσταση αυτή και αποφάσισε να μιλήσει στη γριά:

«Ντρέπομαι τόσο για τον εαυτό μου και θέλω να σου ζητήσω συγγνώμη!»
«Μα γιατί;» ρώτησε η γριά. «Για ποιο λόγο νιώθεις ντροπή;»
«Ε, να ! Δύο χρόνια τώρα μεταφέρω μόνο το μισό νερό λόγω της ρωγμής μου
και εξαιτίας μου κοπιάζεις άδικα και εσύ!»

Η γριά χαμογέλασε:

«Παρατήρησες ότι στο μονοπάτι υπάρχουν λουλούδια μόνο στη δική σου πλευρά και όχι στη μεριά του άλλου δοχείου; Πρόσεξα την ατέλειά σου και την εκμεταλλεύτηκα. Φύτεψα σπόρους στην πλευρά σου και εσύ τους πότιζες. Δύο χρόνια τώρα μαζεύω τα άνθη και στολίζω το τραπέζι μου. Αν δεν ήσουν εσύ αυτή η ομορφιά δε θα λάμπρυνε το σπίτι μου!»

Βέβαια δεν ήταν η ατέλειά του δοχείου που το έκανε ξεχωριστό αλλά η ιδιαίτερη ικανότητα της γριάς να διακρίνει και να χρησιμοποιήσει την αδυναμία του.
Ο καθένας μας έχει τις «ρωγμές» του και τις «αδυναμίες» του που μπορούν να γίνουν χρήσιμες και να ομορφύνουν τη ζωή μας.

Κάθε «ρωγμή» μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο πλούσια και πιο ενδιαφέρουσα, αρκεί να βρει κάποιος την ομορφιά που μπορεί να δώσει η ατέλειά μας.
«Ραγισμένοι» φίλοι, μην ξεχνάτε να σταματάτε στην άκρη του δρόμου και να απολαμβάνετε το άρωμα των λουλουδιών που φυτρώνουν στη μεριά σας.
Αν ο καθένας μας μετέτρεπε σαν τη γριά τις ατέλειες του διπλανού του σε κάτι χρήσιμο και όμορφο, σίγουρα ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος.

Βασίλης Τασινός
Ιωάννινα 18 Μαρτίου 2016

Με το παρόν άρθρο αναφέρομαι στο προσφυγικό πρόβλημα, που έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις εξαιτίας των συνεχόμενων πολέμων, καθώς και στην ανάγκη ανθρωπιστικής αντιμετώπισής του.
Η Ελλάδα δέχεται από τις εμπόλεμες χώρες της Μέσης Ανατολής και τις φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, εδώ και πολλά χρόνια, ένα μεγάλο κύμα κατατρεγμένων, απελπισμένων και δυστυχισμένων ανθρώπων, που κατευθύνονται, κυρίως, προς τη Βόρεια Ευρώπη! «Κάθε ένας είναι ένας που σύνορο πονά», όπως λέει σε ένα στίχο του ο Μανώλης Ρασούλης!
Όμως, ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων, προέρχεται κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ, που πλήττονται από τους τρομοκράτες και βομβαρδίζονται από τις «προστάτιδες» δυνάμεις, οι οποίες φέρνουν μεγάλες ευθύνες για τα εκατομμύρια των προσφύγων που κατακλύζουν την Ευρώπη. Και σήμερα, οι μεγάλες δυνάμεις, όχι μόνο δεν δέχονται ούτε έναν πρόσφυγα στη χώρα τους, αλλά εξακολουθούν να βομβαρδίζουν και να δημιουργούν νέες στρατιές προσφύγων!
Και τι δεν είδαμε όλον αυτόν τον καιρό με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες! Μικρά παιδιά και ενήλικες να πνίγονται στα νερά του Αιγαίου• γυναίκες να γεννάνε μέσα στις βάρκες• τούρκοι δουλέμποροι να τους εκμεταλλεύονται και αρκετές φορές να βυθίζουν και τις βάρκες που τους μεταφέρουν για να αποφύγουν τη σύλληψη• ανήλικα προσφυγόπουλα να βαδίζουν μόνα τους το δρόμο της προσφυγιάς, γιατί οι γονείς τους χάθηκαν στον πόλεμο• και πολλά άλλα δυσάρεστα γεγονότα!
Η χώρα μας, αν και βρίσκεται σε πρωτοφανή οικονομική κρίση, δίνει στους ανθρώπους αυτούς την πρώτη αγκαλιά, την πρώτη στοργή, την πρώτη στήριξη για να πάρουν δύναμη στο ταξίδι τους προς το άγνωστο. Το λιμενικό, ο στρατός, η αστυνομία, οι ιατρικές υπηρεσίες, η εκκλησία, οι εθελοντές, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι γιατροί δίχως σύνορα και πολλοί άλλοι, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσφοράς.
Ακόμη, πολλοί μαθητές και εκπαιδευτικοί, αλλά και μεμονωμένα πολλές Ελληνίδες και πολλοί Έλληνες, προσφέρουν ό,τι μπορούν για να απαλύνουν το δράμα αυτών των ανθρώπων! Τι να πρωτοαναφέρει κανείς! Το φούρναρη από την Κω, τον 76χρονο Διονύση Αρβανιτάκη, που τους μοιράζει καθημερινά δωρεάν ψωμί• τους ψαράδες που βουτούν στα παγωμένα νερά του Αιγαίου και σώζουν πολλούς από βέβαιο πνιγμό• τις νησιώτισσες που τους δίνουν τρόφιμα και ρούχα μόλις βγαίνουν απ’ τη θάλασσα! Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που η 85χρονη Αιμιλία Καμβύση από τη Συκαμιά Λέσβου, που την «συνέλαβε» ο φωτογραφικός φακός να ταΐζει ένα νεογέννητο προσφυγόπουλο, και ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλαμιός από το ίδιο νησί, που εδώ και δέκα χρόνια σώζει ζωές με το καΐκι του στο Αιγαίο, έχουν προταθεί για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης! Στα πρόσωπα των δύο αυτών ανθρώπων επιβραβεύεται και η πλειοψηφία των κατοίκων των νησιών μας για την προσφορά τους στους πονεμένους ανθρώπους! Τα εξαίρετα αυτά δείγματα ανθρωπισμού, αγάπης και αλληλεγγύης των νησιωτών, σίγουρα θα καταγραφούν στις χρυσές σελίδες της Παγκόσμιας Ιστορίας! «Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά», όπως λέει σε έναν άλλο στίχο του ο Μανώλης Ρασούλης!
Αλλά θα ήθελα να γράψω και δύο λέξεις, στην κυριολεξία δύο μόνο λέξεις, για τους ελάχιστους Έλληνες, αυτούς τους ρεζίληδες, που κερδοσκοπούν σε βάρος των δυστυχισμένων προσφύγων, πουλώντας τους πανάκριβα τα είδη πρώτης ανάγκης: Αιδώς Αργείοι!
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη, αν δεν ανέφερα και την προσφορά πολλών Ευρωπαίων πολιτών σε τρόφιμα και ρουχισμό στους πρόσφυγες που καταφθάνουν στον τόπο τους, καθώς και στην αξιοπρεπή βοήθεια που τους προσφέρουν κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες! Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, που οι κυβερνήσεις τους κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν και παραβιάζουν κατ’ εξακολούθηση το Διεθνές Δίκαιο που αφορά τους πρόσφυγες πολέμου• κλείνουν τα σύνορα με συρματοπλέγματα και ρίχνουν χημικά στα γυναικόπαιδα! Οι χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» πρωτοστατούν στη βαρβαρότητα, ενώ δέχτηκαν και δέχονται τη βοήθεια της Ευρώπης σε πολλά επίπεδα για να ξεπεράσουν τα σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που τους άφησε το προηγούμενο καθεστώς. Και δε φτάνει αυτό, όλοι αυτοί οι «νεόκοποι δημοκράτες», που δεν πρόσφεραν μέχρι σήμερα ούτε μία κουβέρτα, ούτε ένα κομμάτι ψωμί στους πρόσφυγες πολέμου, κουνάνε το δάχτυλο στην Ελλάδα, γιατί δεν φυλάει καλά τα θαλάσσια σύνορα! Τι θα πρέπει να κάνει δηλαδή η Ελλάδα; Να καταπατεί το Διεθνές Δίκαιο για τους πρόσφυγες πολέμου! Ή να βυθίζει τις βάρκες με τα γυναικόπαιδα στο Αιγαίο πέλαγος! Λυπάμαι που θα το γράψω, αλλά σε πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, αν τους ξύσεις λίγο το δέρμα, θα εμφανιστεί η βαρβαρότητα που κρύβουν! Και οι ανάγκες των προσφύγων, έξυσαν το δέρμα τους και εμφανίστηκε στην κοινή θέα η βαρβαρότητά τους!
Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να δράσει δημοκρατικά και να απομονώσει τις ξενοφοβικές και ρατσιστικές φωνές, γιατί το φάντασμα του φασισμού άρχισε να πλανάται και πάλι πάνω από τη γηραιά Ήπειρο. Τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνουν τα ποσοστά τους σε όλα τα κράτη της Ευρώπης. Φοβούμαι, ότι πολλά από τα Ευρωπαϊκά κράτη, αν δεχόταν όλο αυτό το κύμα των προσφύγων και των μεταναστών που δέχτηκε η Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια, θα είχαν αναδείξει τα ακροδεξιά και τα ναζιστικά κόμματα, σε κόμματα εξουσίας!
Η Ευρώπη, εδώ και δεκαετίες, δεν έχει σωστή πολιτική στο προσφυγικό και στο μεταναστευτικό πρόβλημα και γι’ αυτό δυσκολεύεται σήμερα να το αντιμετωπίσει, και ως εκ τούτου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος τα ακραία και φασιστικά κόμματα να περνούν τις θέσεις τους στις ευρύτερες μάζες.
Όλοι αυτοί που εγκαταλείπουν λόγω των πολεμικών συγκρούσεων τη χώρα τους ή μεταναστεύουν για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη, είναι νέοι άνθρωποι και μπορούν να συνεισφέρουν στην οικονομία των Ευρωπαϊκών κρατών, αρκεί να γίνει σωστά και οργανωμένα η κατανομή τους.
Αλλά το προσφυγικό και το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ευρώπη• είναι και παγκόσμιο πρόβλημα και δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει καμία χώρα από μόνη της, όση οικονομική ευρωστία κι αν έχει.
Τα κράτη της Ευρώπης, αν θέλουν να λέγονται πολιτισμένα κράτη, οφείλουν σε πρώτο χρόνο να κατανείμουν τους πρόσφυγες ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει το κάθε κράτος, και σε δεύτερο χρόνο να πιέσουν τις μεγάλες δυνάμεις για να σταματήσουν οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και να μην επιτρέψουν να ανοίξουν νέα πολεμικά μέτωπα σε άλλα κράτη. Έτσι θα σταματήσει το προσφυγικό ρεύμα προς την Ευρώπη και κάποια στιγμή οι πρόσφυγες θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους!
Οι φτωχοί λαοί πρέπει να βοηθιούνται από τα ανεπτυγμένα κράτη στο τόπο τους, πριν γίνουν μετανάστες σε ξένους τόπους! Κανένας δεν αφήνει στα καλά καθούμενα την πατρίδα του, ακολουθώντας μάλιστα ένα επικίνδυνο δρομολόγιο, αν δεν αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης! Εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει μετανάστευση!
Ο δρόμος της ειρήνης και της δημοκρατίας, είναι ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί στη λύση του προσφυγικού και του μεταναστευτικού προβλήματος! Το δρόμο του φασισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού τον διάβηκε στο παρελθόν η Ευρώπη και όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά που μας οδήγησε!
Ελπίζω οι σημερινές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό να κινηθούν στα πλαίσια της Συνθήκης της Γενεύης, του Ανθρωπισμού, της Ειρήνης και της Δημοκρατίας!

Βασίλης Τασινός
Ιωάννινα 1 Δεκεμβρίου 2015

Εισαγωγή

Για την πολιτιστική αξία των δημοτικών μας τραγουδιών, τη μεγάλη τους προσφορά στη Νεοελληνική Λογοτεχνία και στο μουσικό γίγνεσθαι του τόπου μας, έχουν μιλήσει με διθυραμβικά λόγια και έχουν γράψει επαινετικά κείμενα μεγάλοι Έλληνες μουσικοί και διανοούμενοι κι όχι μόνο Έλληνες! Παρακάμπτοντας την παράμετρο αυτή, με το παρόν άρθρο, αναφέρομαι στη σύνθεση της ηπειρώτικης κομπανίας στο διάβα του χρόνου (συμβουλεύτηκα το βιβλίο της Βουλής των Ελλήνων: «Μουσικός Χάρτης του Ελληνισμού, Μουσική από την Ήπειρο») και στα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί εδώ και πολλά χρόνια στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού της Ηπείρου, τα οποία τα έχω βιώσει, όντας από την Ήπειρο. Ακόμη, αναφέρομαι στην ανάγκη βελτίωσης της μουσικής Παιδείας της χώρας μας – μέσω της οποίας μπορεί να προστατευτεί και η μουσική μας παράδοση – καθώς και στο θετικό ρόλο τού YouTube στη διάσωση και διάδοση των δημοτικών τραγουδιών.

Η μουσική κομπανία της Ηπείρου

Στην ηπειρώτικη κομπανία έως την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα κυριαρχούν στα πνευστά όργανα η φλογέρα και ο ζουρνάς (έχουν αντικαταστήσει τη τζαμάρα, ξύλινη «φλογέρα» μήκους ενός μέτρου), στα έγχορδα το βιολί, το λαούτο και σε πολύ λίγες περιοχές το σαντούρι, το κανονάκι και το ούτι (δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τα προγενέστερα έγχορδα) και στα κρουστά το ντέφι (έχει αντικαταστήσει τα νταούλια και τα τύμπανα).
Στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, έρχεται από την Ευρώπη το κλαρίνο, ένα όργανο, το οποίο έμελλε να διαγράψει λαμπρή περίοδο στην ηπειρώτικη κομπανία, αλλά και στις κομπανίες της υπόλοιπης στεριανής Ελλάδας.
Σταδιακά, και ως τα τέλη του 19ου αιώνα, όπως δείχνουν και οι σχετικές φωτογραφίες της εποχής εκείνης, το κλαρίνο, το βιολί, το λαούτο και το ντέφι, θα αποτελέσουν τη σταθερή σύνθεση της ηπειρώτικης κομπανίας που θα κρατήσει έως και τα μέσα του 20ου αιώνα, οπότε νέα όργανα θα παρεισφρήσουν στην κομπανία και θα αλλάξουν τη δομή της.
Συγκεκριμένα, από τη δεκαετία του 1950 το ακορντεόν θα ενταχθεί σε λίγες κομπανίες, ενώ προς τις αρχές του 1960, με την έξαρση της μουσικής τεχνολογίας, σταδιακά, στα περισσότερα μουσικά σχήματα της Ηπείρου θα ενταχθούν το συνθεσάιζερ (αντικατέστησε το βιολί), η ηλεκτρική κιθάρα (αντικατέστησε το λαούτο) και το ντραμς (αντικατέστησε το ντέφι)! Η τεχνολογία εδώ, δεν χρησιμοποιήθηκε θετικά, γιατί τα νέα όργανα που εισήχθησαν στις κομπανίες από τους οργανοπαίχτες, με εξαίρεση το ακορντεόν, παράγουν ήχους ασύμβατους με την παραδοσιακή μουσική.
Δεν μπορεί από μόνο του το κλαρίνο – το μοναδικό συμβατό με την παράδοση όργανο που έχει απομείνει στις περισσότερες κομπανίες – να εκφράσει αυθεντικά τη χαρά, τον πόνο, τον καημό, το ντέρτι, την αγάπη, τον έρωτα, την ξενιτιά και τόσα άλλα συναισθήματα που εμπεριέχουν τα δημοτικά μας τραγούδια. Δεν μπορώ ποτέ να φανταστώ ένα κρητικό συγκρότημα να αντικαταστήσει το λαούτο με την ηλεκτρική κιθάρα ή ένα αιγαιοπελαγίτικο συγκρότημα να αντικαταστήσει το βιολί με το συνθεζάιζερ! Κι όμως, οι Ηπειρώτες οργανοπαίχτες τα μεγάλα αυτά λάθη τα έκαναν!
Ένα καινούριο μουσικό όργανο για να ενταχθεί στην κομπανία και να γίνει αποδεκτό από τον κόσμο, πολύ δε περισσότερο για να αντικαταστήσει ένα παλιό όργανο, πρέπει ο ήχος του να είναι συμβατός με το ντόπιο μουσικό ιδίωμα και με τους ήχους των υπολοίπων οργάνων της κομπανίας, αλλά και να μπορεί να παράγει νέες μελωδίες• όπως ακριβώς έγινε με το κλαρίνο• ένα «δυτικό» όργανο, που λόγω αυτών των ιδιοτήτων του, έδεσε, ρίζωσε και ταυτίστηκε με τη δημοτική μας παράδοση, καταλαμβάνοντας σχεδόν αμέσως την πρώτη θέση στην κομπανία, όπου πρωτοστατούσε το βιολί. Οι πρακτικοί λαϊκοί οργανοπαίχτες των πνευστών οργάνων σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα κατάφεραν να μεταφυτέψουν στο κλαρίνο την τεχνική τού παιξίματος του ζουρνά και της φλογέρας, και να μπολιάσουν τα νέα ηχοχρώματά του με το ντόπιο μουσικό ιδίωμα, επιβεβαιώνοντας και τη δύναμη της Ελληνικής Παράδοσης να μεταπλάθει τις ξένες επιδράσεις! Έτσι, αβίαστα και φυσιολογικά, το κλαρίνο, με τις πολλές μελωδικές και τεχνικές δυνατότητες που έχει, αντικατέστησε το ζουρνά και τη φλογέρα, που κυριαρχούσαν τότε σε όλες τις κομπανίες της Ηπειρωτικής Ελλάδας και αγκαλιάστηκε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από τους Ηπειρώτες και όχι μόνο!
Δεν υπήρξε, όμως, καμιά μουσική ανάγκη – και ούτε υπάρχει – να παραμεριστούν από την ηπειρώτικη κομπανία το βιολί, το λαούτο και το ντέφι! Εξάλλου… δεν ανακαλύφθηκαν ακόμη τα όργανα εκείνα που θα μπορέσουν να τα αντικαταστήσουν, δίχως να πλήξουν το μουσικό ηχόχρωμα της Ηπείρου!
Είναι δυνατόν ποτέ η γνωστή πεντατονία, που κυριαρχεί στα μουσικά χρώματα της Ηπείρου, να είναι απολαυστική, χωρίς την απαρτία των παραδοσιακών οργάνων! Είναι δυνατόν το βιολί, κατά πολλούς ο βασιλιάς των οργάνων, που συμπληρώνει με το δικό του χρώμα τη μελωδία του κλαρίνου και σολάρει εκπληκτικά σε πολλά δημοτικά τραγούδια (ας μην ξεχνάμε ότι πριν εμφανιστεί το κλαρίνο είχε την πρώτη θέση στην ορχήστρα) να αντικατασταθεί από τα πλήκτρα! Είναι δυνατόν το λαούτο, που συνοδεύει ρυθμικά τα μελωδικά όργανα και τον τραγουδιστή, και με τα δικά του σόλα γεμίζει και χρωματίζει την ορχήστρα να αντικατασταθεί από την ηλεκτρική κιθάρα! Είναι δυνατόν το ντέφι, που εδώ και πάρα πολλά χρόνια συγχρονίζει τα όργανα της ηπειρώτικης κομπανίας και κρατάει τη συνοχή της με το χαρακτηριστικό του ήχο να αντικατασταθεί από το ντραμς! Το κλαρίνο, το βιολί, το λαούτο και το ντέφι, έχουν δέσει τόσο πολύ μεταξύ τους στην ηπειρώτικη κομπανία, που δεν έχουν ανάγκη τους ηλεκτρικούς και ντραμιστικούς ήχους οι οποίοι δεν έχουν καμία συνάφεια με το δημοτικό μας τραγούδι.
Βλέπουμε σήμερα πολύ καλούς κλαριντζήδες, οι οποίοι μάλιστα έπαιξαν τη δημοτική μουσική της Ηπείρου – με τη συνοδεία παραδοσιακών οργάνων – στο Μέγαρο Μουσικής, παραδόξως, όταν παίζουν στους γάμους και τα πανηγύρια να συνυπάρχουν με οργανοπαίχτες που παίζουν συνθεζάιζερ, ηλεκτρική κιθάρα και ντραμς. Πώς είναι δυνατόν να μην ενοχλείται το καλλιτεχνικό τους αυτί από τα όργανα που τους συνοδεύουν, τα οποία είναι φτιαγμένα για άλλου είδους μουσικές; Δεν καταλαβαίνουν, οι καλοί αυτοί οργανοπαίχτες, ότι παίζοντας σε ένα τέτοιο ανομοιογενές σχήμα, κάνουν κακό και στον ίδιο τους τον εαυτό;
Συνεπώς, για την παρακμή του δημοτικού τραγουδιού ευθύνονται, κυρίως, οι ίδιοι οι οργανοπαίχτες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους εδώ και αρκετές δεκαετίες, όχι μόνο δεν αντιστάθηκαν στον εκφυλισμό της μουσικής μας παράδοσης, αλλά με τα νέα όργανα που παίζουν στις διάφορες μουσικές εκδηλώσεις – με την ανοχή ή την άγνοια κάποιων υπευθύνων των εκδηλώσεων αυτών – συνέβαλαν και συμβάλλουν στην αλλοίωση της. Οι εκδηλώσεις αυτές, πολλές φορές, αναπαράγονται και από τις τοπικές ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες, δυσφημίζοντας περεταίρω το δημοτικό τραγούδι της Ηπείρου. Και `δω δεν πρόκειται για διασκευή των δημοτικών τραγουδιών, αλλά για κακοποίηση της ηπειρώτικης μουσικής παράδοσης! Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μουσικός για να διαπιστώσει την κακοποίηση αυτή• αρκεί να ακούσει την εκτέλεση ενός δημοτικού τραγουδιού με τα παραδοσιακά όργανα και στη συνέχεια με τα νέα.
Καιρός είναι οι οργανοπαίχτες να κάνουν την αυτοκριτική τους και να (ξανα)πιάσουν στα χέρια τους το βιολί, το λαούτο και το ντέφι και έτσι να βοηθήσουν να αντιστραφεί η υπάρχουσα θλιβερή κατάσταση! Εκτός των άλλων, η επιστροφή στα παραδοσιακά όργανα, θα έχει αντίκτυπο και στο δικό τους επαγγελματικό συμφέρον, γιατί είναι νομοτέλεια ότι το ωραίο θα επικρατήσει σε βάθος χρόνου! Και το «βάθος χρόνου» είναι πλέον κοντά!
Παρατηρούμε ακόμη σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια να παρουσιάζονται από μερικούς «καλλιτέχνες» τα «νεοδημοτικά» τραγούδια, με γελοίους στίχους και κλεμμένες μουσικές από τα παραδοσιακά μας τραγούδια. Είναι όμως γεγονός, και ευρύτερα γνωστό, ότι εκείνο που χαρακτηρίζει τη δημοτική μας μουσική εδώ και 150 περίπου χρόνια, δεν είναι η δημιουργία νέων τραγουδιών – οι κοινωνικές συνθήκες, άλλωστε, δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο – αλλά η επεξεργασία των παλιών δημοτικών τραγουδιών.
Όμως, υπάρχουν και συγκροτήματα στην Ήπειρο – δυστυχώς λίγα – που σέβονται την παράδοση, χρησιμοποιούν μόνο τα παραδοσιακά όργανα και δεν παραποιούν τους στίχους των δημοτικών τραγουδιών, σύνηθες φαινόμενο σε πολλά συγκροτήματα.
Δεν μπορώ να μην αναφερθώ στους «Λαλητάδες», ένα πολύ καλό μουσικό σχήμα της Ηπείρου με αξιόλογους μουσικούς και καλλιεργημένους ανθρώπους, που από το 2004 που εμφανίστηκαν στη δισκογραφία, προσφέρουν μοναδικά μουσικά ακούσματα με μεγάλο σεβασμό στην παράδοση και μάλιστα το ρεπερτόριο τους περιλαμβάνει και παραδοσιακά τραγούδια από πολλά μέρη της Ελλάδας, εκεί που τα όργανά τους το επιτρέπουν• η εποχή μας έχει ανάγκη από τέτοια μουσικά σχήματα• κι από τέτοιους ανθρώπους!
Από τα νέα όργανα μόνο το ακορντεόν έγινε αποδεκτό, και εντάχτηκε σε λίγες ηπειρώτικες κομπανίες. Τα υπόλοιπα (συνθεζάιζερ, ηλεκτρική κιθάρα και ντραμς) εξακολουθούν να είναι ξένο σώμα με την ηπειρώτικη μουσική παράδοση και για το λόγο αυτό δεν έγιναν, και ούτε πρόκειται να γίνουν, αποδεκτά από τους Ηπειρώτες.
Τα παραδοσιακά όργανα, που πριν τα μέσα του 20ου αιώνα αντηχούσαν απ` άκρη σ` άκρη σε όλη την Ήπειρο, και τα απολαμβάναμε ζωντανά οι Ηπειρώτες σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να τα ακούμε περισσότερο στο Διαδίκτυο και σπανίως σε ζωντανή εκτέλεση.
Υπάρχουν όμως και κάποια χωριά στην Ήπειρο, που οι υπεύθυνοι των πολιτιστικών εκδηλώσεων απαιτούν από τα συγκροτήματα που πλαισιώνουν το πρόγραμμά τους να παίζουν τη δημοτική μουσική μόνο με τα παραδοσιακά όργανα, και μάλιστα σε μικρούς κλειστούς χώρους δεν τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν τα ηλεκτρικά μηχανήματα που πολλαπλασιάζουν τον ήχο για να απολαμβάνουν την αυθεντικότητα των τραγουδιών.
Είμαι σίγουρος ότι κάποια στιγμή – που δεν θα αργήσει – στα περισσότερα ηπειρώτικα συγκροτήματα, κατόπιν λαϊκής απαίτησης, θα επιστρέψουν το βιολί, το λαούτο και το ντέφι! Ήδη η τάση άρχισε να διαφαίνεται! Και έτσι, θα δοθεί η ευκαιρία σε όλους μας να (ξανα)απολαύσουμε τα δημοτικά μας τραγούδια!

Οι γλεντιστές σήμερα

Οι μερακλήδες της Ηπείρου δυσκολεύονται πλέον να μπουν στο χορό, γιατί, γαλουχημένοι με την παραδοσιακή μουσική, δεν μπορούν να συντονιστούν και να επικοινωνήσουν με τα νέα όργανα. Έχει περιοριστεί σημαντικά η ζωντανή διάδραση των χορευτών – και κυρίως του πρωτοχορευτή – με τους οργανοπαίχτες, που στο παρελθόν ήταν ιδιαιτέρως δημιουργική, και πολλές φορές η διάθεση της στιγμής γεννούσε εξαίρετες μουσικές και τραγούδια.
Θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια στο πανηγύρι του χωριού μου, τα Δολιανά, αλλά και σε άλλα πανηγύρια διπλανών χωριών της επαρχίας Πωγωνίου, εξαίρετους χορευτές που επικοινωνούσαν εκπληκτικά με την ορχήστρα και προκαλούσαν το θαυμασμό των παρευρισκομένων εντός και εκτός του χορού. Ακόμη και σήμερα μνημονεύονται με νοσταλγία στο καφενείο του χωριού τα ονόματα των πρωτοχορευτών και των οργανοπαιχτών της εποχής εκείνης και ειδικά του μεγάλου κλαριντζή Φίλιππα Ρούντα.
Σπάνια βλέπεις στα σημερινά συγκροτήματα έναν οργανοπαίχτη παραδοσιακού οργάνου να αυτοσχεδιάζει σε συνεργασία με τα υπόλοιπα όργανα της ορχήστρας, και με το παίξιμό του να απογειώνει τους χορευτές. Οι περισσότεροι παίζουν με τον ίδιο τρόπο, και δεν αφήνουν πλέον το δικό τους στίγμα στην επικοινωνία με τους γλεντιστές και το δικό τους χρώμα στην ορχήστρα• κι αν κάποιος παίξει και κάτι το «διαφορετικό», χάνεται κι αυτό μέσα στο βόμβο των ηλεκτρικών ήχων. Εξάλλου, όπως προανέφερα, στις περισσότερες ορχήστρες το μόνο συμβατό με την παράδοση όργανο που έχει απομείνει είναι το κλαρίνο! Τι μπορεί να περιμένεις από μια ορχήστρα που δεν απαρτίζεται στο σύνολό της από τα παραδοσιακά όργανα!

Ο σφετερισμός των δημοτικών τραγουδιών

Κάτι ακόμη δυσάρεστο στα μουσικά δρώμενα της Ηπείρου είναι ότι ορισμένοι καλλιτέχνες, εδώ και αρκετές δεκαετίες, έχουν σφετεριστεί τους στίχους και τη μουσική πολλών δημοτικών τραγουδιών και τα παρουσιάζουν σε δίσκους που έχουν ηχογραφήσει ως δικά τους δημιουργήματα. Είναι κωμικό και συνάμα τραγικό να διαπιστώνεις ότι πασίγνωστα δημοτικά τραγούδια, όπως: Γιάννη μου το μαντήλι σου, Δέλβινο, Τζαβέλαινα, Αλεξάνδρα, Στης πικροδάφνης τον ανθό, Μια ωραία βοσκοπούλα, Άιντε Μάρω στο πηγάδι, Ξύπνα περδικομάτα μου, Ροδιά, Βασιλαρχόντισσα, Κλεφτόπουλα….. και πολλά άλλα (ο κατάλογος, δυστυχώς, είναι πολύ μακρύς), να τα υπογράφουν ως συνθέτες και στιχουργοί, οργανοπαίχτες και τραγουδιστές που δεν είχαν γεννηθεί, όχι μόνον οι ίδιοι αλλά ούτε και οι παππούδες τους, όταν ο λαός τα τραγουδούσε! Οι καλλιτέχνες αυτοί, που διέπραξαν την ύβριν αυτή, καλούνται και σε μουσικές εκπομπές μεγάλης ακροαματικότητας και κανένας από τους παρουσιαστές δεν τους επισημαίνει την πνευματική κλοπή που διέπραξαν! Γιατί; Μήπως δεν το γνωρίζουν, ενώ θα όφειλαν από τη στιγμή που τους καλούν στις εκπομπές τους; Μήπως το γνωρίζουν και σιωπούν;
Αλλά πέραν της πνευματικής κλοπής, δόθηκε η δυνατότητα στις δισκογραφικές εταιρείες που είχαν υπογράψει τα συμβόλαια με τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες, να διεκδικούν «δικαιώματα» από τη δημόσια προβολή και εκτέλεση των τραγουδιών αυτών! Πού είναι το Λαογραφικό Αρχείο, που σίγουρα έχει καταγράψει εδώ και εκατό χρόνια όλα αυτά τα δημοτικά τραγούδια, να επέμβει, και δικαστικά αν χρειαστεί, για να προστατεύσει τα πνευματικά δικαιώματα του λαού; Όσο ζούσε ο λαογράφος και καθηγητής πανεπιστημίου Νικόλαος Πολίτης – ιδρυτής της Ελληνικής Λαογραφίας και του Λαογραφικού Αρχείου, και διασώστης πολλών δημοτικών τραγουδιών – αλλά και πολλοί άλλοι μεταγενέστεροι και αξιόλογοι λαογράφοι που συνέχισαν το έργο του, τέτοιες κλοπές κανείς δεν διανοήθηκε να διαπράξει!
Σήμερα οι εταιρείες δίσκων, αντί να λογοδοτήσουν στο Λαογραφικό Αρχείο αλλά και στο Υπουργείο Πολιτισμού για την ολοφάνερη συνέργεια στην κλοπή και στην παρεμπόδιση της διάδοσης των δημοτικών τραγουδιών, ζητάνε και τα ρέστα! Αν υπήρχε πολιτιστικό δικαστήριο οι δισκογραφικές αυτές εταιρίες θα είχαν δικαστεί με την ποινή του ισοβίου αποκλεισμού από τα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας μας!
Οφείλουν οι καλλιτέχνες που καπηλεύτηκαν με τη συνεπικουρία των δισκογραφικών εταιριών τους στίχους και τη μουσική των δημοτικών τραγουδιών, να αποκαταστήσουν την πατρότητά τους – που ούτως ή άλλως δεν χάνεται – και να ζητήσουν δημοσίως συγγνώμη, προστατεύοντας εκτός των άλλων και την υστεροφημία τους, γιατί μερικοί συνάδελφοί τους δεν πρόλαβαν, αφού εγκατέλειψαν το μάταιο τούτο κόσμο.
Αλλά πέραν του τι θα κάνουν αυτοί οι καλλιτέχνες, οφείλει το Λαογραφικό Αρχείο με το Υπουργείο Πολιτισμού να βάλουν τάξη στο χώρο της δισκογραφίας των δημοτικών τραγουδιών, παίρνοντας όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα για την αποκατάσταση της αλήθειας και την προστασία της μουσικής μας παράδοσης.
Σήμερα στη Γερμανία, που έχει αυστηρή νομοθεσία στο μουσικό χώρο, και δεν ξέρω και σε ποιες άλλες ακόμη χώρες, οι ελληνικές εταιρείες δίσκων έχουν μπλοκάρει στο YouTube αρκετά δημοτικά τραγούδια, λόγω «δικαιωμάτων», και στερούν από τους Έλληνες που ζουν εκεί την παρακολούθησή τους μέσω του Διαδικτύου.
Είναι ανεξήγητο που η ελληνική πολιτεία αδιαφορεί για τόσα πολλά χρόνια και δεν έχει δώσει λύση στη δυσάρεστη αυτή κατάσταση που δημιούργησαν οι εταιρείες δίσκων με τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες!

Το παράπονο της Δόμνας

Με βαθιά θλίψη σκέφτομαι, ότι το ελληνικό κράτος δεν διέθεσε στην εξαίρετη τραγουδίστρια και μουσικολόγο, Δόμνα Σαμίου, ένα αυτοκίνητο βαν που είχε ζητήσει, για το μουσικό οδοιπορικό της στους Νομούς της Ελλάδας (ήδη είχε πραγματοποιήσει για λογαριασμό της Ε.Ρ.Τ. αξιόλογα μουσικά ντοκιμαντέρ από πολλά μέρη της Ελλάδας και είχε δώσει δείγματα γραφής), προκειμένου να καταγράψει και να διαδώσει, όσο το δυνατόν περισσότερα δημοτικά τραγούδια! Το είχε παράπονο αυτό η Δόμνα και το εξέφρασε δημοσίως• όμως, ήταν μεγάλη ψυχή, δεν απογοητεύτηκε, και με αυταπάρνηση «όργωσε» πολλά χωριά της Ελλάδας που είχαν μουσικό ενδιαφέρον, μόνη κι αβοήθητη, ταμένη στο εθνικό έργο που αυτοβούλως είχε αναλάβει!!! Και ως το θάνατό της δεν σταμάτησε ποτέ να τραγουδά, να ερευνά και να καταγράφει τα δημοτικά τραγούδια• της χρωστάμε πολλά, ως Έθνος, για τη συνολική προσφορά της στην ελληνική παραδοσιακή μουσική!!!

Η αναβάθμιση της μουσικής Παιδείας

Η προστασία του δημοτικού τραγουδιού αλλά και του ελληνικού τραγουδιού γενικότερα, περνάει υποχρεωτικά μέσα από την αναβάθμιση της μουσικής Παιδείας. Δεν αρκεί τα δημοτικά τραγούδια να διδάσκονται μόνο στο Μουσικό Σχολείο• πρέπει να περάσουν και στο Γενικό Σχολείο• και όχι μόνο τα δημοτικά τραγούδια, αλλά και οι δημοτικοί χοροί. Σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης θα πρέπει τα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων να υποχρεώνουν τους εκπαιδευτικούς της Μουσικής και Φυσικής Αγωγής να διδάσκουν στους μαθητές μας τα παραδοσιακά τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς απ` όλη την Ελλάδα. Ακόμη τα προγράμματα της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης θα πρέπει να συμβάλλουν στον τομέα αυτό. Μόνο έτσι θα αντισταθούμε αποτελεσματικά στα μουσικά υποπροϊόντα, εγχώρια και ξένα, που με τόση αφθονία προβάλλονται από τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες!

Ευτυχώς υπάρχει και το YouTube

Ευτυχώς το Διαδίκτυο, μέσω του YouTube, δίνει τη δυνατότητα στους λάτρες της παραδοσιακής μουσικής να αναρτούν βίντεο από το προσωπικό τους αρχείο, και έτσι πολλοί νέοι να έρχονται σε επαφή με το γνήσιο παραδοσιακό τραγούδι και τους παραδοσιακούς χορούς.
Δεν είναι υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι το YouTube, σήμερα, είναι ο βασικός φορέας διάσωσης και διάδοσης των δημοτικών τραγουδιών!
Όπως, δεν είναι υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι και άλλα εξαίρετα ελληνικά τραγούδια (ρεμπέτικα, λαϊκά, έντεχνα), ξεχασμένα και αδικημένα από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, αναβίωσαν και έγιναν ευρύτερα γνωστά στους νέους μέσω του Διαδικτύου.
Τη διαχρονική, λοιπόν, αδιαφορία και απραξία της πολιτείας για το μουσικό γίγνεσθαι του τόπου μας, ήρθε να διαταράξει η προσπάθεια αξιόλογων και εμπνευσμένων ανθρώπων, που με τη βοήθεια του Διαδικτύου, πρόσφεραν και προσφέρουν πολλά στο μουσικό πολιτισμό της πατρίδας μας!

Εν κατακλείδι

Τα δημοτικά τραγούδια, πέραν της ηχητικής απόλαυσης, λειτουργούν ως πηγή έμπνευσης για αναδημιουργία, εθνική γνώση και αυτογνωσία!
Σήμερα, στην παγκοσμιοποιημένη εποχή που ζούμε, έχουμε χρέος να προστατεύσουμε τη μουσική μας παράδοση, που βάλλεται εδώ και πολλά χρόνια από τα ντόπια, κυρίως από τα ντόπια, αλλά και τα ξένα ιδιοτελή συμφέροντα! Έτσι, προστατεύοντας τη μουσική μας παράδοση, θα προστατεύσουμε και την εθνική μας ταυτότητα, γιατί μόνο ως Έλληνες που γνωρίζουμε που πατάμε, θα μπορέσουμε να πορευτούμε με επιτυχία στο μέλλον!
Θα ήθελα να κλείσω το άρθρο τούτο με την άποψη του μεγάλου Γερμανού λογοτέχνη, διανοητή και επιστήμονα Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε για τα δημοτικά μας τραγούδια, όπως αυτή αποτυπώθηκε σε γράμμα που έστειλε στο γιο του, τον Ιούλιο του 1815: «… ειπέ εις τον Riener ότι με επεσκέφθη ένας φίλος των νεωτέρων Ελλήνων που έχει μαζί του δημοτικά τραγούδια του λαού αυτού, το πολυτιμότατον από ό,τι γνωρίζομεν ως λυρικήν, δραματικήν και επικήν ποίησιν. Και όμως είναι δημοτικά τραγούδια»1

_________________
1. Βλ. Νεοελληνική Λογοτεχνία, Τόμος 1ος , σελίδα 21, Μαρίας Μιράσγεση δ.φ. καθηγήτριας της Νεοελληνικής Φιλολογίας.

Αναδημοσίευση αποσπασμάτων ομιλιών για την Προστασία του Περιβάλλοντος

Πηγή: «Οικονομικός Ταχυδρόμος», 16 Μαΐου 1991

Ιωάννινα 1 Νοεμβρίου 2015
Βασίλης Τασινός

Στις 18 Απριλίου 1991, στο Μέγαρο Μουσικής, έγινε η απονομή των ετήσιων βραβείων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Ωνάσης, σε ανθρώπους με υψηλούς οραματισμούς και ξεχωριστή ποιότητα λόγου και έργων.
Μεταξύ των βραβευθέντων ήταν και ο Ντέιβιντ Μακτάγκαρτ, ιδρυτής και πρόεδρος της οργάνωσης για την Προστασία του Περιβάλλοντος Γκριν Πις (GREENPEACE), για το μεγάλο και πρωτότυπο αγώνα του για τη σωτηρία του Ανθρώπου και του Περιβάλλοντος.
Από το βήμα του Μεγάρου Μουσικής, ο καθηγητής Ουμπέρτο Κολόμπο, πριν λάβει το λόγο ο Ντέιβιντ Μακτάγκαρτ, διατύπωσε τον έπαινο προς τη βραβευθείσα οργάνωση GREENPEACE και τον πρόεδρο της, λέγοντας μεταξύ των άλλων: «Υπάρχει φόβος ότι με τη σημερινή σπατάλη των φυσικών πόρων στερούμε τις επερχόμενες γενεές από τα μέσα επιβίωσής τους ……
Εδώ και δύο δεκαετίες περίπου, η ανθρωπότητα βασίζεται στην απόλυτη πεποίθηση ότι το φυσικό περιβάλλον έχει απεριόριστη δυνατότητα απορροφήσεως όλων των τοξικών αποβλήτων τα οποία παράγει ο άνθρωπος. Δεν υπονοώ βεβαίως ότι ο άνθρωπος απλώς εκμεταλλεύτηκε το περιβάλλον χωρίς να μεριμνήσει για την προστασία του από τις φυσικές και τεχνητές εξελίξεις. Οι άνθρωποι ανέκαθεν κατασκευάζουν αναχώματα, αρδευτικά έργα και επιχωματώσεις, καλλιεργούσαν και αναφύτευαν δάση για την αύξηση της παραγωγής. Αυτό το οποίο άλλαξε είναι το μέγεθος της ανθρώπινης επέμβασης επάνω στο περιβάλλον και παράλληλα ευτυχώς, η ικανότητά μας να ελέγχουμε και να υπολογίζουμε σωστά την καταστροφή η οποία προξενείται, τόσο για το παρόν όσο και για το απώτερο μέλλον.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει αυξηθεί χίλιες φορές σε 10.000 χρόνια και ο μέσος όρος ζωής του ανθρώπου καθώς και το επίπεδο υλικών ανέσεων και πολιτισμού είναι υψηλότερο από άλλοτε. Υπάρχει όμως αντίτιμο για αυτή την ευημερία και αυτό έχει περιβαλλοντική συνισταμένη. Ενημερώνοντας την κοινή γνώμη ούτως ώστε να εκτιμά σωστά τη συναλλαγή ανάμεσα στην οικονομική ευρωστία και την ποιότητα του περιβάλλοντος, στην απολαβή των αγαθών σήμερα και στο τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το μέλλον του πλανήτη, οι πιο υπεύθυνες οικολογικές οργανώσεις συμβάλλουν αποφασιστικά στην κοινωνική και πολιτιστική ενημέρωση του κοινού κατά το τέλος του 20ου αιώνα. Η φύση έπαψε να θεωρείται εχθρική, την αντιλαμβανόμαστε πλέον ως φίλη, επομένως είναι άξια υπερασπίσεως. Και εδώ φαίνεται η επιρροή των εκστρατειών όπως αυτές που οργανώνει η GREENPEACE INTERNATIONAL.
Η Οργάνωση GREENPEACE έγινε γνωστή από τους τίτλους των εφημερίδων, υιοθετώντας θέσεις οι οποίες αντιμετωπίστηκαν ως ακραίες, ενώ τώρα, κατά τις ενδείξεις, δεν θεωρούνται πλέον τέτοιες. Ενώ άλλοι οικολόγοι βασίστηκαν κυρίως στα λόγια, η GREENPEACE προτίμησε την άμεση δράση για να περάσει στο πλατύ κοινό ένα πολύ σκληρό μήνυμα: Έχουμε καταλάβει τον πλανήτη Γη, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, όχι ως Άρχοντες της Δημιουργίας αλλά ως θεματοφύλακες επερχόμενων γενεών και είμαστε υπεύθυνοι για τη επιβίωση μυριάδων όντων που κατοικούν τον πλανήτη το καθένα πολύτιμο με τον τρόπο του, όσο και εμείς, και εξίσου αναντικατάστατο. Αυτή η ταπεινοφροσύνη είναι επίσης δωρεά της GREENPEACE προς εμάς».
Στη συνέχεια ανέβηκε στο βήμα ο Ντέιβιντ Μακτάγκαρτ και με ευαισθησία, ταπεινότητα και χιούμορ τόνισε: «Δεν είμαι απ` αυτούς που πιστεύουν στις Ουτοπίες. Δεν βλέπω ένα «νέο» αιώνα διαφώτισης να καταφθάνει, κάνοντάς μας να αγαπήσουμε ο ένας τον άλλον, να είμαστε ευσπλαχνικοί προς τα ζώα και να τραγουδάμε μαζί σε τέλεια αρμονία. Όσοι διαφωνούν μαζί μου με αποκαλούν κυνικό. Όσοι συμφωνούν με αποκαλούν ρεαλιστή. Αισθάνομαι ευτυχής όταν αποδειχθεί ότι σφάλλω. Αλλά είτε λέγεται νέα εποχή, νέα επιστήμη, νέα τάξη πραγμάτων ή σκέτο ανθρώπινο πείσμα αυτό το οποίο θα μας οδηγήσει στον 21ο αιώνα, σημασία έχει να φτάσουμε εκεί ακέραιοι, με έναν πολιτισμό σε θέση να επιβιώσει, και έναν κόσμο ο οποίος θα είναι σε θέση να επιβιώσει του πολιτισμού μας.
Η εμπειρία τού να βλέπω παιδιά να μεγαλώνουν, μαθαίνοντας από τα λάθη τους καθώς αγωνίζονται να υπερβούν τις αντιξοότητες της ζωής, με κάνει να αισιοδοξώ ως προς τις νέες συνθήκες του μέλλοντος. Όντως διδασκόμαστε από την ιστορία, πιστεύω, παρ` όλο που τα μαθήματα είναι σκληρά και η γνώση καθυστερεί. Κατά τη διάρκεια της κοπιαστικής συλλογικής ανάπτυξής μας ως είδους, ίσως μάθαμε αρκετά ώστε οι εμπειρίες όπως το Chernobil, το Bhophal, η Exxon Valdez, το Love Canal, και ο Πόλεμος στον Κόλπο, να μας έπεισαν ότι δημιουργείται ένα πρότυπο το οποίο θα πρέπει να αλλάξει αν ο σκοπός μας είναι να επιβιώσουμε.
Δεν είναι κάτι καινούριο αυτό. Είναι φαινόμενο που επαναλαμβάνεται στην ιστορία και τη φύση, το οποίο είναι κατανοητό. Όταν απειλείται η ύπαρξή σου, ή αλλάζεις συμπεριφορά ή κάνεις αυτό που έκαναν οι δεινόσαυροι. Εξαφανίζεσαι. Για την ακρίβεια, καθώς βρίσκομαι εδώ, ενθυμούμαι ένα πολύ γνωστό κινούμενο σχέδιο, όπου ένας δεινόσαυρος ανεβασμένος στο βήμα απευθύνεται σε ένα συνέδριο δεινοσαύρων. Η ομιλία του, ίσως θα πρέπει να προσθέσω, είναι πιο σύντομη από τη δική μου. Και λέει: “Εν ολίγοις κύριοι, δεν είναι καθόλου ρόδινα τα πράγματα. Η Γη ψύχεται , ο παγετός εξαπλώνεται, και τα μυαλά μας έχουν μέγεθος όσο ένα καρύδι.”
Μπορεί κανείς να γελάει, αλλά δυστυχώς η κατάσταση έχει ανησυχητικές ομοιότητες. Φαίνεται ότι η θερμοκρασία, παγκοσμίως, βρίσκεται σε άνοδο, οι κορυφές των παγόβουνων λιώνουν και τα μυαλά μας δεν είναι μεγαλύτερα από τις φράπες. Η διαφορά έγκειται στο ότι εμείς, θεωρητικά, είμαστε πιο έξυπνοι από τους δεινόσαυρους και αντιλαμβανόμαστε την επερχόμενη καταστροφή. Αλλά ποιος ξέρει; Ίσως οι δεινόσαυροι να ήταν όσο κι εμείς ευφυείς, και αποφάσισαν, όπως εμείς, να συστήνουν υποεπιτροπές, οι οποίες θα ορίσουν ομάδες εργασίας για την υποβολή αναφορών σχετικά με τις πιθανότητες περαιτέρω έρευνας της κατάστασης.
Η Γη έχει ηλικία περίπου 4.600 εκατομμυρίων ετών. Ας πούμε όμως ότι είναι 46 ετών. Ένας σαρανταεξάρης βράχος. Η ζωή δεν εμφανίστηκε παρά στα 33 του χρόνια. Οι δεινόσαυροι ήλθαν και έφυγαν πέρυσι. Τα ανθρώπινα όντα έφθασαν εδώ και μια εβδομάδα. Μια ώρα πριν, ανακάλυψαν τη γεωργία. Η βιομηχανική επανάσταση άρχισε προ ενός λεπτού. Μέσα σε αυτό το λεπτό κατορθώσαμε να αλλάξουμε ριζικά τη μορφή του πλανήτη και τις προοπτικές του για το μέλλον. Δημιουργήσαμε πολιτισμό, ο οποίος κατάντησε ένας βρικόλακας με φλογισμένη ανάσα υδρογονάνθρακα, που ρουφάει πετρέλαιο ή άλλα καύσιμα από το υπέδαφος, και τα εκπνέει με απίστευτη ταχύτητα στην ατμόσφαιρα μολύνοντας τον αέρα, το νερό και τη γη. Τη βάση δηλαδή κάθε ζωής. Αλλαγές στη θερμοκρασία της γης, οι οποίες αναμένεται να συμβούν σε μερικές δεκαετίες. Τα παιδιά μας αντιμετωπίζουν την πιθανότητα τρομακτικών μεταβολών στο κλίμα, ευρεία εξάπλωση των ασθενειών, μαζικούς θανάτους και τελικά άνοδο της στάθμης της θάλασσας, πράγμα το οποίο θα αλλάξει τη γεωγραφία του πλανήτη.
Φυσικά υπάρχουν σημεία διαφωνίας στην επιστημονική κοινότητα όσον αφορά την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας. Όχι τόσο για το ΑΝ θα γίνει. Σε αυτό συμφωνούν όλοι. Το θέμα είναι ΠΟΤΕ θα συμβεί αυτό, και ΠΟΣΗ ΕΚΤΑΣΗ θα έχει. Αλλά είτε πιστεύει κανείς στις απαισιόδοξες προβλέψεις για την άνοδο της θερμοκρασίας, ή απλώς παρακολουθεί τα αποθέματα πετρελαίου που απομένουν στον κόσμο και το κόστος της διένεξης και του πολέμου στον Περσικό Κόλπο, ή περπατάει στην παραλία της Κρήτης όπου φαίνονται οι αποδείξεις των 65.000 τόνων πετρελαίου τα οποία εσκεμμένα χύνονται στη Μεσόγειο κάθε χρόνο, θα καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα. Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που χρησιμοποιούμε και παράγουμε την ενέργεια.
Αλλά η ενέργεια είναι ένα μόνο παράδειγμα. Ακόμη και δίχως τη μετατροπή του παγκοσμίου κλίματος, αν συνεχίσουμε έτσι θα φθείρουμε σιγά-σιγά τα νήματα που συγκρατούν τον ιστό της ζωής, επιφέροντας αλλοιώσεις στη γη και μολύνοντας τον αέρα και το νερό. Οι συνέπειες θα είναι οι ίδιες, όσον αφορά στην ανθρώπινη συμφορά και στην οικολογική καταστροφή. Όταν οι προγονοί μας κατέστρεφαν ένα μέρος, πήγαιναν σε άλλο. Σήμερα δεν έχουμε πλέον που να πάμε.
Αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη ίσως πρόκληση, που αντιμετώπισε ποτέ η κοινωνία μας. Πρέπει να αλλάξουμε και μάλιστα με ταχύτητα την οποία ποτέ έως τώρα δεν επιχειρήσαμε ως πολιτισμός και ως είδος. Θα χρειαστεί παγκόσμια ανταπόκριση και διεθνής συνεργασία, πέρα από κάθε προηγούμενο, για να επανεξεταστεί η κοινωνική, τεχνολογική και οικονομική μας δομή. Η GREENPEACE μας παροτρύνει να διαβάσουμε τα μαθήματά μας για να μπορέσουμε να επιτύχουμε στις εξετάσεις».
Η σταχυολόγηση των πιο πάνω ομιλιών έγινε από το δημοσιογράφο και διευθυντή τότε του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» Γιάννη Μαρίνο, μέσα από τη στήλη του «η άποψή μας», την οποία έκλεισε με τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη. Αν δε σωθεί εγώ θα φταίω».