Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 1 Φεβρουαρίου 2017

Σε παλαιότερα άρθρα μου έχω γράψει για την ανάγκη ουσιαστικής επιμόρφωσης των νέων δασκάλων, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο ξεκίνημά τους, καθώς και για το δικό μου δύσκολο ξεκίνημα. Θα ήθελα, όμως, να γράψω και κάτι παραπάνω γι’ αυτά τα θέματα, και να επαναλάβω και κάποια πράγματα που τα θεωρώ πολύ σημαντικά για την επιτυχία του παιδαγωγικού και διδακτικού έργου.

Είναι γεγονός ότι οι νεοδιόριστοι δάσκαλοι δεν στηρίζονται επαρκώς στο εκπαιδευτικό τους έργο, με αποτέλεσμα, συχνά, να αμφιβάλλουν για τις ενέργειές τους, να αντιμετωπίζουν δυσκολίες που τις θεωρούν αξεπέραστες και να απογοητεύονται! Όλοι οι δάσκαλοι πέρασαν απ’ αυτό το στάδιο της μοναξιάς και της ανασφάλειας, μέχρι να προσαρμοστούν, τελικά, στο «επάγγελμα» που επέλεξαν. (Το «επάγγελμα» το βάζω σε εισαγωγικά, γιατί είναι κάτι παραπάνω από επάγγελμα· είναι λειτούργημα· κι ας μην το βλέπουν έτσι  οι περισσότεροι πολιτικοί και συνδικαλιστές, όπως αποδεικνύουν διαχρονικά με τις πράξεις τους!)

Το έλλειμμα που έχουν στην παιδαγωγική και διδακτική πράξη οι νεοδιόριστοι δάσκαλοι, μπορεί εγκαίρως να καλυφθεί με την αξιοποίηση των ικανών και έμπειρων δασκάλων, καθώς και των καλών σχολικών συμβούλων. Είναι κρίμα η εμπειρία τους να μην μεταβιβάζεται με έναν οργανωμένο τρόπο στους νεότερους!

Είχα την τύχη, στο ξεκίνημα της διδασκαλικής μου θητείας να δεχθώ μία σπάνια και απρόσμενη βοήθεια, παρακολουθώντας τον επιθεωρητή να διδάσκει στην τάξη μου! Πραγματοποίησε μία πάρα πολύ καλή διδασκαλία που με βοήθησε, εκτός των άλλων, να συνειδητοποιήσω ότι θα πρέπει να συμβουλεύομαι τους έμπειρους και ικανούς δασκάλους! Γι’ αυτό και δεν δίσταζα τα πρώτα χρόνια, όταν δυσκολευόμουν σε παιδαγωγικά ή διδακτικά θέματα, να απευθύνομαι στους καλούς δασκάλους· όπως δεν δίσταζα και τα επόμενα χρόνια, όταν δυσκολεύονταν οι νέοι συνάδελφοί μου να μοιράζομαι μαζί τους την εμπειρία που απέκτησα. Γνωρίζω, λοιπόν, από πρώτο χέρι τι σημαίνει ουσιαστική βοήθεια σε πρακτικό επίπεδο, και γι’ αυτό επιμένω και με το παρόν άρθρο μου στην ανάγκη αξιοποίησης των έμπειρων και ικανών δασκάλων.

Πρότασή μου είναι να οριστούν ως επιμορφωτές, στα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα των νεοδιόριστων δασκάλων, και οι έμπειροι και ικανοί δάσκαλοι, για να πραγματοποιείται ένα μεγάλο μέρος της επιμόρφωσης στις αίθουσες των Δημοτικών Σχολείων, όπου οι δάσκαλοι – επιμορφωτές, παρουσία των επιμορφούμενων, θα διδάσκουν στην τάξη τους· στη συνέχεια, οι δειγματικές αυτές διδασκαλίες, θα γίνονται αντικείμενο γόνιμης και εποικοδομητικής συζήτησης μεταξύ τους.

Όσον αφορά τους σχολικούς συμβούλους, πρότασή μου είναι να διδάσκουν και οι ίδιοι, υποχρεωτικά, στις τάξεις των νεοδιόριστων δασκάλων, για να τους καθοδηγούν με συγκεκριμένες παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές· αυτή θα είναι μια ουσιαστική βοήθεια προς τους νεοδιόριστους δασκάλους που σήμερα, δυστυχώς, δεν προσφέρεται από τους περισσότερους σχολικούς συμβούλους!

Για να υλοποιηθούν, όμως, οι πιο πάνω προτάσεις, απαιτείται αξιολόγηση στην Εκπαίδευση, που ακόμη είναι το ζητούμενο για το Υπουργείο Παιδείας! Ο νεοδιόριστος δάσκαλος, κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, δεν έχει άλλη επιλογή, από το να δώσει μόνος του τη μάχη στην αίθουσα διδασκαλίας! Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να το πάρει απόφαση ότι μόνος του θα πορεύεται με τους μαθητές του, μόνος του θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα που θα παρουσιάζονται, μόνος του θα αναζητεί τη βοήθεια των καλών και έμπειρων δασκάλων, αλλά και μόνος του πολλές φορές θα ανακαλύπτει καινούργια μονοπάτια που θα τον οδηγούν σε ένα καλό παιδαγωγικό και διδακτικό αποτέλεσμα! Βασική, όμως, προϋπόθεση για να εμπνέεται και να καινοτομεί, είναι να αγαπάει τα παιδιά· κι η αγάπη, πάντα λειτουργεί αμφίδρομα στην εκπαιδευτική διαδικασία!

Ακόμη, θεωρώ πολύ βασικό για το δάσκαλο – το έχω γράψει και σε άλλα άρθρα μου, αλλά αισθάνομαι την ανάγκη να το ξαναγράψω – την πολύ καλή προετοιμασία που πρέπει να κάνει, πριν μπει στην αίθουσα να διδάξει. Πάντα προετοίμαζα πολύ καλά τα μαθήματα, από την πρώτη διδασκαλία μου ως αναπληρωτής, έως και την τελευταία ως έμπειρος.

Αλλά, εκτός από την καλή προετοιμασία, απαιτείται και υπομονή προς τους μικρούς μαθητές, που είναι βασικό στοιχείο επιτυχίας για το δάσκαλο. Είναι γεγονός ότι ο ανυπόμονος δάσκαλος αγχώνει το μαθητή και δεν τον αφήνει να λειτουργήσει κανονικά. Όταν ο μαθητής λειτουργεί υπό την πίεση και το φόβο του λάθους, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, δεν μπορεί να αποδώσει, και ούτε του είναι ευχάριστη η παραμονή του στην αίθουσα διδασκαλίας!

Η καλή προετοιμασία για τη διδασκαλία είναι εφικτή από όλους τους δάσκαλους, αρκεί να το θέλουν· όπως και η υπομονή με αρκετή προσπάθεια· όμως, η αγάπη προς όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές, δεν είναι επίκτητη ιδιότητα! Ή την έχει ο δάσκαλος στο χαρακτήρα του ή δεν την έχει! Κι αν δεν την έχει, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα! Θα βλέπει τη διδασκαλία σαν αγγαρεία και θα βιάζεται να γεράσει για να βγει στη σύνταξη και να απαλλαγεί οριστικά από τους «κακούς» μαθητές!

Κάποτε, όταν ήμουν δάσκαλος, με ρώτησε μία αναπληρώτρια δασκάλα, μόλις είχε βγει αγανακτισμένη από την τάξη της: «Με πόσα χρόνια υπηρεσίας μπορώ να κατοχυρώσω σύνταξη»; Της απάντησα: «Ακόμη δεν ξεκίνησες την θητεία σου και βιάζεσαι να γεράσεις»! Και μου ανταπαντάει: «Καλά λες, τι ήταν αυτό που σε ρώτησα»!

Είναι δυνατόν ο δάσκαλος να έχει μια δημιουργική και ήρεμη ζωή, αν δεν συμβιβαστεί (με την καλή έννοια το γράφω) με το «επάγγελμα» που επέλεξε να κάνει; Είναι δυνατόν να περιμένει πότε θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου για να συνταξιοδοτηθεί; Θα φθαρεί πριν την ώρα του και θα την πληρώσει· αλλά μαζί του θα την πληρώσουν και οι μικροί μαθητές!

Εν κατακλείδι, για να υπάρχει αξιόλογο διδακτικό προσωπικό στα σχολεία μας θα πρέπει, αφενός μεν οι ίδιοι οι δάσκαλοι να αγαπάνε τα παιδιά και την Εκπαίδευση (εδώ ούτε το Πανεπιστήμιο ούτε και το Υπουργείο Παιδείας μπορεί να κάνει κάτι!), αφετέρου δε να στηρίζονται και να καθοδηγούνται από το ξεκίνημά τους, να επιμορφώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και φυσικά να αξιολογούνται για το εκπαιδευτικό τους έργο!