Το νησάκι Ellis στον κόλπο της Νέας Υόρκης υπήρξε από το 1892 ως το 1954 χώρος υποδοχής οικονομικών μεταναστών απ’ όλο τον κόσμο. Ένας απίστευτος χώρος μεταφόρτωσης και διαλογής ανθρώπων. Οι καραβιές των απόκληρων του πλανήτη που έφταναν ως εδώ φιλτράρονταν. Άρρωστοι, αδύναμοι, υπερήλικες αλλά και άνθρωποι με εγκληματικό παρελθόν ή με “περίεργες” απόψεις στέλνονταν πάλι πίσω. Οι “τυχεροί” ξεκινούσαν από τον πάτο του βαρελιού την πορεία για το “αμερικάνικο όνειρο”.
Εννιά χρόνια τώρα, τέτοιες μέρες περνάω από το δικό μου νησί Ellis. Συνήθως ένας χώρος στο αυτοσχέδιο “καπνιστήριο” ή μια γωνιά στο “γραφείο”, εκεί που μαζεύονται οι εμιγκρέδες της Δευτεροβάθμιας, δηλαδή όσοι είναι στη “διάθεση”, οι υπεράριθμοι και οι “περαστικοί”…
Εννιά χρόνια τώρα στο απλωμένο χέρι που ρωτά “καινούργιος συνάδελφος;” απαντώ “θα δούμε…”
Εννιά χρόνια τώρα δεν έτυχε να παρουσιαστώ δεύτερη φορά στο ίδιο σχολείο. Στρατηγικές επί στρατηγικών, για την απόσπαση, την εσωτερική απόσπαση, την πρώτη μετάθεση, τη δεύτερη, την τρίτη, την τέταρτη, την κατάληψη της δυνάμει οργανικής. Και να φτάνεις κοντά στην κατάληψη της οργανικής. Και να ‘ναι η οργανική “οργανικώς κενή” και ουσιαστικώς ανύπαρκτη. Πόσος χαμένος χρόνος και ενέργεια για την επόμενη “τοποθέτηση”. Ένα δαιδαλώδες σύστημα προσλήψεων, τοποθετήσεων, αποσπάσεων και αναπληρώσεων, διατιθεμένων και αδιάθετων, ευάριθμων υπεράριθμων και πρόθυμων “υπευθύνων” και αξιωματούχων και αιρετών που κλείνουν πονηρά το μάτι στην προοπτική του βολέματος με αντάλλαγμα την καλλιέργεια της πελατειακής σχέσης.
Εννιά χρόνια τώρα δεν έτυχε να δω ένα γνωστό πρόσωπο την πρώτη μέρα στην τάξη.
Εννιά χρόνια τώρα παρουσιάζομαι στο σχολείο και γνωρίζω ότι την επόμενη χρονιά στην επόμενη τοποθέτηση θα πρέπει να ξεκινήσω από την αρχή.
Δεν γκρινιάζω. Δεν είμαι μόνος σ’ αυτή την κατάσταση. Δεκάδες, εκατοντάδες συνάδελφοι είναι εμιγκρέδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μάλιστα, μ’ αυτά που ακούω και βλέπω μπορεί να είμαι κι από τους τυχερούς που δεν ταλαιπωρήθηκαν όσο άλλοι.
Αλλά όσο να ‘ναι είμαι στο τσακ να πάρω ανάποδες όταν στο νησάκι Ellis του (προσωρινού) σχολείου μου φτάνει η εγκύκλιος για τον “προγραμματισμό”. Να τον κάνω τον προγραμματισμό μου, αυτό δα δεν περιμένω κανέναν “υπεύθυνο” και καμιά “Αρχή” να μου το υποδείξει. Αλλά για ποιο σχολείο; Γι αυτό που είμαι τώρα, γι αυτό που θα ‘μαι αύριο ή γι αυτό που θα με στείλουν σε δέκα μέρες; Για ποιο μάθημα; Γι αυτά που μου παραχωρήθηκαν στην πρόχειρη κατανομή ή γι αυτά που τελικά θα προκύψουν όταν φύγουν όσοι είναι να φύγουν και έρθουν όσοι είναι να έρθουν; Και κυρίως, να κάνω τον προγραμματισμό μου με βάση μια θεωρητική υπόθεση για τις οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες της περιοχής του σχολείου (που δεν ξέρω) του κλίματος του σχολείου (που αγνοώ) και ερήμην των αναγκών των μαθητών που θα κληθώ να διδάξω (που δεν τους είδα ούτε στην όψη);
Προγραμματισμός, και μάλιστα σε εβδομαδιαία βάση, σημαίνει πάνω απ’ όλα ανάλυση των αναγκών των μαθητών και προσαρμογή σ’ αυτές κι όχι επιβολή κουστουμιού ενός μεγέθους ανεξάρτητα από τις πολιτισμικές ή τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες των μαθητών κάθε τάξης χωριστά. Και η γνώση των αναγκών είναι άμεσα συναρτημένη με τη γνώση του χώρου στον οποίο εργαζόμαστε και όχι προϊόν μιας μεταφυσικής υπόθεσης. Ο προγραμματισμός απαιτεί όραμα και μεράκι για ολόκληρη τη σχολική μονάδα κι όχι για κάθε τάξη χωριστά. Μ’ αυτό το σκεπτικό ο προγραμματισμός δεν μπορεί να είναι προϊόν διοικητικής επιβολής αλλά αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των συνιστωσών της σχολικής πραγματικότητας, των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονιών τους.
Την ξέρω την απάντηση: “έλα μωρέ τώρα, φτιάξτο να είμαστε τυπικώς “εν τάξει” και βλέπουμε”. Δεν οργίζομαι πια. Δεν οργίζομαι γιατί ξέρω ότι τέτοιες απαντήσεις δε σημαίνουν αναγκαστικά ωχαδελφισμό, παραίτηση, συμβιβασμό ή υποταγή. Γιατί ξέρω ότι τέτοιες απαντήσεις ενέχουν μια λανθάνουσα (ακόμη) αμφισβήτηση στην αυθεντία όσων σχεδιάζουν “επαναστάσεις του αυτονόητου” και “αυτονόητες επαναστάσεις” με το μάτι στραμμένο όχι στο δημόσιο σχολείο και στα προβλήματά του αλλά με την έννοια της κάμερας και της (ανούσιας) επικοινωνιακής διαχείρισης των τεράστιων προβλημάτων. Όσων αγνοούν ή καμώνονται πως αγνοούν τα πολλά νησάκια Ellis του εκπαιδευτικού μας συστήματος…