.

Πριν μέρες είχα μια συζήτηση με την φίλη μου Σούλα για το αν θα πρέπει ή όχι να ξέρουν τα παιδιά για την  οικονομική κρίση. Η Σούλα ύψωσε το ανάστημά της και ισχυρίστηκε ξεκάθαρα ότι όλες αυτές οι συζητήσεις προκαλούν ανασφάλειες και φοβίες στα παιδικά μυαλά. Εγώ αντέκρουσα λέγοντας ότι τα παιδιά θα πρέπει να ξέρουν περισσότερα για όσα συμβαίνουν γύρω τους, απλά ο τρόπος μας δεν είναι ο κατάλληλος και δημιουργούνται αυτές οι παρεξηγήσεις. Η συζήτηση μου έδωσε την αφορμή να σκεφτώ τους μαθητές μου. Είναι ενημερωμένοι σε γενικότερα θέματα της καθημερινότητας; Αν ναι, από πού ενημερώνονται; Ακούνε ειδήσεις (χλωμό), διαβάζουν εφημερίδες (μπα!!!);  Μήπως εδώ θα έπρεπε να πάρει θέση το σχολείο;. Ναι, το σχολείο με υπεύθυνη και άκρως επαγγελματική στάση να συνδέσει τους νέους με την πραγματικότητα. Γιατί να μην υπάρχει μια ώρα συνάντησης (όχι κατά ανάγκη κάθε τμήμα ξεχωριστά, αλλά κάθε τάξη) πχ στο αμφιθέατρο, για να συζητούν θέματα επικαιρότητας;  Τί απασχόλησε αυτή την εβδομάδα τον τύπο, ποιές ήταν οι μεγάλες ειδήσεις της χώρας μας ή της πόλης μας. Αυξήσεις, κρίση, παγκοσμιοποίηση, ιός της γρίπης, AIDS, σχέσεις, σπουδές, προσανατολισμός, ασφάλεια στο διαδίκτυο, περιβάλλον, συμπεριφορές, οικογένεια, εργασία, ανεργία, μαθησιακές δυσκολίες,  μάρμαρα του Παρθενώνα,  οτιδήποτε. Εκπαιδευτικοί, ειδικοί, επαγγελματίες μπορούν να δώσουν στους μαθητές την σοβαρή και υπεύθυνη ενημέρωση και να μην αφήνουμε την τηλεόραση και τις όποιες σελίδες του διαδικτύου να καθοδηγούν τα παιδιά μας.  Δηλαδή, όχι ακόμη μια ώρα μάθημα, αλλά να γίνεται με τρόπο  ώστε να ανυπομονούν οι μαθητές μας για την επόμενη ώρα συνάντησης. Φυσικά, στο μυαλό μου το φαντάζομαι διαφορετικό από ότι το φαντάζεται κάποιος άλλος. Δεκτό. Τέλος, δεν θέλω να μου βάλετε τα γνωστά ερωτήματα του τύπου: ποιά ειδικότητα, πόσες ώρες, πότε κλπ δεν είμαι υπουργός, μια απλή οραματίστρια είμαι. Ελάτε ας ξεκολλήσουμε από τα γνωστά κι ας κάνουμε μια παιδεία της προκοπής!!!  Για σκεφτείτε πόση δύναμη έχουν οι εκπαιδευτικοί!!! Ναι, σαφώς έχουν. Έχουν το έμψυχο νέο υλικό της Ελλάδας στα χέρια τους.

Μήπως ονειροβατώ;

Λέτε όσο βρίσκομαι στην εκπαίδευση να δω την πρότασή μου να υλοποιείται;

(έχει γούστο!!!)

Το ξέρω ότι σας αρέσουν γι’ αυτό  θα αναφέρω  ένα παραμύθι που άκουσα σε ένα σεμινάριο. Κάποτε στο σχολείο των ζώων φοιτούσαν, η πάπια, ο λαγός, ο αετός και το χέλι. Τα μαθήματά τους  ήταν τρέξιμο, σκαρφάλωμα, κολύμπι και πέταγμα.

Η πάπια ήταν άριστη στο κολύμπι, καλή στο τρέξιμο και στο πέταγμα αλλά απαράδεκτη στο σκαρφάλωμα. Ο καθηγητής της έλεγε να προσπαθεί. Από την πολύ προσπάθεια όμως πληγώθηκαν τα πόδια της, καταστράφηκαν κάποιες μεμβράνες της και έπεσαν  οι επιδόσεις της και στο κολύμπι. Πέρασε την τάξη με χαμηλούς βαθμούς.

Ο λαγός, άριστος στο τρέξιμο, καλός στο σκαρφάλωμα, λιγότερο καλός στο πέταγμα, άσχετος στο κολύμπι. Με τον μέσο όρο κατάφερε και πέταξε την τάξη.

Ο αετός, άριστος στο πέταγμα, μέτριος στο τρέξιμο, σχεδόν άσχετος στο κολύμπι. Στο σκαρφάλωμα είχε πάντα διαφωνίες με τον δάσκαλο. Ενώ έφτανε πάντα πρώτος στην κορυφή, ο δάσκαλος του έλεγε: “Είσαι άσχετος, πίσω πάλι, δεν με παρακολουθείς, κοίτα πως σκαρφαλώνουν, προσπάθησε, δεν είναι σωστός ο τρόπος σου, θα το κάνεις όπως εγώ”. Ο αετός νευρίαζε και αντιδρούσε. Παραλίγο να πάρει αλλαγή περιβάλλοντος για ανάρμοστη συμπεριφορά. Πήρε βαθμό κάτω από τη βάση. Πέρασε όμως γιατί τον βοήθησε ο βαθμός του στο πέταγμα.

Το χέλι, άριστο στο κολύμπι, κάτι έκανε στο σκαρφάλωμα, κάτι λίγα και  στο τρέξιμο. Είχε ένα μεγάλο πρόβλημα στο πέταγμα, αλλά με τους άλλους βαθμούς, τα κατάφερε κι έγινε ο σημαιοφόρος της τάξης.

Ο κάστωρας ζήτησε το μάθημα “άνοιγμα λαγουμιών κάτω από το έδαφος”, αλλά το σχολείο αρνήθηκε να προσθέσει αυτό το μάθημα  και έτσι συνεργάστηκε με τον αρουραίο και τον τυφλοπόντικα και άνοιξαν ιδιωτικό σχολείο.

Το σχολείο μας δυστυχώς σήμερα είναι ανταγωνιστικό, η απάντηση που δεν την αναφέρει το βιβλίο είναι λάθος, η διαφορετικότητα στα ζώα είναι παραδεκτή γιατί υπάρχουν εμφανή στοιχεία, για τον άνθρωπο είναι κατακριτέα και απορρίπτεται από το σύνολο. Η απάντηση είναι πάντα μια και αυτή θεωρείται σωστή. Πλήρης ισοπέδωση. Όλοι οφείλουν να μαθαίνουν έτσι. Τελεία και παύλα.

Μήπως σας θυμίζει κάτι αυτό το παραμύθι;

Φέτος, μαζί με μια αγαπημένη μου συνάδελφο, την Άντα,   αναλάβαμε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ενώ οι μαθητές έδειξαν ενθουσιασμό για την νέα τους δραστηριότητα, το πρόβλημα που προέκυψε ήταν οι ώρες συνάντησής μας με τους μαθητές (φυσικά εκτός ωραρίου). Όταν μίλησα στην συνάδελφο για το Edmodo  (είχα ήδη λογαριασμό), της ήρθε η λαμπρή ιδέα να το χρησιμοποιήσουμε ως εικονικό τρόπο συνάντησης αντί για του φυσικού (πάντα η Άντα, βάζει το κερασάκι στην τούρτα, να μη σας πω ότι ανάβει και τα κεράκια – έχει λαμπρές ιδέες το παραδέχομαι, αλλά μια άλλη φορά θα σας τα πω εκτενέστερα).

Πώς οργανώσαμε την δουλειά μας.

1ον. Έγιναν οι απαραίτητοι λογαριασμοί των εκπαιδευτικών, δημιουργήσαμε ομάδες και γράψαμε μέλη τους μαθητές μας.  Αυτή τη δουλειά την κάναμε εμείς για να φανεί πιο εύκολη η διαδικασία στα παιδιά.

2ον. Δώσαμε μια επιστολή στους μαθητές για τους γονείς τους όπου ζητούσαμε την άδεια για:

–  τις περιβαλλοντικές δραστηριότητες, τυχόν εκδρομές ή επισκέψεις,

– την δημιουργία λογαριασμού του παιδιού τους  στο Edmodo (αφού τους εξηγούσαμε με λίγα λόγια για το περιβάλλον),

– τη δημοσίευση ή όχι τυχόν φωτογραφιών (ομαδικών πάντα) στην ιστοσελίδα του σχολείου,

– τέλος, τους ανακοινώναμε τους κωδικούς των μαθητών, αλλά και τους γονεϊκούς κωδικούς .

Στο τέλος της σελίδας υπήρχε ειδικό πλαίσιο για τις υπογραφές των γονιών, ξεχωριστά για την κάθε μια κατηγορία, απ΄ όσα αναφέραμε παραπάνω, που όφειλαν να επιστρέψουν στον σχολείο.

Από την αρχή, αναρτήσαμε στους μαθητές τους κανόνες του περιβάλλοντος. Δηλ. Δεν γράφουμε greeklish, θα πρέπει να σέβονται την εργασία των συμμαθητών τους κλπ. Τονίσαμε ιδιαίτερα ότι δεν μας ενδιαφέρουν τα ορθογραφικά λάθη (για να ενθαρρύνουμε όλους να γράφουν). Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν από τις πρώτες μέρες με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό. Αναρτήσαμε στον ειδικό χώρο της βιβλιοθήκης υλικό, όπου μπορούσαν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν, να οργανώσουν και να δημιουργήσουν παρουσιάσεις. Στο τέλος αναρτούσαν την δουλειά τους. Οι συμμαθητές τους σχολίαζαν και φυσικά εμείς οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύναμε κάθε προσπάθεια. Κάτι που άρεσε επίσης στα παιδιά ήταν οι κονκάρδες-βραβεία (π.χ. της καλής παρουσίασης, του εργατικού μαθητή κλπ).

Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε και πάλι το edmodo για να συλλέξουμε υλικό με την ομάδα των μαθητών της Β΄και Γ΄τάξης που οργάνωσε την ημέρα κατά της σχολικής βίας (6η Μάρτη). Και πάλι με την ίδια διαδικασία, η οποία είναι ταχύτατη. Ποτέ άλλοτε οι μαθητές δεν έφερναν τόσο γρήγορα την έγκριση των γονιών τους.

Η μικρή μου λοιπόν εμπειρία δεν είναι απλά θετική. Το περιβάλλον αυτό είναι ένα ασφαλές περιβάλλον για  εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στις περιπτώσεις που ανέφερα παραπάνω, μας έλυσε τα χέρια. Φυσικά υπήρχαν κι άλλες σκέψεις. Οι εκπαιδευτικοί που παρακολουθούσαν το ενδοσχολικό σεμινάριο για τους διαδραστικούς, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν λογαριασμό, να δημιουργηθεί μια ομάδα  (στο edmodo εννοείται), όπου θα  ανεβάζουν τις παρουσιάσεις τους, θα τις σχολιάζουμε, θα τις διορθώνουμε κλπ. (Αυτό δεν υλοποιήθηκε, ακόμα).

Αυτό που επίσης είναι σημαντικό, είναι ότι δημιουργείται αυτόματα με τον λογαριασμό του κάθε μαθητή και ο λογαριασμός του γονέα. Έτσι λοιπόν, αυτό που θεωρητικά λέμε ότι σχολείο, παιδί και γονείς πρέπει να συνεργάζονται, κάπου εδώ υλοποιείται. Ο γονιός από το σπίτι του μπορεί να βλέπει την δουλειά του παιδιού του και ολόκληρης της ομάδας.

Προς το παρόν λοιπόν, δεν σκέφτομαι να δημιουργήσω για κάθε τμήμα διδασκαλίας, ξεχωριστή ομάδα. Δεν θέλω να επικοινωνώ με τους μαθητές μου μέσω της σελίδας. Υπάρχει η φυσική επικοινωνία μέσα στην τάξη και μας αρκεί. Κάποιος θα μπορούσε να πει, ότι μπορώ να δημοσιεύω τις ημερομηνίες διαγωνισμάτων ή τους βαθμούς (υπάρχει και αυτή η δυνατότητα). Αυτό το θεωρώ απαράδεκτο, γιατί: 1ον,  πρέπει ο μαθητής απαραίτητα να έχει σύνδεση στο σπίτι του (ας μην πω και υπολογιστή- δεν έχουν όλοι). 2ον, δεν το χωράει το μυαλό μου, ο μαθητής 14 ετών να ανοίγει τον υπολογιστή και να βλέπει π.χ. βαθμό 14. Τί σημαίνει 14. Πού έκανε λάθος; Πώς τα ήθελε ο εκπαιδευτικός; Τί κατάλαβε ο μαθητής; Η ανατροφοδότηση λοιπόν που γίνεται κατά την παράδοση των διαγωνισμάτων, πάει περίπατο.

Συνοψίζοντας, θέλω να σας τονίσω ότι είμαι οπαδός της web 2 τεχνολογίας αλλά προσπαθώ να την συντονίσω με τις παιδαγωγικές μεθόδους που υποστηρίζω θερμά.

Λέτε να κάνω λάθος; Αν, ναι θα μου το πείτε, έτσι δεν είναι;

Ο  ρόλος μου είναι διπλός. Είμαι εκπαιδευτικός και μητέρα. Θα ξεκινήσω πρώτα να μιλήσω σαν μητέρα. Πολλές φορές όταν πήγαινα στο σχολείο να ρωτήσω για την πρόοδο των παιδιών μου αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν η πρώτη επαφή με τον εκπαιδευτικό. Καταλάβαινα με τις πρώτες λέξεις  την θετική του, την αρνητική του πολλές φορές ή την αδιάφορη επίσης, στάση του. Ήθελα με λίγα λόγια να με καλοδεχτεί για να δείξει την καλή του διάθεση, ότι στέκεται στο κάθε παιδί με το ίδιο ενδιαφέρον άσχετα με άν είναι  καλός μαθητής ή όχι στα μαθήματα. Ο γονιός του άριστου μαθητή, άλλωστε έρχεται με μια σχετική σιγουριά και φυσικά έρχεται πιο συχνά στο σχολείο. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί δεν έρχονται εύκολα οι γονείς των μεσαίων και χαμηλών επιδόσεων μαθητών; Είναι σίγουρο  ότι όλοι οι γονείς ενδιαφέρονται. Δεν έρχονται γιατί φοβούνται να στεναχωρεθούν, όχι γι αυτά που θα ακούσουν αλλά για το πως θα τα ακούσουν. Ξέρουν καλά τί κάνει το παιδί τους, αυτό που θέλουν είναι να νιώσουν εμπιστοσύνη σε σας. Δείξτε τους  λοιπόν ότι είστε συνεργάτες. Είναι σίγουρο ότι ενδιαφέρεστε γιατί σίγουρα κι εσείς θα θέλατε μια τάξη που δείχνει ενδιαφέρον, όρεξη, πρόοδο, βελτίωση. Μιλήστε ήρεμα και απλά. Τί μπορούν να κάνουν και οι δύο πλευρές για συνεργασία; Συμβουλέψτε τους γονείς ήρεμα, εξηγήστε τους τι απαιτείτε από τον συγκεκριμένο μαθητή, πώς μπορεί ο γονιός να βοηθήσει, δώστε χρονικό περιθώριο για μια νέα συνάντηση για να εκτιμήσετε την πρόοδο. Πολλές φορές τα παιδιά παραπονιούνται στους γονείς για απαράδεκτες συμπεριφορές εκπαιδευτικών. Δεν θα επεκταθώ σε αυτό το θέμα γιατί εννοείται ότι είναι ανεπίτρεπτο. Το να ενθαρρύνεις έναν μαθητή στην μάθηση, λέγοντας ένα γενναίο “Μπράβο”, είναι μια από τις πρωταρχικές υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών. Η αμοιβή των μαθητών είναι ο καλός λόγος και ο βαθμός που του αξίζει για την προσπάθειά του, και όχι πάντα για την απόδοσή του. Τα παιδιά καταλαβαίνουν τον εκπαιδευτικό με την καλή διάθεση και δεν διαμαρτύρονται σχεδόν ποτέ για τον βαθμό τους. Δεν υπάρχει πιο άσχημο πράγμα στην τάξη από το να έχεις μαθητές που νιώθουν αδικημένοι. Πώς είναι δυνατόν μετά να συνεργαστείτε; Εγκαταλείπει κάθε προσπάθεια που δεν αναγνωρίζεται. “Όποιος δουλεύει, αμείβεται”, είναι ο πρώτος κανόνας στον κόσμο τους. Δώστε τους θετικά συναισθήματα απέναντι στο σχολείο και όχι οργή και αγανάκτηση.

Σαν εκπαιδευτικός από την άλλη θα ήθελα να πω ότι συναντάμε διάφορους γονείς  όπως και εκπαιδευτικούς, φυσικά. Οι γονείς των άριστων μαθητών και αυτοί ζητούν επιβεβαίωση και αναγνώριση για τον αγώνα των παιδιών τους και της οικογένειας. Θεωρούν ότι και αυτοί είναι υπεύθυνοι για την καλή πρόοδο και  καμαρώνουν. Υπάρχουν γονείς που δεν έρχονται για να ακούσουν αλλά για να πουν. Δηλαδή, πόσο έξυπνο είναι το παιδί τους, πόσο πολύ μελετά, ποσά πτυχία ξένων γλωσσών ή μουσικής, ή κατάρτισης υπολογιστών έχει ήδη. Άλλοι γονείς, μονίμως διαμαρτύρονται. Κρίνουν το μάθημα (μάλιστα προτείνουν και νέες μεθόδους), εκπαιδευτικούς, βιβλία, σύστημα ολόκληρο. Έτσι έχουν ένα μια πολύ καλή δικαιολογία (όχι μία αλλά πολλές) για τυχόν αποτυχία του παιδιού τους. Ακούστε με προσοχή την συμβουλή του εκπαιδευτικού και σκεφτείτε την σοβαρά, όπως ακούτε έναν γιατρό για ένα θέμα υγείας. Μην υποβαθμίζετε καμιά ειδικότητα εκπαιδευτικού. Ο γυμναστής για παράδειγμα, θα μπορούσε να σας πει αξιόλογα στοιχεία για την προσωπικότητα του παιδιού σας και όχι μόνο αν κάνει καλά τις κωλοτούμπες.  Η μεγάλη μάχη γίνεται στις βαθμολογίες. Αυτός ο περίφημος έλεγχος προόδου (ποιός έλεγχος; ποιά πρόοδος;) πρέπει σύντομα να αλλάξει. Δεν έχει αξία να διαβάζει ο μαθητής για τον βαθμό αλλά για την γνώση. Οι γονείς πολλές φορές παραπονιούνται για τον βαθμό γιατί πιστεύουν ότι αδικούμε τα παιδιά τους. Προσωπικά αν και βάζω μεγάλους βαθμούς ενθαρρύνοντας την προσπάθεια των μαθητών μου, μιας και το εργαστηριακό μάθημα της πληροφορικής, μου το επιτρέπει ( με την έννοια ότι όλοι οι μαθητές μου έχουν άριστη διάθεση απέναντι στο μάθημα, εργάζονται, κανείς δεν λουφάρει, όλοι προσπαθούν, αποδίδουν στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία τους  και φυσικά ανταμοίβονται),   δεν συμφωνώ με τους πολύ υψηλούς βαθμούς.  Η βαθμολογία δεν είναι για επίδειξη στον κοινωνικό κύκλο της οικογένειας αλλά θα πρέπει να το λαμβάνουμε ως ανατροφοδότηση των προσπαθειών και της απόδοσης. Επιτρέψτε τον εκπαιδευτικό να έχει μια κλίμακα αξιολόγησης ανάμεσα στους 25 μαθητές. Δεν έχει καμία αξία να γκρινιάζετε για το 16 αντί του 18 αν δεν έχει πάρει την απαραίτητη γνώση ώστε να συνεχίσει στις υψηλότερες βαθμίδες εκπαίδευσης. Πολλές φορές μάλιστα οι βαθμοί φουσκώνουν τους μαθητές με ψεύτικες ελπίδες και μετά απογοητεύονται.

Αυτό που θέλω να πω στους γονείς είναι το εξής: Δείξτε μου εμπιστοσύνη πάνω από όλα.  Μην με κρίνετε ποτέ μπροστά στα παιδιά σας.  Αν ο μαθητής απορρίψει  τον εκπαιδευτικό σήμερα, αύριο θα απορρίψει εσάς, την οικογένειά του. Αν ο μαθητής παραπονιέται για διάφορα ελάτε να μου μιλήσετε ανοικτά. Ακούστε την άποψή μου. Δεν χρειάζεται  να κάνετε έρευνα ρωτώντας άλλους μαθητές  αλλά διακριτικά και καλόπιστα μιλήστε στον  εκπαιδευτικό, πείτε του το γεγονός, και βάλτε ένα τέλος στην ιστορία. Όσο πιο ομαλά, τόσο πιο καλά για τον ίδιο τον μαθητή και φυσικά την οικογένειά του. Η αμοιβή του εκπαιδευτικού πέρα από την υλική (που ήταν και είναι η ελάχιστη) είναι η καλή συνεργασία και πρόοδος των μαθητών του.  Θέλω να ξέρετε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των εκπαιδευτικών αγαπά τα παιδιά και  την διδασκαλία  (παρόλες τις αντίξοες συνθήκες).  Υποστηρίξτε μας και ας δουλέψουμε μαζί σαν συνεργάτες, όχι σαν αντίπαλοι. Δώστε μου τον χώρο να κινηθώ έτσι ώστε να σας αποδείξω πόσο πιο σκληρά μπορώ να δουλέψω για την καλύτερη εκπαίδευση των παιδιών σας που είναι και δικών μας παιδιών.

Ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός πέρα από τη διδασκαλία, μπορεί να κάνει πολλά. Οφείλει να κάνει. Οι εκπαιδευτικοί που έχουν στόχο την επιτυχία οφείλουν να αυξήσουν τα προσόντα τους σε ευρύ πεδίο.

Η ζωή των εκπαιδευτικών μπορεί να διαφοροποιείται αρκετά, ανάλογα με το αντικείμενο και την βαθμίδα εκπαίδευσης που διδάσκουν. Σ΄ όλους τους εκπαιδευτικούς όμως που επιθυμούν να προσφέρουν στους μαθητές τους,  υπάρχει ένα κοινό σημείο: η εκπαιδευτική τους εργασία δεν τελειώνει με το χτύπημα του κουδουνιού λήξης του σχολείου. Συνεχίζεται όλο το 24ωρο και επεκτείνεται  στις δραστηριότητές τους, στις εκδρομές τους, στις διακοπές τους. Φυσικά, δεν εννοώ ότι συνεχώς διαβάζει ή σχεδιάζει πλάνα μαθήματος αλλά εμπνέεται και τροφοδοτείται από τα καθημερινά του ερεθίσματα, με  ιδέες  που θα χρησιμοποιήσει στην τάξη, για να εξιτάρει την φαντασία των μαθητών του.

Μία από τις μεγαλύτερες ευθύνες ενός εκπαιδευτικού είναι ότι η συμπεριφορά του επηρεάζει άμεσα την ζωή των μαθητών, τις οικογένειές τους και κατ΄ επέκταση την κοινωνία. Ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός βρίσκεται σε πραγματική επικοινωνία με τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Ενημερώνεται για τις νέες εκπαιδευτικές εξελίξεις, τις νέες παιδαγωγικές, ανταλλάσσει ιδέες με άλλους συναδέλφους και πάνω από όλα παραμένει ο ίδιος  δια βίου μαθητής.

Ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός  ανυπομονεί να μοιραστεί με τους μαθητές του νέες ιδέες και να δει τις εντυπώσεις στα πρόσωπά τους.  Αυτός που θέλει, μπορεί να γίνει.

Θυμάμαι πολλές φορές όταν ξεκίνησα την διδασκαλία, τις πρώτες μου μέρες στην τάξη. Ήμουν αγχωμένη, φοβισμένη και αρκετά διστακτική. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο προετοιμαζόμουν πολύ καλά, έκανα σχεδιαγράμματα των μαθημάτων έτσι ώστε να καλυφθεί ολόκληρη η ώρα. Αργότερα, όταν φοίτησα στην ΣΕΛΕΤΕ, νομίζω ότι βρήκα το φως το αληθινό για την διδασκαλία. Τα άπειρα σχεδιαγράμματα αντικαταστάθηκαν από σχέδια μαθήματος, σκοπούς και διδακτικούς στόχους. Η συνεχής αναζήτηση & επιμόρφωση (είτε μέσω σεμιναρίων του υπουργείου, είτε με προσωπική πρωτοβουλία), η γνώση που πήρα, σε συνδυασμό με την εμπειρία 20 χρόνων  μου τροφοδοτούν τις σκέψεις και την όρεξη να γράψω μερικά χρήσιμα πράγματα για τους νέους εκπαιδευτικούς ή μάλλον για όσους θέλουν να μάθουν.

Την πρώτη χρονιά, ενώ ξεκίνησα δυναμικά, άρχισα να «μαζεύομαι» γιατί δεν ένιωθα να πατώ γερά στα πόδια μου. Μέσα από λάθη και γκάφες όμως έμαθα. Η αλήθεια είναι ότι οι εκπαιδευτικοί, όσον αφορά την διαχείριση της τάξης τα μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία τους. Αλλά θεωρώ ακόμη πιο έξυπνο να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας συμβουλές των εκπαιδευτικών που παραδέχονται τα λάθη τους και μας μεταφέρουν τον τρόπο με τον οποίο τα διόρθωσαν.

Επειδή μου αρέσει να κάνω λίστες, παρακάτω θα αναφέρω μερικά σημεία που πιστεύω ότι βοηθούν στην διαχείριση της τάξης.

1)    Ύψος φωνής.

Θυμάμαι πάντα ότι τα πρώτα χρόνια, ύψωνα υπερβολικά την φωνή μου, ακόμα κι όταν δεν χρειαζόταν. Χωρίς να το καταλάβω αυτήν την ένταση που είχα, την μετέδιδα και στους μαθητές μου, χωρίς να χρειάζεται. Το αποτέλεσμα είναι μετά από μερικά χρόνια να έχω προβλήματα φαρυγγίτιδας. Επίσης, παρατήρησα ότι όταν χρησιμοποιώ την κανονική μου φωνή, τότε και οι μαθητές μου είναι πιο χαλαροί.  Δεν μπορείς να ζητάς από τους μαθητές να συμπεριφέρονται ήρεμα και εσύ και είσαι στην ένταση. Δοκιμάστε και θα δείτε ότι οι μαθητές σας χρησιμοποιούν το ίδιο ύψος φωνής με σας.

Πολλές φορές φωνάζω πιο δυνατά για να δώσω μια διευκρίνιση, ή μια εντολή και θέλω να βεβαιωθώ ότι θα την ακούσουν όλοι (νομίζω ότι επειδή είναι απασχολημένοι στους υπολογιστές, δεν με ακούν). Μια φορά χρησιμοποίησα ένα τέχνασμα που μου ήρθε στιγμιαία κάτι σαν παράδειγμα, ή χιούμορ σύντομο, και χωρίς να φωνάξω, τους τράβηξα την προσοχή.

2)    Αναστατωμένο τμήμα

Όταν μπαίνω σε ένα τμήμα που είναι αναστατωμένο, περιμένω να ηρεμήσουν και μετά να ξεκινήσω να μιλάω. Πολλές φορές δείχνω μεγάλη υπομονή, μέχρι να ηρεμήσουν αλλά υπάρχουν και μαθητές που ηρεμούν τους υπόλοιπους. Θα μπορούσα φυσικά να φωνάξω  και να ησυχάσουν αμέσως όλοι. Δεν το θέλω όμως. Τους διδάσκω με τον τρόπο μου την υπομονή, το μάθημα ξεκινά ήρεμα αλλά το κυριότερο δεν χάνω απόθεμα φωνής.

3)    Γλώσσα του σώματος.

Οι χειρονομίες, η κίνησή μας μέσα στον χώρο, μας βοηθά να κρατάμε την οπτική επαφή με τους μαθητές και να τους τραβάμε το ενδιαφέρον. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μαθητές μας είναι παιδιά της σύγχρονης τεχνολογίας, που χρησιμοποιούν στα παιχνίδια τους ήχο, εικόνα, χρώμα, κίνηση. Είναι δύσκολο λοιπόν, γι αυτούς να εστιάσουν την προσοχή τους σε έναν άχαρο εκπαιδευτικό μπροστά σε έναν πίνακα.

4)    Θέματα συμπεριφοράς.

Η καλύτερη αντιμετώπιση για τα θέματα συμπεριφοράς, είναι να καταλάβει ο μαθητής ότι είστε συνεργάτες και όχι αντίπαλοι. Το θέμα όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστεί, τόσο καλύτερα για όλους. Μη χρησιμοποιείτε ποτέ τη θέση σας για να επιβληθείτε. Έτσι κι αλλιώς εσείς έχετε το πάνω χέρι. Δώστε τους να καταλάβουν πότε κάνουν λάθος με λίγα λόγια, χωρίς να επιμένετε στο ίδιο θέμα γιατί κουράζεται η τάξη και μην το ξανασυζητάτε στα επόμενα μαθήματα. Επίσης, μην αγνοήσετε θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ των συμμαθητών. Πάρτε θέση ήρεμα και παρακολουθήστε το θέμα διακριτικά. Καλέστε τους σε ένα διάλειμμα για να λυθεί το θέμα.

5)    Μην καλείτε άλλους να λύσουν το δικό σας θέμα.

Πολλές φορές καλούμε τον διευθυντή να χειριστεί ένα θέμα συμπεριφοράς στην τάξη μας. Για μένα αυτό είναι ανεπίτρεπτο. Ο Διευθυντής εννοείται ότι θα πρέπει μαζί με τους διδάσκοντες να καθορίσει την πολιτική του σχολείου σε θέματα συμπεριφοράς, αλλά με το να τον φωνάζουμε δηλώνουμε την αδυναμία μας. Ο Διευθυντής θα πρέπει να καλείται σε πολύ σημαντικές υποθέσεις και μόνο, άλλωστε δεν έχει μόνο το δικό σας τμήμα.

Επίσης, πολλοί εκπαιδευτικοί συνηθίζουν να λένε στους γονείς «π.χ. κάνει πολύ φασαρία, κάντε κάτι». Οι γονείς την ώρα εκείνη που εσείς κάνετε μάθημα, βρίσκονται στις δουλειές τους, στο σπίτι τους τέλος πάντων κάπου αλλού. Εσείς είστε ο κυρίαρχος της τάξης. Σε μια διάλεξη, μια γνωστή εκπαιδευτική ψυχολόγος, μας ανέφερε το εξής χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μια εκπαιδευτικός έστειλε σημείωμα στην μητέρα γράφοντας: «Ο γιός σας δεν δείχνει ενδιαφέρον για τα μαθήματα, πολλές φορές ζωγραφίζει την ώρα της παράδοσης, κάντε κάτι γι αυτό». Η μητέρα την άλλη μέρα έστειλε σημείωμα στην δασκάλα, γράφοντας: «Πράγματι ο γιός μου δεν δείχνει ενδιαφέρον για το σχολείο, γυρνά στο σπίτι, πετά την τσάντα του, κάθεται πολλές ώρες στον υπολογιστή. Επίσης δεν τρώει τις φακές. Κάντε κάτι γι αυτό».

Όταν ζητάτε από τον γονιό ή τον διευθυντή να σας βοηθήσει στην τάξη, τότε να ξέρετε ότι του δίνετε τον λόγο και για άλλα θέματα. Π.χ. για τον τρόπο που κάνετε μάθημα κλπ.

6)    Καλοσχεδιασμένο μάθημα.

Αυτή νομίζω πως είναι η πιο σημαντική συμβουλή. Πρέπει πάντα να υπάρχει ένα καλοσχεδιασμένο μάθημα που να περιλαμβάνει και επιπλέον δραστηριότητες ή ασκήσεις, για την περίπτωση που μας μείνει χρόνος. Κάπου διάβασα «αν δεν έχετε ένα σχέδιο μαθήματος για τους μαθητές, θα πρέπει να έχετε ένα για εσάς». Είναι καλύτερα να μην σας φτάσει ο χρόνος για όλες τις ασκήσεις που έχετε προγραμματίσει, παρά να μείνουν οι μαθητές σας χωρίς δραστηριότητα.

Από την εμπειρία μου μετά από πολλές παρατηρήσεις μέσα σε τάξεις, κατάλαβα ότι μαθητές που βαριούνται ισοδυναμούν με μεγάλο πρόβλημα. Επιβραβεύστε τους με την πρώτη ευκαιρία, έτσι ώστε να τους βάλετε και αυτούς στο παιχνίδι της μάθησης. Τονώστε τους το ενδιαφέρον με μια δραστηριότητα που να είναι ισάξια των δυνατοτήτων τους, έτσι ώστε να προσπαθήσουν, ενθαρρύνετέ τους  να την ολοκληρώσουν και έτσι θα νιώσουν ικανοί. Αν η δραστηριότητα είναι εκτός των δυνατοτήτων τους θα εγκαταλείψουν, με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να βαριούνται. Μια σχεδιασμένη διδασκαλία, μπορεί να αναπροσαρμοστεί και να βελτιωθεί πολλές φορές, έτσι ώστε να μειωθεί χρόνος από τον εκπαιδευτικό και να αυξηθεί ο χρόνος των μαθητών για συμμετοχή, δραστηριότητες και ασκήσεις.

7)    Σύγχρονη τεχνολογία.

Φυσικά, σήμερα θεωρείται απαραίτητο να χρησιμοποιήσει κάποιος την σύγχρονη τεχνολογία. Βιντεοπροβολείς, διαδραστικοί πίνακες, netbooks, εργαστήρια πληροφορικής και μια πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων μπορούν να υποστηρίξουν την διδασκαλία μας αλλά σε καμιά περίπτωση δεν την αντικαταστήσουν. (Τα εκπαιδευτικά  εργαλεία web 2.0  που  ένας εκπαιδευτικός πρέπει να έχει στην τσάντα του, θα τα αναφέρω σε άλλη ανάρτηση).

Με τις συμβουλές σαφώς δεν γίνεται κανείς καλύτερος από αυτό που είναι. Να θυμάστε ότι πάνω από όλα υπερισχύει ο χαρακτήρας μας, η όρεξη για τη δουλειά μας και φυσικά ο επαγγελματισμός μας. Αυτό που μας κάνει καλύτερους είναι η ανατροφοδότηση και η διάθεση να βελτιωθούμε. Αν υπάρχει το τελευταίο, τότε έχετε όλες τις προδιαγραφές να γίνεται ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός.

Μοιραστείτε μαζί μου τις εμπειρίες σας σχετικά με την διαχείριση της τάξης. Ποιες τακτικές λειτουργούν καλύτερα με εσάς; Ποιες στρατηγικές ακολουθείτε;