Αξιολόγηση στην Γαλλία

Στις Από Κατηγορία: Αξιολόγηση εκπαιδευτικών συστημάτων

Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει με συντομία την κατάσταση του συστήματος αξιολόγησης της εκπαίδευσης στη Γαλλία.

Εξωτερική αξιολόγηση σχολικών μονάδων Αυτοαξιολόγηση  σχολικής μονάδας Δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων Κατηγοριοποίηση σχολείων Ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών  

Αξιολόγηση μαθητών σε εθνικό επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης

 
ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ

Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στη Γαλλία ξεκίνησε το 1802 με την ίδρυση της Γενικής Επιθεώρησης Εθνικής Παιδείας  (IGEN – Inspecteur  Général de l’Education Nationale), από τον Ναπολέοντα, η οποία έχει σκοπό την γενικότερη αξιολόγηση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, ελέγχοντας εκπαιδευτικούς, προγράμματα σπουδών, μεθόδους διδασκαλίας, υποδομές και εποπτικά μέσα διδασκαλίας κλπ. Η Γαλλική Σχολική Επιθεώρηση στελεχώνεται με 1400 επιθεωρητές για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση 1300 επιθεωρητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και 240 γενικούς επιθεωρητές σε κεντρικό επίπεδο. Υπάρχουν δύο γενικές επιθεωρήσεις: το IGEN που ειδικεύεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και  η IGAENR που είναι αρμόδια στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και επικεντρώνεται κυρίως στην αξιολόγηση των ιδρυμάτων.

Από τη δεκαετία του 1880, οπότε καθιερώθηκε ουσιαστικά η δημόσια εθνική παιδεία με τους νόμους Ferry, ο ρόλος των σχολικών επιθεωρητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μετατοπίστηκε από την άσκηση ηθικής, πολιτικής και θρησκευτικής εποπτείας σε έναν αποκλειστικά παιδαγωγικό έλεγχο συνδυαζόμενο με υποστήριξη και συμβουλευτική. Ωστόσο, η επιστημονική αξιολόγηση της αποδοτικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών εφαρμόστηκε έναν αιώνα αργότερα. Ιδιαίτερα σημαντικός, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής αξιολόγησης είναι ο ρόλος των επιδόσεων των μαθητών ειδικά των λυκείων και ακόμη περισσότερο οι επιδόσεις για την απόκτηση του Baccalauréat, καθώς μέσω της ετήσιας δημοσίευσής τους το Υπουργείο Παιδείας αποδίδει λόγο για τα αποτελέσματα της δημόσιας εκπαίδευσης και παρέχει στους διευθυντές των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και στους εκπαιδευτικούς τα εργαλεία για τη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους. Σήμερα εκτός από το IGEN το Γαλλικό κράτος ανέπτυξε ειδικά μετά το 1980 ένα σύνθετο σύστημα μηχανισμών αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, υιοθετώντας ένα μοντέλο εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος. Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου είναι υποχρεωτική και πολυεπίπεδη στο Γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Η εσωτερική αξιολόγηση έχει την μορφή της αυτό αξιολόγησης και συνίσταται στην υποχρέωση της εκπόνησης ενός «σχεδίου του σχολείου» (projet d’établissement) που προτεινόμενα θα κινείται στους εξής άξονες:

  • Επικοινωνία με τους γονείς
  • Εξατομικευμένη παρακολούθηση και διδασκαλία μαθητών
  • Σχέσεις σχολείου με την κοινωνία
  • Νομοθετική τήρηση κανόνων σχολικής ζωής
  • Ευρωπαϊκή προοπτική
  • Περιβαλλοντική εκπαίδευση, προγράμματα αγωγής υγείας, διαπολιτισμικά κλπ.

Ταυτόχρονα καταθέτει και μια «σύμβαση επιδόσεων ή στόχων» (contrat d’objectifs) και ορίζει συγκεκριμένους στόχους βασισμένους σε συγκεκριμένους δείκτες σε ετήσια βάση. Οι δείκτες μέτρησης επίτευξης των στόχων έχουν καθοριστεί κεντρικά από αντίστοιχη υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας (DEPP). Με άλλα λόγια είναι ένα «συμβόλαιο» μεταξύ του σχολείου και της κοινωνίας.

Η εξωτερική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου εμπλέκει εκτός από την Γενική Επιθεώρηση Εθνικής Παιδείας  (IGEN) ένα σύνολο φορέων για την υλοποίησή της:

  1. Γενική Επιθεώρηση της Διοίκησης της Εθνικής Εκπαίδευσης και της Έρευνας.

 (IGAENR – Inspection  Générale de l’ Administration de l’ Éducation Nationale et de la Recherche).

Εποπτεύεται από τα δύο συν αρμόδια Υπουργεία Παιδείας της Γαλλίας και έχει την ευθύνη του ελέγχου, και της αξιολόγησης και την παροχή συμβουλευτικού έργου σε ότι αφορά τις σχολικές δομές από το Νηπιαγωγείο έως και τα Πανεπιστήμια σε θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων, του εξοπλισμού τους, της οικονομικής τους διαχείρισης, της πρόσληψης προσωπικού κλπ, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Οι προτάσεις της  IGAENR, υποβάλλονται στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων του Γαλλικού Κοινοβουλίου, με σκοπό την χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής της Γαλλίας.

  1. ΔιεύθυνσηΑξιολόγησης, Σχεδιασμού και Επίδοσης.

(DEPP – Direction de l’ Évaluation, de la Prospective et de la Performance)

Η οποία είναι Διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας. Είναι περισσότερο ένα τεχνοκρατικό και στατιστικό τμήμα και σε αντίθεση με τους σχολικούς επιθεωρητές της IGEN που επικεντρώνονται σε ποιοτική αξιολόγηση, η DEPP εστιάζει σε ποσοτικά στοιχεία. Βασικός στόχος της Διεύθυνσης DEPP είναι ο σχεδιασμός ποσοτικών εργαλείων και δεικτών, τα οποία προσφέρονται και καθοδηγούν τις σχολικές μονάδες στην προοπτική της υποστήριξης της αυτοαξιολόγησής τους. Για παράδειγμα, σχεδιάστηκε ένα σύστημα αξιολόγησης για Κολέγια και Λύκεια με μια μεγάλη ποικιλία δεικτών (η οποία αναθεωρείται ανά δύο χρόνια) που ονομάστηκε αρχικά IPES (Ιndicateurs pour le pilotage des établissements du second degré) και επικεντρωνόταν με στατιστική στόχευση σε τρεις τομείς:

–   Δομή του σχολείου

–   Χαρακτηριστικά μαθητών (φύλο, ηλικία, προηγούμενες εκπαιδευτικές επιδόσεις)

–  Αποτελέσματα επιδόσεων (πχ για Λύκειο : ποσοστό επιτυχίας στο Baccalauréat, ανά τομέα σπουδών. ποσοστό επιτυχίας στην τριτοβάθμια κλπ). Για την επιτυχία στο Baccalauréat διαμορφώθηκαν οι δείκτες IVAL για Λύκεια. Υπάρχουν και αντίστοιχοι δείκτες επιδόσεων σχολείου IVAC για Κολλέγια. Οι δείκτες αυτοί επεξεργάζονται στατιστικά και δημοσιοποιούνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας ώστε να αξιοποιηθούν είτε εθνικά στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής είτε σε επίπεδο σχολείου για την υποστήριξη της αυτοαξιολόγησής του, είτε από τους γονείς που πληροφορούνται έτσι για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία φοίτησης των παιδιών τους. Βέβαια διατίθενται και συγκρίσεις μεταξύ σχολείων σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο.

Στις παρακάτω εικόνες 2.40 έως και 2.43, φαίνεται η διαδικασία εύρεσης των αποτελεσμάτων αξιολόγησης επιδόσεων Λυκείων και για παράδειγμα φαίνονατι οι επιδόσεις του  Επαγγελματικού Λυκείου LYCEE PROFESSIONNEL ALEXANDRE BERARD,  μέσα από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και της Διεύθυνσης DEPP.

2.40  Εικόνα 2.40: Ιστοσελίδα DEPP

 

 2.41Εικόνα 2.41: Κριτήρια επιλογής σχολείου

 

2.42                Εικόνα 2.42: Τα αποτελέσματα της αναζήτησης

 

2.43Εικόνα 2.43: Απόσπασμα της αξιολόγησης του Επαγγελματικού Λυκείου LYCEE PROFESSIONNEL ALEXANDRE BERARD

     Οι τρεις παραπάνω αναφερόμενοι φορείς (IGEN, DEPP, IGAENR) είναι οι φορείς αξιολόγησης σε επίπεδο Υπουργείου.

Σε επίπεδο Περιφέρειας, η αξιολόγηση είναι ευθύνη των περιφερειακών αρχών επιθεώρησης. Η δραστηριότητά τους ανήκει διοικητικά στα όρια των 30 Ακαδημιών  που έχει η Γαλλική επικράτεια υπό την εποπτεία των Διευθυντών των Ακαδημιών σε συνεργασία με έναν Γενικό Επιθεωρητή που διορίζεται από τον Υπουργό με τριετή θητεία. Υπάρχουν δύο επιθεωρητικές δομές με κριτήριο την βαθμίδα της εκπαίδευσης που ελέγχουν:

  1. Οι Περιφερειακοί Επιθεωρητές Εκπαίδευσης / Επιθεωρητές της Ακαδημίας(IPR/IA- – Inspecteurs Pédagogiques Régionaux – Inspecteurs d’ Académie), οι οποίοι έχουν την ευθύνη Επιθεώρησης των Κολλεγίων και των Γενικών και Τεχνολογικών Λυκείων. Αντικείμενο της αξιολόγησης τους είναι οι διευθυντές των Κέντρων Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής, οι εκπαιδευτικοί των παραπάνω σχολείων αλλά και οι διοικητικοί υπάλληλοι. Εκτός από διαδικασίες ελέγχου και επιθεώρησης, παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες στις εξετάσεις των σχολείων, στηρίζοντας το εκπαιδευτικό προσωπικό και ειδικά τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς.
  2. Οι Επιθεωρητές Εθνικής Παιδείας(IEN – Inspecteurs de l’ Éducation Nationale), οι οποίοι έχουν την ευθύνη Επιθεώρησης των σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και της δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής εκπαίδευσης. Επικεντρώνουν περισσότερο στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών κυρίως μέσω παρακολούθησης της διδασκαλίας τους αλλά και μέσω συνεντεύξεων. Οι εκπαιδευτικοί αξιολογούνται κάθε 6 έως 7 χρόνια εκτός αν οι ίδιοι το ζητήσουν νωρίτερα για λόγους προαγωγής τους.

Η προσέγγιση της αξιολόγησης ως εργαλείου ανάπτυξης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είχε σαν αποτέλεσμα την ίδρυση του Ανώτατου Συμβούλιου Σχολικής Αξιολόγησης (Haut Conseil de l’évaluation de l’école) το 2000. Το Ανώτατο Συμβούλιο Σχολικής Αξιολόγησης εστιάζει στην αξιολόγηση των επιτευγμάτων των μαθητών και της επίδοσης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή πρακτικών. Περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ακόμα και την Ανώτατη Εκπαίδευση και την Εκπαίδευση Ενηλίκων.

Αξιολόγηση εκπαιδευτικών

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκινά από τον ανταγωνιστικό διαγωνισμό στο τέλος του 1ου έτους του μεταπτυχιακού προγράμματος MEEF (Διδασκαλία, Εκπαίδευση και Κατάρτιση), συνεχίζει κατά τη διάρκεια της Πρακτικής Άσκησης στο τέλος του 2ου έτους και από εκεί και πέρα είναι συνεχής κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. Οι εκπαιδευτικοί αξιολογούνται από τους αντίστοιχους επιθεωρητές και από τον διευθυντή του σχολείου τους σε διαφορετικά πεδία από τον καθένα με ποσοστά βαρύτητας της αξιολόγησης κατά 60% από τον επιθεωρητή και 40% από τον διευθυντή. Η αξιολόγηση από τον επιθεωρητή εστιάζει στο παιδαγωγικό μέρος του έργου του εκπαιδευτικού, ενώ από τον  διευθυντή στο διοικητικό μέρος. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης υλοποιείται κάθε 3 με 4 χρόνια ενώ  η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υλοποιείται κάθε 6 με 7 χρόνια. Πριν από κάθε αξιολόγηση γίνεται ο προγραμματισμός της μεταξύ επιθεωρητή και εκπαιδευτικού με συνέντευξη  και συμπλήρωση  κατάλληλων ερωτηματολογίων από τον εκπαιδευτικό. Οι επιδόσεις των μαθητών δεν έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

Αξιολόγηση διευθυντών σχολείων

Αξιολογούνται και οι διευθυντές σχολικών μονάδων επίσης στο διοικητικό αλλά και στο παιδαγωγικό τους έργο. Ο αξιολογητής τους είναι ο αντίστοιχος Εθνικός Επιθεωρητής Εκπαίδευσης (IEN). Η αξιολόγηση για τους διευθυντές δημοτικών σχολείων γίνεται κυρίως μέσω συνέντευξης που διεξάγει ο επιθεωρητής ΙΕΝ με τον υπό αξιολόγηση διευθυντή του σχολείου και επικεντρώνεται σε τρεις τομείς:

  • Στη διοικητική διαχείριση του σχολείου,
  • Τον παιδαγωγικό συντονισμό και
  • Την οικοδόμηση σχέσεων (με εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές, προϊστάμενες αρχές, εκπρόσωπους της τοπικής αυτοδιοίκησης κλπ.

Ο επιθεωρητής συντάσσει σχετική έκθεση και την αποστέλλει στον ακαδημαϊκό διευθυντή Εθνικών Υπηρεσιών Εκπαίδευσης (Directeur Académique des Services de l’Éducation Nationale – DASEN)[6] με προτάσεις που μπορεί να αφορούν την εξέλιξη του διευθυντή, την μεταφορά του ως διευθυντή άλλου σχολείου αλλά και την απομάκρυνση του από τη θέση του διευθυντή. Η αξιολόγηση των διευθυντών σχολικών μονάδων υλοποιείται ανά τρία χρόνια.

Η αξιολόγηση για τους διευθυντές κολλεγίων και λυκείων, γίνεται από το τμήμα του DASEN επίσης κάθε τρία χρόνια.  Με την τοποθέτησή τους σε ένα σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης οι νέοι διευθυντές υποβάλλουν μια έκθεση για την κατάσταση του σχολείου που παραλαμβάνουν,  η οποία είναι ταυτόχρονα και έκθεση πρόβλεψης προόδου που περιλαμβάνει τους στόχους τους, όπως οι ίδιοι τους θέτουν, το πλαίσιο δράσης τους και την εξέλιξη συγκεκριμένων  δεικτών για το σχολείο τους για την επόμενη τριετία.

Τα εργαλεία και οι δείκτες που χρησιμοποιούν οι διευθυντές, έχουν αναπτυχθεί από  τη Διεύθυνση Αξιολόγησης, Σχεδιασμού και Επίδοσης (DEPP) του Υπουργείου Παιδείας και συνοψίζονται στο πακέτο «Ενισχύσεις στη Διαχείριση και Αυτοαξιολόγηση»  (Aids au Pilotage et à l’Auto-Evaluation – APAE), ενώ υπάρχει διαφορετικό υποστηρικτικό υλικό για το Λύκειο το οποίο είναι το «Δείκτες για την Προστιθέμενη Αξία των Λυκείων» (Indicateurs de Valeur Ajoutée des Lycées – IVAL) και διαφορετικό για το Κολλέγιο το ποίο είναι το «Δείκτες για την Προστιθέμενη Αξία των Κολλεγίων» (Indicateurs de Valeur Ajoutée des  Collèges – IVAC). Στο τέλος της τριετίας ο αξιολογούμενος διευθυντής συντάσσει και υποβάλλει στο τμήμα του DASEN, απολογιστική έκθεση δραστηριότητας της παρελθούσας τριετίας στην οποία αναφέρει και το κατά πόσο ολοκλήρωσε τις αρχικές δράσεις και πέτυχε τους στόχους στους δείκτες όπως αυτοί είχαν τεθεί. Αυτές οι εκθέσεις των διευθυντών δεν δημοσιοποιούνται. Στη συνέχεια καλείται σε συνέντευξη και αξιολογείται. Για κάθε διευθυντή Κολλεγίου ή Λυκείου, συντάσσεται από το τμήμα DASEN σχετική έκθεση αξιολόγησης συνοδευόμενη από σχετικές παρατηρήσεις ή συστάσεις.

Αξιολόγηση σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (ISCED 0 και 1)

  Το 2010 η Γενική Επιθεώρηση Εθνικής Παιδείας  (IGEN) και συγκεκριμένα το τμήμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, προχώρησε στη σύνταξη ενός σχεδίου και πρωτοκόλλου για την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αυτοαξιολόγησης που έχει συντάξει το κάθε σχολείο και συγκεντρώνοντας και άλλα στοιχεία γι αυτό, οι επιθεωρητές οργανώνουν μια συνάντηση με τον διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου στην οποία συζητείται η υποβαλλόμενη έκθεση αυτοαξιολόγησης και  διάφορα σχετικά θέματα. Ακολουθεί παρακολούθηση διδασκαλιών στις τάξεις και μελέτη των δραστηριοτήτων των μαθητών. Σε επόμενη συνάντηση των επιθεωρητών με τον διευθυντή και το εκπαιδευτικό προσωπικό, οι επιθεωρητές ενημερώνουν προφορικά για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης τα οποία αναλύονται. Στη συνέχεια οι επιθεωρητές υποβάλλουν γραπτή έκθεση αξιολόγησης του σχολείου στο αντίστοιχο τμήμα της οικείας Περιφέρειας Εκπαίδευσης.

Αξιολόγηση σχολικών μονάδων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ISCED 2 και 3)

 Η αξιολόγηση των Κολλεγίων και Λυκείων πραγματοποιείται από το σχολικό συμβούλιο του κάθε σχολείου του οποίου προΐσταται ο διευθυντής σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους επιθεωρητές. Γίνεται χρήση των εργαλείων και δεικτών του DEPP (APAE-IVAL-IVAC) και στοχοθεσία με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Χάρη στη χρήση των δεικτών η αξιολόγηση είναι ποσοτική και μετρήσιμη και για τα Κολλέγια για την απόκτηση του πτυχίου Le diplôme national du brevet, αλλά ειδικά για τα Λύκεια όπου αποσκοπεί στην απόκτηση του Βaccalauréat. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δίνουν το μέτρο σύγκρισης του σχολείου τόσο σε τοπικό όσο σε περιφερειακό αλλά και εθνικό επίπεδο και δημοσιοποιούνται στον ιστότοπο του Υπουργείου παιδείας. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε περιφερειακό επίπεδο έχει αναπτυχθεί το Mélusine το οποίο είναι ένα λογισμικό αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της εφαρμοζόμενης περιφερειακής πολιτικής εκπαίδευσης. Η εφαρμογή Mélusine έχει περίπου 400 δείκτες  που δημιουργούν ένα «ραντάρ» επιδόσεων  της εκπαιδευτικής περιφέρειας και άμεσης σύγκρισής της με τις υπόλοιπες Γαλλικές εκπαιδευτικές περιφέρειες.

Τα αποτελέσματα όλων αυτών των αξιολογήσεων αλλά και τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών, συγκεντρώνονται και κωδικοποιούνται σε συγκρίσιμες φόρμες από το DEPP εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου (από το 1991). Τα στοιχεία είναι ταξινομημένα με την ίδια μορφή για όλα αυτά τα σχολικά έτη, έτσι ώστε η μελέτη και η σύγκριση να είναι εφικτή.

   2.44Εικόνα 2.44: Η ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας για τις μελέτες και στατιστικές του DEPP

2.45Εικόνα 2.45: Η ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας με τα αρχεία των 29 δεικτών του DEPP έτους 2018