Η σοφία δεν είναι προϊόν της σχολικής εκπαίδευσης αλλά της δια βίου προσπάθειας απόκτησής της.
Albert Einstein
Η μάθηση σήμερα είναι δύσκολο να περιοριστεί σε ότι αφορά τον τόπο που παρέχεται, δηλαδή τα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα ούτε και στο χρόνο που αυτή παρέχεται, δηλαδή όσο ο άνθρωπος είναι ενταγμένος στο εκπαιδευτικό σύστημα. Έγινε κατανοητό τις τελευταίες δεκαετίες ότι η μάθηση μπορεί να παρέχεται σε πολλούς χώρους όπως ο εργασιακός ή ο χώρος του διαδικτύου (ειδικά στο web 2.0) ακόμα και σε χώρους ψυχαγωγίας και αναψυχής και μπορεί να παρέχεται σε όλη τη διάρκεια του βίου του ανθρώπου. Μάλιστα το πρώτο ινστιτούτο δια βίου μάθησης ξεκίνησε στο The New School for Social Research (τώρα New School University ) το 1962 ως ένα πείραμα στη «μάθηση στη συνταξιοδότηση». Είναι γεγονός όμως ότι ακόμα και σήμερα που η μάθηση προσφέρεται σε όλες τις ηλικίες, ο όρος “Δια Βίου Μάθηση” εστιάζει περισσότερο στους ενήλικες. Ο 4ος από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goal 4 -SDG 4) που καθορίστηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο του 2015 αφορά τη προώθηση ευκαιριών δια βίου μάθησης για όλους.
Στη σημερινή, ανταγωνιστική και μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας η Δια Βίου Μάθηση επιπλέον αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο καταπολέμησης της ανεργίας αλλά και κοινωνικής και εργασιακής επανένταξης των πολιτών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε και έχει αποδώσει υψηλή προτεραιότητα στη Δια Βίου Μάθηση καθιερώνοντας τον φιλόδοξο στόχο το 15% των ενηλίκων ηλικίας 25-64 ετών να είναι ενταγμένο στα προγράμματά της για το έτος 2020.
Ας ρίξουμε μια ματιά στη κατάσταση που επικρατεί στη Δια Βίου Μάθηση σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες.
Αυστρία
Η Αυστρία παρουσιάζει μεγάλα ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση και δείχνουν την οργανωμένη προσπάθεια ένταξης και επανένταξης των ενηλίκων στην αγορά εργασίας. Στον πίνακα παρακάτω φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών), απόφοιτοι όλων των εκπαιδευτικών επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Αυστρία και δείχνουν ότι ήδη έχει καλυφθεί ο στόχος της Ε.Ε. για το 2020 που είναι 15% (πίνακας 5 του παραρτήματος).
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | |
|
Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης
|
9,5 % | 13,9 % | 10,8 % | 14,3 % | 10,9 % | 15,8 % | 11,1 % | 15,1 % |
Πίνακας 2.10: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών συμμετοχής ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης στην Αυστρία
Γαλλία
Η Γαλλία παρουσιάζει μεγάλα ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση και δείχνουν την οργανωμένη προσπάθεια ένταξης και επανένταξης των ενηλίκων στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα το 2018 το ποσοστό ενηλίκων στην Γαλλία που παρακολούθησε προγράμματα εκπαίδευσης στις ηλικίες 25-64 ετών σε όλο το εκπαιδευτικό φάσμα (ISCED 0-8) ήταν 18,6% όταν ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 11,1%. Ήδη έχει καλυφθεί ο στόχος της Ε.Ε. για το 2020 που είναι 15 % για αυτό τον εκπαιδευτικό δείκτη (πίνακας 5 του παραρτήματος). Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών), απόφοιτοι όλων των επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Γαλλία την τελευταία δεκαετία περίπου.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | |
| Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης | 9,5 % | 5,7 % | 10,8 % | 18,4 % | 10,9 % | 18,7 % | 11,1 % | 18,6 % |
Πίνακας 2.34: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών συμμετοχής ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης στη Γαλλία
Ολλανδία
Η Ολλανδία παρουσιάζει μεγάλα ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση και δείχνουν την οργανωμένη προσπάθεια ένταξης και επανένταξης των ενηλίκων στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα το 2018 το ποσοστό ενηλίκων στην Ολλανδία που παρακολούθησε προγράμματα εκπαίδευσης στις ηλικίες 25-64 ετών σε όλο το εκπαιδευτικό φάσμα (ISCED 0-8) ήταν 19,1% όταν ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 11,1%. Ήδη έχει καλυφθεί ο στόχος της Ε.Ε. για το 2020 που είναι 15% για αυτό τον εκπαιδευτικό δείκτη (βλ πίνακα 5 του παραρτήματος). Στον πίνακα 2.23 φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών) απόφοιτοι όλων των επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Ολλανδία την τελευταία δεκαετία περίπου.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία | |
|
Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης
|
9,5 % | 17,1 % | 10,8 % | 18,3 % | 10,9 % | 19,1 % | 11,1 % | 19,1 % |
Πίνακας 2.23: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών συμμετοχής ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης στην Ολλανδία
Φινλανδία
Η Φινλανδία παρουσιάζει εντυπωσιακά υψηλά ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση και δείχνουν μια σταθερή πίστη των Φινλανδών στην οργανωμένη Ευρωπαϊκή προσπάθεια ένταξης και επανένταξης των ενηλίκων στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα το 2018 το ποσοστό ενηλίκων στην Φινλανδία που παρακολούθησε προγράμματα εκπαίδευσης στις ηλικίες 25-64 ετών σε όλο το εκπαιδευτικό φάσμα (ISCED 0-8) ήταν 28,5 % όταν ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 11,1%. Έχει ήδη υπερκαλυφθεί ο στόχος της Ε.Ε. για το 2020 που είναι 15 % για αυτό τον εκπαιδευτικό δείκτη (πίνακας 5 του παραρτήματος), από την Φινλανδία εδώ και πολλά χρόνια. Στον πίνακα 2.63 που ακολουθεί φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών) απόφοιτους όλων των επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Φινλανδία την τελευταία δεκαετία περίπου.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | |
|
Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης
|
9,5 % | 22,1 % | 10,8 % | 25,1 % | 10,9 % | 27,4 % | 11,1 % | 28,5 % |
Πίνακας 2.63: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών συμμετοχής ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης στην Φινλανδία
Δημοκρατία της Τσεχίας
Η Τσεχία παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση. Συγκεκριμένα το 2018 το ποσοστό ενηλίκων στην Τσεχία που παρακολούθησε προγράμματα εκπαίδευσης στις ηλικίες 25-64 ετών σε όλο το εκπαιδευτικό φάσμα (ISCED 0-8) ήταν 8,5 % όταν ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 11,1%. Ο στόχος της Ε.Ε. για το 2020 που είναι 15 % για αυτό τον εκπαιδευτικό δείκτη (βλ πίνακα 5 του παραρτήματος), φαίνεται μακριά από τα Τσεχικά δεδομένα. Η εξήγηση ίσως βρίσκεται στα εκπληκτικά χαμηλά ποσοστά (σχεδόν ανύπαρκτα) ποσοστά ανεργίας στην Τσεχία. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών) απόφοιτους όλων των επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Τσεχία την τελευταία δεκαετία περίπου.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | |
|
Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης
|
9,5 % | 7,1 % | 10,8 % | 9,6 % | 10,9 % | 9,8 % | 11,1 % | 8,5 % |
Πίνακας2.79: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών συμμετοχής ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης στην Τσεχία
Ελλάδα
Η Ελλάδα παρουσιάζει μικρά ποσοστά ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση και δείχνουν την οργανωμένη προσπάθεια ένταξης και επανένταξης των ενηλίκων στην αγορά εργασίας. Στον πίνακα 3.9 που ακολουθεί φαίνονται τα ποσοστά των ενηλίκων (από 25 έως 64 ετών) απόφοιτους όλων των επιπέδων (ISCED 0-8), που παρακολούθησαν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης στην Ελλάδα.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Ελλάδα | Ε. Ε. | Ελλάδα | Ε. Ε. | Ελλάδα | Ε. Ε. | Ελλάδα | |
| Ποσοστό ενηλίκων που παρακολούθησε προγράμματα μάθησης
|
9,5 % | 3,5 % | 10,8 % | 3,2 % | 10,9 % | 4,5 % | 11,1 % | 4,5 % |
Πίνακας 3.9: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών ενηλίκων που συμμετέχουν στη Δια Βίου Μάθηση